លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន កំពុងបន្តធ្វើកំណែទម្រង់ប្រកបដោយភាពចម្រូងចម្រាសមួយ ដោយធ្វើការរុះរើគណៈរដ្ឋមន្រ្តីនៅពាក់កណ្តាលអាណត្តិ ដើម្បីដណ្តើមយកសំឡេងឆ្នោតដែលបានបាត់បង់ទៅគណបក្សប្រឆាំងក្នុងការបោះឆ្នោតនៅឆ្នាំ២០១៣ មកវិញ។
រដ្ឋមន្រ្តី៨រូបប្រឈមមុខនឹងការផ្លាស់ប្តូរនេះ បើទោះជាមានការតតាំងតាមបែបការិយាធិបតេយ្យមួយដែលធ្លាប់តែសម្រេចបាននូវអ្វីដែលខ្លួនចង់បាន ហើយការធ្វើការផ្លាស់ប្តូរនេះត្រូវបានធ្វើឡើងដើម្បីលុបបំបាត់ចោលនូវការចោទប្រកាន់នានាពាក់ព័ន្ធនឹងការប្រកាន់បក្សពួកនិយម និងអំពើពុករលួយ។
នេះជាការរុះរើលើកទី២ហើយ ក្នុងរយៈពេល២ឆ្នាំ ក្នុងគោលបំណងធ្វើកំណែទម្រង់ដែលត្រូវបានរៀបចំឡើងដើម្បីទទួលបានការគាំទ្រពីសាធារណជនឲ្យបានច្រើន សម្រាប់ការបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់ដែលនឹងប្រព្រឹត្តទៅក្នុងឆ្នាំ២០១៧ និងការបោះឆ្នោតជាតិក្នុងឆ្នាំ២០១៨។ ការរុះរើពាក់កណ្តាលអាណត្តិដែលបានប្រកាសកាលពី២សប្តាហ៍កន្លងទៅ មានន័យថា នឹងមានរដ្ឋមន្រ្តីថ្មីសម្រាប់ក្រសួងការបរទេសនិងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ ក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្មនិងសំណង់ ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម ក្រសួងកសិកម្ម ក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន ក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទ និងក្រសួងធម្មការនិងសាសនា។ រដ្ឋសភាគ្រោងនឹងអនុម័តជាផ្លូវការលើការរុះរើនេះនៅថ្ងៃទី៤ ខែមេសា។
រដ្ឋមន្រ្តី២រូបនឹងបន្តកាន់តំណែងដដែល
រដ្ឋមន្រ្តី២រូប ពោលគឺរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា និងរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងបរិស្ថាន នឹងនៅបន្តកាន់ក្រសួងរបស់ខ្លួនដដែល។
ក្រុមអ្នកវិភាគនិយាយថា អ្វីដែលសំខាន់ជាងនេះគឺថា មានការរក្សាទុកតំណែងរបស់ លោក ហង់ ជួនណារ៉ុន ដែលជារដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងអប់រំ ដែលលោកបានចាប់ផ្តើមធ្វើការបង្រ្កាបលើការលួចចម្លងពេលប្រឡង ការបំប៉ោងនិទ្ទេស និងការបង្រៀនដែលមានប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយនៅតាមសាលារៀនទូទាំងប្រទេស កាលពីជិត២ឆ្នាំមុន។ អត្រាប្រឡងជាប់នៃសិស្សគ្រប់វិទ្យាល័យទាំងអស់បានធ្លាក់ចុះយ៉ាងគំហុក ពីកម្រិតមធ្យមដែលមានជិត ៨៧ ភាគរយកាលពីពេលមុន មកនៅត្រឹមតែ២៥,៧ ភាគរយប៉ុណ្ណោះ។ ការប្រឡងសងត្រូវបានធ្វើឡើងបន្ទាប់មក ប៉ុន្តែអត្រាសិស្សប្រឡងធ្លាក់នៅតែមានកម្រិតខ្ពស់ដដែល។ ស្របពេលជាមួយគ្នានេះដែរ ប្រាក់ខែគ្រូបង្រៀនត្រូវបានដំឡើងដើម្បីបញ្ឈប់ការកេងយកប្រាក់ពីសិស្សនៅក្នុងថ្នាក់រៀន។
លោក Ray Leos ព្រឹទ្ធបុរសផ្នែកទំនាក់ទំនង និងសិល្បៈនៃបណ្តាញផ្សព្វផ្សាយ នៅសាកលវិទ្យាល័យបញ្ញាសាស្រ្តបាននិយាយថា៖ «ខ្ញុំគិតថា មានការពេញចិត្ត ឬការគាំទ្រជាទូទៅ ទៅលើអ្វីដែលលោករដ្ឋមន្រ្តី ហង់ ជួនណារ៉ុន កំពុងធ្វើ។ ខ្ញុំគិតថា គាត់ជារដ្ឋមន្រ្តីគំរូមួយរូបនៅក្នុងជួរគណៈរដ្ឋមន្រ្តី»។
