កំណត់និពន្ធ៖ ក្រុមសាស្ត្រាចារ្យខ្មែរនិងអាមេរិកាំងជំនាញខាងសិល្បៈនៃមហាវិទ្យាល័យ Middlesex Community College និងសាលារដ្ឋ Lowell Public Schools ក្នុងរដ្ឋម៉ាសាជូសិតសហរដ្ឋអាមេរិក នឹងធ្វើទស្សនកិច្ចសិក្សានៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជារយៈពេល៤សប្តាហ៍ ចាប់ពីដើមខែកក្កដានេះ ដើម្បីជំរុញឲ្យមានការស្ញប់ស្ញែងអំពីទម្រង់សិល្បៈខ្មែរបុរាណបន្ថែមទៀត ទាំងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា និងសហរដ្ឋអាមេរិក។ លោក សាយ មុន្នី នៃVOA បានជួបសម្ភាសន៍តាមទូរស័ព្ទជាមួយ លោកស្រី Dona Cady ព្រឹទ្វនារីឬអ្នកដឹកនាំម្នាក់នៃសាកលវិទ្យាល័យ Middlesex Community College អំពីទស្សនកិច្ចសិក្សានេះ។
VOA៖ បាទសូមជម្រាបសួរ លោកស្រីសាស្ត្រាចារ្យ Dona Cady និងសូមអរគុណ ដែលចំណាយពេលផ្ដល់បទសម្ភាសន៍ដល់វីអូអេ។
Dona៖ ចាស៎ ខ្ញុំរីករាយនឹងផ្ដល់បទសម្ភាសន៍នេះ។
VOA៖ តើលោកស្រី Dona ខ្ញុំដឹងថា ដំណើរទស្សនកិច្ចសិក្សានៃក្រុមសាស្ត្រាចារ្យនៅមហាវិទ្យាល័យរបស់លោកស្រី ទៅកាន់ប្រទេសកម្ពុជានៅដើមខែកក្កដានេះ បានទទួលមូលនិធិគាំទ្រឬGrant ពីកម្មវិធី Fulbright-Hays Group Projects Abroad Program។ តើលោកស្រី អាចជម្រាបលោកអ្នកស្ដាប់យើង បន្ថែមទៀតបានទេ ថាតើនៃដំណើរទស្សនកិច្ចសិក្សានៃក្រុមរបស់លោកស្រី ផ្តោតសំខាន់ទៅលើអ្វីទៅ?
Dona៖ កម្មវិធី Fulbright-Hays មួយនេះ ផ្ដោតទៅលើសិល្បៈ និងក្រឡេកទៅមើលផ្នែកសិល្បៈក្នុងទីក្រុង Lowell និងក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ហើយមើលថាតើ សិល្បៈទាំងនោះ អាចមាននិរន្តរភាពយ៉ាងម៉េចបាននៅក្នុងកន្លែងទាំងពីរហ្នឹង។ យើងផ្តោតសំខាន់មែនទែនទៅលើការដែលថាតើសិល្បៈទាំងនោះ អាចត្រូវបានដាក់បញ្ចូលក្នុងកម្មវិធីសិក្សា ជាពិសេសនៅសាលា Lowell Public Schools ដែលយើងសហការជាមួយសម្រាប់គម្រោងគាំទ្រមូលនិធិនេះ យើងម៉េចបាន ពីព្រោះយើងមានសាស្ត្រាចារ្យចំនួន៦នាក់ ពីមហាវិទ្យាល័យ Middlesex Community College និង ៦ នាក់ទៀត ពីសាលា Lowell Public Schools ដែលចូលរួមជាមួយគ្នាក្នុងគម្រោងនេះ។
យើងមានចំណាប់អារម្មណ៍ផ្សេងៗជាច្រើន ប៉ុន្តែ យើងមានការផ្តោតយ៉ាងស៊ីជម្រៅទៅលើផ្នែកសិល្បៈ មានគ្រូភ្លេង គ្រូសិល្បៈ ជាដើម។ យើងក៏មានការចាប់អារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំងទៅលើផ្នែកនិរន្តរភាព បរិស្ថាន និងសហគ្រិនភាពក្នុងចំណោមរបស់យើងផងដែរ។
VOA៖ លោកស្រី លើកឡើងអំពីសិល្បៈ តើលោកស្រី អាចបញ្ជាក់បានទេថាតើទម្រង់សិល្បៈជាក់លាក់ណាមួយ ដែលក្រុមរបស់លោកស្រី នឹងផ្ដោតការយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើ ក្នុងកម្មវិធីនេះ?
