វ៉ាស៊ីនតោន៖ បញ្ហាទំនាស់ដីធ្លី ដែលកំពុងរីករាលដាលនៅទូទាំងប្រទេសកម្ពុជានឹងក្លាយជាប្រធានបទមួយដ៏ធំទៀតសម្រាប់ការបោះឆ្នោតក្នុងពេលខាងមុខនេះ ហើយបើទោះបីជារដ្ឋាភិបាលខិតខំប្រឹងប្រែងដោះស្រាយយ៉ាងណាក៏ដោយក៏ក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍និងអ្នកនយោបាយយល់ថានៅមិនទាន់ចំចំណុចក្តៅនៅឡើយ។
ទំនាស់ទាំងនោះកើតឡើងដោយមូលហេតុធំៗមួយចំនួន ដូចជាការអភិវឌ្ឍន៍ហើយបណ្តេញពលរដ្ឋអ្នកក្រីក្រីចេញពីលំនៅដ្ឋានដោយមិនផ្តល់សំណងសមស្របតាមតម្លៃទីផ្សារនិងការផ្តល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចដោយមិនយកចិត្តទុកដាក់ពិភាក្សាជាមួយនឹងពលរដ្ឋមូលដ្ឋានដែលឈានទៅប៉ះពាល់ជីវភាពនិងវប្បធម៌របស់ពួកគេ។
ជារឿយៗសហគមន៍ក្រីក្រទាំងនោះប្រឈមនឹងការបណ្តេញចេញដោយបង្ខំហើយមានការប្រើប្រាស់កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ កាន់តែច្រើនឡើង ប្រឆាំងនឹងបាតុករអហិង្សាដែលខំប្រឹងប្រែងការពារដីធ្លីនិងធនធានធម្មជាតិ។
លោកយឹម សុវណ្ណ អ្នកនាំពាក្យចលនាប្រជាធិបតេយ្យដើម្បី សង្គ្រោះជាតិនិងជាអ្នកតំណាងរាស្ត្រគណបក្សសម រង្ស៊ីបានបញ្ជាក់ថា៖ «យើងឃើញថាវិបត្តិដីធ្លីកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរទៅៗ ហើយប្រជាពលរដ្ឋជិតមួយលាននាក់ហើយដែលគ្មានដីធ្លីធ្វើ ស្រែចម្កាគ្មានផ្ទះសម្បែង។
នេះជាបញ្ហាសង្គមមួយដ៏ធ្ងន់ធ្ងរដែលយើងត្រូវដោះស្រាយជាបន្ទាន់»។
រហូតមកដល់ពេលនេះមានដីព្រៃចំនួនជាងពីរលានហិកតា ត្រូវបានផ្តល់ជាសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចដល់ក្រុមហ៊ុនបរទេសនិងក្នុងស្រុកបើទោះបីជាតាមស្ថិតិផ្លូវការរបស់ក្រសួងកសិកម្មរុក្ខាប្រមាញ់និងនេសាទបញ្ជាក់ថាមានតែ ១,១៨១,៥២២ហិកតាក៏ដោយ។
បើបូកសរុបទាំងដីសម្បទានសម្រាប់សេដ្ឋកិច្ចនិងដីសម្បទានសម្រាប់ជីករករ៉ែមានសរុបរហូតដល់៣,៩៣៦,៤៨១ ហិកតាដែលត្រូវជា២២ភាគរយនៃដីទាំងអស់ក្នុងប្រទេស។ នេះបើតាមការចងក្រងរបស់អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល។
ជាទូទៅ ការផ្តល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចទាំងនោះធ្វើឡើងដោយមិនមានតម្លាភាពហើយមានព័ត៌មានតិចតួចត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយជាសាធារណៈ។
