សង្កាត់ Dabancheng — ប្រទេសចិន អ្នកទោសជនជាតិភាគតិច Uyghur ស្លៀកពាក់ឯកសណ្ឋានអ្នកទោស អង្គុយពែនភ្នែនជាជួរ មានពាក់លេខនិងស្លាកសញ្ញា។ ពួកគេមើលទូរទស្សន៍ផ្សាយវីដេអូឯកសារពណ៌ខ្មៅស អំពីប្រវត្តិគណបក្សកុម្មុយនិស្តចិន។
នេះជាបន្ទប់មួយក្នុងបណ្តាបន្ទប់ប្រមាណចំនួន ២៤០ នៅក្នុងផ្នែកមួយនៃមជ្ឈមណ្ឌលឃុំឃាំង Urumqi លេខ ៣ នៅសង្កាត់ Dabancheng ដែលក្រុមអ្នកកាសែតនៃទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន Associated Press បានមើលឃើញ នៅពេលទទួលបានការអនុញ្ញាតឱ្យចូលទៅក្នុងទីនោះ នៅក្នុងទស្សនកិច្ចចាត់ចែងដោយរដ្ឋក្នុងផ្នែកខាងលិចបំផុតនៃតំបន់ Xinjiang។
មជ្ឈមណ្ឌលនេះជាមជ្ឈមណ្ឌលឃុំឃាំងធំបំផុតក្នុងប្រទេសចិន ហើយប្រហែលធំជាងគេក្នុងពិភពលោកដែរ ដោយមានទំហំ ៨៩០,៣០៨ ម៉ែត្រការ៉េ គឺពីរដងធំជាងវិមានវ៉ាទីកង់។ ស្លាកសញ្ញានៅខាងមុខបង្ហាញថា កន្លែងនេះជា «kanshousuo» គឺកន្លែងឃុំឃាំងមនុស្ស មុនការកាត់ក្តី។
ក្រុមមន្ត្រីចិនបានប្រកែកមិនព្រមនិយាយអំពីចំនួនអ្នកទោសនៅក្នុងមជ្ឈមណ្ឌលនេះទេ ដោយថ្លែងថា ចំនួនអ្នកទោសប្រែប្រួល។ ក៏ប៉ុន្តែ ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន Associated Press បានស្ទង់ប្រមាណថា មជ្ឈមណ្ឌលនេះអាចដាក់មនុស្សបានប្រមាណ ១ ម៉ឺននាក់ ហើយអាចលើសនេះច្រើន បើចង្អៀត។
ការស្ទង់ប្រមាណនេះផ្អែកលើរូបថតពីផ្កាយរណបនិងបន្ទប់ ព្រមទាំងកៅអីវែង ដែលត្រូវបានមើលឃើញនៅក្នុងទស្សនកិច្ចនោះ។ វិទ្យុនិងទូរទស្សន៍ BBC និងទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន Reuters បានរាយការណ៍ពីមុនៗពីខាងក្រៅ ប៉ុន្តែទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន AP ជាអង្គការផ្សាយព័ត៌មានបស្ចឹមប្រទេសទី ១ ដែលត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យចូលក្នុងមជ្ឈមណ្ឌលនេះ។
