មន្រ្តីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិលើកឡើងថា សេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ និងការធ្វើសកម្មភាពសង្គមផ្សេងៗរបស់ក្រុមយុវជនគណបក្សប្រឆាំងនៅមានកម្រិត បើធៀបទៅនឹងក្រុមយុវជនរបស់គណបក្សកាន់អំណាច។ ការលើកឡើងរបស់មន្ត្រីគណបក្សប្រឆាំងនេះ ត្រូវបានមន្រ្តីរបស់គណបក្សកាន់អំណាចច្រានចោល ហើយថា ក្រុមយុវជនទាំងអស់មានសិទ្ធិនិងសេរីភាពស្មើគ្នាក្នុងការធ្វើសកម្មភាពលើគ្រប់វិស័យ។
កាលពីល្ងាចថ្ងៃចន្ទ ក្រុមយុវជន ដែលមានទាំងយុវជនមកពីគណបក្សកាន់អំណាច គណបក្សប្រឆាំង និងសង្គមស៊ីវិលប្រមាណជាជាង១០០នាក់ បានជជែកពិភាក្សាលើប្រធានបទមួយដែលរៀបចំដោយមូលនិធិខុនរ៉ាត (Konrad Adenauer Stiftung) ស្តីពី «សំឡេងយុវជនក្នុងនយោបាយកម្ពុជា»។
ក្នុងកិច្ចពិភាក្សានោះ តំណាងមកពីគណបក្សប្រឆាំង និងសង្គមស៊ីវិលបានលើកឡើងពីបញ្ហាដែលកំពុងកើតមានលើយុវជនពាក់ព័ន្ធនឹងការចូលរួមក្នុងនយោបាយ។ ពួកគេលើកឡើងថា យុវជននៅកម្ពុជាដែលមាននិន្នាការមិនស្របតាមរដ្ឋាភិបាល ហាក់មានការព្រួយបារម្ភពីសុវត្ថិភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិក្នុងវិស័យនយោបាយ ជាពិសេសការបញ្ចេញមតិតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត។
ក្រោយបញ្ចប់កិច្ចពិភាក្សា លោក ជុំ ចាន់ដារិន តំណាងយុវជនមកពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ប្រាប់ VOA ថា ក្រុមយុវជនរបស់គណបក្សប្រឆាំងតែងរងនូវគំនាប និងការគំរាមកំហែងផ្លូវច្បាប់ផ្សេងៗរាល់ពេលដែលពួកគេធ្វើសកម្មភាពណាមួយពាក់ព័ន្ធនឹងនយោបាយ។ លោកបន្ថែមថា សិទ្ធិសេរីភាព ការបញ្ចេញមតិ និងការធ្វើសកម្មភាពផ្នែកនយោបាយរបស់យុវជនគណបក្សប្រឆាំងនៅមានកម្រិត បើធៀបនឹងយុវជនរបស់គណបក្សកាន់អំណាច។
តំណាងយុវជនមកពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិរូបនេះបញ្ជាក់ថា៖
«ទាក់ទងទៅនឹងការរារាំងពីស្ថាប័ន ការរារាំងពីគោលនយោបាយផ្សេងៗ ការរារាំងពីការចូលរួមពីសកម្មភាពសង្គមផ្សេងៗ។ ឧទាហរណ៍ថា បើយើងបញ្ចេញមតិតែមិនស្រួលបន្តិច យើងមានបញ្ហា ប៉ុន្តែក្រុមដទៃទៀតស្រែកជេរ ពាលាអាវាសែដាក់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយយ៉ាងម៉េច ហាក់ដូចធម្មតា។ អញ្ចឹងយើងគិតថា យើងចង់ឲ្យសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ ប៉ុន្តែយើងត្រូវគោរពច្បាប់។ អញ្ចឹងច្បាប់ដែលមានស្រាប់យើងចង់ឲ្យរដ្ឋាភិបាលជួយពង្រឹង»។
លោក ជុំ ចាន់ដារិន តំណាងយុវជនមកពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ប្រាប់ VOA ក្រោយបញ្ចប់កិច្ចពិភាក្សាពាក់ព័ន្ធនឹងសំឡេងយុវជនក្នុងនយោបាយកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃទី៦ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៧។
