អតីតកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមមួយរូបដែលជាជនសង្ស័យម្នាក់ក្នុងចំណោមជនសង្ស័យចំនួនប្រាំនាក់នៃសំណុំរឿងបន្ថែម បដិសេធចំពោះការចោទប្រកាន់ពីបទជាប់ទាក់ទិននឹងអំពើឧក្រិដ្ឋកម្មប្រល័យពូជសាសន៍និងឧក្រិដ្ឋកម្មនានាក្នុងសម័យខ្មែរក្រហម ដោយបានអះអាងថាខ្លួនជាជនគ្មានកំហុស។
តា អាន ឬ អោម អានអាយុ៧៨ឆ្នាំជាអតីតអនុប្រធានតំបន់មជ្ឈិម ឬខេត្តកំពង់ចាមដែលមានមនុស្សជាង១៥០.០០០នាក់ស្លាប់ក្នុងរបបខ្មែរក្រហម។ ជិតពាក់កណ្តាលនៃចំនួននេះជាជនជាតិចាម។ សហព្រះរាជអាជ្ញាអន្តរជាតិនៃសាលាក្តីខ្មែរក្រហមប៉ុនប៉ងនាំខ្លួនជនសង្ស័យមួយចំនួនផ្សេងទៀតទៅជំនុំជម្រះទោសពីបទឧក្រិដ្ឋកម្មប្រល័យពូជសាសន៍ ឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ និងបទឧក្រិដ្ឋមួយចំនួនទៀតក្នុងសំណុំរឿង០០៣ និង០០៤។ នេះបើយោងតាមដីកាសន្និដ្នានជាសម្ងាត់របស់សហព្រះរាជអាជ្ញាបរទេសដែលវីអូអេខ្មែរទទួលបានពីប្រភពស្និទ្ធនឹងតុលាការខ្មែរក្រហម។
ថ្លែងប្រាប់វីអូអេខ្មែរកាលពីល្ងាចថ្ងៃ២៧ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១១ ក្នុងកិច្ចសម្ភាសជាពិសេសដ៏កម្រមួយនៅផ្ទះរបស់លោកនៅក្នុងភូមិមួយជាប់នឹងផ្លូវធំមួយ នៃស្រុកកំរៀង ខេត្តបាត់ដំបង តា អាន បានថ្លែងថា លោកមិនព្រួយបារម្ភនឹង តុលាការ និងយមបាល ដែលកាត់ទោសមនុស្សមានបាប និងប្រព្រឹត្តអាក្រក់បន្ទាប់ពីស្លាប់ទៅនោះទេ។ តា អានថ្លែងថា៖
«បច្ចុប្បន្ននេះក៏ខ្ញុំអត់ភ័យនឹងតុលាការ។ ទៅអនាគតទៀត ពេលខ្ញុំស្លាប់ ក៏ខ្ញុំអត់ភ័យនឹងយមបាល។ អត់ភ័យទេ។ បុណ្យឥឡូវខ្ញុំធ្វើ។ សីលខ្ញុំកាន់។ ពីមុនមក ខ្ញុំអត់មានកាប់សម្លាប់។ ខ្ញុំខ្លាចយមបាល? ខ្ញុំអត់ខ្លាចទេ»។
តា អានថ្លែងដូច្នេះដោយយោងថា លោកបានផ្លាស់ពីខេត្តកំពតទៅកាន់កាប់តំបន់មជ្ឈិមនៅកំពង់ចាមដែលមានស្រុកជាច្រើន ដែលរួមមាន ស្រុកព្រៃឈរ ពាមជីកង កំពង់សៀម និងបាធាយ កាលពីចុងឆ្នាំ១៩៧៧។ តា អាននិយាយថា ពេលនោះ គាត់ពុំដឹងថាគេដកប្រជាពលរដ្ឋ ទៅណាអស់នោះទេ។ តា អាន បញ្ជាក់ថា មុនពេលគាត់ដល់ តំបន់នោះស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់កែ ពកដែលជាប្រធានភូមិភាគ។ តា អាន បានថ្លែងប្រាប់វីអូអេខ្មែរថា៖