មជ្ឈមណ្ឌលនេះនាំឱ្យមានការយល់ឃើញថា ប្រទេសចិននៅតែឃុំឃាំងនិងគ្រោងឃុំឃាំងក្រុមជនអំបូរ Uyghur និងក្រុមជនភាគតិចកាន់សាសនាឥស្លាមច្រើននាក់ទៀត។ រូបថតពីផ្កាយរណបបង្ហាញអគារថ្មីៗប្រវែងប្រហែល ១៦០០ ម៉ែត្រ ដែលត្រូវកសាងបន្ថែមក្នុងមជ្ឈមណ្ឌលឃុំឃាំង នៅសង្កាត់ Dabancheng កាលពីឆ្នាំ ២០១៩។
ប្រទេសចិនបានហៅការឃុំឃាំងជនអំបូរភាគតិចមួយលាននាក់ ឬច្រើនជាងនេះកាលពីបួនឆ្នាំមុន ថាជា «សង្គ្រាមប្រឆាំងភេរវកម្ម» ក្រោយពីមានការវាយប្រហារនិងការបំផ្ទុះគ្រាប់បែកដោយជនជាតិ Uyghur ជ្រុលនិយមមួយចំនួនតូច ដែលជាអ្នកស្រុក Xinjiang។ ក្នុងចំណោមបណ្តាទិដ្ឋភាពចម្រូងចម្រាសបំផុត គឺអ្វីដែលចិនហៅថា «មជ្ឈមណ្ឌលបណ្តុះបណ្តាល» វិជ្ជាជីវៈ ប៉ុន្តែអតីតអ្នកទោសហៅថា ជំរំឃុំឃាំងឃោរឃៅហ៊ុំព័ទ្ធដោយលួសបន្លា ហើយមានការយាមដោយក្រុមឆ្មាំប្រដាប់អាវុធ។
ជាដំបូងប្រទេសចិនបានបដិសេធថា គ្មានមជ្ឈមណ្ឌលនេះទេ តែបន្ទាប់ពីមានការរិះគន់ខ្លាំងពីអន្តរជាតិ ប្រទេសចិនក៏បាននិយាយកាលពីឆ្នាំ ២០១៩ ថា ក្រុមជនទាំងអស់ដែលស្ថិតក្នុងទីនោះបានរៀនចប់ ហើយបាន«ទទួលសញ្ញាប័ត្រ» ហើយ។
ទស្សនកិច្ចនៅសង្កាត់ Dabancheng ដោយអ្នកកាសែត AP និងរូបថតតាមផ្កាយរណបនិងបទសម្ភាសន៍ជាមួយអ្នកជំនាញនិងអតីតអ្នកជាប់ឃុំឃាំង បង្ហាញថា ទោះជា «មជ្ឈមណ្ឌលបណ្តុះបណ្តាល» ជាច្រើនត្រូវបានបិទក៏ដោយ ក៏មជ្ឈមណ្ឌលខ្លះដូចជាកន្លែងនេះជាដើម ត្រូវបានកែប្រែជាពន្ធនាគារ ឬកន្លែងឃុំឃាំងមុនការកាត់ក្តី។ រូបថតពីផ្កាយរណបក៏បង្ហាញថា កន្លែងថ្មីជាច្រើនត្រូវបានកសាងឡើង ដោយមានរួមបញ្ចូលទាំងមជ្ឈមណ្ឌលឃុំឃាំងថ្មីមួយមានទំហំ ២២.២៥៧ ម៉ែត្រការ៉េ ស្ថិតតាមដងផ្លូវពីមជ្ឈមណ្ឌលឃុំឃាំង Urumqi លេខ ៣ នៅសង្កាត់ Dabancheng ដែលបានប្រតិបត្តិការ ហួសពីឆ្នាំ ២០១៩ទៅទៀត។
ការផ្លាស់ប្តូរនេះហាក់ដូចជាការប៉ុនប៉ងមួយ ដើម្បីប្តូរពី «មជ្ឈមណ្ឌលបណ្តុះបណ្តាល» បណ្តោះអាសន្នក្រៅប្រព័ន្ធច្បាប់ ទៅជាប្រព័ន្ធពន្ធនាគារអចិន្ត្រៃយ៍ និងកន្លែងឃុំឃាំងមុនការកាត់ក្តី ដើម្បីធ្វើយុត្តកម្ម។ នៅពេលដែលក្រុមជនអំបូរ Uyghur ខ្លះត្រូវបានដោះលែង អ្នកឯទៀតបានត្រូវបញ្ជូនទៅកាន់បណ្តាញពន្ធនាគារនេះ។
