ពលរដ្ឋខ្មែរអាមេរិកាំងនៅតាមបណ្តារដ្ឋមួយចំនួនបាននិយាយថា ពួកគេបានបោះឆ្នោតជ្រើសរើសតំណាងរបស់ពួកគេដើម្បីឲ្យមានការផ្លាស់ប្តូរក្នុងប្រទេស អាមេរិកផងនិងក្នុងប្រទេសកំណើតផង។ ក្រុមប្រជាពលរដ្ឋមានការមិនពេញចិត្តទៅលើក្រុមអ្នកនយោបាយមួយចំនួនមកពីគណបក្សទាំងពីរដែលមិនអើពើនិងបញ្ហាសុខទុក្ខប្រជាពលរដ្ឋក្នុងតំបន់របស់ពួកគេរស់នៅ ដែលធ្វើឲ្យពួកគេបោះឆ្នោតប្តូរ។
គណបក្សសាធារណរដ្ឋបានឈ្នះគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យហើយគ្រប់គ្រង សភានិងព្រឹទ្ធសភាស.រ.អា.ក្រោយពីការបោះឆ្នោតពាក់កណ្តាលអាណតិ្តកាលពី ថ្ងៃអង្គារគឺរយៈពេលពីរឆ្នាំដែលលោកប្រធានាធិបតីស.រ.អា.បារ៉ាក់ អូបាម៉ាមកពីគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យនឹងបញ្ចប់អាណត្តិទី២របស់លោក។ ក្រុមប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរអាមេរិកាំងខ្លះបានថ្លែងថា ពួកគេបានចេញទៅបោះឆ្នោតដើម្បីឲ្យតំណាងរបស់ខ្លួនថ្មី ទោះជាគណបក្សណាក៏ដោយជួយដល់បញ្ហារបស់ពួកគេ ទាំងក្នុងប្រទេសអាមេរិកនិងទាំងក្នុងប្រទេសកម្ពុជាជាប្រទេសកំណើត។
បញ្ហាដែលគេមិនពេញចិត្តទាំងនោះមានដូចជាបញ្ហាភាពអត់ការងារធ្វើ បញ្ហាបង់ពន្ធច្រើនសម្រាប់ពលរដ្ឋវណ្ណៈកណ្តាល បញ្ហាធ្លាក់ចុះផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចជាដើម។
ដោយឡែកសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជាជាប្រទេសកំណើតរបស់ពួកគេវិញ ក្រុមពលរដ្ឋខ្មែរអាមេរិកាំងបានអះអាងថា ពួកគេចង់ឲ្យកម្ពុជាមានដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យពិតប្រាកដ ដែលគេរំពឹងថា តំណាងដែលពួកគេបោះឆ្នោតឲ្យអាចនឹងដាក់សម្ពាធលើប្រធានាធិបតីដើម្បីជួយដល់កម្ពុជា។
លោកឃង ផេ (Khorng Pe) អាយុ៦៣ឆ្នាំ មកពីស្រុកកំពង់ត្រាច ខេត្តកំពត ហើយបច្ចុប្បន្នរស់នៅក្នុងក្រុងឡូសអាន់ជឺឡេស រដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា ធ្វើការជា វិស្វករអេឡិចត្រូនិចក្នុងរដ្ឋដែលមានពលរដ្ឋខ្មែររស់នៅច្រើនលំដាប់លេខមួយ ក្នុងស.រ.អា.។ លោកបានថ្លែងថា លោកបានចេញទៅបោះឆ្នោតក្នុងក្តីសង្ឃឹមថាតំណាងដែលលោករើសអាចនឹងជួយដល់សហគមន៍ខ្មែរនៅស.រ.អា. និង ប្រជាធិតេយ្យនៅកម្ពុជា។
