រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានបញ្ជាក់ថា ពុំមានការធ្វើសមយុទ្ធយោធារួមរវាងកងទ័ពកម្ពុជានិងកងទ័ពចិននោះទេនៅឆ្នាំ ២០២១ នេះ ព្រោះបញ្ហាកូវីដ១៩ និងគ្រោះធម្មជាតិ។
ក្នុងបទសម្ភាសន៍ខ្លីមួយតាមទូរស័ព្ទ កាលពីព្រឹកថ្ងៃពុធ លោក ទៀ បាញ់ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា បានប្រាប់វីអូអេថា៖ «ដោយសារសភាពការណ៍វាមិនអំណោយ[ផល] យើងឃើញហើយ គ្រោះធម្មជាតិក៏រងទុក្ខវេទនាណាស់ កម្ពុជា អាកូវីដក៏នៅកូវីដ ដូច្នេះយើងគឺមិនមានធ្វើសមយុទ្ធនាគមាសទៀតទេឆ្នាំនេះ»។
លោក ទៀ បាញ់ បានប្រកាសអំពីការផ្អាកនេះដំបូង កាលពីថ្ងៃចន្ទ អំឡុងចូលរួមពិធីសម្ពោធទីលានហ្វឹកហាត់កងទ័ពថ្មីជាជំនួយរបស់ចិន នៅវិទ្យាស្ថានកងទ័ពជើងគោក ក្នុងខេត្តកំពង់ស្ពឺ។
លោករដ្ឋមន្ត្រីរូបនេះបានប្រាប់វីអូអេបន្តថា៖ «យើងគ្រោងថា សភាពការណ៍វារបៀបនេះ យើងមិនអាចធ្វើកើតទេ។ ទុកពេលវេលាណាវាមានឱកាសសមស្រប ទើបយើងធ្វើ»។
ការប្រកាសផ្អាកធ្វើសមយុទ្ធ «នាគមាស» សម្រាប់ឆ្នាំ ២០២១ បន្ទាប់ពីកងទ័ពជើងគោកប្រទេសទាំងពីរបានធ្វើបួនលើកមកហើយ កាលពីឆ្នាំ ២០១៦ ឆ្នាំ ២០១៨ ឆ្នាំ ២០១៩ និងឆ្នាំ ២០២០។
អំឡុងពេលសមយុទ្ធ «នាគមាស» នេះដែលធ្វើឡើងជាហូរហែរចាប់ពីចុងឆ្នាំ ២០១៦ កម្ពុជាបានផ្អាកការធ្វើសមយុទ្ធរួមជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិកនិងអូស្ត្រាលី ដោយលើកហេតុផលរវល់បោះឆ្នោត។
ការរៀបចំធ្វើសមយុទ្ធនាគមាសកាលពីឆ្នាំ ២០២០ ធ្វើឡើងនៅចំកណ្ដាលនៃការផ្ទុះឆ្លងជាសាកលដំបូងនៃជំងឺកូវីដ១៩ ដែលកាលនោះការជម្នះធ្វើសមយុទ្ធនេះ ត្រូវបានអ្នកនាំពាក្យកងទ័ពកម្ពុជា លើកឡើងថាជា «និមិត្តរូប» នៃទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ចិន។
VOA មិនទាន់អាចទាក់ទងមន្ត្រីស្ថានទូតចិនប្រចាំនៅភ្នំពេញ ដើម្បីសុំការបំភ្លឺបាននៅឡើយ។
ទំនាក់ទំនងយោធាជិតស្និទ្ធរវាងកម្ពុជានិងចិន ជាពិសេសអំឡុងពេលទីក្រុងប៉េកាំងបង្កើនឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួននៅក្នុងតំបន់ បាននាំឱ្យបណ្ដារដ្ឋាភិបាលបស្ចិមលោក ដូចជាសហរដ្ឋអាមេរិក ជាដើមសង្ស័យថា ចិនអាចនឹងសម្លឹងការដាក់វត្តមានយោធានៅមូលដ្ឋានសមុទ្ររាមនិងកោះកុង។
យ៉ាងណាក៏ដោយ ទីក្រុងភ្នំពេញតែងបដិសេធយ៉ាងដាច់អហង្ការលើការសង្ស័យទាំងនោះ និងបានលើកពីរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ប្រទេស ដែលហាមឃាត់មូលដ្ឋានយោធាបរទេសលើទឹកដីកម្ពុជា។
ការធ្វើសមយុទ្ធ «នាគមាស» ឆ្នាំ ២០១៨ ឆ្នាំ ២០១៩ និងឆ្នាំ ២០២០ តែងត្រូវធ្វើឡើង នៅសាលាហ្វឹកហ្វឺនតេជោសែនជុំគិរី ខេត្តកំពត ដែលជាទីតាំងគ្រប់គ្រងរបស់កងពលតូចលេខ ៧០ ដែលជាអង្គភាពទាហានយុទ្ធសាស្ត្រ និងត្រូវបានបំពាក់បំប៉នយ៉ាងគត់មត់របស់រដ្ឋអំណាចកម្ពុជា។
