សមាជិកសភាអាមេរិកាំងមួយរូបបានវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះទំនាក់ទំនងជាមួយនឹងប្រទេសកម្ពុជាខណៈកម្ពុជាចាប់ផ្តើមបន្តការពិភាក្សានានាក្នុងរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោនដើម្បីពង្រឹងទំនាក់ទំនងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគី ដោយផ្តោតមួយផ្នែកទៅលើការបន្តប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធលើមុខទំនិញនាំចូលទីផ្សារសហរដ្ឋអាមេរិកនានា។ ការណ៍នេះកើតឡើងនៅពេលដែលប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ GSP បានអស់សុពលភាពកាលពីចុងឆ្នាំ២០២០ សម្រាប់ការនាំទំនិញចូលទីផ្សារអាមេរិក ដោយមិនបង់ពន្ធ។
សមាជិកសភាសហរដ្ឋអាមេរិកដ៏សំខាន់មួយរូបខាងផ្នែកពាណិជ្ជកម្មបានវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះជំនួបជាមួយនឹងអ្នកការទូតកម្ពុជាដែលកំពុងធ្វើយុទ្ធនាការដើម្បីទទួលបានឋានៈអនុគ្រោះពន្ធឡើងវិញសម្រាប់នាំទំនិញចូលទីផ្សាររបស់អាមេរិក។
លោកស្រី Carol Miller សមាជិកសភាអាមេរិកាំងមកពីគណបក្សសាធារណរដ្ឋដែលទទួលបន្ទុកអនុគណៈកម្មការពាណិជ្ជកម្មនៃគណៈកម្មការចំណូលពន្ធរបស់រដ្ឋសភាបានទទួលជួបជាមួយលោកឯកអគ្គរាជទូតកម្ពុជា ជុំ ស៊ុនរី កាលពីចុងខែកក្កដានៅវិមានសភាជាតិ។
លោកស្រី Miller បានបញ្ជាក់ប្រាប់វីអូអេខេមរភាសាតាមសារអេឡិកត្រូនិកថា លោកស្រីរីករាយនឹងធ្វើការជាមួយកម្ពុជាក្នុងការបង្កើនទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំងពីរ៖
«ខ្ញុំសូមផ្តល់តម្លៃខ្ពស់ចំពោះឱកាសទទួលជួបឯកឧត្តម ជុំ ស៊ុនរី ដើម្បីពិភាក្សាកិច្ចការដ៏មានសារ:សំខាន់ចំពោះទំនាក់ទំនងសហរដ្ឋអាមេរិក និងកម្ពុជា»។
លោកស្រី Carol Miller ដែលជាសមាជិករដ្ឋសភានៃគណបក្សសាធារណរដ្ឋប្រចាំរដ្ឋ West Virginia ដែលជារដ្ឋមួយសម្បូរភ្នំនិងទីទួលឡើងចុះ ហើយពលរដ្ឋចូលចិត្តជិះកង់បានវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះផលិតផលកង់ដែលកម្ពុជានាំចូល។
លោកស្រី Miller បានបន្ថែមថា៖
«នៅក្នុងរដ្ឋ វេស វីជីនៀ (West Virginia)ខ្ញុំសូមអរគុណជាអនេកចំពោះទំនាក់ទំនងរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ជាមួយប្រទេសកម្ពុជា។ ជាផលិតផលនាំចេញដ៏សំខាន់មួយ គឺកង់ដែលនាំចូលពីកម្ពុជា បានជួយបង្រ្គប់កំណើននៃតម្រូវការ នៅពេលពលរដ្ឋនៅក្នុងរដ្ឋ West Virginia ស្វែងរកសកម្មភាពកម្សាន្តក្រៅផ្ទះ ក្នុងអំឡុងពេលជំងឺកូវីដ១៩ រាតត្បាត។ ខ្ញុំទន្ទឹងរង់ចាំធ្វើការជាមួយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាលើបញ្ហាអាទិភាពនានាទាក់ទងនឹងពាណិជ្ជកម្មដ៏មានសារ:សំខាន់ ក្នុងឋាន:ជាសមាជិកនៃគណ:កម្មការ The Ways and Means Committee ទទួលបន្ទុកកិច្ចការត្រួតពិនិត្យគោលនយោបាយពន្ធទាំងអស់ ហើយនិងបន្តស្ថាបនាសក្តានុពលនៃទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មនិងវប្បធម៌នាពេលអនាគត»។