លោកបន្ថែមថា ការណ៍នេះជាឧបសគ្គរារាំងមិនឲ្យយុវជនមានភាពក្លាហានក្នុងការចូលរួមក្នុងវិស័យនយោបាយ។
លោក តាំង សាមឿន អនុប្រធានគណៈពង្រឹងឃុំ និងជាតំណាងយុវជនមកពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានច្រានចោលការលើកឡើងរបស់តំណាងយុវជនគណបក្សប្រឆាំង។ លោកបញ្ជាក់ថា រដ្ឋាភិបាលបានផ្តល់សិទ្ធិសេរីភាពស្មើៗដល់យុវជនទូទៅ ប៉ុន្តែលោកថា ការបញ្ចេញមតិរបស់យុវជនគណបក្សប្រឆាំងធ្វើឡើងដោយខុសច្បាប់។
លោក តាំង សាមឿនមានប្រសាសន៍ថា៖
«ការដែលរៀបចំបញ្ចេញមតិ ហើយនិងការធ្វើបាតុកម្ម ការលើកគ្នាមកធ្វើលក្ខណៈអនាធិបតេយ្យ វាខុសពីការជួបជុំគ្នាដើម្បីលើកយោបល់បែបលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។ ចំពោះយុវជនទាំងអស់ខ្ញុំគិតថា គឺសិទ្ធិសេរីភាពយើងផ្តល់ជូនទាំងអស់គ្នា ប៉ុន្តែគឺយុវជនខ្លួនឯងទេថា តើគាត់ត្រូវរៀបចំខ្លួនឯងយ៉ាងម៉េចដើម្បីធ្វើការបញ្ចេញមតិរបស់គាត់ ក្នុងលក្ខណៈមួយគេហៅថា ប្រជាធិបតេយ្យ និងអាចទទួលបានពីសង្គម»។
លោក តាំង សាមឿន បន្ថែមថា ការផ្តល់ទឹកប្រាក់ឲ្យទៅយុវជនក្នុងពេលចូលរួមកម្មវិធីណាមួយនោះ មិនមែនជាការទិញទឹកចិត្តយុវជននោះទេ។ លោកបន្ថែមថា ប្រសិនបើយុវជនទទួលយកលុយជាថ្នូរនឹងការចូលរួមក្នុងសកម្មភាពនយោបាយណាមួយនោះ មានន័យថា យុវជនទាំងនោះកំពុងមើលងាយខ្លួនឯង។
ប្រជាពលរដ្ឋ ជាពិសេសយុវជនតែងមានភាពប្រុងប្រយ័ត្នក្នុងការបញ្ចេញមតិ និងចូលរួមក្នុងសកម្មភាពណាមួយពាក់ព័ន្ធនឹងនយោបាយ ជាពិសេសការបញ្ចេញមតិលើបណ្តាញសង្គម ក្រោយពីមានការចោទប្រកាន់ និងឃុំខ្លួនយុវជនមួយចំនួនបន្ទាប់ពីពួកគេបានបង្ហោះសារផ្សេងៗដែលបង្ហាញពីការមិនគាំទ្រ និងការរិះគន់ការដឹកនាំរបស់រដ្ឋាភិបាលបច្ចុប្បន្ន។
យុវជន បោង ច័ន្ទសម្បត្តិ សមាជិកនៃ Politikoffee យល់ថា យុវជនជាកម្លាំងស្នូលមិនអាចខ្វះបានក្នុងការចូលរួមក្នុងឆាកនយោបាយ ដូច្នេះយុវជនត្រូវចូលរួមបញ្ចេញមតិ និងសកម្មភាពនយោបាយណាមួយដោយភាពប្រុងប្រយ័ត្ន និងប្រសិទ្ធភាព។ លោកបានអំពាវនាវឲ្យអ្នកនយោបាយនៅកម្ពុជាជំរុញ និងផ្តល់ឱកាសឲ្យយុវជនចូលរួមពិភាក្សាដោយស្មើភាព មិនប្រកាន់បក្សពួក ដើម្បីជំរុញឲ្យដំណើរការលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាដើរទៅមុខដោយរលូន។
លោកបញ្ជាក់ប្រាប់ VOA ថា៖
«ពេលណាដែលយុវជនគាត់ចូលរួម គឺគាត់អាចដើរតួជាអ្នកឃ្លាំមើល ទាំងរដ្ឋាភិបាល និងមិនមែនរដ្ឋាភិបាល ថាតើបុគ្គលថ្នាក់លើនិងរដ្ឋអំណាចដែលគាត់សម្រេចចិត្តហ្នឹង ដែលមានឥទ្ធិពលលើជីវិតរបស់គាត់សព្វថ្ងៃហ្នឹង បានដល់ប៉ុណ្ណាហើយ? អញ្ចឹងពេលណាដែលគាត់ចូលរួមបញ្ចេញមតិ គឺជាការក្រើនរំលឹកដល់រដ្ឋាភិបាលថា ពួកគាត់មិនមែនចេះតែធ្វើអ្វីដែលគាត់ចង់ធ្វើទេ គឺមានយុវជន មានប្រជាពលរដ្ឋច្រើនណាស់ដែលចាំមើលគាត់»។
