ដោយ NICO COLOMBANT ប្រែសម្រួលដោយលី សុខឃាង
ការប្រកួតយកពានរង្វាន់បាល់ទាត់ពិភពលោក គឺជាពិធីមួយ ដែលត្រូវបានប្រារព្ធធ្វើឡើង សម្រាប់កីឡាបាល់ទាត់ និងប្រវត្តិនៃការបង្កើតកីឡានេះ។ ក៏ប៉ុន្តែ ក្រុមអ្នកសង្គមវិទ្យា និងសេដ្ឋវិទូសហរដ្ឋអាមេរិកព្រួយបារម្ភអំពីផលប៉ះពាល់ផ្នែកសង្គមប្រកបដោយសក្តានុពលរបស់វា ទៅលើប្រជាពលរដ្ឋធម្មតានៅក្នុងប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង។
លោក ថូនី រ៉ូស្សាន សាម៉ារ៉ា (Tony Roshan Samara) នៃសាកលវិទ្យាល័យ ចច ម៉េសិន (George Mason University) ក្នុងរដ្ឋវីជីនៀ (Virginia) បានកំពុងតាមដានមើលអំពីដំណើរវិវត្តន៍នៃទីក្រុងម្ចាស់ផ្ទះខេបថោន (Cape Town) ដែលជាក្រុងមួយ ក្នុងចំណោមទីក្រុងម្ចាស់ផ្ទះជាច្រើនទៀតក្នុងទសវត្ស៍កន្លងទៅ។ ពហុកីឡាដ្ឋានថ្មីមួយ ដែលត្រូវចំណាយប្រាក់អស់ជាង៦០០លានដុល្លារ ត្រូវបានកសាងនៅក្នុងទីក្រុងនោះ ដើម្បីបំពេញតាមបទដ្ឋាននៃការប្រកួតកីឡា ក្នុងពេលធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះការប្រកួតពាក់កណ្តាលផ្តាច់ព្រ័ត។ លោកមានប្រសាសន៍ថា៖
"នៅក្នុងទីក្រុងមួយដែលអ្នកកំពុងពុះពារដើម្បីផ្តល់លំនៅដ្ឋាន ការអប់រំ សេវាកម្មប្រឹក្សាយោបល់ អំពីថ្នាំញៀន។ នៅក្នុងទីក្រុងមួយដែលកំពុងដោះស្រាយជាមួយ នឹងភាពរីករាលដាលដ៏ធ្ងន់ធ្ងរនៃថ្នាំញៀនមេថាមហ្វិតាម៉ីន (methamphetamines) ការ ចំណាយប្រាក់យ៉ាងច្រើនបែបនោះទៅលើការសាងសង់ពហុកីឡាដ្ឋានមួយ វាជាបញ្ហានៃការបែងចែកធនធាន ថាតើវាជាការបែងចែកប្រកបដោយភាពឆ្លាតវៃដែរឬទេ សម្រាប់ការប្រកួតបាល់ទាត់រយៈពេលតែ៩០នាទី នៅពេលដែលអ្នកមានទីក្រុងមួយកំពុងប្រឈមនឹងបញ្ហាសង្គម និងបញ្ហានៃការអភិវឌ្ឍយ៉ាងច្រើនបែបនេះ"។
លោក សាម៉ារ៉ា ដែលកំពុងសរសេរសៀវភៅមួយអំពីទីក្រុងខេបថោន បានឲ្យដឹងថា ដើម្បីត្រៀមរៀបចំកីឡាបាល់ទាត់ពិភពលោក ពលរដ្ឋដែលគ្មានផ្ទះសម្បែងត្រូវបានបញ្ជូនទៅកាន់ជំរុំមួយនៅខាងក្រៅក្រុង។ លោកសាម៉ារ៉ាបន្តថា៖
"វាជាជំរុំមួយ ដែលពួកគេបានបញ្ជូនអ្នកគ្មានផ្ទះសម្បែងទាំងអស់ ឬក៏ភាគច្រើននៃអ្នកគ្មានផ្ទះសម្បែង ដែលធ្លាប់រស់នៅទីប្រជុំជនទៅនៅ។ ហើយសំខាន់នោះគឺថា វាជាជំរុំមានហ៊ុមព័ទ្ធដោយខ្សែលួសបន្លា ដែលអ្នកទាំងអស់នោះត្រូវបានរក្សាទុក ហើយនេះជាបញ្ហានៃការផ្លាស់ប្តូរទីកន្លែងដ៏គួរឲ្យរន្ធត់ចិត្តបំផុត"។
អ្នកសង្គមវិទ្យារបស់សាកលវិទ្យាល័យ ចច ម៉េសិន ក៏បានលើកឡើងអំពី អ្នកប្រកបមុខរបរតូចតាចតាមផ្លូវការរាប់រយនាក់ ដែលត្រូវបានបញ្ជូនចេញពីពហុកីឡាដ្ឋានថ្មីដែរ។ លោកថ្លែងថា៖
"ទីតាំងពហុកីឡាដ្ឋាននេះ ធ្លាប់ជាទីតាំងជួបជុំគ្នារបស់អ្នករកស៊ី ប្រហែល៨០០នាក់ជារៀងរាល់សប្តាហ៍ ដើម្បីប្រកបមុខរបរ។ ទីតាំងនេះធ្លាប់ជាទីផ្សារ។ ទីផ្សារស្ថិតនៅត្រង់ចំណុចនេះ អស់រយៈពេលប្រហែល២០ឆ្នាំមកហើយ។ វា មើលទៅដូចជាគេលែងមានឱកាសជួបជុំគ្នាជារៀងរហូតហើយ"។