នៅក្រោយពេលដែលសហរដ្ឋអាមេរិកបានធូរស្រាលពីជំងឺកូវីដ១៩ ហើយបើកទ្វារការិយាល័យនានាក្នុងរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោន ក្រុមមន្ត្រីការទូតកម្ពុជាប្រចាំក្នុងរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោន ដឹកនាំដោយលោកឯកអគ្គរាជទូត ជុំ ស៊ុនរី បានចាប់ផ្តើមជួបជាមួយសមាជិកសភាសហរដ្ឋអាមេរិក និងមន្ត្រីសហរដ្ឋអាមេរិក ដើម្បីពិភាក្សាបញ្ហានានា ជាពិសេសលើការបន្តប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ GSP ក្រោយពេលអស់សុពលភាពនៅថ្ងៃទី៣១ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២០។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់ជាផ្លូវការពីស្ថានទូត តាមសារអេឡិចត្រូនិចតេឡេក្រាម នៅពេល VOA បានសុំការបំភ្លឺពីលោកឯកអគ្គរាជទូតកម្ពុជា ជុំ ស៊ុនរី តាមរយ:អ៊ីមែល។
នៅក្នុងសារដដែលជាភាសាអង់គ្លេសដែលបកប្រែក្រៅផ្លូវការបានបញ្ជាក់ថា លោកឯកអគ្គរាជទូតបានពិភាក្សា អំពីការលើកកម្ពស់ពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីជាមួយលោកស្រី Carol Miller។ សារដដែលបានបន្ថែមសេចក្តីថា៖
«ការផ្លាស់ប្តូរយោបល់និងកិច្ចពិភាក្សា បានផ្តោតជាសំខាន់លើបញ្ហាលើកកម្ពស់ទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគី កម្ពុជា-អាមេរិក និងការបន្តប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ GSP របស់អាមេរិក»។
ដោយឡែក លោកឯកអគ្គរាជទូតកម្ពុជាកាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា នៅសប្តាហ៍ដដែលនោះ ក៏បានជួបជាមួយលោក Patrick Murphy ឯកអគ្គរដ្ឋទូតអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជា ក្នុងក្រសួងការបរទេសអាមេរិកផងដែរ ដើម្បីផ្តោតទៅលើទំនាក់ទំនងទ្វេភាគី។ ជំនួបនេះត្រូវបានបញ្ជាក់ដោយក្រុមមន្ត្រីកម្ពុជានិងសហរដ្ឋអាមេរិក។
សហរដ្ឋអាមេរិកគឺជាទីផ្សារនាំទំនិញដ៏ធំជាងគេបំផុតមួយសម្រាប់កម្ពុជា។ នៅក្នុងឆ្នាំ២០២០ កម្ពុជាបាននាំទំនិញចូលសហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងទំហំជាទឹកប្រាក់ចំនួន៦,៥ពាន់លានដុល្លារដែលភាគច្រើនជាផលិតផលសម្លៀកបំពាក់។ ក្នុងចំណោមនេះគឺទំនិញក្នុងទំហំទឹកប្រាក់ប្រមាណ១ ០០០លានដុល្លារបានរួចពន្ធក្រោមកម្មវិធីពន្ធអនុគ្រោះ GSP ដែលមានផលិតផលបម្រើដល់ការធ្វើដំណើរដែលមានដូចជាកាបូបនិងវ៉ាលី។ នេះបើតាមស្ថិតិរបស់ការិយាល័យស្ថិតិរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកនិងភាគីកម្ពុជា។
