ក្នុងរយះពេល៣០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ អាត្រាអាយុកាលមធ្យមរបស់ប្រជាជននៅអាហ្រ្វិកបានធ្លាក់ចុះជាគំហុក ដោយសារជម្ងឺអេដស៍បានឆក់យកជីវិតមនុស្សរាប់លាននាក់។ប៉ុន្តែការសិក្សារថ្មីនិយាយថាការព្យាបាលដោយថ្នាំពន្យារអាចផ្លាស់ប្តូរទំនោរនេះបន្តិចម្តងៗ។ សាស្រ្តាចារ្យ Jean Nachega សហនិពន្ធរបាយការណ៍សិក្សាលើអ្នកជម្ងឺចំនួនជាង២ម៉ឺននាក់នៅប្រទេស Uganda។
«ការរកឃើញគន្លិះរបស់ការសិក្សារបស់យើងជាទូទៅគឺថា អ្នកជម្ងឺក្នុងប្រទេសអាហ្រ្វិកដែលទទួលបានការព្យាបាលដោយថ្នាំពន្យារជីវិតសម្រាប់ជម្ងឺអេដស៏ អាចមានជីវិតរស់នៅប្រហាក់ប្រហែលនឹងមនុស្សធម្មតា»។
ការរកឃើញនេះត្រូវបានចេញផ្សាយនៅក្នុងសន្និសីទសង្គមអេដស៏អន្តរជាតិស្តីពីរោគាសាស្រ្តហ៊ីវ ការព្យាបាល និងការការពារ នៅទីក្រុងរ៉ូម ហើយត្រូវបានបោះពុម្ពផ្សាយនៅក្នុងទស្សនាវដ្តី Internal Medicine។
Nachega គឺជាសាស្រ្តាចារ្យផ្នែកវេជ្ជសាស្រ្តនៅសាកលវិទ្យាល័យ Stellenbosch ប្រទេសអាហ្រ្វិកខាងត្បូង ហើយជាអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តនៅសាលា Bloomberg ផ្នែកសុខភាពសាធារណរបស់សាកលវិទ្យាល័យ Johns Hopkins។
នៅមុនពេលដែលមានជម្ងឺរាលដាល HIV/AIDS អាយុកាលមធ្យមរបស់ពលរដ្ឋប្រទេសអាហ្រ្វិកជាច្រើនបានកើនឡើងគួរឲ្យកត់សម្គាល់។ប៉ុន្តែ Nachega បានឃើញដោយផ្ទាល់ភ្នែកនូវការផ្លាស់ប្តូរដែលបណ្តាលមកពីជម្ងឺនេះ ដោយបានកាត់បន្ថយជីវិតមនុស្សពី១៥ទៅ២០ឆ្នាំឬក៏ច្រើនជាងនេះ។
«អ្វីដែលយើងបានធ្វើឲ្យល្អប្រសើរឡើងពីអតីតកាលពីទឹកស្អាត ហើយនិងកម្មវិធីចាក់ថ្នាំការពាររោគនោះបានផ្លាស់ប្តូរវិញដោយសារស្ថានភាពជម្ងឺ HIV/AIDS នៅក្នុងប្រទេសអាហ្រ្វិកទាំងស្រុង។ឥឡូវយើងកំពុងតែឃើញដំណឹងល្អខ្លះៗពីការវិនិយោគលើកម្មវិធីថ្នាំពន្យាជីវិត។ការវិនិយោគទាំងនោះកំពុងតែហុចផលហើយ»។
លោកសរសើរអង្គការ PEPFAR និងមូលនិធិសាកល ក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជម្ងឺអេដស៏ របេង និងគ្រុនចាញ់។
ខណៈដែលការរកឃើញនេះមានលក្ខណៈវិជ្ជមាន នៅតែមានភាពខុសគ្នារវាងបុរសនិងស្រ្តីដែរ។ស្រ្តីអាចមានជីវិតរស់នៅយូរជាងបុរស។មូលហេតមួយគឺថាបុរសមិនទៅទទួលការព្យាបាលភ្លាមៗ។សាស្រ្តាចារ្យ Nachega និយាយថាជាមួយនឹងឧបករណ៍ការពារដែលយើងមានបច្ចុប្បន្ននេះ ការរីកចម្រើនសម្បើមមួយក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជម្ងឺរីករាលដាលនេះអាចធ្វើទៅបាន។ប៉ុន្តែលោកក៍និយាយថាវ៉ាក់សាំងការពារជម្ងឺអេដស៍ដ៏មានប្រសិទិ្ធភាពនៅតែជារឿងពិបាករកឃើញ។
ប្រែសម្រួលដោយ បូរី ស៊ីលីវណ្ណ
