រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការបរទេស រ៉្វាន់ដា (Rwanda) បានរិះគន់សហភាពអាហ្រ្វិកចំពោះភាពអសកម្មនិងការខ្វះភាពជាអ្នកដឹកនាំក្នុងការដោះស្រាយចលាចលរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ដែលជាបញ្ហាប្រឈមនៃសណ្តាប់ធ្នាប់ដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅក្នុងទ្វីបនេះ។
រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការបរទេស រ៉្វាន់ដា លោកស្រី ល្វី ម៉ូស្សីគីវ៉ាបូ (Louise Mushikiwabo) បានប្រាប់ក្រុមរដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសនៃប្រទេសក្នុងទ្វីបអាហ្រ្វិកថា វាដល់ពេលវេលាហើយ ក្នុងការនិយាយដោយស្មោះត្រង់អំពីតួនាទីរបស់សហភាពអាហ្រ្វិកក្នុងការដោះស្រាយវិបត្តិទាំងឡាយនាពេលបច្ចុប្បន្ននិងនៅក្នុងការការពារមិនឱ្យមានវិបត្តិថ្មីៗទៀត។
«បន្ទាប់ពីវិបត្តិទាំងឡាយនៅក្នុងប្រទេស ទុយនេស៊ី អេហ្ស៊ីប លីប៊ី និងវិបត្តិក្រោយការបោះឆ្នោតនៅក្នុងប្រទេស កូតឌីវ័រ និងបន្ទាប់ពីបានសង្កេតឃើញការងើបបះបោរថ្មីៗនៅក្នុងប្រទេស បួរគីណា ហ្វាសូ និងប្រទេស យូហ្គាន់ដា មិនមានពេលវេលាប្រសើរណាមួយនៅក្នុងការពិភាក្សាគ្នាអំពីប្រធានបទមួយដែលទាក់ទងទៅនឹងការគំរាមកំហែងថ្មីៗទៅលើសន្តិភាពនិងសន្តិសុខនៅក្នុងទ្វីបអាហ្រ្វិក ជាងពេលនេះទេ»។
ប្រទេស រ៉្វាន់ដា បានរៀបចំកិច្ចប្រជុំថ្នាក់រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសនៃក្រុមប្រឹក្សាសន្តិភាពនិងសន្តិសុខជាន់ខ្ពស់របស់ទ្វីបអាហ្រ្វិកនៅក្នុងនាមជាប្រធានក្រុមប្រឹក្សានេះនៅក្នុងខែមេសា។ពេលវេលាសម្រាប់កិច្ចប្រជុំនេះមានភាពសមស្របដោយសារតែគណៈកម្មាធិការរបស់សហភាពអាហ្រ្វិកមួយស្តីអំពីប្រទេស លីប៊ី ស្ថិតនៅក្នុងទីស្នាក់ការធំរបស់សហភាពអាហ្រ្វិកកំពុងព្យាយាមបង្កើតខ្លួនឯងឱ្យទៅជាអ្នកសម្របសម្រួលរវាងមេដឹកនាំដែលប្រើប្រាស់អំណាចដ៏ខ្លាំងបំផុតមួយនៅក្នុងទ្វីបនេះនិងក្រុមឧទ្ទាមដែលព្យាយាមបណ្តេញលោកចេញពីអំណាច។
និយាយទៅកាន់អ្នកចូលរួមដែលភាគច្រើនលើសលប់គឺជាបុរស លោកស្រី ម៉ូស្សីគីវ៉ាបូ បានធ្វើការកត់សម្គាល់ថា ការបះបោរទាំងឡាយនៅក្នុងទ្វីបអាហ្រ្វិក កំពុងតែបន្តរក្សានូវរូបភាពអវិជ្ជមានមួយ ដែលទ្វីបនេះមិនអាចទ្រទ្រង់បានទេ។ លោកស្រីមានប្រសាសន៍ថា ក្រុមអ្នករិះគន់កំពុងប្រើប្រាស់ករណីលីប៊ីដើម្បីបង្ហាញអំពីបរាជ័យរបស់សហភាពអាហ្រ្វិកក្នុងការក្រោកឈរឡើងដើម្បីគោលការណ៍នៃអភិបាលកិច្ចល្អ។