យ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវនិយាយថា ជាញឹកញយ ក្រុមមនុស្សស្លូតត្រង់គ្មានទោសពៃរ៍ត្រូវបានចាប់ដាក់គុក ដោយសារពួកគេបានទៅប្រទេសក្រៅ ឬបានចូលរួមក្នុងការជួបជុំគ្នាខាងសាសនា។ លោក Darren Byler ដែលជានរវិទូសិក្សាអំពីក្រុមជនអំបូរ Uyghur នៃសាកលវិទ្យាល័យ Colorado បានកត់សម្គាល់ថា អ្នកទោសច្រើននាក់មិនបានប្រព្រឹត្ត «ឧក្រិដ្ឋកម្មពិតប្រាកដតាមស្តង់ដារណាមួយទេ» ហើយពួកគេត្រូវបានកាត់ទោសដោយតុលាការសម្រេចជាមុនស្រេច ដោយគ្មាននីតិវិធីត្រឹមត្រូវទេ។
លោក Darren Byler បាននិយាយថា៖ «ប្រទេសចិនបានក្លាយពីរដ្ឋប៉ូលិសទៅជារដ្ឋចាប់មនុស្សច្រើននាក់ដាក់គុក។ មនុស្សរាប់សែននាក់បានបាត់ខ្លួន។ នេះជាការដាក់ទោសឧក្រិដ្ឋសម្រាប់អាកប្បកិរិយាធម្មតា»។
នៅក្នុងទស្សនកិច្ចកាលពីខែមេសា នៅឯមជ្ឈមណ្ឌលឃុំឃាំង Urumqi លេខ ៣ នៅសង្កាត់ Dabancheng មន្ត្រីចិនបាននិយាយម្តងហើយម្តងទៀតថា មជ្ឈមណ្ឌលនេះមិនទាក់ទង«មជ្ឈមណ្ឌលបណ្តុះបណ្តាល» ដែលរដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំងបានអះអាងថា ត្រូវបិទហើយនោះទេ។
លោក Zhao Zhongwei នាយកការិយាល័យសន្តិសុខសាធារណៈរបស់មជ្ឈមណ្ឌលឃុំឃាំង Urumqi បាននិយាយទទូចថា៖ «គ្មានការទាក់ទិនរវាងមជ្ឈមណ្ឌលឃុំឃាំងរបស់យើងជាមួយមជ្ឈមណ្ឌលបណ្តុះបណ្តាលទេ។ គ្មានមជ្ឈមណ្ឌលបណ្តុះបណ្តាលស្ថិតនៅជិតទីនេះទេ»។
មន្ត្រីចិនទាំងនេះបាននិយាយថា មជ្ឈមណ្ឌល Urumqi លេខ ៣ ជាភស្តុតាងបង្ហាញអំពីការប្តេជ្ញារបស់ប្រទេសចិនក្នុងការកែប្រែនីតិសម្បទា និងអប់រំអំពីនីតិរដ្ឋ ដោយបានផ្តល់ឱ្យក្រុមអ្នកទោសនូវម្ហូបអាហារក្តៅៗ ការហាត់ប្រាណ មានមេធាវីនិងការបង្រៀនតាមទូរទស្សន៍អំពីឧក្រិដ្ឋកម្មរបស់ពួកគេ។ មន្ត្រីចិនទាំងនេះថ្លែងថា សិទ្ធិត្រូវបានការពារ ហើយមានតែក្រុមអ្នកបំពានច្បាប់ទេដែលបារម្ភអំពីការឃុំឃាំង។