ប្រព័ន្ធ GSP របស់សហរដ្ឋអាមេរិកអនុញ្ញាតឲ្យប្រទេសដែលទទួលបានអាចនាំទំនិញចំនួន៥០០០មុខចូលដោយមិនបង់ពន្ធឬបង់ពន្ធតិចតួចបំផុត។ អាមេរិកប្រើប្រព័ន្ធនេះដើម្បីជួយប្រទេសនានាអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចនិងលើកកម្ពស់សិទ្ធិមនុស្ស សិទ្ធិការងារ និងនីតិរដ្ឋ។
ពេលនេះកម្ពុជាកំពុងស្វះស្វែងរក ការបន្តប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធពីសហរដ្ឋអាមេរិកទៅមុខទៀតជាពិសេសស្វែងរកការគាំទ្រពីសភាសហរដ្ឋអាមេរិក ក្នុងពេលកម្ពុជាប្រឈមនឹងការរិះគន់ពីសហរដ្ឋអាមេរិក និង ការធ្វើសេចក្តីស្នើច្បាប់លេខ H.R. 4686 ហៅថា Cambodia Democracy Act ដើម្បីស្តារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យកម្ពុជាឡើងវិញ និងដើម្បីបន្តដាក់ទណ្ឌកម្មដល់មន្ត្រីកម្ពុជា ដែលធ្វើឲ្យខូចខាតលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិមនុស្ស។ សេចក្តីស្នើច្បាប់ដែលរៀបចំឡើងវិញដោយលោកសមាជិកសភា Steve Chabot មកពីរដ្ឋ Ohioនេះ បានអនុម័តជាឯកច្ឆន្ទដោយគណ:កម្មការការបរទេសនៃសភាអាមេរិក កាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា បន្ទាប់ពីបានខកខានកាលពីឆ្នាំ២0២០ មិនបានអនុម័តដោយព្រឹទ្ធសភានិងមិនបានទៅដល់តុប្រធានាធិបតី ដើម្បីចុះហត្ថលេខាក្លាយជាច្បាប់ទេកន្លងមក។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសអាមេរិកបានបញ្ជាក់ពីជំនួបលោកឯកអគ្គរាជទូតកម្ពុជា ជុំ ស៊ុនរី ជាមួយលោក Partrick Murphy ឯកអគ្គរដ្ឋទូតអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជាក្នុងពេលលោកស្ថិតនៅក្នុងរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោន ដោយបានបញ្ជាក់ប្រាប់ VOA តាមសារអ៊ីមែលថា៖
«លោកឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាមេរិកបានជួបលោកឯកអគ្គរាជទូតកម្ពុជា ស៊ុនរី នៅឯក្រសួងការបរទេសអាមេរិក កាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា ដែលជំនួបនេះគឺជាផ្នែកមួយនៃការបន្តពិភាក្សារវាងប្រទេសទាំងពីរ»។
មន្ត្រីអ្នកនាំពាក្យដដែលបានបញ្ជាក់ប្រាប់ VOA បន្ថែមថា៖
«លោកឯកអគ្គរដ្ឋទូតទាំងពីរ (ឯកអគ្គរាជទូតកម្ពុជានិង ឯកអគ្គរដ្ឋទូតអាមរិក) បានពិភាក្សាអំពីបញ្ហាសំខាន់ៗទ្វេភាគីនិងពហុភាគីសម្រាប់ប្រទេសទាំងពីរ រួមទាំងផលប៉ះពាល់នៃជំងឺកូវីដ១៩»។