ស្ទើរតែជារៀងរាល់ថ្ងៃសហគមន៍ក្រីក្រដែលរងផលប៉ះពាល់ដោយបញ្ហាដីធ្លីចេញមកតវ៉ាទាមទារឱ្យមានដំណោះស្រាយដូចជាករណីអ្នកភូមិបឹងកក់ និងបុរីកីឡា ហើយក៏មានសកម្មជនខ្លះបានចេញមកតវ៉ាដល់ឆាកអន្តរជាតិដែរ។ រីឯក្នុងការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់កន្លងមកគណបក្សប្រឆាំងបានឈ្នះឆ្នោតនៅកន្លែងមួយចំនួនដែលមានបញ្ហាទំនាស់ដីធ្លីយ៉ាងក្តៅគគុក។
រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានយល់ច្បាស់ពីចំណុចរសើបទាំងនោះហើយបានខិតខំប្រឹងប្រែងដោះស្រាយតាមរយៈការប្រកាសផ្អាកការផ្តល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចមួយរយៈសិន និងពិនិត្យមើលលើដីដែលបានផ្តល់កន្លងមកព្រមទាំងដកហូតយកដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចមួយចំនួនដូចជានៅតំបន់ព្រៃឡង់ជាដើម។
លោក អ៊ឹម ឈុនលឹម រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងដែនដីនគរូបនីយកម្មនិងសំណង់បានបញ្ជាក់ប្រាប់ដល់វេទិការជាមួយនឹងដៃគូអភិវឌ្ឍន៍និងសង្គមស៊ីវិលក្នុងពេលកន្លងមកថារដ្ឋាភិបាលបានដកហូតដីសម្បទានរាប់ម៉ឺនហិកតាដែលបានផ្តល់កន្លងមកដើម្បីជាផ្នែកមួយនៃការយកចិត្តទុកដាក់របស់រាជរដ្ឋាភិបាលលើការការពារធនធានធម្មជាតិនិងកិច្ចការពារបរិស្ថានក៏ដូចជាជួយដល់សហគមន៍មូលដ្ឋានក្នុងការទទួលបាននូវផលប្រយោជន៍ពីធនធានធម្មជាតិ។
«រាជរដ្ឋាភិបាលបានសម្រេចដកមកវិញនូវដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចប្រមាណជាង៤០.០០០ហិកតាដោយផ្ទៃដីទាំងនោះស្ថិតនៅចំកណ្តាលព្រៃឡង់ ព្រៃស្រោងនិងពាក់កណ្តាលស្រោង ព្រៃបៃតងជាប់ជានិច្ច តំបន់មានប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅ តំបន់ការពារជីវចម្រុះ ទីជម្រាលរក្សាប្រភពទឹក ច្រករបៀងសត្វឆ្លងកាត់និងជាកន្លែងសក្តានុពលទេសចរណ៍ធម្មជាតិ»។
ទន្ទឹមហ្នឹងនោះក៏ មានការបែងចែកវាស់វែងផ្តល់ប្លង់កម្មសិទ្ធិដល់ពលរដ្ឋដែលមិនទាន់មានកម្មសិទ្ធិស្របច្បាប់ផងដែរដែលបានអនុវត្តនៅ ទូទាំងប្រទេសចាប់តាំងពីចុងខែមិថុនាដោយមានការចូលរួមរបស់ក្រុមយុវជនស្ម័គ្រចិត្តក្រោមរូបភាពថា«គោលនយោបាយចាស់សកម្មភាពថ្មី»។