លោក Liu Chang ដែលជាមន្ត្រីម្នាក់នៃក្រសួងការបរទេសចិន បាននិយាយថា៖ «សេចក្តីរាយការណ៍របស់ BBC ថា នេះជាមជ្ឈមណ្ឌលអប់រំជាថ្មី។ មិនមែនដូច្នេះទេ។ វាជាមជ្ឈមណ្ឌលឃុំឃាំង»។
ទោះជាមានការអះអាងបែបនេះដោយពួកមន្ត្រីចិនក៏ដោយ ក៏មានភស្តុតាងបង្ហាញថា មជ្ឈមណ្ឌល Urumqi លេខ ៣ ប្រាកដជាមជ្ឈមណ្ឌលឃុំឃាំងមែន។ រូបថតរបស់ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន Reuters ថតស្លាកមជ្ឈមណ្ឌលនេះកាលពីខែកញ្ញាឆ្នាំ ២០១៨ បង្ហាញថា កន្លែងនោះធ្លាប់មានឈ្មោះថា «មជ្ឈមណ្ឌល Urumqi អប់រំនិងបណ្តុះបណ្តាលជំនាញវិជ្ជាជីវៈ »។ ឯកសារសាធារណៈ ដែលប្រមូលដោយលោក Shawn Zhang ដែលជានិស្សិតនៅប្រទេសកាណាដា បញ្ជាក់ថា មជ្ឈមណ្ឌលមួយមានឈ្មោះដូចគ្នានេះត្រូវបានកសាងនៅកន្លែងតែមួយនេះ កាលពីឆ្នាំ ២០១៧។
ឯកសារកំណត់ត្រាក៏បានបង្ហាញដែរថា ក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យាព័ត៌មានចិនឈ្មោះ Hengfeng ទទួលបានកិច្ចសន្យាមានទឹកប្រាក់ ១១ លានដុល្លារ សម្រាប់រៀបចំសម្ភារ:នៅឯ« មជ្ឈមណ្ឌលបណ្តុះបណ្តាល Urumqi»។ បុរសម្នាក់ដែលបានឆ្លើយទូរសព្ទឱ្យក្រុមហ៊ុន Hengfeng បានបញ្ជាក់ថា ក្រុមហ៊ុននេះបានចូលរួមក្នុងការសាងសង់ «មជ្ឈមណ្ឌលបណ្តុះបណ្តាល» នេះមែន តែក្រុមហ៊ុននេះមិនបានឆ្លើយនឹងសំណើសុំអត្ថាធិប្បាយថែមទៀតទេ។
អតីតអ្នកធ្វើកិច្ចសន្យាសាងសង់ដែលបានទៅទស្សនាមជ្ឈមណ្ឌលនៅសង្កាត់ Dabancheng កាលពីឆ្នាំ ២០១៨ បាននិយាយប្រាប់ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន AP ថាកន្លែងនេះដូចគ្នានឹង «មជ្ឈមណ្ឌល Urumqi អប់រំបណ្តុះបណ្តាលជំនាញវិជ្ជាជីវៈ» ហើយត្រូវបានកែប្រែជាមជ្ឈមណ្ឌលឃុំឃាំង កាលពីឆ្នាំ ២០១៩ ដោយមានការប្តូរស្លាកឈ្មោះកន្លែងនោះ។ លោកបានប្រកែកមិនព្រមប្រាប់ឈ្មោះដោយបារម្ភអំពីការសងសឹកប្រឆាំងនឹងគ្រួសារលោក។
លោកបានថ្លែងថា៖ «អតីតសិស្សទាំងអស់នៅទីនោះបានក្លាយជាអ្នកទោស»។
