ភ្នំពេញ៖ ការធ្លាក់ចុះជាលំដាប់នៃចំនួនអ្នកដាំមនចិញ្ចឹមដង្កូវនាងសម្រាប់យកសូត្រនិងអ្នកតម្បាញសូត្រខ្មែរ បានក្លាយជាការគំរាមកំហែងគួរឲ្យព្រួយបារម្ភដែលអាចបណ្តាលឲ្យឈានទៅរកការបាត់បង់សិប្បកម្មសូត្រខ្មែរ។ សិប្បកម្មប្រពៃណីយ៍នេះបានផ្សាភ្ជាប់នឹងសង្គមសេដ្ឋកិច្ចនិងវប្បធម៌ខ្មែរជាយូរមកហើយ។ ជាអាថ៌ សង្កាត់កោះដាច់ ដែលល្បីថា ជាកន្លែងតម្បាញសូត្រជាច្រើនទសវត្សរ៍មកហើយ បច្ចុប្បន្ន បានផ្លាស់ប្តូរស្ទើរតែទាំងស្រុង។ សិប្បកម្មសូត្រនៅទីនេះភាគច្រើនត្រូវបានបោះបង់ចោល។
មានកីតម្បាញខ្លះបែរជាត្រូវបានយកទៅធ្វើជាស្នួរហាលខោអាវ ឬក៏គ្រែគេងទៅវិញ។ រីឯអ្នកតម្បាញនាំគ្នាឈប់ត្បាញសូត្រ តែបែរជាត្បាញអំបោះហុងធម្មតាជំនួសវិញ សម្រេចចិត្តប្តូរមុខរបរតែម្តង។
លោក យន សុផល អាយុ៤៨ឆ្នាំ ដែលជាអ្នកស្រុកម្នាក់លើកោះ បាននិយាយថា លោកក៏ធ្លាប់ត្បាញសូត្រដែរ តែបានបោះបង់ចោលរបរនេះជាងមួយឆ្នាំហើយ ដោយសារតម្លៃអំបោះសូត្រកាន់តែឡើងថ្លៃ ហើយពេលខ្លះលក់មិនដាច់ ដែលនាំឱ្យគាត់ខាតទាំងប្រាក់ និងកម្លាំង។
«ខ្ញុំត្បាញយូរហើយតាំងពីសូត្រនៅមួយកាលី៣០ ៤០ ឥឡូវ ១០០ តែឱ្យតម្លៃអត់ខ្ពស់សោះ ឱ្យកាន់តែទាបទៅៗ ផាត់ទូទាត់យកសូត្រយកមកចាក់វាទៅជាខាតទៅវិញ។ ពេលខ្លះចំណេញបានតិចតួចគ្រាន់តែយូរខែ ហើយលក់អត់ចង់ចេញទៀត ផាត់ទូទាត់ទៅមិនកើតទេ។ មិនរស់ទេ។ ខ្ញុំក៏ឈប់ទៅ។»លោក យន សុផល អាយុ៤៨ឆ្នាំ
កោះដាច់ត្រូវកាត់ពីស្រុកមុខកំពូលមកចូលខណ្ឌឬស្សីកែវ រាជធានីភ្នំពេញវិញកាលពីថ្មីៗនេះ។ សុផល មិនមែនជាបុគ្គលតែម្នាក់ទេដែលឈប់ពីរបរនេះ។ អ្នកស្រុកគាត់ភាគច្រើនក៏ឈប់ដូចគ្នាដែរ។
«អូ អ្នកឈប់ច្រើនណាស់ ទៅធ្វើសំណង់ស្រុកខ្ញុំ ព្រលឹមឡើងជិះកង់ព្រោងព្រាត ទាំងស្រីទាំងប្រុស។ អ្នកខ្លះគ្នាយកលុយរដ្ឋមករកស៊ីត្បាញហ្នឹង ប៉ុន្តែពេលវាចេះតែថោកទៅៗ រឹតតែជំពាក់គេ រត់ទៅធ្វើសំណង់ហ្នឹងយកលុយមកសងរដ្ឋវិញ។ សព្វថ្ងៃច្រើនអញ្ចឹង។»
តម្លៃសូត្រកើនឡើងជាលំដាប់នាប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ពោលគឺឡើងពី៤០ទៅ៥០ដុល្លារនាប៉ុន្មានឆ្នាំមុន មកទល់ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១២ តម្លៃកើនរហូតដល់៨៩ដុល្លារសម្រាប់សរសៃសូត្រលេខ១ដែលត្រូវបាននាំចូលពីវៀតណាម និង១៣០ដុល្លារសម្រាប់សូត្រមាសលេខ១ដូចគ្នារបស់ខ្មែរ។