លោក អ៊ឹម ឈុនលឹម បានបញ្ជាក់បន្ថែមថាវា«គឺជាជំហានមួយថ្មីទៀតនៃការកែទម្រង់ដីធ្លីស៊ីជម្រៅដើម្បីដោះ ស្រាយស្ថានភាពកាន់កាប់ដីធ្លីពីការកាន់កាប់ដី ធ្លី មិនច្បាស់លាស់ឬមិនទាន់ស្របច្បាប់របស់ប្រជាពលរដ្ឋឱ្យមកជាការកាន់កាប់ដោយច្បាស់លាស់ដោយសុវត្ថិភាពនិងមានមូលដ្ឋានច្បាប់រឹងមាំដោយរដ្ឋធ្វើប្រទានកម្មឱ្យប្រជាពលរដ្ឋជាកម្មសិទ្ធិពេញលេញឬជាសម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ចខ្នាតតូចឬជាសម្បទានដីសង្គមកិច្ច»។
មានក្រុមប្រជាពលរដ្ឋចំនួន៤៧ម៉ឺនគ្រួសារនិងផ្ទៃដីចំនួន១លាន៨សែនហិកតាដែលត្រូវបែងចែកក្នុងពេលអនុវត្តយុទ្ធនាការនេះហើយក្នុងចំនួននោះគឺមាន១០ភាគរយស្ថិតនៅក្នុងដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចនិងដីមានទំនាស់ជាមួយក្រុមហ៊ុនសម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ច។ នេះបើតាមតួលេខរបស់រដ្ឋាភិបាល។
យ៉ាងណាក៏ដោយទង្វើនេះត្រូវបានក្រុមអ្នកតាមដាននិងគណបក្សប្រឆាំងចាត់ទុកថាវាមានរូបភាពល្អមើលសម្រាប់មុនពេលបោះឆ្នោតជាតិក្នុងឆ្នាំ២០១៣ប៉ុណ្ណោះដោយសារតែការអនុវត្តនៅមានចន្លោះ ប្រហោងហើយពួកគេមិនហ៊ានប៉ះពាល់កន្លែងដែលអាចមានផលប្រយោជន៍ដល់មន្ត្រីដែលមានអំណាចទេ។
លោកយឹម សុវណ្ណបានបញ្ជាក់បន្ថែមថា៖
«មិនទាន់ចំចំណុចរសើបទេពីព្រោះប្រជាពលរដ្ឋដែលគាត់កាន់កាប់ដីធ្លីយូមកហើយគាត់សក្តិសមនឹងទទួលបានប្លង់កម្មសិទ្ធិនេះយូរយាណាស់មកហើយ។ ក៏ប៉ុន្តែចាំចាប់តាំងពីឆ្នាំ៩៣មកដល់ពេលនេះជិត២០ឆ្នាំហើយ។ គាត់កាន់កាប់ដីគាត់ទាំងព្រលឹងចុងសក់ដោយគ្មានបណ្ណកម្មសិទ្ធិ។ នេះជាជំហានវិជ្ជមានមួយប៉ុន្តែដី ដែលមានទំនាស់ ចំពោះដីដែលបានរឹបអូសពីប្រជាពលរដ្ឋប្រហែលមួយលាននាក់នេះគឺមិនបានជំរុញឱ្យមានធ្វើកម្មសិទ្ធិនៅ ទីកន្លែងនោះទេហើយសូម្បីតែនៅទីក្រុងធំៗមួយចំនួនដែលមានប៉ះពាល់ប្រជាពលរដ្ឋ មានអ្នកខ្លះគេមិនព្រមធ្វើបណ្ណកម្មសិទ្ធិឱ្យទៀតដោយសំឡឹងមើលឃើញថាដីកន្លែងហ្នឹងនឹងមានផលប្រយោជន៍ចំពោះអ្នកដែលមានអំណាច»។
អង្គការសង្គមស៊ីវិលក៏យល់ថាបញ្ហាទំនាស់ដីធ្លីដែលនៅតែកើតមាននិងកាន់តែរីកធំឡើងហើយបើមិនមានដំណោះស្រាយពិតប្រាកដទេនឹងបង្ខំឱ្យពលរដ្ឋធ្វើចំណាកស្រុកដោយសារគ្មានដីធ្លីហើយកាន់តែមានបញ្ហាស្មុគស្មាញដោយសារពួកគេមិនមានលទ្ធភាពធ្វើការអ្វីក្រៅពីត្រូវប្រើកម្លាំងកាយ។