កន្លែងដ៏ធំធេងនេះមានជញ្ជាំងស៊ីម៉ង់ត៍កម្ពស់ ៧,៦២ ម៉ែត្រ លាបពណ៌ខៀវ ព័ទ្ធជុំវិញមានប៉មយាម ហើយមានរបងលួសបន្លាដាក់ខ្សែភ្លើងថែមទៀតផង។ មន្ត្រីចិនបាននាំក្រុមអ្នកសារព័ត៌មាន AP ដើរកាត់ទ្វារធំចូលក្នុងមជ្ឈមណ្ឌលនោះ ដោយឆ្លងកាត់ការពិនិត្យមើលមុខមាត់ និងមានក្រុមឆ្មាំមានកាំភ្លើងវែងស្លៀកពាក់ខោអាវទាហាន។
នៅក្នុងជ្រុងមួយនៃមជ្ឈមណ្ឌលនេះ ក្រុមអ្នកទោសពាក់ម៉ាសអង្គុយជាជួរ។ ភាគច្រើននៃជនទាំងនេះហាក់ដូចជាក្រុមជនអំបូរ Uyghur។ លោក Zhu Hingbin នាយកមជ្ឈមណ្ឌលនេះ បានគោះបង្អូចបន្ទប់ដាក់អ្នកទោស។
គាត់បាននិយាយថា៖ «បង្អួចនេះមិនអាចបំបែកបានទេ» ។ លោក Zhu Hingbin និយាយដូច្នេះតិចៗពីក្នុងសម្លៀកបំពាក់ពេទ្យ ដែលគ្របពីក្បាលដល់ចុងជើង។
នៅក្នុងបន្ទប់ត្រួតពិនិត្យ ក្រុមបុគ្គលិកសម្លឹងមើលកញ្ចក់ទូរទស្សន៍ប្រមាណ ២៤ គ្រឿង នៅពេញជញ្ជាំងទាំងអស់ដើម្បីពិនិត្យមើលអ្នកទោស នៅក្នុងបន្ទប់ទាំងអស់ក្នុងមជ្ឈមណ្ឌលនោះ។ កញ្ចក់ទូរទស្សន៍មួយទៀតផ្សាយកម្មវិធីទូរទស្សន៍រដ្ឋ CCTV ដែលលោក Zhu បានថ្លែងថាកំពុងផ្សាយសម្រាប់ក្រុមអ្នកទោស។
លោក Zhu បាននិយាយថា៖ «យើងត្រួតពិនិត្យអ្វីដែលក្រុមអ្នកទោសមើល។ យើងអាចមើលឃើញ ប្រសិនបើពួកគេបំពានបទបញ្ញត្តិ ឬប្រសិនបើពួកគេធ្វើទារុណកម្មខ្លួនឯង ឬសម្លាប់ខ្លួន»។
លោក Zhu បានថ្លែងថា មជ្ឈមណ្ឌលនេះក៏បញ្ចាំងវីដេអូបង្រៀនពួកគេអំពីឧក្រិដ្ឋកម្មរបស់ពួកគេដែរ។ លោក Zhu បានពោលថា៖ «ពួកគេត្រូវបានបង្រៀនថាហេតុអ្វីសម្លាប់មនុស្សជាអំពើអាក្រក់ការលួចជាអំពើអាក្រក់»។
បន្ទប់ចំនួន ២២ មានកៅអីនិងកំព្យុទ័រដែលអនុញ្ញាតឱ្យអ្នកទោសនិយាយជាមួយមេធាវី ញាតិសន្តាននិងប៉ូលិសតាមវីដេអូ នៅពេលពួកគេត្រូវចងភ្ជាប់នឹងកៅអី។ នៅតាមរបៀង មានការិយាល័យរដ្ឋអាជ្ញាមជ្ឈមណ្ឌល Urumqi ដែលជាសញ្ញាមួយទៀតនៃការផ្លាស់ប្តូរទៅកាន់ប្រព័ន្ធពន្ធនាគារផ្លូវការ។
បន្ទប់ពេទ្យមួយនៅជិតទីនោះ មានរទេះរុញអ្នកជំងឺដែលមានបំពង់អុកស៊ីហ្សែន និងមានតុឱសថផងដែរ។ គោលការណ៍ណែនាំដែលព្យួរលើជញ្ជាំងប្រាប់ពួកបុគ្គលិកអំពីវិធានការព្យាបាលអ្នកទោសមានជំងឺ និងវិធីបញ្ចូលអាហាររាវដល់អ្នកធ្វើកូដកម្មអត់អាហារ ដោយបញ្ចូលបំពង់ប្លាស្ទិចតាមច្រមុះ។
