ដំណាលគ្នានឹងការរំពឹងទុកពីដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោកប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា ទៅកម្ពុជាដើម្បីចូលរួមកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាននៅចុងឆ្នាំនេះ ក្រុមអ្នកវិភាគក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបានអះអាង ថាដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោកប្រធានាធិបតីស.រ.អា អាចពង្រីកឥទ្ធិពលស.រ.អាប្រជែងនឹងចិនផង និងបង្កើនកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនានាជាមួយប្រទេសក្នុងតំបន់ផង និងបញ្ចប់ការភ័យខ្លាច នឹងឥទ្ធិពលចិនលើប្រទេសមួយចំនួនផង។
ប្រទេសក្នុងតំបន់មួយចំនួនត្រូវក្រុមអ្នកវិភាគចាត់ទុកថាមានការខ្វល់ខ្វាយនឹងសន្តិសុខ និងឥទ្ធិពល ផ្សេងៗរបស់ប្រទេសចិនដែលមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចខ្លាំងក្លាក្នុងពិភពលោក។ ការព្រួយបារម្ភនេះកើតឡើងជាពិសេសពេលគ្មានតុល្យភាពអំណាចក្នុងតំបន់និងអវត្តមានរបស់សរអាដែលកំពុងធ្លាក់ចុះ ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច ហើយកាត់បន្ថយចំណាយយោធារបស់ខ្លួនផងនោះ។
លោកបណ្ឌិត ឈាង វណ្ណារិទ្ធិនាយកវិទ្យាស្ថានខ្មែរសម្រាប់សហប្រតិបត្តិការ និងសន្តិភាពអះអាង ថាវត្តមានរបស់លោក អូបាម៉ា ក្នុងប្រទេសកម្ពុជាក្នុងពេលកម្ពុជាធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះអាស៊ាន ជាការបង្កើន ទំនុកចិត្តសម្រាប់ប្រទេសក្នុងតំបន់ផងដែរថាស.រ.អាគិតគូពីតំបន់អាស៊ីជាងពេលមុនៗ។
«ស.រ.អាក៏មើលឃើញពីសារៈសំខាន់របស់ប្រទេសកម្ពុជាដើម្បីពង្រីកនូវសក្តានុពល អំណាចរបស់ សរអាដើម្បីធ្វើឲ្យមានតុល្យភាពអំណាចជាមួយចិននៅក្នុងតំបន់។ ដូច្នេះ នេះគឺជានយោបាយឈ្នះ ឈ្នះ គឺថាកម្ពុជាក៏ចំណេញ ស.រ.អាក៏ចំណេញ»។
លោកអ៊ូ វីរៈនាយកមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាបានអះអាងថានៅក្នុងតំបន់អាស៊ីសរអាចាំបាច់ ត្រូវតែគិតគូពីបញ្ហាឥទ្ធិពលចិនដើម្បីរក្សាសន្តិសុខក្នុងតំបន់។
«នៅក្នុងតំបន់នេះអាមេរិកនឹងនៅតែចាប់អារម្មណ៍ជាងគេទាក់ទងនឹងការហូរចូលនៃឥទ្ធិពលនៃ ប្រទេសចិន។ យើងឃើញថ្មីៗនេះទាក់ទងនឹងឆ្នេរសមុទ្រខាងត្បូងប្រទេសចិនមានជម្លោះជាមួយសមាជិករបស់អាស៊ានជាច្រើន។ដូច្នេះប្រទេសអាមេរិកចាប់យកប្រទេសអាស៊ានជាដៃគូដ៏រឹងមាំមួយនេះគឺខ្ញុំមើលទៅដើម្បីនយោបាយក្នុងតំបន់ជាមួយចិន ហើយនឹងសន្តិសុខអាមេរិកទាក់ទងក្នុងតំបន់នេះផងដែរ»។
