ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជាបានប្រកាសឲ្យដឹងជាសាធារណៈកាលពីព្រឹកថ្ងៃច័ន្ទថា លោក Xi Jinping (ស៊ី ជិនពីង) ប្រធានាធិបតីចិននឹងមកបំពេញទស្សនកិច្ចផ្លូវរដ្ឋចំនួនពីរថ្ងៃនៅកម្ពុជា គឺចាប់ពីថ្ងៃទី ១៣ ដល់ថ្ងៃទី ១៤ ខែតុលា។ ការមកបំពេញទស្សនកិច្ចផ្លូវរដ្ឋរបស់មេដឹកនាំប្រទេសកុម្មុយនិស្តមួយនេះ ធ្វើឡើងទៅតាមការអញ្ជើញរបស់ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ។
អ្នកវិភាគនិយាយថា កម្ពុជាកំពុងឈរក្នុងទីតាំងផុយស្រួយមួយ ពាក់ព័ន្ធនឹងទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ ដោយសារកម្ពុជាពឹងផ្អែកកាន់តែខ្លាំងទៅៗ លើប្រទេសចិន ដែលមិនសូវគិតគូរពីការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស។
ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោកមកកម្ពុជាជាលើកទីពីរក្នុងនាមជាប្រធានាធិបតីចិន លោក Xi ក្រៅពីការចូលបង្គំគាល់ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ លោកក៏នឹងចូលជួបពិភាក្សាទ្វេភាគីជាមួយ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ផងដែរ។ បន្ទាប់ពីជំនួបនោះ ថ្នាក់ដឹកនាំទាំងពីរ នឹងធ្វើជាអធិបតីក្នុងពិធីចុះហត្ថលេខាលើឯកសារមួយចំនួន។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដ៏មានឥទ្ធិពលរបស់កម្ពុជា កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍សប្តាហ៍មុនបានប្រកាសនៅក្នុងពិធីចែកសញ្ញាប័ត្រមួយនាទីក្រុងភ្នំពេញថា កិច្ចព្រមព្រៀង និងពិធីសារមិនតិចជាង២៨នឹងត្រូវចុះហត្ថលេខាក្នុងដំណើររបស់លោក Xi មកកាន់កម្ពុជា។
ប្រទេសចិនជាប្រទេសដែលបានផ្តល់ជំនួយ និងកម្ចីមិនមានភ្ជាប់លក្ខខណ្ឌច្រើនពាក់ព័ន្ធបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស ក្នុងទឹកប្រាក់ប្រមាណ ១៥ពាន់លានដុល្លារអាមេរិកមកឲ្យប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងរយៈពេល២ទសវត្សចុងក្រោយនេះ។ ក្នុងឆ្នាំ២០១៦នេះ ប្រទេសកុម្មុយនិស្តមួយនេះ បានផ្តល់ជំនួយដល់កម្ពុជា យ៉ាងហោចណាស់៦០០លានដុល្លារ ដែលធ្វើឲ្យចិនក្លាយជាប្រទេសដែលផ្តល់ជំនួយច្រើនបំផុតដល់កម្ពុជា។
VOA ព្យាយាមសុំការអធិប្បាយពីលោក ជុំ សុន្ទរី អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ តែមិនទាន់អាចទាក់ទងបាននៅរសៀលថ្ងៃច័ន្ទនេះ។
ក្រុមអ្នកវិភាគនិយាយថា ប្រទេសចិនដែលបានបង្កើនអំណាចសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួនដោយស្ងៀមស្ងាត់ ត្រូវគេដឹងថា បានពង្រីកឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួនទៅកាន់ប្រទេសក្រីក្រជាច្រើននៅក្នុងតំបន់អាហ្រ្វិក អាមេរិកឡាទីន និងអាស៊ី។
នៅក្នុងទីតាំងទាំងអស់នោះ ចិនបានទទួលផលចំណេញខ្លាំងក្នុងការកសាងទំនប់វារីអគ្គិសនី ការជីកយករ៉ែ និងការផ្តល់កម្ចីដែលពុំភា្ជប់លក្ខខណ្ឌច្រើនទាក់ទិនបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស។