លោក Leos និយាយថា លោក ណារ៉ុន បានសម្រេចសមិទ្ធិផលច្រើនតែក្នុងរយៈពេលខ្លីមួយប៉ុណ្ណោះ ក៏ប៉ុន្តែការធ្វើកំណែទម្រង់នឹងត្រូវការពេលវេលាច្រើនឆ្នាំទៀតដើម្បីអាចទទួលបានលទ្ធផលគាប់ប្រសើរនានា។
លោកបានបន្ថែមថា៖ «លោក ណារ៉ុន កំពុងបោះជំហានទៅមុខទៀត និងកំពុងព្យាយាមធ្វើកំណែទម្រង់ផ្សេងៗក្នុងស្ថាប័នរបស់លោក។ វាជាដំណើរការមួយប្រកបដោយបញ្ហាប្រឈម ហើយខ្ញុំគិតថា លោកធ្វើបានសម្រេចយ៉ាងច្រើនរួចទៅហើយ។ ការដែលក្រសួងនេះមិនមានការដូររដ្ឋមន្រ្តីអាចចង្អុលបង្ហាញឲ្យឃើញថា លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីពេញចិត្តនឹងអ្វីដែលរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងអប់រំកំពុងធ្វើ»។
ក្រសួងបរិស្ថាន
ដូចគ្នាដែរ លោក Marcus Hardtke អ្នកបរិស្ថានដែលបានបម្រើការនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាជាច្រើនឆ្នាំបាននិយាយថា លោក សាយ សំអាល់ រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងបរិស្ថានបានចាត់ឡើងនូវកំណែទម្រង់ធំៗមិនធ្លាប់មានក្នុងរយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំកន្លងមក។
កំណែទម្រង់ទាំងនោះរួមមាន ការផ្លាស់ប្តូរការគ្រប់គ្រងយ៉ាងសំខាន់ទៅលើធនធានផ្សេងៗពីក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ ដែលកាលពីមុនគ្រប់គ្រងដីទាំងអស់របស់រដ្ឋ។ ក្រសួងកសិកម្មត្រូវបានគេចោទប្រកាន់ថា បានប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយដែលពាក់ព័ន្ធនឹងការរឹបអូសដីធ្លី។ នៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ក្រសួងកសិកម្មនេះ មួយភាគធំនៃព្រៃឈើនៅក្នុងប្រទេសត្រូវបានកាប់បំផ្លាញ បន្ទាប់ពីមានការផ្តល់អាជ្ញាបណ្ណដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច ដែលជាញឹកញយត្រូវបានផ្តល់ទៅឲ្យក្រុមហ៊ុនបរទេស។
ប៉ុន្តែ ចាប់តាំងពីមានការប្រកាសអំពីកំណែទម្រង់ផ្សេងៗមក ប្រភពនានាបាននិយាយថា មន្ត្រីក្រសួងកសិកម្មព្យាយាមរារាំងមិនឲ្យមានការផ្ទេរការគ្រប់គ្រងព្រៃឈើដែលនៅសេសសល់ឲ្យទៅនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ក្រសួងបរិស្ថានទេ។ ការណ៍នេះបានធ្វើឲ្យមានការចោទប្រកាន់ថា ឈ្មួញកាប់ឈើកំពុងបង្កើនការកាប់ឈើទ្វេដង នៅមុនពេលមានការផ្លាស់ប្តូរការគ្រប់គ្រងនេះ។
លោក Hardtke បានស្វាគមន៍ចំពោះការចាត់តាំងលើការគ្រប់គ្រងថ្មីនេះ ដោយនិយាយថា ការផ្លាស់ប្តូរទៅលើការិយាធិបតេយ្យនេះគឺជាការងារចាំបាច់។
លោកបាននិយាយថា៖ «ប៉ុន្តែ មែនទែនទៅ វាគ្រាន់តែមានន័យថា ជាការផ្លាស់ប្តូរឯកសណ្ឋានប៉ុណ្ណោះ មិនមានការផ្លាស់ប្តូរអ្វីពាក់ព័ន្ធនឹងការការពារឲ្យបានល្អជាងមុន ឬគំនិតល្អជាងមុន ឬការកំណត់តំបន់ឲ្យល្អជាងមុន ឬការអនុវត្តច្បាប់ល្អជាងមុន ឬក៏អ្វីមួយដូចនេះទេ។ លោកបានកត់សម្គាល់ថា កំណែទម្រង់ផ្នែកបរិស្ថានកំពុងស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលដំបូងនៅឡើយ។
តើវាជាប្រតិកម្មទៅនឹងភាពវឹកវរឬ?