ប្រទេសកម្ពុជានឹងធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះនៃកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន១០ប្រទេស និងកិច្ចប្រជុំកំពូល អាស៊ានជាមួយដៃគូជាច្រើនចំនួន២លើកដាច់ពីគ្នាគឺជុំទី១នៅថ្ងៃទី៣-៤ ខែមេសានិងជុំទី២នៅថ្ងៃទី១៨-២០ ខែវិច្ឆកា ឆ្នាំ២០១២ ដែលមានដៃគូប្រទេសមហាអំណាចដូចជាសរអា ឬជាមួយប្រទេសធំៗមានសេដ្ឋកិច្ចលូតលាស់ជាច្រើនទៀត។ កម្ពុជាជាប្រទេសក្រីក្រមួយក្នុងពិភពលោកដែលមានទំនាក់ទំនងជិតដិត ជាមួយនឹងចិន ដោយទទួលជំនួយនិងកម្ចីពីចិនជាង១ពាន់លានដុល្លារសម្រាប់អភិវឌ្ឍប្រទេសនៅឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។ ក្រុមអ្នកវិភាគគិតថាកម្ពុជាមានជំហរពិបាកខ្លាំងនៅពេល កម្ពុជាធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះអាស៊ាន។ការពិបាកនេះដោយសារប្រទេសក្នុងតំបន់មួយចំនួន និងប្រទេសជាសមាជិកជាច្រើនដូចជា វៀតណាម ដែលមានទំនាក់ទំនងល្អជាប្រវត្តិសាស្ត្រជាមួយក្រុមមន្ត្រី គណបក្សគ្រប់គ្រងប្រទេសកម្ពុជាបច្ចុប្បន្នជាដើមនោះកំពុងមានទំនាស់ជាមួយចិនទាក់ទងនឹងរឿង ជម្លោះបញ្ហាព្រំដែនសមុទ្រស្ថិតនៅភាគខាងត្បូងនៃប្រទេសចិន។
លោកឈាង វណ្ណារិទ្ធិថ្លែងថាទស្សនកិច្ចរបស់លោក អូបាម៉ានឹងបន្ធូរក្តីបារម្ភរបស់ប្រទេសមួយចំនួនក្នុងតំបន់។
«ដូច្នេះអាមេរិកត្រូវតែមានវត្តមាន ហើយនឹងបន្តនូវការពិភាក្សាក៏ដូចជាការពង្រឹងនូវកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយនឹងតំបន់ជាពិសេសអាស៊ានតែម្តង»។
ស.រ.អាកាលពីឆ្នាំទៅបានដាក់ប្រទេសកម្ពុជាក្នុងលំដាប់ប្រទេសដែលមានការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស ច្រើន។ តែបើតាមការកត់សម្គាល់របស់លោកបណ្ឌិតឈាង វណ្ណារិទ្ធិវិញលោកបានអះអាងថាបញ្ហា ទ្វេភាគីជាមួយកម្ពុជាវិញស.រ.អាមានទំនាក់ទំនងល្អប្រសើរក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំនេះដោយសា អ្វីមួយដែលលោក អះអាងតាមពាក្យលោកថាដោយសាកម្ពុជាមានការកែប្រែខ្លះនូវបញ្ហា សិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យ។ លោក ឈាង វណ្ណារិទ្ធិបន្ថែមថាទំនាក់ទំនងល្អមួយទៀតគឺ កម្ពុជានិងស.រ.អា មានគឺបញ្ហា កិច្ចសហប្រតិបត្តិការផ្នែកសន្តិសុខជាពិសេសការប្រឆាំងនឹងអំពើ ភេរវកម្ម ទប់ស្កាត់ បទឧក្រិដ្ឋផ្សេងៗ ដើម្បីការពារគ្រោះធម្មជាតិ ដែលកម្ពុជាបានចូលរួមជាមួយ ស.រ.អាដែលមានការហ្វឹកហ្វឺនរួមគ្នាផង។
«ដូច្នេះរឿងនេះជាចំណុចចាប់ផ្តើមមួយដ៏សំខាន់ដើម្បីពង្រឹងនូវទំនាក់ទំនងការពារជាតិរវាងប្រទេសទាំងពីរ»។
ក្រៅពីរំពឹងថាដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោក អូបាម៉ាដែលអមដំណើរដោយលោកស្រី ហ៊ីលឡារី គ្លីនតុនរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសស.រ.អា អាចជួយឲ្យមានការលើកទឹកចិត្តដល់ក្រុមសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្សនិងប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជានោះ លោកវណ្ណារិទ្ធិបានអះអាងដែរថាបញ្ហាកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទាក់ទងនឹងសន្តិសុខនិងសេដ្ឋកិច្ចរវាងអាស៊ាន និងស.រ.អាវិញនៅក្នុងលំដាប់ល្អ។ លោកអះអាងថា បញ្ហាទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ច រវាងកម្ពុជានិងសរអា នៅមានកម្រិត។