លោកស្រី ចក់ សុភាព នាយិការមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា ប្រាប់ VOA ថា យុវជនដែលចូលរួមក្នុងសកម្មភាពនយោបាយនៅកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន មានចំនួនកើនឡើងច្រើន បើធៀបនឹងឆ្នាំមុនៗ។ លោកស្រី បន្ថែមថា បើទោះបីជាការចូលរួមរបស់យុវជនក្នុងសកម្មភាពនយោបាយមានការកើនឡើងក៏ដោយ ប៉ុន្តែឥទ្ធិពលអវិជ្ជមានជាច្រើន ដូចជាការធ្វើឃាតអ្នកវិភាគ ការចាប់ខ្លួនសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស និងយុវជនដែលបញ្ចេញមតិទៅលើបញ្ហានយោបាយជាដើម បានធ្វើឲ្យយុវជនរាថយក្នុងការចូលរួមក្នុងឆាកនយោបាយឲ្យបានពេញលេញ។
លោកស្រី ចក់ សុភាព នាយិការមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា (CCHR) ប្រាប់ VOA ថា ក្រោយបញ្ចប់កិច្ចពិភាក្សាពាក់ព័ន្ធនឹងសំឡេងយុវជនក្នុងនយោបាយកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃទី៦ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៧។
លោកស្រីមានប្រសាសន៍ថា៖
«ការចូលរួមប្រឡូកក្នុងបណ្តាញសង្គម ព័ត៌មានមានច្រើន គ្រប់ប្រភេទ វាមានទាំងល្អ ទាំងអាក្រក់ ការបញ្ចេញមតិមួយចំនួនហ្នឹងវាអាចជាលក្ខណៈការចោទប្រកាន់ ឬក៏ការការពារខ្លួនជាដើម។ អញ្ចឹងយើងមិនអាចសន្មតថា ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គមហ្នឹងល្អទាំងស្រុងទេ ប៉ុន្តែជាជាងយើងចាប់ចង ចោទប្រកាន់យុវជនដែលនឹងបង្អាក់ដំណើរការចូលរួមរបស់យុវជន យើងគួរនាំគ្នាចូលរួមលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងដល់យុវជននៅក្នុងសង្គម ដើម្បីធានាថា គាត់អាចចូលរួមយ៉ាងសកម្ម និងប្រកបដោយអត្ថន័យ»។
កន្លងមកមានយុវជនមួយចំនួនត្រូវបានអាជ្ញាធរចាប់ខ្លួន ក្រោយពីពួកគេបានបង្ហោះសារផ្សេងៗលើបណ្តាញសង្គម Facebook ពាក់ព័ន្ធនឹងការរិះគន់រដ្ឋាភិបាល តួយ៉ាងយុវជន គង់ រ៉ៃយ៉ា ត្រូវបានតុលាការកាត់ទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេល១៨ខែ កាលពីខែមិនា ឆ្នាំ ២០១៦ ពីបទញុះញង់ឲ្យប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋជាអាទិ៍ ក្រោយពេលយុវជនរូបនោះបង្ហោះអត្ថបទទាក់ទិននឹងបដិវត្តពណ៌នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
ស្រដៀងគ្នានេះ កាលពីដើមខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៦ យុវជន ផង់ សីហា ដែលជាពលករចំណាកស្រុកម្នាក់ ត្រូវបានសមត្ថកិច្ចនគរបាលចាប់ខ្លួន បន្ទាប់ពីយុវជនរូបនោះបានបង្ហោះសារគំរាមសម្លាប់លោក សុខ ទូច ក្នុងទំព័រហេ្វសប៊ុក កាលពីខែសីហា ឆ្នាំ២០១៦។
ក្រុមសង្គមស៊ីវិលយល់ថា ការបង្ហោះសារលើបណ្តាញសង្គមរបស់យុវជនទាំងនោះ គឺជាការបញ្ចេញមតិ មិនមែនជាបទល្មើសនោះទេ៕