លោកសាម៉ារ៉ាបានឲ្យដឹងថា ការប្រកួតយកពានរង្វាន់បាល់ទាត់ពិភពលោក ត្រូវបានចាត់ទុកថា ជាឱកាសសេដ្ឋកិច្ចមួយសម្រាប់ពលរដ្ឋអាហ្វ្រិកខាងត្បូង។ ប៉ុន្តែ លោកអះអាងថា វាជាការបែកបាក់បន្ថែមទៀតដល់សង្គម ដែលបានបែកបាក់រួចហើយក្រោយរបបអាផាថេត។
លោក ចេមស៍ ស្ទូវ៉ត (James Stewart) ដែល ជាសេដ្ឋវិទូ និងអ្នកជំនាញខាងទ្វីបអាហ្វ្រិករបស់សហរដ្ឋអាមេរិក កាលពីពេលថ្មីៗនេះ បានត្រឡប់មកពីការធ្វើដំណើរទស្សនកិច្ច នៅប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង។ លោក ក៏មានការព្រួយបារម្ភដែរ ចំពោះការ ផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់យ៉ាងខ្លាំងហួសប្រមាណ របស់ក្រុមមន្ត្រីទៅលើព្រឹត្តការណ៍កីឡានេះ។ លោកស្ទូវ៉តមានប្រសាសន៍ថា៖
"ពួកគេកំពុងចំណាយទឹកប្រាក់យ៉ាងច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ ដែលពួកគេគួរតែចំណាយទៅលើការធ្វើឲ្យប្រសើរឡើងដល់ការរស់នៅ របស់អ្នកដែលគ្មានលទ្ធភាពភាគច្រើនបំផុត។ ហើយវាច្បាស់ណាស់សម្រាប់ប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង ចំនួនពលរដ្ឋដែលគ្មានលទ្ធភាព និងក្រីក្រមានច្រើន"។
លោក ស្ទូវ៉ត មានប្រសាសន៍ថា លោកគិតថា ប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូងនឹងក្លាយជាម្ចាស់ផ្ទះដ៏ល្អសម្រាប់ ការប្រកួតយកពានរង្វាន់បាល់ទាត់ពិភពលោក ហើយក៏ជាតំណាងល្អដែរ សម្រាប់ប្រទេសទាំងអស់នៅទី្វបអាហ្វ្រិក។ ក៏ប៉ុន្តែ លោកបន្ថែមថា មានកិច្ចការជាច្រើនទៀតដែលត្រូវធ្វើ។
លោក ស្ទូវ៉ត បានឲ្យដឹងថា គាត់មើលឃើញពីភាពស្រដៀងគ្នារវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងអាហ្វ្រិកខាងត្បូង។ លោក និយាយថា មានការប្រឈមមុខដូចគ្នា ដើម្បីដោះស្រាយការអភិវឌ្ឍថ្មីៗ ដែលធានាឲ្យប្រាកដថា សមាជិកសង្គមដែលកំពុងជួបការលំបាកខាងសេដ្ឋកិច្ចរួចហើយ មិនទទួលរងគ្រោះច្រើនថែមទៀតទេ។
ទស្សនៈស្រដៀងគ្នាត្រូវបានបង្ហាញ ជាសារតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត មុនពេលការប្រកួតយកពានរង្វាន់បាល់ទាត់ពិភពលោក។ អ្នកនិពន្ធម្នាក់ ដែលឆ្ងល់ថាតើហេតុអ្វីបានជាទឹកប្រាក់យ៉ាងច្រើនត្រូវបានចំណាយទៅលើការប្រកួតកីឡា បាននិយាយថា គាត់ស្រឡាញ់កីឡាបាល់ទាត់ ប៉ុន្តែថា ជីវិតមនុស្សគួរតែគិតគូរមុនកីឡាបាល់ទាត់។
សេដ្ឋវិទូផ្សេងៗ ដែលជាអ្នករៀបចំកីឡាបាល់ទាត់ និងមន្រ្តីអាហ្វ្រិកខាងត្បូងនិយាយថា ការប្រកួតយកពានរង្វាន់បាល់ទាត់ពិភពលោក នឹងនាំមកនូវឱកាសសេដ្ឋកិច្ចសម្រាប់ពេលឥឡូវ និងពេលអនាគត សម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋអាហ្វ្រិកខាងត្បូងទាំងអស់ និងសម្រាប់ទ្វីបអាហ្រ្វិក ជាទូទៅ តាមរយៈការទាញការយកចិត្តទុកដាក់លើការធ្វើឲ្យប្រសើរឡើងនូវហេដ្ឋារចនាសម្ពន័្ធ សក្តានុពលទេសចរណ៍ និងឧស្សាហកម្មទូរស័ព្ទដៃដ៏រស់រវើករបស់ទី្វបមួយនេះ៕
