ប្រែសម្រួលដោយ ឌី ខាំបូលី
គ្រោះមហន្តរាយទឹកជំនន់នាពេលថ្មីៗនេះ នៅតាមរដ្ឋធានីទាំងឡាយក្នុងទ្វីបអាស៊ី គឺជាការព្រមានមួយនៃបញ្ហាដ៏ធ្ងន់ធ្ងរឡើង ដែលនឹងកើតមានសម្រាប់អ្នករៀបចំផែនការទីក្រុង។ ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី (Asian Development Bank) និយាយថា គម្រោងប្រែក្លាយឱ្យទៅជាទីក្រុងយ៉ាងឆាប់រហ័ស កំពុងធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធទីក្រុង ដែលនាំទៅដល់ការបំពុលបរិស្ថានកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរឡើង និងធ្វើឱ្យប្រជាពលរដ្ឋរាប់លាននាក់នៅទ្វីបអាស៊ីស្ថិតក្នុងភាពប្រថុយប្រថាន។
ភ្លៀងម៉ូសុងយ៉ាងខ្លាំងនៅក្នុងខែនេះ បានបណ្តាលឱ្យជនលិចមួយភាគបីនៃរដ្ឋធានី ម៉ានីឡា (Manila) របស់ប្រទេស ហ្វីលីពិន (the Philippine)។
កាលពីខែកក្កដា រដ្ឋធានី ប៉េកាំង (Beijing) នៃប្រទេសចិន ជួបប្រទះនូវទឹកជំនន់ដ៏អាក្រក់បំផុតនៅក្នុងរយៈពេល៦០ឆ្នាំនេះ។
ហើយកាលពីឆ្នាំមុន រាជធានីបាងកក នៃប្រទេសថៃ ត្រូវបានលិចលង់ដោយផ្នែក ដោយសារទឹកជំនន់ជាប្រវត្តិសាស្រ្ត ដែលបានសម្លាប់ប្រជាពលរដ្ឋជាង៨០០នាក់។
ទឹកលិចជន់នៅហ្វីលីពីន
លោក ចាំងយ៉ុង រ៉ី (Changyong Rhee) ប្រធានសេដ្ឋវិទូនៃធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី (ADB) និយាយថា ទោះបីជាសោកនាដកម្មដែលទាក់ទងនឹងអាកាសធាតុនេះ កើតឡើងជាទូទៅនៅទ្វីបអាស៊ីក៏ដោយ វាមិនមែនមកពីសំណាងអាក្រក់នោះទេ។
«គ្រោះមហន្តរាយធម្មជាតិបែបនេះ ជាពិសេសគ្រោះទឹកជំនន់នៅអាស៊ី គឺជាដោយសារការរួមបញ្ចូលគ្នានៃការកើនឡើងប្រកបដោយគ្រោះថ្នាក់ ស្តីពីការកើនឡើងកំដៅផែនដី និងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ស្របគ្នាជាមួយនឹងគម្រោងប្រែក្លាយឱ្យទៅជាទីក្រុងយ៉ាងធំធេងនិងយ៉ាងឆាប់រហ័សនៅអាស៊ី ដោយមិនមានហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធត្រឹមត្រូវ»។
លោក រ៉ី កំពុងនិយាយទៅកាន់ ក្លឹបអ្នកឆ្លើយឆ្លងព័ត៌មានបរទេសនៃប្រទេសថៃ សម្រាប់ការចេញរបាយការណ៍ស្តីពីសិក្សាមួយរបស់ធនាគារ ADB ដែលមានចំណងជើងថា «គម្រោងប្រែក្លាយឱ្យទៅជាទីក្រុងពណ៌បៃតងនៅអាស៊ី»។ ធនាគារ ADB បានឲ្យដឹងថា ការបញ្ចេញឧស្ម័នកាបោន ដែលត្រូវបានជឿជាក់ថាជាមូលហេតុចម្បងមួយនៃការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ បានកើនឡើងចំនួន៥ដង ដែលមានល្បឿនលឿននៅតាមទីក្រុងក្នុងទ្វីបអាស៊ី ដូចទៅនឹងការកើនឡើងជាមធ្យមនៅលើពិភពលោកដែរ ហើយនឹងកើនឡើងដល់ទៅបីដងទៀតនៅត្រឹមឆ្នាំ២០៥០។