សូត្រចេះតែឡើងថ្លៃគឺដោយសារ ការផ្គត់ផ្គង់សូត្រក្នុងស្រុកមានការធ្លាក់ចុះជាលំដាប់ ព្រោះប្រជាពលរដ្ឋដែលធ្លាប់ដាំមនចិញ្ចឹមដង្កូវនាងភាគច្រើនឈប់ប្រកបរបរនេះ ហើយយកដីដាំដំឡូងមីវិញ។ ចំណែកអ្នកខ្លះទៀតធ្វើចំណាកស្រុកទៅធ្វើការនៅថៃ។ នេះបើយោងតាមលោក កែ មុន្នី អគ្គលេខាធិការរងនៃសមាគមភូមិសូត្រខ្មែរ។
តាមការស្រាវជ្រាវមួយកាលពីឆ្នាំ២០១១របស់លោកបណ្ឌិតមុី កល្យាណ ទីប្រឹក្សាជាន់ខ្ពស់នៃ ឧត្តមក្រុមប្រឹក្សាសេដ្ឋកិច្ចជាតិ បានឱ្យដឹងថា កម្ពុជាមានការផ្គត់ផ្គង់សរសៃសូត្រក្នុងស្រុកប្រហែលបួនតោនប៉ុណ្ណោះ ហើយចំនួននេះបន្តធ្លាក់ចុះជាលំដាប់។ រីឯតម្រូវការវិញមានរហូតដល់ជាង៤០០តោនក្នុងមួយឆ្នាំឯណោះ។ កង្វះខាតនេះ តម្រូវឱ្យមានការនាំចូលសរសៃសូត្រប្រហែលជាង៩៩ភាគរយពីបរទេសជាពិសេសពីវៀតណាមនិងចិន ដែលគិតជាទឹកប្រាក់ជាង២០លានដុល្លារក្នុងមួយឆ្នាំ។
អ្នកស្រី សំ ឈូក អាយុ២៤ឆ្នាំ ដែលជាអ្នកដាំមន និងចិញ្ចឹមដង្កូវនាងលើផ្ទៃដីប្រហែល២.០០០ម៉ែត្រក្រឡានៅក្នុងស្រុកភ្នំស្រុក ខេត្តឧត្តរមានជ័យ។ គាត់គឺជាអ្នកផលិតសូត្រម្នាក់ក្នុងចំណោមអ្នកដែលនៅសេសសល់ដ៏តិចតួចបំផុតក្នុងស្រុករបស់គាត់។
ស្ត្រីជាម្តាយវ័យក្មេងនេះមានប្រសាសន៍ថា ក្នុងមួយវដ្តដង្កូវនាងដែលមានរយៈពេលមួយខែកន្លះ អ្នកស្រីអាចប្រមូលផលសំបុកដង្កូវនាងបាន៣០ចង្អេរ បន្ទាប់ពីស្រាវរួចបានសរសៃសូត្រជាងបួនគីឡូក្រាមគឺស្មើនឹងទឹកប្រាក់ជាង១លានរៀល (ជាង២៥០ដុល្លារអាមេរិក)។ ជាមួយគ្នានេះដែរអ្នកស្រីសល់ដង្កូវឌឹកឌឺឬង្កូវនាងក្រោយពីស្រាវយកសូត្ររួចប្រហែល៤០កំប៉ុង ដែលអាចផ្តល់ចំណូលបានជាង១០០.០០០រៀលឬជាង២៥ដុល្លារអាមេរិក។
ដោយឡែកអ្នកស្រី ទេត ម៉ៅ អាយុ៥០ឆ្នាំនៅក្នុងស្រុកជាមួយគ្នា បានប្រាប់ឱ្យដឹងថាអ្នកស្រីបានបោះបង់ចោលរបរនេះប្រហែលបីឆ្នាំហើយ ដោយសារភាគច្រើនដង្កូវនាងដែលអ្នកស្រីចិញ្ចឹមបានស្លាប់ដោយសារជំងឺ។