លោក មឿន តុលា មន្រ្តីកម្មវិធីនៃមជ្ឈមណ្ឌលអប់រំច្បាប់សម្រាប់សហគមន៍បានបញ្ជាក់ថា៖ «បញ្ហានេះគឺជាបញ្ហាដែលរដ្ឋាភិបាលត្រូវពិចារណាមែនទែនហើយដោះស្រាយកុំយកបញ្ហានយោបាយដាក់មុខ គឺត្រូវដោះដោយឆន្ទៈពិតប្រាកដ កុំដោះស្រាយដោយសារប្រយោជន៍នយោបាយដោយសារជិតពេលបោះឆ្នោតដោយធ្វើការវាស់វែងហើយមិនមានដំណោះស្រាយពិតប្រាកដ។ បើមិនដោះស្រាយឱ្យបានស្រួលបួលទេគឺបញ្ហានៅបន្តកើតមានហើយប្រជាពលរដ្ឋនៅតែរងផលប៉ះពាល់បន្តទៀត»។
អង្គការសហប្រជាជាតិបានសម្តែងក្តីព្រួយបារម្ភលើនិន្នាការនៃប្រើប្រាស់រឿងរ៉ាវទាំងនេះជាបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌ ហើយនៅក្នុងអនុសាសន៍៨ចំណុចធំៗ នៃរបាយការណ៍លោក សុរិយា ស៊ូប៊ែឌីអ្នករាយការណ៍ពិសេសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិដែលបានចេញផ្សាយកាលពីខែកញ្ញាបានស្នើសុំឱ្យរដ្ឋាភិបាលធានាថាកុំឱ្យសន្តិសុខក្រុមហ៊ុនដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចប្រើប្រាស់កម្លាំងសន្តិសុខធ្វើបាបសហគមន៍និងអ្នកតវ៉ាដែលរងផលប៉ះពាល់ដោយការផ្តល់សម្បទានទាំងនោះ និងត្រូវមានដំណោះស្រាយឱ្យបានត្រឹមត្រូវដោយមិនត្រូវប្រើប្រាស់ការបណ្តេញចេញជាជម្រើសចម្បងទេ៕
ទំនាស់ទាំងនោះកើតឡើងដោយមូលហេតុធំៗមួយចំនួន ដូចជាការអភិវឌ្ឍន៍ហើយបណ្តេញពលរដ្ឋអ្នកក្រីក្រីចេញពីលំនៅដ្ឋានដោយមិនផ្តល់សំណងសមស្របតាមតម្លៃទីផ្សារនិងការផ្តល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចដោយមិនយកចិត្តទុកដាក់ពិភាក្សាជាមួយនឹងពលរដ្ឋមូលដ្ឋានដែលឈានទៅប៉ះពាល់ជីវភាពនិងវប្បធម៌របស់ពួកគេ។
ជារឿយៗសហគមន៍ក្រីក្រទាំងនោះប្រឈមនឹងការបណ្តេញចេញដោយបង្ខំហើយមានការប្រើប្រាស់កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ កាន់តែច្រើនឡើង ប្រឆាំងនឹងបាតុករអហិង្សាដែលខំប្រឹងប្រែងការពារដីធ្លីនិងធនធានធម្មជាតិ។
លោកយឹម សុវណ្ណ អ្នកនាំពាក្យចលនាប្រជាធិបតេយ្យដើម្បី សង្គ្រោះជាតិនិងជាអ្នកតំណាងរាស្ត្រគណបក្សសម រង្ស៊ីបានបញ្ជាក់ថា៖ «យើងឃើញថាវិបត្តិដីធ្លីកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរទៅៗ ហើយប្រជាពលរដ្ឋជិតមួយលាននាក់ហើយដែលគ្មានដីធ្លីធ្វើ ស្រែចម្កាគ្មានផ្ទះសម្បែង។