មន្ត្រីដដែលបានអះអាងដូច្នេះក្នុងពេលសហរដ្ឋអាមេរិកផ្តល់វ៉ាក់សាំងកូវីដ១៩ ប្រភេទ Johnson&Johnson ជាង១លានដូសកាលពីចុងខែកក្កដានិងដើមខែសីហានេះ។ បន្ថែមពីលើនេះលោក Chad Roedemeier អ្នកនាំពាក្យស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំនៅកម្ពុជាបានប្រាប់ VOA តាមសារ E-mail ដោយបានបញ្ជាក់ពីជំនួបរវាងអ្នកការទូតទាំងពីរ និងការពិភាក្សារឿងបញ្ហានានារវាងប្រទេសទាំងពីរ។ តែសម្រាប់រឿងប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ GSP លោកថា មុនឆ្នាំដែលផុតសុពលភាពសភាអាមេរិកមិនទាន់ផ្តល់ឡើងវិញនូវកម្មវិធី អនុគ្រោះពន្ធ GSP នោះទេ។
លោក បានថ្លែងតាមខ្លឹមសារដើមថា៖
«សភាសហរដ្ឋអាមេរិកនឹងសម្រេចលើបញ្ហាថាតើត្រូវបន្តការអនុញាតឲ្យមានប្រព័ន្ធ អនុគ្រោះពន្ធGSP ឬយ៉ាងណា»។
លោកបន្តថា៖ «ការទទួលបានការនាំចូលទៅកាន់ទីផ្សារអាមេរិក តាមរយ:ការសម្របសម្រួលទៅតាមប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ GSP ជួយបង្កើតឲ្យមានការរីកចម្រើនទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្ម រវាងមុខជំនួញនានារបស់សហរដ្ឋអាមេរិក និង កម្ពុជា»។
នៅពេលសួរពីឧបសគ្គនានាចំពោះការទទួលបានប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ GSP ពីសហរដ្ឋអាមេរិក លោក Chad Roedemeier នៃស្ថានទូតអាមេរិកដដែលបានលើកឡើងថា៖
«យើងព្រួយបារម្ភអំពីការខ្វះលំហនយោបាយក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ការរឹតត្បិតសិទ្ធិមនុស្ស សេរីភាពជាមូលដ្ឋាន និងសិទ្ធិការងារ»។
លោក កុយ គួង អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា ពុំបានឆ្លើយតបទៅនឹងសំណួរ VOA រឿងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនិងសិទ្ធិមនុស្សទេ ដោយបង្វែរសំណួរទៅខាងផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សរបស់រដ្ឋាភិបាល តែចំពោះផ្នែកទំនាក់ទំនងរវាងសហរដ្ឋអាមេរិកនិងកម្ពុជា លោកបានបញ្ជាក់ប្រាប់ VOA តាមប្រព័ន្ធផ្ញើសារតេឡេក្រាមថា៖
«ទំនាក់ទំនងការទូតរវាងប្រទេសទាំងពីរនៅតែស្ថិតក្នុងកម្រិតល្អជាធម្មតា ហើយថ្មីៗនេះ ឯកអគ្គរាជទូតកម្ពុជានៅក្នុងរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោនបានជួបឯកឧត្តម Patrick Murphy ឯកអគ្គរដ្ឋទូតអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជាពិភាក្សាអំពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើវិស័យនានា»។
ប្រទេសកម្ពុជាដែលភាគច្រើននាំផលិតផលសម្លៀកបំពាក់និងសម្ភារផ្សេងៗផលិតដោយកម្មកររោងចក្រយ៉ាងតិច៨០ម៉ឺននាក់នោះ ត្រូវការទីផ្សារសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលមិនយកពន្ធលើមុខទំនិញកម្ពុជា ជាពិសេសចំពោះវិស័យកាត់ដេរ ដែលជាវិស័យសំខាន់មួយក្នុងចំណោម៤ ទ្រទ្រង់សេដ្ឋកិច្ចប្រទេស ក្រៅពីវិស័យសំណង់ ទេសចរណ៍ និងកសិកម្ម៕