«ពេលវាជិតឡើងសំបុកហើយណា តែវាទន់ខ្លួនទៅងាប់អស់ម៉ា២០ចង្អេរនៅសល់តែពីរចង្អេរអីទេ អាពីរចង្អេរហ្នឹងពេលកើតជាកូននាងហើយអត់ឡើងទៀតខូចអស់។ ខ្ញុំខូចបួនទៅប្រាំដងហើយ។ ដាក់មិនដែលកើតខ្ញុំឈប់ទៅ។»
អ្នកស្រី ទេត ម៉ៅ សព្វថ្ងៃនេះបានងាកទៅដាំដំឡូងមីវិញ។
«សព្វថ្ងៃសល់បួនដប់នាក់ប៉ុណ្ណឹងឯង សម្បូរតែអ្នកដាំដំឡូង ហើយទៅថៃវិញច្រើនណាស់។ ខ្លះទៅទាំងគ្រួសារតែម្តង។ ទៅច្រើនណាស់ពូ។ ហើយទៅឡើងស្ងាត់ស្រុកហើយ»។
ជាមួយនឹងការបាត់បង់សិប្បកម្មសូត្រជាលក្ខណៈគ្រួសារ សមាគម អង្គការ និងសហគ្រាសឯកជនបានស្ថិតនៅចលករសំខាន់ក្នុងការទ្រទ្រង់សូត្រខ្មែរ។ តួយ៉ាងសមាគមសិប្បករកម្ពុជា មានសិប្បករតម្បាញជាង២.០០០នាក់ ក្រុមហ៊ុនចម្រុះសិប្បករអង្គរ មានអ្នកដាំមន ចិញ្ចឹមដង្កូវនាង និងតម្បាញសរុបជាង៥០០នាក់។
លោក ម៉ែន ស៊ីនឿន នាយកប្រតិបត្តិនៃសមាគមសិប្បករកម្ពុជា បារម្ភថាសិប្បកម្មសូត្រខ្មែរអាចបាត់បង់បើគ្មានវិធាការណ៍ជាក់លាក់ណាមួយទាន់ពេលវេលានោះទេ។
«ឥឡូវនេះវាកំពុងធ្វើទៅហើយ សូត្រមានខ្មែរយើងកំពុងតែធ្វើដំណើរទៅហើយ ប្រសិនបើយើងបណ្តោយវាហ្នឹងបាត់ហើយប្រទេសផ្សេងអាចទាមទារថា ហ្នឹងជារបស់គេ។ អានេះជាវប្បធម៌មរតកពីដូនតាមកដែលយើងត្រូវរក្សាទុក។ ប៉ុន្តែការយកចិត្តទុកដាក់នៅទាប នៅទាបអញ្ចឹងវាអាចនឹងបាត់បង់។»
អ្នកស្រី ឃីម ស្រីនាង ដែលជាអ្នកតម្បាញ និងលក់សូត្រម្នាក់នៅឃុំព្រែកតាកូវ ស្រុកខ្សាច់កណ្តាល ខេត្តកណ្តាល សង្កេតឃើញថាការនិយមវប្បធម៌ និងសម្លៀកបំពាក់បរទេសក៏ជាគ្រោះថ្នាក់នៃការផលិតសូត្រខ្មែរដែរ។
«ថ្ងៃក្រោយខ្ញុំគិតថា វានឹងបាត់បង់ ដោយសារវប្បធម៌បរទេសហូរចូលច្រើន ក្មេងជំនាន់ក្រោយសម្លៀកបំពាក់ វាទៅអឺរ៉ុបអស់ហើយ។ ឥឡូវថៃចេញមកពេញទឹកពេញដី ដោយសារវាបោកទឹកបាន របស់ខ្មែរយើងបោកទឹកអត់បានទេ។»
អ្នកស្រី ឃីម ស្រីនាង ចំណាយពេលរហូតដល់មួយសប្តាហ៍ទើបរកប្រាក់កម្រៃបាន២០.០០០ រៀលគឺស្មើនឹងប្រាំដុល្លារអាមេរិក។ ទោះបីជាបានកម្រៃស្តួចស្តើងហើយអ្នកភូមិស្រុកជាច្រើនបោះបង់ចោលការងារនេះក្តី ក៏អ្នកស្រី ឃីម ស្រីនាង បន្តថានៅតែមិនអាចមានលទ្ធភាពធ្វើអ្វីផ្សេងនោះទេ ដោយសារគ្មានដីដាំដំណាំ និងបុព្វហេតុដើម្បីការពាររបរមរតកពីដូនតារបស់អ្នកស្រី៕