ខណៈពេលដែលបានជួយប្រជាពលរដ្ឋជាច្រើនឱ្យរួចផុតពីភាពក្រីក្រ កំណើនសេដ្ឋកិច្ចយ៉ាងខ្លាំងនៅអាស៊ី បានបង្កឱ្យប្រជាពលរដ្ឋរាប់លាននាក់ ផ្លាស់ទៅរស់នៅទីក្រុង ដើម្បីស្វែងរកការងារល្អជាងមុន។
ធនាគារ ADB បញ្ជាក់ថា ឥឡូវនេះ ទ្វីបអាស៊ី គឺជាទីជម្រកនៃទីក្រុងដែលមានមនុស្សរស់នៅច្រើនកុះករជាងពាក់កណ្តាលរបស់ពិភពលោក ដែលជាទីក្រុងទាំងឡាយ មានប្រជាពលរដ្ឋច្រើនជាង១០លាននាក់ និងជាទីជម្រករបស់អ្នកតាំងទីលំនៅអនាធិបតេយ្យចំនួន៦០ភាគរយនៃពិភពលោកទៀតផង។
នៅឆ្នាំ១៩៥០ មានទីក្រុងដែលមានមនុស្សរស់នៅច្រើនកុះករតែពីរប៉ុណ្ណោះ គឺទីក្រុង ញូវយ៉ក (New York) និងទីក្រុង តូក្យូ (Tokyo) ប៉ុន្តែឥឡូវនេះ មានចំនួនដល់ទៅ២៣ ដែលក្នុងនោះចំនួន១២ទីក្រុងស្ថិតក្នុងទ្វីបអាស៊ី។
លោក រ៉ី និយាយថា ក្រុមអ្នករៀបចំផែនការទីក្រុងកំពុងខ្នះខ្នែងដោះស្រាយហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដែលចាំបាច់ ដោយបង្កឱ្យប្រជាពលរដ្ឋក្នុងតំបន់អនាធិបតេយ្យ មានការកើនឡើង និងងាយទទួលរងគ្រោះ។
«ព័ត៌មានអាក្រក់គឺថា ភាពងាយទទួលរងគ្រោះទាំងនេះ ទំនងជាអាចនឹងកាន់តែកើនឡើងជាមួយនឹងគម្រោងប្រែក្លាយឱ្យទៅជាទីក្រុង។ ហេតុអ្វី? ពីព្រោះដោយមានគម្រោងប្រែក្លាយឱ្យទៅជាទីក្រុង វានឹងមានប្រជាពលរដ្ឋកាន់តែច្រើន ដែលនឹងរស់នៅក្នុងតំបន់អនាធិបតេយ្យនៅទីក្រុង។ ពួកគេរស់នៅក្នុងតំបន់ដែលមានគ្រោះថ្នាក់។ ហើយ ដោយសារគ្មានហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធត្រឹមត្រូវ ពួកគេប្រឈមមុខនឹងគ្រោះថ្នាក់នេះ»។
ធនាគារ ADB និយាយថា ប្រជាពលរដ្ឋអាស៊ីដែលប្រឈមមុខនឹងគ្រោះថ្នាក់ទឹកជំនន់នៅតាមតំបន់ដីគោក ត្រូវបានរំពឹងថានឹងកើនឡើងដល់៣៥០លាននាក់នៅត្រឹមឆ្នាំ២០២៥។
អ្នកដែលងាយទទួលរងគ្រោះពីទឹកជំនន់នៅតាមតំបន់មាត់សមុទ្រ នឹងកើនឡើងដល់ចំនួន៤០០លាននាក់។ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមនេះ ធនាគារ ADB និយាយថា ទីក្រុងទាំងឡាយត្រូវតែផ្តោតទៅលើការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ លើកកម្ពស់ផែនការនិងបច្ចេកវិជ្ជាប្រកបដោយការថែរក្សាបរិស្ថាន និងជំរុញប្រសិទ្ធភាពនៃថាមពល។
លោក រ៉ី និយាយថា វិធានការដ៏សំខាន់ជាងគេបំផុត គឺការកសាងប្រព័ន្ធឆ្លងកាត់ធំៗប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព ដើម្បីកាត់បន្ថយការពឹងផ្អែកទៅលើប្រេងឥន្ធនៈហ្វូស៊ីលដែលសម្បូរទៅដោយសារជាតិពុល។ លោកនិយាយថា ការកើតមានឡើងនូវទីក្រុងរណបនៅក្បែរទីក្រុងដែលមានមនុស្សរស់នៅច្រើនកុះករនៅទ្វីបអាស៊ី បង្កើតឱកាសនូវក្នុងដាក់បញ្ចូលទស្សន«បៃតង»តាំងតែពីដើមទៅតែម្តង៕