មន្ត្រីម្នាក់ទៀតឈ្មោះ Zhao បាននិយាយថា ពួកអ្នកទោសត្រូវជាប់ឃុំឃាំងពី ១៥ ថ្ងៃ ទៅមួយឆ្នាំ មុនការកាត់ក្តី អាស្រ័យលើឧក្រិដ្ឋកម្មរបស់ពួកគេ និងដំណើរការផ្លូវច្បាប់ គឺដូចតំបន់ឯទៀតៗនៃប្រទេសចិនដែរ។ លោកបានថ្លែងថា មជ្ឈមណ្ឌលនេះត្រូវបានកសាង ដើម្បីដាក់ក្រុមអ្នកទោសឆ្ងាយពីទីក្រុង ដោយសារមានកង្វល់អំពីសុវត្ថិភាព។
មជ្ឈមណ្ឌលឃុំឃាំង Urumqi លេខ ៣ មានទំហំធំអាចធៀបនឹងកោះ Rikers ក្នុងទីក្រុងញូវយ៉ក តែតំបន់នោះមានមនុស្សតិចជាងបួនលាននាក់ រីឯកោះ Rikers មានមនុស្សរស់នៅជិត ២០ លាននាក់។ មានមជ្ឈមណ្ឌលឃុំឃាំងយ៉ាងតិចបីកន្លែងទៀត នៅទូទាំងក្រុង Urumqi ដោយមានគុក ១០ កន្លែង ឬច្រើនជាងនេះទៅទៀត។
មជ្ឈមណ្ឌលឃុំឃាំង Urumqi លេខ ៣ ហាក់ដូចជាគ្មានមនុស្សពេញទេ។ ពួកមន្ត្រីចិននិយាយថា ផ្នែកមួយនៃមជ្ឈមណ្ឌលនេះបានបិទ ហើយមានអ្នកទោសពី ៦ ទៅ ១០ នាក់ អង្គុយក្នុងបន្ទប់នីមួយៗដោយនៅសល់កៅអីវែងពាក់កណ្តាលមិនមានអ្នកអង្គុយទេ។ ក៏ប៉ុន្តែស្ថិតិជាផ្លូវការថ្មីៗបំផុតរបស់រដ្ឋាភិបាលសម្រាប់ឆ្នាំ ២០១៩ បង្ហាញថា នៅតំបន់ Xinjiang ក្នុងឆ្នាំនោះមានការចាប់ខ្លួនមនុស្សប្រមាណទ្វេដង នៅមុនការបង្ក្រាបដែលបានចាប់ផ្តើមក្នុងឆ្នាំ ២០១៧។ មនុស្សរាប់សែននាក់ត្រូវកាត់ទោសឱ្យជាប់ពន្ធនាគារ ដែលច្រើននាក់ជាប់រហូតដល់ ៥ ឆ្នាំ ឬច្រើនជាងនេះទៅទៀត។
អ្នកនាំពាក្យម្នាក់របស់អាជ្ញាធរតំបន់ Xinjiang ឈ្មោះ Xu Guixiang បានហៅការឃុំឃាំងមនុស្សច្រើននាក់នេះថាជា «វិធានការតឹងរ៉ឹង» ក្នុង«សង្គ្រាមប្រឆាំងភេរវកម្ម»។
លោក Xu បាននិយាយថា៖ «ជាការណ៍ពិតនៅក្នុងដំណើរការនេះ ចំនួនមនុស្សត្រូវកាត់ទោសតាមច្បាប់នឹងកើនច្រើន។ នេះជាការបញ្ជាក់ច្បាស់លាស់អំពីប្រសិទ្ធភាពនៃការងាររបស់យើង។ ដោយសារវិធានការទាំងនេះពួកភេរវជនទំនងជាត្រូវនាំខ្លួនឡើងតុលាការច្រើនឡើង»។