លោក មាស នី អ្នកសិក្សាការស្រាវជ្រាវអភិវឌ្ឍន៍សង្គម ប្រាប់ VOA នៅថ្ងៃច័ន្ទនេះថា ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរនឹងពុំមានព្រះរាជសារនយោបាយអ្វីថ្មី ក្រៅតែពីមានបន្ទូលកោតសរសើរទំនាក់ទំនងកម្ពុជាជាមួយមហាមិត្តចិន និងសុំការគាំទ្រពីមហាមិត្តនៅអាស៊ីមួយនេះ ក្នុងជំនួបរបស់ទ្រង់និងលោកប្រធានាធិបតី Xi Jinping។
អ្នកវិភាគនយោបាយរូបនេះ បានលើកឡើងថា កម្ពុជាកំពុងតែពឹងផ្អែកខ្លាំងទៅលើប្រទេសចិន បើធៀបទៅនឹងមហាអំណាចដទៃទៀតនៅបស្ចិមប្រទេស។ លោកនិយាយថា បើធៀបនឹងទំនាក់ទំនងការបរទេសនៃប្រទេសក្បែរខាង កម្ពុជាកំពុងតែស្ថិតនៅក្នុងស្ថានភាពងាយរងគ្រោះពីវិបត្តិសាកល បើសិនជាប្រទេសដ៏ក្រីក្រនេះ មិនទាន់អាចកសាងបានគ្រឹះសេដ្ឋកិច្ចរឹងមាំ ហើយបន្តពឹងផ្អែកលើខ្នងចិន ដែលកំពុងពង្រីកឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួនក្នុងប្រទេសក្រីក្រនានា។
លោក មាស នី ពន្យល់ថា៖
«ប្រទេសយើងនេះ វាហាក់ដូចជា អ្វីៗទាំងអស់ឥឡូវនេះ វាដូចជាផ្អែកទៅលើចិនកាន់តែច្រើនឡើង ច្រើនឡើង ដូចជា វិស័យជំនួយ ប្រាក់កម្ចី ទេសចរណ៍ វិនិយោគទុនបាទ ទាំងអស់ហ្នឹងគឺនៅពេលដែលប្រទេសមួយ ដែលពឹងផ្អែកទៅលើមហាអំណាចតែមួយ ឬក៏ពឹងផ្អែកទៅលើប្រភពនៃការពឹងផ្អែកតែមួយហ្នឹងគឺ ប្រទេសយើងនឹងស្ថិតនៅក្នុងភាពងាយរងគ្រោះ បើសិនជាមានបញ្ហាវិបតិ្តសេដ្ឋកិច្ចអ្វីក្នុងពិភពលោក ចម្លងគ្នាពិសេសនៅក្នុងប្រទេសមហាអំណាច ដែលយើងពឹងផ្អែកទៅលើហ្នឹងបើសិនជាមានបញ្ហាអីគឺយើងត្រូវតែទទួលរងនូវឥទ្ធិពលពីគេមុនគេទៀត ដោយសារប្រទេសយើងក្រ»។
កម្ពុជាត្រូវបានរិះគន់ថា គាំទ្រប្រទេសចិនលើបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដោយមានការលើកឡើងថា កម្ពុជារារាំងមិនឱ្យមានជំហរតែមួយលើការសម្រេចរបស់តុលាការអន្តរជាតិលើបញ្ហាជម្លោះនេះដែលប្រទេសហ្វីលីពីនបានប្តឹងប្រទេសចិន។ ក៏ប៉ុន្តែលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានអះអាងថា កម្ពុជាមិនចូលរួមចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ណាមួយគាំទ្រសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការអន្តរជាតិ ដោយសារវាជាជម្លោះទ្វេភាគី គឺមិនមែនរវាងចិនជាមួយនឹងអាស៊ាននោះទេ។
លោក មាស នី អ្នកវិភាគនយោបាយ ថ្លែងថា កម្ពុជានឹងមិនអាចគេចចេញពីការដាក់គំនាបពីបណ្តាប្រទេសផ្សេងទៀតនោះទេ ប្រសិនបើប្រទេសនេះ នៅតែបន្តពឹងផ្អែកលើចិន តែប្រកាសថា ខ្លួនជារដ្ឋមានអធិបតេយ្យភាពពេញលេញនោះ។
«នៅពេលដែលអ្វីៗយើងពឹងទៅលើប្រទេសគេតែមួយ ទោះបីយើងប្រកែកថា យើងមិនបានទទួលរងឥទ្ធិពល ប៉ុន្តែគេអាចមានគំនាបអីមកប្រទេសយើង គឺយើងអត់មានអីសម្រាប់តវ៉ាទេ ហើយត្រង់ហ្នឹងដែលធ្វើឲ្យយើងអាចនឹងបាត់នូវឯករាជ្យភាពដោយសារតែយើងប្រើប្រាស់លុយរបស់គេច្រើនពេក អញ្ចឹងការនិយាយស្តីទាំងឡាយ គឺត្រូវប្រយ័ត្នប្រយែងបាទ នេះជាគ្រោះថ្នាក់ មិនមែនសម្រាប់ប្រទេសយើងទេ សម្រាប់ប្រទេសដទៃទៀតដូចយើងហ្នឹងក៏អាចប្រឈមនឹងស្ថានភាពដូចគ្នាបាទ»។
ក្រុមអ្នកវិភាគសង្គម មើលឃើញផងដែរថា ការទាញផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចច្រើនពីប្រទេសចិននេះអាចនឹងទាញកម្ពុជាឱ្យដើរកាន់តែឆ្ងាយពីគន្លងនៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញខ្លួនឯងដែលបានចែងថា កម្ពុជាដើរតាមរបបប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស៕