នេះជាបញ្ហាសង្គមមួយដ៏ធ្ងន់ធ្ងរដែលយើងត្រូវដោះស្រាយជាបន្ទាន់»។
រហូតមកដល់ពេលនេះមានដីព្រៃចំនួនជាងពីរលានហិកតា ត្រូវបានផ្តល់ជាសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចដល់ក្រុមហ៊ុនបរទេសនិងក្នុងស្រុកបើទោះបីជាតាមស្ថិតិផ្លូវការរបស់ក្រសួងកសិកម្មរុក្ខាប្រមាញ់និងនេសាទបញ្ជាក់ថាមានតែ ១,១៨១,៥២២ហិកតាក៏ដោយ។
បើបូកសរុបទាំងដីសម្បទានសម្រាប់សេដ្ឋកិច្ចនិងដីសម្បទានសម្រាប់ជីករករ៉ែមានសរុបរហូតដល់៣,៩៣៦,៤៨១ ហិកតាដែលត្រូវជា២២ភាគរយនៃដីទាំងអស់ក្នុងប្រទេស។ នេះបើតាមការចងក្រងរបស់អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល។
ជាទូទៅ ការផ្តល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចទាំងនោះធ្វើឡើងដោយមិនមានតម្លាភាពហើយមានព័ត៌មានតិចតួចត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយជាសាធារណៈ។
ស្ទើរតែជារៀងរាល់ថ្ងៃសហគមន៍ក្រីក្រដែលរងផលប៉ះពាល់ដោយបញ្ហាដីធ្លីចេញមកតវ៉ាទាមទារឱ្យមានដំណោះស្រាយដូចជាករណីអ្នកភូមិបឹងកក់ និងបុរីកីឡា ហើយក៏មានសកម្មជនខ្លះបានចេញមកតវ៉ាដល់ឆាកអន្តរជាតិដែរ។ រីឯក្នុងការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់កន្លងមកគណបក្សប្រឆាំងបានឈ្នះឆ្នោតនៅកន្លែងមួយចំនួនដែលមានបញ្ហាទំនាស់ដីធ្លីយ៉ាងក្តៅគគុក។
រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានយល់ច្បាស់ពីចំណុចរសើបទាំងនោះហើយបានខិតខំប្រឹងប្រែងដោះស្រាយតាមរយៈការប្រកាសផ្អាកការផ្តល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចមួយរយៈសិន និងពិនិត្យមើលលើដីដែលបានផ្តល់កន្លងមកព្រមទាំងដកហូតយកដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចមួយចំនួនដូចជានៅតំបន់ព្រៃឡង់ជាដើម។
លោក អ៊ឹម ឈុនលឹម រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងដែនដីនគរូបនីយកម្មនិងសំណង់បានបញ្ជាក់ប្រាប់ដល់វេទិការជាមួយនឹងដៃគូអភិវឌ្ឍន៍និងសង្គមស៊ីវិលក្នុងពេលកន្លងមកថារដ្ឋាភិបាលបានដកហូតដីសម្បទានរាប់ម៉ឺនហិកតាដែលបានផ្តល់កន្លងមកដើម្បីជាផ្នែកមួយនៃការយកចិត្តទុកដាក់របស់រាជរដ្ឋាភិបាលលើការការពារធនធានធម្មជាតិនិងកិច្ចការពារបរិស្ថានក៏ដូចជាជួយដល់សហគមន៍មូលដ្ឋានក្នុងការទទួលបាននូវផលប្រយោជន៍ពីធនធានធម្មជាតិ។