ទោះកងពលតូចលេខ ៧០ បច្ចុប្បន្នត្រូវបង្វែរឱ្យទៅស្ថិតក្រោមបញ្ជាការផ្ទាល់របស់មេបញ្ជាការកងទ័ពជើងគោក ឧត្តមសេនីយ៍ឯក ហ៊ុន ម៉ាណែត ក៏ជាផ្លូវការ កូនប្រុសច្បងលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន រូបនេះ មិនដែលមានវត្តមានចូលរួមសមយុទ្ធ «នាគមាស» នោះទេ។
លោក ឈុំ សុជាត អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា បានប្រាប់ VOA ថា រាល់សមយុទ្ធ «នាគមាស» ឆ្នាំមុនៗ ការចំណាយដែលលោកមិនបញ្ជាក់ថាប៉ុន្មាននោះ ត្រូវរ៉ាប់រងដោយភាគីចិន។
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្រសួងការពារជាតិរូបនេះបញ្ជាក់ថា ទោះមានការសុំផ្អាកពីភាគីកម្ពុជា មិនធ្វើសមយុទ្ធ«នាគមាស» លំហូរនៃជំនួយយោធាពីចិន និងទំនាក់ទំនងយោធាទ្វេភាគីនៅតែបន្ត។
«ការងារសហប្រតិបត្តិការធម្មតា អត់មានអ្វីប្រែប្រួលទេ អត់មានអ្វីប្លែកទេ នៅអនុវត្តដដែល កិច្ចសហប្រតិបត្តិការផ្សេងៗទៀត»។
បើយោងតាមលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ជំនួយវ៉ាក់សាំងប្រឆាំងកូវីដ១៩ សរុប ១ លានដូស ដែលចិនបានផ្ដល់ឱ្យកម្ពុជានាពេលខាងមុខ ត្រូវបានធ្វើឡើងតាមរយៈការទាក់ទងគ្នារវាងក្រសួងការពារប្រទេសទាំងសងខាង ពោលរវាងលោក ទៀ បាញ់ និងសមភាគីចិន Wei Fenghe។
លោក ស៊ុន គីម គ្រូឧទ្ទេសជំនាញកិច្ចការបរទេស នៅសាកលវិទ្យាល័យបញ្ញាសាស្ត្រកម្ពុជា លើកឡើងថា ដំណឹងអំពីការផ្អាកសមយុទ្ធ «នាគមាស» នេះ អាចជាកាដូជូនរដ្ឋបាលប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិកលោក Joe Biden ហើយភ្នំពេញក៏ចង់បន្ធូរខ្លួនពីការរិះគន់ថាទៅជិតស្និទ្ធនឹងចិនពេកដែរ។
«នៅពេលដែលកម្ពុជាផ្អាកសមយុទ្ធ[នាគមាស]នេះអាចជាកត្តាល្អមួយ សម្រាប់អាមេរិកមើលឃើញថា កម្ពុជាមិនសូវជាធ្វើអ្វីដើម្បីជួយជ្រោមជ្រែងចិន ឬជួយចិនឱ្យមានមុខមានមាត់ខ្លាំងនៅអាស៊ីអគ្នេយ៍»។
អ្នកជំនាញរូបនេះយល់ថា ភាគីចិនក៏ទំនងមិនប្រកាន់ទោសអូសដំណើរនឹងកម្ពុជា រឿងផ្អាកការធ្វើលំហាត់ហ្វឹកហ្វឺនរួមនៃកងទ័ពប្រទេសទាំងពីរនេះដែរ ដែលការណ៍នេះផ្ដល់ផលចំណេញដល់រដ្ឋាភិបាលក្រុងភ្នំពេញ ដែលមិនចង់មានសកម្មភាពយោធាផង ពេលមានអំណាចយោធាកើនឡើងនៅប្រទេសជិតខាង ដែលស្ថាប័នកងទ័ពឡើងក្រសោបអំណាច ដូចជានៅមីយ៉ាន់ម៉ា និងថៃ។
សមយុទ្ធ «នាគមាស» កាលពីឆ្នាំ ២០២០ បានប្រើប្រាស់កងទ័ពចិនរាប់រយនាក់ និងកងទ័ពកម្ពុជារាប់ពាន់នាក់ ដែលមានពាក់ព័ន្ធនឹងការហ្វឹកហ្វឺនវាយប្រយុទ្ធលើវាលរាប អមដោយការវាយប្រហារពីអាកាស និងការប្រើយន្តហោះគ្មានមនុស្សបើកឈ្លបយកការណ៍ជាដើម ក្នុងគោលដៅ«ប្រឆាំងភេរវកម្ម»៕