Dona៖ យើងចាប់អារម្មណ៍ជាពិសេសទៅលើភ្លេង ហើយនឹងទម្រង់សិល្បៈចម្លាក់ និងសូនរូប ជាដើម។ យើងចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំងណាស់លើទម្រង់សិល្បៈទាំងនេះ។ ពួកយើង មានភ័ព្វសំណាងមែនទែន ដែលមាន លោក យ៉ារី លីវែន (Yary Livan ) ដែលជាសិល្បករស្នាក់នៅរយៈពេលយូរនៅសាកលវិទ្យាល័យ ហាវើដ ដែលបានមកដល់ទីក្រុង Lowell ហើយលោកបង្រៀនសិល្បៈសូនរូបនៅក្នុងមហាវិទ្យាល័យ Middlesex Community College ។ កាលពីឆ្នាំមុន លោកត្រូវបានផ្ដល់កិត្តិយសដោយទីភ្នាក់ងារសហព័ន្ធដែលលើកស្ទួយស្នាដៃសិល្បៈ National Endowment of the Arts ក្នុងនាមជាអ្នកថែរក្សាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌជាតិ ដែលជាការទទួលស្គាល់ថ្នាក់ជាតិដ៏មានកិត្តិយស ចំពោះស្នាដៃសិល្បៈដ៏ឆ្នើមរបស់លោក។ លោក បាននាំមកជាមួយនូវកេរ្តិ៍មរតកសិល្បៈនិងវប្បធម៌ខ្មែរ ហើយបានប្រែក្លាយមរតកនោះទៅជាទម្រង់សិល្បៈផ្សេងៗ។
ដូច្នេះ អ្វីដែលយើងនឹងធ្វើ គឺក្រឡេកមើលទៅសិល្បៈប្រពៃណីខ្មែរ ហើយស្វែងរកសិល្បករ ដែលចង់បន្តប្រពៃណីនេះ ហើយមើលថាតើយើងអាចនាំប្រពៃណីនេះ មកកាន់សហគមន៍យើង ជាពិសេស សាលារបស់យើង បានយ៉ាងដូចម្ដេចខ្លះ។ សាលារបស់យើង ៩៥ភាគរយ គឺមានលក្ខណៈជាខ្មែរ ហើយគ្រូបង្រៀននៅទីនោះ ភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងជាមួយសិស្ស និស្សិត តាមរូបភាពផ្សេងៗ។ ពួកគេ ចង់យល់ពីវប្បធម៌ និងចង់យល់ពីទម្រង់សិល្បៈផ្សេងៗផងដែរ។
ដូច្នេះ ទម្រង់សិល្បៈដែលយើង នឹងផ្ដោតទៅលើនោះ មិនត្រឹមគ្រាន់តែជាសិល្បៈសូនរូប ចម្លាក់ ឬគំនូរនោះទេ តែថែមទាំងដូរ្យតន្ត្រីផងដែរ។
តាមពិតទៅ គម្រោងមូលនិធិមួយរបស់យើង ដែលយើងបានធ្វើជាង១ឆ្នាំកន្លះ កន្លងមកហើយនេះ គឺការរក្សាភ្លេងប្រពៃណីខ្មែរ។
ដូច្នេះ កម្មវិធីទស្សនកិច្ចសិក្សារបស់ទៅកាន់ប្រទេសកម្ពុជា ក្រោមគម្រោងគាំទ្រមូលនិធិដោយ Fulbright-Hays Group Projects Abroad Program នេះ នឹងផ្ដោតទៅលើនិរន្តរភាពនៃសិល្បៈនិងសហគ្រិនភាពនៃសិល្បៈ ដើម្បីឲ្យសិល្បៈទាំងនេះ អាចមានចិរភាពបាន។
VOA៖ តើហេតុអ្វី ចាំបាច់ត្រូវរក្សាសិល្បៈប្រពៃណីខ្មែរ ឲ្យមាននិរន្តរភាពនៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក?