«រាជរដ្ឋាភិបាលបានសម្រេចដកមកវិញនូវដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចប្រមាណជាង៤០.០០០ហិកតាដោយផ្ទៃដីទាំងនោះស្ថិតនៅចំកណ្តាលព្រៃឡង់ ព្រៃស្រោងនិងពាក់កណ្តាលស្រោង ព្រៃបៃតងជាប់ជានិច្ច តំបន់មានប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅ តំបន់ការពារជីវចម្រុះ ទីជម្រាលរក្សាប្រភពទឹក ច្រករបៀងសត្វឆ្លងកាត់និងជាកន្លែងសក្តានុពលទេសចរណ៍ធម្មជាតិ»។
ទន្ទឹមហ្នឹងនោះក៏ មានការបែងចែកវាស់វែងផ្តល់ប្លង់កម្មសិទ្ធិដល់ពលរដ្ឋដែលមិនទាន់មានកម្មសិទ្ធិស្របច្បាប់ផងដែរដែលបានអនុវត្តនៅ ទូទាំងប្រទេសចាប់តាំងពីចុងខែមិថុនាដោយមានការចូលរួមរបស់ក្រុមយុវជនស្ម័គ្រចិត្តក្រោមរូបភាពថា«គោលនយោបាយចាស់សកម្មភាពថ្មី»។
លោក អ៊ឹម ឈុនលឹម បានបញ្ជាក់បន្ថែមថាវា«គឺជាជំហានមួយថ្មីទៀតនៃការកែទម្រង់ដីធ្លីស៊ីជម្រៅដើម្បីដោះ ស្រាយស្ថានភាពកាន់កាប់ដីធ្លីពីការកាន់កាប់ដី ធ្លី មិនច្បាស់លាស់ឬមិនទាន់ស្របច្បាប់របស់ប្រជាពលរដ្ឋឱ្យមកជាការកាន់កាប់ដោយច្បាស់លាស់ដោយសុវត្ថិភាពនិងមានមូលដ្ឋានច្បាប់រឹងមាំដោយរដ្ឋធ្វើប្រទានកម្មឱ្យប្រជាពលរដ្ឋជាកម្មសិទ្ធិពេញលេញឬជាសម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ចខ្នាតតូចឬជាសម្បទានដីសង្គមកិច្ច»។
មានក្រុមប្រជាពលរដ្ឋចំនួន៤៧ម៉ឺនគ្រួសារនិងផ្ទៃដីចំនួន១លាន៨សែនហិកតាដែលត្រូវបែងចែកក្នុងពេលអនុវត្តយុទ្ធនាការនេះហើយក្នុងចំនួននោះគឺមាន១០ភាគរយស្ថិតនៅក្នុងដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចនិងដីមានទំនាស់ជាមួយក្រុមហ៊ុនសម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ច។ នេះបើតាមតួលេខរបស់រដ្ឋាភិបាល។
យ៉ាងណាក៏ដោយទង្វើនេះត្រូវបានក្រុមអ្នកតាមដាននិងគណបក្សប្រឆាំងចាត់ទុកថាវាមានរូបភាពល្អមើលសម្រាប់មុនពេលបោះឆ្នោតជាតិក្នុងឆ្នាំ២០១៣ប៉ុណ្ណោះដោយសារតែការអនុវត្តនៅមានចន្លោះ ប្រហោងហើយពួកគេមិនហ៊ានប៉ះពាល់កន្លែងដែលអាចមានផលប្រយោជន៍ដល់មន្ត្រីដែលមានអំណាចទេ។
លោកយឹម សុវណ្ណបានបញ្ជាក់បន្ថែមថា៖