ក្រុមអ្នកវិភាគនិយាយថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលជាគណបក្សកាន់អំណាចកំពុងតែជំរុញកំណែទម្រង់ដើម្បីបង្វែងកំហឹងមហាជនដែលចេះតែកើនឡើងពាក់ព័ន្ធនឹងអំពើពុករលួយ និងគម្លាតទ្រព្យធនដែលកំពុងតែរីកធំយ៉ាងឆាប់រហ័ស។ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានៅតែបន្តកាន់អំណាចបន្ទាប់ពីការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៣ ក៏ប៉ុន្តែ សំឡេងគាំទ្រភាគច្រើនរបស់គណបក្សនេះបានធ្លាក់ទាបជាងមុន ហើយគណបក្សនេះបានប្រឈមនឹងការធ្វើបាតុកម្មតវ៉ាប្រឆាំងនានាដែលបានអូសបន្លាយអស់រយៈពេលពេញ១ឆ្នាំ។
លោក អ៊ូ វីរៈ នាយកប្រតិបត្តិនៃមជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវគោលនយោបាយឈ្មោះថា «វេទិកាអនាគត» និយាយថា ការខ្វះភាពច្បាស់លាស់លើប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីបណ្តាលឲ្យមានជម្លោះផ្សេងៗ មិនត្រឹមតែជម្លោះក្នុងចំណោមកសិករប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែក៏មានជម្លោះក្នុងចំណោមអ្នកមានទ្រព្យធន អ្នកដែលមានទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធនឹងគ្នា ហើយក៏កើតមាននៅក្នុងរង្វង់គ្រួសារផងដែរ ជាពិសេសនៅពេលមានការពាក់ព័ន្ធនឹងការទទួលកេរមរតក។
លោកនិយាយថា ការតែងតាំងលោក ជា សុផារ៉ា ឲ្យកាន់ក្រសួងរៀបចំដែនដីនេះអាចនឹងជួយសម្រួលដល់ដំណើរការនេះ។
«ក្រសួងសំខាន់មួយទៀតគឺក្រសួងរៀបចំដែនដី។ មានអំពើពុករលួយកើតឡើងជាច្រើននៅក្នុងក្រសួងនេះ។ ហើយក៏មានបញ្ហាច្រើនពាក់ព័ន្ធនឹងជម្លោះដីធ្លីផងដែរ»។
ឯកសារបានបែកធ្លាយ
ការរុះរើនេះកើតឡើងបន្ទាប់ពីការបែកធ្លាយនូវឯកសារផ្ទៃក្នុងរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលឯកសារនោះជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលពន្លឿនការធ្វើកំណែទម្រង់ដើម្បីទាក់ទាញអ្នកបោះឆ្នោតក្មេងៗ ដែល៦៥ភាគរយនៃប្រជាជនកម្ពុជាទាំងអស់មានអាយុក្រោម៣០ឆ្នាំ និងដើម្បីទាក់ទាញអ្នកគាំទ្រនៅថ្នាក់មូលដ្ឋានមកវិញ។
ក្នុងចំណោមរដ្ឋមន្រ្តីចូលនិវត្តន៍ក៏មានលោក ហោ ណាំហុង ដែលជារដ្ឋមន្រ្តីកាន់តំណែងយូរអង្វែងមួយរូបផងដែរ។
លោកហោ ណាំហុង ត្រូវបានជំនួសដោយលោក ប្រាក់ សុខុន វ័យ៦១ឆ្នាំ ដែលជាអតីតទីប្រឹក្សារបស់លោក ហ៊ុន សែន។ កាលពីមុន លោក ប្រាក់ សុខុន ត្រូវបានតែងតាំងជារដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងប្រៃសណីយ៍ និងទូរគមនាគមន៍ បន្ទាប់ពីការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៣។
គណបក្សសង្រ្គោះជាតិបាននិយាយថា ខ្លួននឹងរង់ចាំមើលរហូតទាល់តែការរុះរើនេះត្រូវបានសភាអនុម័ត មុននឹងធ្វើការអធិប្បាយ។ ទោះជាយ៉ាងណាក្តី លោក កឹម សុខា ដែលជាប្រធានស្តីទីរបស់គណបក្សនេះបាននិយាយប្រាប់សារព័ត៌មាន Khmer Times ថា វាជាការផ្លាស់ប្តូរឲ្យតែល្អមើលប៉ុណ្ណោះ ហើយការផ្លាស់ប្តូរនេះមិនបានដោះស្រាយបញ្ហាកើតឡើងជាប្រព័ន្ធដែលប្រទេសកំពុងជួបប្រទះនោះទេ៕
ប្រែសម្រួលដោយ ប៊ុន ប៉េងហ៊ុយ