Dona៖ ខ្ញុំគិតថា វាមានសារសំខាន់ណាស់នៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក ក៏ដូចជានៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងការធ្វើឲ្យមាននិរន្តរភាពនៃកេរ្តិ៍មរតកសិល្បៈប្រពៃណីខ្មែរ ពីព្រោះទីក្រុងLowell មានប្រជាជនខ្មែររស់នៅជាង៣ម៉ឺននាក់។ នេះគឺចំនួនប្រជាជនខ្មែរច្រើនជាងគេទី២ ដែលរស់នៅក្រៅប្រទេស។
ហើយវាមានសារសំខាន់មិនមែនសម្រាប់តែសហគមន៍ Lowell របស់យើង ក្នុងការក្រឡេកមើលកេរ្ត៍មរតកវប្បធម៌ ដែលមកជាមួយជនអន្តោប្រវេសន៍ប៉ុណ្ណោះទេ តែយើងត្រូវធ្វើឲ្យប្រាកដថា កេរ្ត៍មរតកវប្បធម៌នេះ ត្រូវបានបន្តទៅមនុស្សជំនាន់ក្រោយទៀត ដើម្បីឲ្យប្រពៃណីអាចស្ថិតស្ថេរ មិនមែនត្រឹមតែនៅសហគមន៍អន្តោប្រវេសន៍ជាក់លាក់មួយនេះទេ ប៉ុន្តែសម្រាប់មនុស្សគ្រប់គ្នាទាំងនៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិកនិងលើពិភពលោកផងដែរ ពីព្រោះពួកយើងទាំងអស់ សុទ្ធតែជាជនអន្តោប្រវេសន៍ក្នុងរូបភាពណាមួយនោះ ដូច្នេះបេតិកភណ្ឌរបស់យើង មានសារសំខាន់សម្រាប់យើងគ្រប់ៗគ្នា។
VOA៖ ខ្ញុំដឹងថា ក្រុមរបស់លោកស្រី នឹងស្ថិតនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ពីថ្ងៃទី៥ខែកក្កដា រហូតដល់ថ្ងៃទី៣ ខែសីហាខាងមុខនេះ។ តើលោកស្រី អាចជម្រាបបានទេ ថាតើនៅក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចសិក្សានេះ ក្រុមរបស់លោកស្រី នឹងទៅតំបន់ណាខ្លះ និងជួបនរណា និងធ្វើអ្វីខ្លះឲ្យពិតប្រាកដ?
Dona៖ យើងនៅស្ថិតនៅទីក្រុងភ្នំពេញ ហើយយើងនឹងទៅខេត្តសៀមរាប បាត់ដំបង កំពង់ឆ្នាំង និងកន្លែងមួយចំនួនទៀត ដោយជួបជាមួយមនុស្សជាច្រើន។ យើងនឹងជួបជាមួយរដ្ឋមន្ត្រី ក្រសួងវប្បធម៌ ហើយយើងក៏នឹងជួបជាមួយតំណាងខាងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល និងស្ថាប័នខ្លះទៀត ដូចជា សាកលវិទ្យាអាមេរិកាំងក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ (American University of Phnom Penh) ដែលមានទំនាក់ទំនងជាមួយសាលារបស់យើង។ យើងក៏នឹងទៅតាមសាលារៀនផ្សេងទៀត រួមទាំងសាលាបឋមសិក្សានិងជួបខាងតំណាងក្រុមហ៊ុនខាងសិល្បៈផងដែរ។
ដូច្នេះ យើងសង្ឃឹមថា យើងនឹងបានជួបប្រាស្រ័យទាក់ទងជាមួយអ្នកទាំងអស់គ្នា ហើយរៀនសូត្រអំពីប្រភេទសិល្បៈផ្សេងៗ និងគម្រោងសិល្បៈនានា មិនថាជាគម្រោងសិល្បៈខ្មែរអមត ឬក៏អង្គការសិល្បៈតូចជាងនេះទេ ។ ដូច្នេះ យើងសង្ឃឹមថា នឹងបានជួបក្រុមសិល្បៈផ្សេងៗជាច្រើន។
VOA៖ តើលោកស្រីរំពឹងថា ក្រុមរបស់លោកស្រី នឹងទទួលបានអ្វីមកវិញ ពីដំណើរទស្សនកិច្ចសិក្សាទៅកាន់ប្រទេសកម្ពុជានេះ។
Dona៖ ការរំពឹងទុករបស់ក្រុមយើងគឺថា សមាជិកនៃក្រុមរបស់យើង នឹងត្រឡប់មកវិញ ដោយនាំមកជាមួយនូវគម្រោងផ្សេងៗ ដូចជា សកម្មភាពក្រៅកម្មវិធីសិក្សា ឬក៏គម្រោងកម្មវិធី សហគ្រិនភាពដែលមានចិរភាព ដែលពួកគេនឹងធ្វើជាមួយកូនសិស្ស ហើយសិស្ស និស្សិត នឹងអាចផលិតសម្ភារៈសិក្សា ដែលនឹងមិនត្រឹមតែអាចប្រើប្រាស់បានក្នុងថ្នាក់រៀនជាក់លាក់ណាមួយនោះទេ តែនឹងអាចប្រើប្រាស់បាននៅក្នុងកម្មវិធីសិក្សាទាំងមូលបានទៀតផង។
VOA៖ ជាចុងក្រោយ សូមជូនពរឲ្យលោកស្រី និងក្រុមរបស់លោកស្រី ធ្វើដំណើរប្រកបដោយសុវត្ថិភាពនិងទទួលបានជោគជ័យនៅក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចសិក្សាទៅកាន់ប្រទេសកម្ពុជា។
Dona៖ សូមអរគុណ។ សូមជម្រាបលា៕