ក៏ប៉ុន្តែសាច់ញាតិក្រុមជនជាប់ក្នុងពន្ធនាគារទាំងនោះនិយាយថា ពួកគេត្រូវកាត់ទោសតាមការចោទប្រកាន់មិនត្រឹមត្រូវ ហើយក្រុមអ្នកជំនាញបាននិយាយថា ភាពស្រពិចស្រពិលនៃប្រព័ន្ធច្បាប់តំបន់ Xinjiang ជាសញ្ញាគ្រោះថ្នាក់។
ទោះជាប្រទេសចិនបានអនុញ្ញាតឱ្យមើលសំណុំឯកសារច្បាប់ ប៉ុន្តែផ្ទុយទៅវិញជិត ៩០ ភាគរយនៃសំណុំឯកសារឧក្រិដ្ឋកម្មនៅតំបន់ Xinjiang មិនត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យដឹងជាសាធារណៈទេ។ ឯកសារខ្លះ ដែលបានលេចចេញបង្ហាញថា អ្នកខ្លះត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទ «ភេរវកម្ម» ឬ «ការបំបែករដ្ឋ»ដោយសារបានធ្វើសកម្មភាពដែលមនុស្សតិចតួចចាត់ទុកថាជាសកម្មភាពឧក្រិដ្ឋ ដូចជាការព្រមានពួកសហសេវិកកុំឱ្យមើលវីដេអូអាសអាភាស និងការស្បថ ឬសូត្រធម៌ក្នុងគុកជាដើម។
លោក Gene Bunin ដែលជាអ្នកស្រាវជ្រាវបានរកឃើញថា ក្រុមជនអំបូរ Uyghur ត្រូវបានបង្ខំឱ្យចុះហត្ថលេខាសារភាពអំពីអ្វីដែលអាជ្ញាធរហៅថា «សកម្មភាពភេរវកម្ម»។ សាច់ញាតិម្នាក់បាននិយាយប្រាប់ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន Associated Press ថា «មនុស្សខ្លះត្រូវបានដោះលែងដោយរួមមានម្នាក់ដែលបានជាប់ឃុំឃាំងនៅសង្កាត់ Debancheng តែសាច់ញាតិនេះមិនព្រមប្រាប់ឈ្មោះទេ ដើម្បីចៀសវាងការសងសឹកអតីតអ្នកជាប់ឃុំឃាំងនោះ។
អ្នកឃុំឃាំងឯទៀតមិនបានត្រូវដោះលែងទេ។ របាយការណ៍ប៉ូលិសដែលបណ្តាញព័ត៌មានI ntercept ទទួលបានបានរៀបរាប់អំពីករណីជនជាតិ Uyghur ចំនួន ៨ នាក់ នៅក្នុងសង្កាត់មួយនៅមណ្ឌល Urumqi ត្រូវបានឃុំឃាំងនៅសង្កាត់« Dabancheng» កាលពីឆ្នាំ ២០១៧ ដោយសារពួកគេអានអត្ថបទសាសនា ដំឡើងកម្មវិធីសម្រាប់ចែកចាយឯកសារឬគ្រាន់តែជា«មនុស្សមិនអាចទុកចិត្តបាន»។
សេចក្តីរាយការណ៍ទាំងនេះបង្ហាញថា កាលពីចុងឆ្នាំ ២០១៨ រដ្ឋអាជ្ញាចិនបានកោះហៅពួកគេទៅប្រជុំហើយកាត់ទោសឲ្យពួកគេទទួលការអប់រំកែប្រែពី ២ឆ្នាំ ទៅ ៥ឆ្នាំ។