«មិនទាន់ចំចំណុចរសើបទេពីព្រោះប្រជាពលរដ្ឋដែលគាត់កាន់កាប់ដីធ្លីយូមកហើយគាត់សក្តិសមនឹងទទួលបានប្លង់កម្មសិទ្ធិនេះយូរយាណាស់មកហើយ។ ក៏ប៉ុន្តែចាំចាប់តាំងពីឆ្នាំ៩៣មកដល់ពេលនេះជិត២០ឆ្នាំហើយ។ គាត់កាន់កាប់ដីគាត់ទាំងព្រលឹងចុងសក់ដោយគ្មានបណ្ណកម្មសិទ្ធិ។ នេះជាជំហានវិជ្ជមានមួយប៉ុន្តែដី ដែលមានទំនាស់ ចំពោះដីដែលបានរឹបអូសពីប្រជាពលរដ្ឋប្រហែលមួយលាននាក់នេះគឺមិនបានជំរុញឱ្យមានធ្វើកម្មសិទ្ធិនៅ ទីកន្លែងនោះទេហើយសូម្បីតែនៅទីក្រុងធំៗមួយចំនួនដែលមានប៉ះពាល់ប្រជាពលរដ្ឋ មានអ្នកខ្លះគេមិនព្រមធ្វើបណ្ណកម្មសិទ្ធិឱ្យទៀតដោយសំឡឹងមើលឃើញថាដីកន្លែងហ្នឹងនឹងមានផលប្រយោជន៍ចំពោះអ្នកដែលមានអំណាច»។
អង្គការសង្គមស៊ីវិលក៏យល់ថាបញ្ហាទំនាស់ដីធ្លីដែលនៅតែកើតមាននិងកាន់តែរីកធំឡើងហើយបើមិនមានដំណោះស្រាយពិតប្រាកដទេនឹងបង្ខំឱ្យពលរដ្ឋធ្វើចំណាកស្រុកដោយសារគ្មានដីធ្លីហើយកាន់តែមានបញ្ហាស្មុគស្មាញដោយសារពួកគេមិនមានលទ្ធភាពធ្វើការអ្វីក្រៅពីត្រូវប្រើកម្លាំងកាយ។
លោក មឿន តុលា មន្រ្តីកម្មវិធីនៃមជ្ឈមណ្ឌលអប់រំច្បាប់សម្រាប់សហគមន៍បានបញ្ជាក់ថា៖ «បញ្ហានេះគឺជាបញ្ហាដែលរដ្ឋាភិបាលត្រូវពិចារណាមែនទែនហើយដោះស្រាយកុំយកបញ្ហានយោបាយដាក់មុខ គឺត្រូវដោះដោយឆន្ទៈពិតប្រាកដ កុំដោះស្រាយដោយសារប្រយោជន៍នយោបាយដោយសារជិតពេលបោះឆ្នោតដោយធ្វើការវាស់វែងហើយមិនមានដំណោះស្រាយពិតប្រាកដ។ បើមិនដោះស្រាយឱ្យបានស្រួលបួលទេគឺបញ្ហានៅបន្តកើតមានហើយប្រជាពលរដ្ឋនៅតែរងផលប៉ះពាល់បន្តទៀត»។
អង្គការសហប្រជាជាតិបានសម្តែងក្តីព្រួយបារម្ភលើនិន្នាការនៃប្រើប្រាស់រឿងរ៉ាវទាំងនេះជាបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌ ហើយនៅក្នុងអនុសាសន៍៨ចំណុចធំៗ នៃរបាយការណ៍លោក សុរិយា ស៊ូប៊ែឌីអ្នករាយការណ៍ពិសេសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិដែលបានចេញផ្សាយកាលពីខែកញ្ញាបានស្នើសុំឱ្យរដ្ឋាភិបាលធានាថាកុំឱ្យសន្តិសុខក្រុមហ៊ុនដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចប្រើប្រាស់កម្លាំងសន្តិសុខធ្វើបាបសហគមន៍និងអ្នកតវ៉ាដែលរងផលប៉ះពាល់ដោយការផ្តល់សម្បទានទាំងនោះ និងត្រូវមានដំណោះស្រាយឱ្យបានត្រឹមត្រូវដោយមិនត្រូវប្រើប្រាស់ការបណ្តេញចេញជាជម្រើសចម្បងទេ៕