«ខ្ញុំ បើមានសិទ្ធិតវ៉ាដូចខ្ញុំថាអញ្ចឹងគឺខ្ញុំអត់មានបញ្ហាអីទាក់ទិននឹងឃាតកម្មអស់ហ្នឹងទេ។ អត់មានទេដូចខ្ញុំជម្រាបប្រសាសន៍អញ្ចឹងគឺថាពេលដែលខ្ញុំទៅគឺអស់ហើយពីក្រោមរហូតដល់លើនៅតែកែ ពកមួយទេ។ រួចខ្ញុំទៅរៀបចំភូមិ ឃុំថ្មី។ ខ្ញុំមានការទាក់ទិនរឿងអី? អត់»។
នៅពេលសួរបញ្ជាក់ជាថ្មីថាតើពេលគេផ្លាស់គាត់ឲ្យទៅកាន់កាប់តំបន់កំពង់ចាមនោះ ប្រជាពលរដ្ឋត្រូវគេសម្លាប់អស់ក្នុងពេលច្របូកច្របល់នោះមែនឬយ៉ាងណា? តា អានបានបញ្ជាក់ថា៖
«បាទ! គេដោះស្រាយ (សម្លាប់) អស់ហើយ រួចបានខ្ញុំទៅក្រោយ។ ទៅអស់ហើយ។ ខ្ញុំរៀបចំក្រោយ។ នៅតែ កែ ពកមួយ។ ភូមិ ឃុំ ស្រុក តំបន់ រួចខ្ញុំអត់មានទៅប្រឡាក់ប្រឡូសអីទេ។ អាហ្នឹងដែលខ្ញុំចង់តវ៉ាអញ្ចឹងឯង តើខ្ញុំមានបញ្ហាអីទាក់ទិន? ហើយមកដល់ឆ្នាំ១៩៧៧ ឆ្នាំ១៩៧៨ ហើយនឹងឆ្នាំ១៩៧៩អស់ហើយ»។
ក៏ប៉ុន្តែនៅក្នុងដីកាសន្និដ្ឋានលើកទី៣ដែលជាឯកសារសម្ងាត់របស់សហព្រះរាជអាជ្ញាអន្តរជាតិចំនួន១១២ទំព័រជាភាសាអង់គ្លេសដែលវីអូអេខ្មែរទទួលបានពីប្រភពស្និទ្ធនឹងតុលាការ ហើយសុំលាក់អត្តសញ្ញាណដោយសារតែនេះជាបញ្ហារសើបនោះ សហព្រះរាជអាជ្ញាអន្តរជាតិបានស្នើកាលពីថ្ងៃ២០ខែវិច្ឆិកាឆ្នាំ២០០៨ ឲ្យសហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតធ្វើការចោទប្រកាន់ និងស៊ើបអង្កេត តា អាន ពីបទឧក្រិដ្ឋជាច្រើនរួមទាំងឧក្រិដ្ឋកម្មប្រល័យពូជសាសន៍ ឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងនឹងមនុស្សជាតិ ធ្វើទារុណកម្ម និងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញផ្នែកសាសនា ជាពិសេសចំពោះជនជាតិចាមជាដើម។ ឯកសារដដែលនោះបានរៀបរាប់ពីឧក្រិដ្ឋកម្មលម្អិត និងចំនួនមនុស្សស្លាប់ក្នុងមន្ទីរឃុំឃាំងនីមួយៗក្នុងខេត្ត កំពង់ចាម។ មន្ទីរឃុំឃាំងវត្តអូត្រកួនស្ថិតនៅក្នុងឃុំពាមជីកង ស្រុកកងមាស ខេត្តកំពង់ចាម មានពលរដ្ឋត្រូវគេសម្លាប់ជាង៣២.០០០នាក់។ ការសម្លាប់នៅមន្ទីរឃុំឃាំងផ្សេងៗទៀតក្នុងខេត្តកំពង់ចាមដែលមួយកន្លែងៗមានចាប់ពី១.០០០នាក់ ដល់១០.០០០នាក់។
ដោយឡែកនៅក្នុងមន្ទីរឃុំឃាំងក្នុងខេត្តកំពង់ធំដែលជាផ្នែកមួយនៃតំបន់មជ្ឈិមដែរនោះ មានប្រជាពលរដ្ឋចាប់ពី ១៥.០០០នាក់ស្លាប់ ២០.០០០នាក់ និង៤០.០០០នាក់ក៏មាន។ នៅក្នុងដីកាសន្និដ្នាន បឋមរបស់សហព្រះរាជអាជ្ញាអន្តរជាតិដដែល ដែលគេដាក់ថាជាឯកសារសម្ងាត់បានបញ្ជាក់ថាតា អានគ្រប់គ្រងគុកចំនួន២៥ក្នុងតំបន់មជ្ឈិម។ ឯកសារដដែល នោះបានបញ្ជាក់ថា៖