«ព្រោះថា ពេលណាយើងត្រូវការ ដូចជាតំណាងរាស្ត្រ ឬក៏ព្រឹទ្ធសភារបស់អាមេរិកាំងឬក៏ប្រទេសអាមេរិកាំងឲ្យជួយយើង យើងក៏ត្រូវជួយពួកគាត់ទៅវិញដែរ។ យើងគ្មានលុយកាក់អីជួយគាត់ទៅវិញទេ គឺយើងគ្រាន់តែជួយបោះឆ្នោតហ្នឹង ដើម្បីជួយគាត់ឲ្យជាប់ជាតំណាងរាស្ត្រ ជាព្រឹទ្ធសភាជាដើមទៅ ហើយយើងក៏សុំឲ្យគាត់ជួយមកដល់សង្គមរបស់ខ្មែរយើង ហើយជាពិសេសជួយដល់ប្រទេសជាតិរបស់យើង។ នេះជាបំណងខ្ញុំ តែប៉ុណ្ណឹង»។
លោកបានអះអាងថា លោកបានធ្វើទំនាក់ទំនងជាមួយតំណាងរាស្ត្រខាងគណ បក្សសាធារណរដ្ឋជាច្រើនកន្លងមកដើម្បើឲ្យជួយដល់កម្ពុជា ដូចជាលោកដាណា រ៉ូរ៉ាប៊ែកគើ និងលោកសមាជិកសភា អេដ្ឋ រ៉យជាដើម។ លោកផេបានអំពាវនាវឲ្យពលរដ្ឋខ្មែរនៅកន្លែងដទៃត្រូវចេញទៅបោះឆ្នោតតំណាងរបស់ខ្លួនដើម្បីភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងកម្ពុជាក្នុងនយោបាយអាមេរិកាំង។
ពីរដ្ឋភេនស៊ីលវីនៀ ក្នុងសង្កាត់ហ្វ៊ីឡាឌែលហ្វ៊ីយ៉ាឯណោះវិញ លោកជា មាស អាយុ៤៨ឆ្នាំធ្វើការជាមន្ត្រីសង្គមកិច្ចរដ្ឋ បានអះអាងថា លោកបោះឆ្នោតលើក នេះគឺផ្តោតទៅលើបេក្ខជន និងគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ ដែលលោកសង្កត់ធ្ងន់ ថា គណបក្សនេះគិតគូរខ្លាំងអំពីបញ្ហាអប់រំ ខ្លាំងជាងគណបក្សសាធារណៈរដ្ឋ។
«គោលការណ៍របស់គណបក្សសាធារណរដ្ឋហាក់បីដូចជាសោះអង្គើយចំពោះ ការងារ សាលារៀន(អប់រំ)នៅអាណត្តិកន្លងទៅ ដូច្នេះអាណត្តិនេះ គាត់ឈរ ឈ្មោះទៀត។ ចំពោះខ្លួនខ្ញុំផ្ទាល់ ខ្ញុំអត់បានបោះឆ្នោតឲ្យគណបក្សសារធារណរដ្ឋ ឬ Republican ទេ ខ្ញុំបោះឆ្នោតឲ្យគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ ឬ Democrat ព្រោះខាងគណបក្ស Democrat ហ្នឹងមានគោលការណ៍កែប្រព័ន្ធសិក្សាធិការនៅរដ្ឋភេស៊ីវីនៀនេះច្រើនជាងគណបក្ស Republican។ នេះបើតាមគំនិតផ្ទាល់ខ្លួនរបស់ខ្ញុំដែលស្តាប់ការឃោសនារបស់បេក្ខជននីមួយៗ»។
លោកជា មាស មានស្រុកកំណើត នៅស្រុកជើងព្រៃ ខេត្តកំពង់ចាម មករស់នៅ ស.រ.អា.តាំងពីឆ្នាំ១៩៨៥។ លោកថ្លែងថា លោកបោះឆ្នោតគឺសម្លឹងមើលបេក្ខជន ណាដែលផ្តល់ឲ្យសហគមន៍លោករស់នៅមានជីវភាពសមរម្យ និងបំពេញការចង់បានរបស់លោក។