ក្រុមអ្នកសារព័ត៌មាន AP មិនបានឃើញសញ្ញានៃការធ្វើទារុណកម្ម ឬការវាយដំទេ ហើយពួកគេក៏មិនអាចនិយាយដោយផ្ទាល់ជាមួយអតីតអ្នកជាប់ឃុំឃាំង ឬអ្នកជាប់ឃុំឃាំងបច្ចុប្បន្នដែរ។ តែជនជាតិ Uyghur ម្នាក់ឈ្មោះ Zumret Dawut ដែលបានរត់គេចខ្លួនចេញពីតំបន់ Xinjiang បាននិយាយថា មិត្តភក្តិម្នាក់របស់លោកដែលបានស្លាប់និងដែលបានធ្វើការនៅស្កាត់ Dabancheng បានឃើញការធ្វើបាបយ៉ាងឃោរឃៅ ដែលនាំឱ្យអ្នកស្រីសន្លប់ឥតដឹងខ្លួន។ មិត្តភក្តិនេះគឺអ្នកស្រី Paride Amati បានថ្លែងថា អ្នកស្រីបានឃើញយុវជនជំទង់ពីរនាក់ ត្រូវបានបង្ខំឱ្យចុះហត្ថលេខាលើសេចក្តីសារភាពថា ពួកគេទាក់ទិននឹងភេរវកម្មនៅពេលសិក្សាក្នុងប្រទេសអេហ្ស៊ីប ហើយពួកគេត្រូវវាយដំបែកឈាម។
សហសេវិកម្នាក់ឈ្មោះ Qelbiniur Sedick ដែលឋិតនៅក្នុងជំរំដាច់ដោយឡែកមួយទៀត បានឱ្យដឹងថា គ្រូបង្រៀនម្នាក់នៅសង្កាត់ Dabancheng ក៏បាននិយាយថា ស្ថានភាពក្នុងមជ្ឈមណ្ឌលនេះ «អាក្រក់ជាងឋាននរក»។ បើតាមលោក Sedick ថា គ្រូបង្រៀនរូបនេះបាននិយាយថា នៅពេលគាត់បង្រៀនគាត់អាច ឮសំឡេងមនុស្សកំពុងត្រូវធ្វើទារុណកម្មដោយដំបងឆក់និងកៅអីដែក។
ស្ថានភាពនៅក្នុងមជ្ឈមណ្ឌលឃុំឃាំងនៅកន្លែងឯទៀតៗ ក្នុងតំបន់ Xinjiang គឺខុសៗគ្នា។ មនុស្សខ្លះបានពណ៌នាថា មានការរឹតត្បិតតែគ្មានការធ្វើបាបលើរាងកាយទេ។ ចំណែកមនុស្សឯទៀតវិញអះអាងថា ពួកគេត្រូវបានធ្វើទារុណកម្ម។ បញ្ហាទាំងនេះពិបាកផ្ទៀងផ្ទាត់ដោយឯករាជ្យ ហើយអាជ្ញាធរនៅតំបន់ Xinjiang បានបដិសេធថា គ្មានការរំលោភបំពានឡើយ។
ពួកមន្ត្រីចិនក៏នៅតែបដិសេធតទៅទៀតថា ពួកគេមិនបានឃុំឃាំងក្រុមជនជាតិ Uyghur តាមការចោទប្រកាន់មិនត្រឹមត្រូវនោះទេ។ នៅតាមដងផ្លូវពីមជ្ឈមណ្ឌល Urumqi លេខ ៣ នេះ គេឃើញជញ្ជាំងខ្ពស់ និងប៉មអ្នកយាមក្នុងកន្លែង ដូចដែលរូបថតពីផ្កាយវិទ្យាសាស្ត្របង្ហាញថាជាកន្លែងឃុំឃាំងថ្មីមួយ។
នៅពេលសួរថាកន្លែងនោះជាអ្វី ពួកមន្ត្រីចិនថាមិនដឹងទេ។ មន្ត្រីចិនទាំងនោះនិយាយថា៖ «យើងមិនដឹងថាកន្លែងនោះជាអ្វីឡើយ»៕
ប្រែសម្រួលដោយលោក ឈឹម សុមេធ