«បន្ថែមទៅនឹងការកម្ចាត់ចោលមន្ត្រីក្នុងមុខតំណែង បន្ទាប់ពីការមកដល់ក្នុង តំបន់មជ្ឈិមរបស់តា អាននិងក្រុមមន្ត្រីមកពីទិសនិរតី មានកំណើនយ៉ាងខ្លាំង ចំពោះការចាប់ខ្លួន ការសម្លាប់ និងបំបាត់ខ្លួននិងការកើតឡើងនូវស្ថានភាពរស់នៅដ៏អាក្រក់ផ្សេងៗទៀតក្នុងចំណោមប្រជាពលរដ្ឋ។ គំរូដ៏ជាក់លាក់មួយដែលកើតមាននៅតំបន់មជ្ឈិមបន្ទាប់ពីការមកដល់របស់តា អាន និងក្រុមនិរតីនោះ គឺតម្រូវឲ្យពលរដ្ឋ ធ្វើការច្រើនថែមទៀត ផ្តល់ម្ហូបអាហារកាន់តែតិចដល់ពលរដ្ឋ ចំនួនច្រើនត្រូវចាប់ខ្លួន ហើយមិនធ្លាប់ឃើញវិលមកវិញទេ»។
ទោះបីជាវាសនា តា អាននិងជនសង្ស័យ៤នាក់ទៀតក្នុងសំណុំរឿង០០៣/០០៤ ស្ថិតក្នុងដៃសហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតក្តីតែ តា អានបានអះអាងថាលោកគ្រាន់ តែជាអ្នកចូលទៅគ្រប់គ្រងថ្មីប៉ុណ្ណោះ។ លោកបានថ្លែងថាតុលាការមិនអាចនាំខ្លួនលោកទៅកាត់ទោស បានទេ ដោយចាត់ទុកថាការចោទប្រកាន់រូបលោក ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងឧក្រិដ្ឋកម្មនានាក្នុងសម័យខ្មែរក្រហមគឺជាការភ័ន្តច្រឡំ។ លោក ថ្លែងដូច្នេះដោយយោងថាសូម្បីតែ កែ ពក បញ្ជារឲ្យបោសសម្អាតឬសម្លាប់ប្រជា ជន១៧មេសា ក៏លោកពុំបានធ្វើតាមផងគឺមានតែលាក់សង្គ្រោះក្នុងការដ្ឋាន។ «សង្គ្រោះមានប៉ុន្តែរីឯការប្រហារពិឃាតខ្ញុំអត់យល់ទេ។ សង្គ្រោះច្រើនណាស់។ បើគេចាប់បញ្ជូនមក ខាងភូមិភាគគេយកបញ្ជូនមក គេឲ្យកម្ចេច កែ ពកគេសួរ ទៀតទៅណាកម្លាំង? កម្ចេច(ហើយ)តែ(តាមពិត)នៅការដ្ឋានឯណោះ។ តើឲ្យខ្ញុំ និយាយថាម៉េចទៅអញ្ចឹង?បើខំលាក់ប៉ុណ្ណឹងហើយធ្វើម៉េចទៅទៀត? (សើច) អញ្ចឹងដែលអត់ខ្លាចទេ អត់ខ្លាចទេ»។
កែ ពកប្រធានភូមិភាគមជ្ឈិមបានស្លាប់កាលពីខែកុម្ភៈឆ្នាំ២០០២នៅមុនពេល ដែល តុលាការខ្មែរក្រហម រៀបចំបង្កើតច្បាប់កាត់ទោសអតីតមេដឹកនាំខ្មែរ ក្រហមជាន់ខ្ពស់ដែលត្រូវគេចោទប្រកាន់ពីការទទួលខុសត្រូវចំពោះការស្លាប់ បាត់បង់ជីវិតពលរដ្ឋខ្មែរជាង១,៧លាននាក់នៅចន្លោះឆ្នាំ១៩៧៥ដល់ឆ្នាំ១៩៧៩។
ចៅក្រមកម្ពុជាក្នុងតុលាការកាត់ទោសខ្មែក្រហមប្រកាន់ជំហរដូចរដ្ឋាភិបាល កម្ពុជា គឺជំទាស់នឹងការប៉ុនប៉ងនាំខ្លួនជនសង្ស័យ៥នាក់បន្ថែមទៀតនៃសំណុំរឿង០០៣/០០៤មកកាត់ទោស ដោយបារម្ភខ្លាចប៉ះពាល់ដល់សន្តិភាពដែលទើបកើតមានក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ តែរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែនត្រូវទទួលរងការចោទប្រកាន់ថាជ្រៀតជ្រែកផ្នែកនយោបាយក្នុងដំណើការស្វែងរកយុត្តិធម៌របស់តុលាការ។