គណបក្សសាធារណរដ្ឋបានកើនសំឡេងដល់យ៉ាងហោចណាស់៥២អាសនៈក្នុងចំណោមព្រឹទ្ធសភាសរុប១០០អាសនៈ ហើយគណបក្សនេះទទួលបានសំឡេងសមាជិកសភានិងតំណែងអភិបាលរដ្ឋច្រើនជាងគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ ដែលគេគិតថា ជាការសាកល្បងសម្រាប់តំណែងប្រធានាធិបតីនៅក្នុងការបោះឆ្នោតជាសាកលនៅពេលខាងមុខ។
លោកលី ម៉ុក មកពីរដ្ឋវីជីនៀ បានមករស់នៅស.រ.អា.កាលពីឆ្នាំ១៩៩២។ លោក មានស្រុកកំណើតនៅខេត្តកំពត។ លោកបានថ្លែងថា លោកគិតពិចារណាមើលទៅលើបេក្ខជននិងគណបក្សណាដែលធ្វើអ្វីស្រេចតែចិត្តនោះ លោកនឹងបោះឆ្នោតដូរចេញ។
«ធម្មតាបោះឆ្នោតត្រូវបោះឲ្យមានការផ្លាស់ប្តូរ ជួនណាគណបក្សមួយៗឡើង មកកាន់អំណាច អាងតែខ្លួនមានអំណាចហើយចេះតែធ្វើអ្វីតាមចិត្ត ហើយមិន ស្តាប់គណបក្សមានសំឡេងភាគតិច សំឡេងតូច»។
លោកថ្លែងថា គណបក្សណាដែលធ្វើឲ្យសេដ្ឋកិច្ចអន់ថយ ចាយលុយខ្ជះខ្ជាយ ច្រើនមិនគិតគូរដល់ប្រជាពលរដ្ឋ នោះលោកនឹងបោះឆ្នោតទម្លាក់វិញ។
«ហើយម្យ៉ាងវិញទៀត យើងត្រូវប្រាប់អ្នកនយោបាយឲ្យដឹងថា មិនអាចធ្វើអ្វីបាន តាមតែចិត្តទេ ត្រូវស្តាប់ប្រជាជន ព្រោះប្រជាជនជាចៅហ្វាយនាយរបស់ខ្លួនហើយប្រជាជនអាចធ្វើអ្វីក៏បានដែរ ហើយនឹងបោះឆ្នោតទម្លាក់»។
លោកគុជ ច័ន្ទលី អ្នកវិភាគមួយរូបក្នុងរដ្ឋម៉ារីឡែនស.រ.អា. បានអះអាងថា ប្រជា ពលរដ្ឋខ្មែរអាមេរិកាំងមានកាតព្វកិច្ចនឹងចូលរួមបោះឆ្នោតផ្លាស់ប្តូរប្រធានាធិបតី សមាជិកសភា ព្រឹទ្ធសភា អភិបាលរដ្ឋ និងការបោះឆ្នោតដទៃទៀត ប្រសិនបើ ការរំពឹងទុករបស់ពួកគេមិនអាចទទួលបានដូចការរំពឹងទុក។
«ទោះបីប្រទេសយើងនៅឆ្ងាយក្តី យើងមានសិទ្ធិ យើងមានឱកាសក្នុងស.រ.អា. ដែលយើងអាចផ្លាស់ប្តូរអ្នកនយោបាយទាំងអស់នោះ ដើម្បីដាក់អ្នកនយោបាយ ដែលយើងយល់ឃើញថា អាចនឹងទុកចិត្ត មានសណ្តានចិត្តអាណិតអាសូរដល់ ប្រទេសខ្មែរយើង ដោយមិនចាំបាច់ប្រកាន់យកតែផលប្រយោជន៍ស.រ.អា.ផ្ទាល់ ខ្លួននោះទេ ព្រោះប្រទេសខ្មែរយើងត្រូវការមហាអំណាចស.រ.អា.ជួយឲ្យបានដិតដល់និងជួយឲ្យបានខ្លាំងក្លាជាងសព្វថ្ងៃនេះ»។
លោកក៏បានអំពាវនាវដល់ពលរដ្ឋខ្មែរនៅក្នុងរដ្ឋផ្សេងៗទៀតដើម្បីបំពេញ កាតព្វកិច្ចជាតិនិយម និងចូលរួមក្នុងនយោបាយអាមេរិកាំងដើម្បីជួយដល់សហគមន៍ ខ្មែរនិងប្រទេសកំណើតផងដែរ៕