លោក អ៊ូ វីរៈនាយកមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាបានអះអាងថាដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោក អូបាម៉ាជាឱកាសដែលកម្ពុជាត្រូវពិភពលោកផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់ បើកឱកាសសម្រាប់ការវិនិយោគ កំណើនទេសចរណ៍ ការអភិវឌ្ឍនិងការពិនិត្យមើលបញ្ហាផ្សេងៗទៀត។ ហើយក៏ជាឱកាសមួយដែលកម្ពុជាត្រូវពង្រឹងទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ចទ្វេភាគីដែរដូចជាការនាំចេញសម្លៀកបំពាក់និងផលិតផលផ្សេងៗទៀតរបស់កម្ពុជាដែរ ក្រៅពីពង្រឹងកិច្ចការផ្នែកសន្តិសុខ។ លោកព្រមានឲ្យដឹងថាកម្ពុជាត្រូវតែដោះស្រាយបញ្ហានានាដែលរដ្ឋាភិបាលខកខានហើយដោះស្រាយកិច្ចការដែលរដ្ឋាភិបាលធ្វើយ៉ាងយឺតយ៉ាវដែលរឿងទាំងនោះអាចបណ្តាលឲ្យកម្ពុជាបាត់មុខមាត់ផងដែរ។
«ការយកចិត្តទុកដាក់នេះក៏នឹងមើលចំណុចអវិជ្ជមានខ្លះដែរដូចជាការវិវត្តនៅតុលាការខ្មែរក្រហមការយឺតយ៉ាវនៅតុលាការខ្មែរក្រហមនិងមានចំណាប់អារម្មណ៍ជាងមុន។ បញ្ហាដីធ្លីនិងបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សក៏នៅតែជាប្រធានបទមួយដែលអាចធ្វើឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមានការអាម៉ាស់ខ្លះផងដែរ។ ដូច្នេះជារឿង មួយដែលរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសកម្ពុជាត្រូវតែប្រុងប្រយ័ត្នផងដែរ»។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយនៅក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចមួយថ្ងៃរបស់លោក Joseph Yun, ឧបការីរងរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសស.រ.អា ទទួលបន្ទុកកិច្ចការអាស៊ីខាងកើតនិងតំបន់ប៉ាស៊ីហ្វិកបានជួបជាមួយក្រុមមន្ត្រី កម្ពុជាកាលពីថ្ងៃច័ន្ទទាក់ទងទៅនឹងដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់ លោកអូបាម៉ានិងលោកស្រីគ្លីនតុន នៅពេលកិច្ចប្រជុំអាស៊ានខាងមុខ និង បញ្ហាកិច្ចប្រជុំទាក់ទងនឹងកិច្ចការស៊ានហើយនឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើបញ្ហាផ្សេងៗទៀត។
«គោលបំណងនៃកម្មវិធីថ្ងៃនេះគឺតើយើងត្រូវកសាងទំនាក់ទំនងរបស់យើងយ៉ាងម៉េចនៅក្នុងឆ្នាំ២០១២នេះ។ ខ្ញុំគិតថាយើងបានពិភាក្សាគ្នាល្អណាស់»។
កម្ពុជាធ្លាប់ធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះនៃកិច្ចប្រជុំកំពូលម្តងកាលពី១០ឆ្នាំមុន។ ប្រទេសអាស៊ានទាំង១០ប្រទេសមាន ប្រ៊ុយណេ កម្ពុជា ឥណ្ឌូនេស៊ី ឡាវ ម៉ាឡេស៊ី, ភូមា ហ្វ៊ីលីពីន សិង្ហបូរី ថៃ និង វៀតណាម៕