សំណុំរឿង០០៣/០០៤ មានលោកស៊ូ ម៉េត លោកមាស មុត អ្នកស្រី អ៊ឹម ចែម តាទិតនិងតា អាន។ ឈ្មោះទាំង៥នាក់នេះត្រូវបញ្ចេញជាសាធារណៈដោយ បណ្តាញព័ត៌មាន The Scoop នៃប្រទេសនូវែលសេឡង់ (New Zealand) និង The Christian Science Monitor នៅពេលថ្មីៗនេះដែរ។
ជនសង្ស័យម្នាក់ក្នុងចំណោម៥នាក់គឺតា អាន បច្ចុប្បន្នជាប្រជាកសិករសាមញ្ញម្នាក់រស់នៅជាមួយភរិយានិងកូនស្រីម្នាក់។ លោកដាំពោត សណ្តែក ដំឡូងនិង ដំណាំកសិកម្មផ្សេងទៀតដើម្បីចិញ្ចឹមជីវភាព។
តា អានជាអតីតព្រះសង្ឃមានស្រុកកំណើតនៅខេត្តកំពង់ឆ្នាំង បានថ្លែងថាដោយសារស្រឡាញ់ស្តេចតាំងពីជីតាមក លោកបានចូលរួមក្នុងចលនាតស៊ូ ជាមួយសម្តេចឪព្រះនរោត្តមសីហនុដើម្បីដណ្តើមជ័យជម្នះថ្វាយសម្តេចឪវិញ នៅពេលលោកសេនាប្រមុខលន់ ណុលធ្វើរដ្ឋប្រហារទំលាក់សម្តេចឪកាលពីថ្ងៃ ១៨មិនាឆ្នាំ១៩៧០។
«សរុបមកការឈ្នះនៅឆ្នាំ១៩៧៥ ហើយ ទាំងអស់គ្នាវាភ្ញាក់ទាំងអស់តែគ្នាទេ។ វាទៅជាលើកទង់សង្គមនិយម កុំម្មុយនីស្តស្អីអីណា វាភ្ញាក់ខ្លួនទាំងអស់តែគ្នា ហ្នឹងទេ។ ទាំងអស់គ្នាកន្លងមក ការរួបរួមជាតិកម្ពុជាហ្នឹងក្រោមទង់រណសិរ្សដែលមានសម្តេចឪជាប្រធាន។អាហ្នឹងខ្ញុំសូមជម្រាបប៉ុណ្ណឹង អាហ្នឹងខ្លួនខ្ញុំផ្ទាល់ទេ ណា»។
សម្តេចឪដែលធ្លាប់មានព្រះរាជបន្ទូលថាមានសមាជិករាជ្យវង្សានុវង្សប្រមាណ ១៩អង្គត្រូវពួកខ្មែរក្រហមសម្លាប់ក៏បានលាឈប់ពីប្រធានចលនាតស៊ូឬ រណសិរ្សរួបរួមជាតិកាលពីឆ្នាំ១៩៧៦។ ថ្ងៃ១៧មេសាឆ្នាំ១៩៧៥ជាថ្ងៃជោគជ័យ ដែលខ្មែរក្រហមបានកាន់កាប់អំណាចនឹងចាប់ផ្តើមកើតមានការកាប់សម្លាប់។
តុលាការគ្រោងនឹងបើកសវនាការសំណុំរឿង០០២ឬសំណុំរឿងមេដឹកនាំកំពូលៗ ដែលមានវ័យចំណាស់ៗ៤នាក់នៃរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យមាន នួន ជាបងធំ ទី២ ខៀវ សំផន ប្រមុខរដ្ឋ អៀង សារី រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស និង អៀង ធីរិទ្ធរដ្ឋមន្ត្រី ក្រសួងសង្គមកិច្ចនៅខែកញ្ញខាងមុខ។ តុលាការបានកាត់ទោសសំណុំរឿង០០១ គឺកាំង ហ្កេកអ៊ាវហៅឌុចអតីតប្រធានគុកទួលស្លែងស ២១របស់ខ្មែរក្រហមដែល ទទួលខុសត្រូវចំពោះការកាប់សម្លាប់ពលរដ្ឋស្លូតត្រង់ជាង១២.០០០នាក់៕