«អស់លោក លោកស្រី ទាំងអស់បានដឹងអំពីគោលគំនិត ពីតួអង្គផ្សេងៗគ្នា ជាពិសេសក្រុមសារព័ត៌មាន ដែលបានគិតថា អាហ្វ្រិក ជាពិសេសសហភាពអាហ្រ្វិក បានអវត្តមានឬមិនមានជាប់ពាក់ព័ន្ធនៅក្នុងការគ្រប់គ្រងវិបត្តិនៅក្នុងប្រទេសលីប៊ី»។
រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការបរទេស រ៉្វាន់ដា បានមានប្រសាសន៍ថា ជម្លោះនៅក្នុងប្រទេស លីប៊ី បាននាំឱ្យមានការលើកជាសំណួរថាតើប្រមុខរដ្ឋទាំងឡាយក្នុងទ្វីបអាហ្រ្វិក មានឆន្ទៈឬសមត្ថភាពនៅក្នុងការចាត់វិធានការ ប្រឆាំងទៅនឹងប្រទេសមួយនៅក្នុងទ្វីបរបស់ខ្លួនបានដែរឬទេ។
«យើងទាំងអស់គ្នាយល់ស្របថា អាហ្រ្វិកមិនគួរលើកលែងទោសឱ្យប្រមុខរដ្ឋមួយរូប ដែលប្រមាថមើលងាយទៅលើប្រជាពលរដ្ឋរបស់ខ្លួននោះទេនិងថាយើងនឹងមិនត្រាប្រណីឱ្យប្រមុខរដ្ឋមួយដែលសម្លាប់អាយុជីវិតប្រជាពលរដ្ឋរបស់ខ្លួន ដោយចេតនានោះទេ។ ទោះបីជាមានហេតុផលយ៉ាងនេះក្តី ហេតុអ្វីបានជាសហភាពអាហ្រ្វិក មិនបានឆ្លើយតបទាន់ពេលវេលា និងទទួលយកតួនាទីនៅក្នុងការដឹកនាំមួយ ដើម្បីចាត់វិធានការដោយជំហានដែលមានប្រសិទ្ធភាព ដើម្បីបញ្ចប់បញ្ហានេះ? ជាចុងក្រោយនៅក្នុងស្ថានភាពធ្ងន់ធ្ងរ និងនៅក្នុងការផ្ទុះឡើងនូវអំពើហិង្សាចម្បងៗនៅក្នុងរដ្ឋសមាជិក ហេតុអ្វីបានជាសហភាពអាហ្រ្វិកមិនបានអំពាវនាវឱ្យមានសន្និសីទនៃប្រមុខរដ្ឋនិងប្រមុខរដ្ឋាភិបាល វិសាមញ្ញជាបន្ទាន់មួយ ដើម្បីធ្វើការសម្រេចចិត្តនិងចាត់វិធានការឱ្យបានទាន់ពេលវេលា?»។
ស្នងការនៃក្រុមប្រឹក្សាសន្តិភាពនិងសន្តិសុខរបស់សហភាពអាហ្រ្វិក រ៉ាមតានេ ឡាម៉ាមរ៉ា (Ramtane Lamamra) ក៏បានរិះគន់អង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលបានអនុញ្ញាតឱ្យមានតំបន់គ្មានការហោះហើរ និងការវាយប្រហារពីអាកាសពីសំណាក់អង្គការណាតូ (NATO) ប្រឆាំងទៅនឹងកងកម្លាំងដែលគាំទ្រលោក ហ្កាដាហ្វី។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា វិធានការនេះមិនបាននាំមកនូវដំណោះស្រាយមួយចំពោះវិបត្តិនោះទេ។ លោកបានរាយការណ៍ថា ជម្លោះនេះហាក់ដូចជាកំពុងឈានទៅរកការជាប់គាំងមួយ។
លោក ឡាម៉ាមរ៉ា ក៏បានរិះគន់ផងដែរទៅលើអ្វីដែលលោកហៅថា «ការប៉ុនប៉ងក្នុងការធ្វើឱ្យខ្សោយចំពោះដំណោះស្រាយអាហ្រ្វិកមួយ» ទៅលើជម្លោះនៅក្នុងប្រទេស លីប៊ី៕
ប្រែសម្រួលដោយ ឌី ខាំបូលី
