ភាពចលាចលក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាទំនងជាប្រធានបទដែលគ្របដណ្តប់របៀបវារៈនៃកិច្ចប្រជុំកំពូលនៃសមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ នៅក្រុង Labuan Bajo ប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី។
ប្រមុខការទូតកំពូលៗមកពី ១០ ប្រទេសដែលត្រូវបានហៅថា អាស៊ាន បានប្រមូលផ្តុំគ្នានៅតំបន់រមណីយដ្ឋាន Labuan Bajo កាលពីថ្ងៃអង្គារ ដើម្បីកំណត់របៀបវារៈនៃកិច្ចប្រជុំកំពូលរយៈពេលពីរថ្ងៃរបស់មេដឹកនាំអាស៊ាន ដែលនឹងចាប់ផ្តើមនៅថ្ងៃពុធ ទី ១០ ខែឧសភានេះ។ ក្រុមមេដឹកនាំទំនងជានឹងផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់លើប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ដែលមានភាពវឹកវរ ចាប់តាំងពីយោធាបានធ្វើរដ្ឋប្រហារផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលដែលជាប់ឆ្នោតតាមលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យរបស់អ្នកស្រី Aung San Suu Kyi កាលពីខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០២១។
តុដែលទុកសម្រាប់គណៈប្រតិភូមីយ៉ាន់ម៉ាត្រូវបានទុកចោលក្នុងអំឡុងកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសនៃសមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ មុនកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានលើកទី ៤២ នៅក្រុង Labuan Bajo ភាគខាងកើតខេត្ត Nusa Tenggara ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី ថ្ងៃទី៩ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៣។
រដ្ឋប្រហារនេះបានបង្កឲ្យមានបាតុកម្មប្រឆាំងរបបយោធាភ្លាមៗ នៅទូទាំងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ដែលបាននាំឱ្យមានការស្លាប់ជនស៊ីវិលជាង ៣.០០០នាក់ និងការចាប់ខ្លួនមនុស្សជាង ១៨.០០០នាក់ ដោយក្រុមយោធា នេះបើយោងតាមក្រុមឃ្លាំមើលឯករាជ្យមួយ។ ភាពចលាចលនេះក៏បានវិវត្តទៅជាជម្លោះនៅតាមតំបន់ជនបទដ៏សាហាវរវាងយោធា និងក្រុមឧទ្ទាមជនជាតិភាគតិចមួយចំនួន ដែលបានប្រយុទ្ធគ្នាអស់ជាច្រើនទសវត្សរ៍ដើម្បីទាមទារស្វ័យភាពកាន់តែច្រើន។
អាស៊ានបានចេញផែនការ ៥ ចំណុច ក្នុងគោលបំណងបញ្ចប់អំពើហិង្សា ដែលត្រូវបានសម្រេចជាឯកច្ឆន្ទរវាងសមាគមអាស៊ាននិងមេដឹកនាំយោធាមីយ៉ាន់ម៉ា។ ប៉ុន្តែរបបយោធាមីយ៉ាន់ម៉ានៅមិនទាន់ធ្វើតាមក្នុងការអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងជាឯកច្ឆន្ទ ៥ ចំណុចនោះទេ ដែលនាំឱ្យមានការរិះគន់ថា អាស៊ានគ្មានប្រយោជន៍។
កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ ក្បួនរថយន្តដឹកអ្នកការទូតមកពីបណ្តាប្រទេសអាស៊ានដើម្បីផ្តល់ជំនួយមនុស្សធម៌ដល់ជនភៀសខ្លួននៅក្នុងរដ្ឋ Shan ភាគខាងកើតនៃប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា បានទទួលរងការបាញ់ប្រហារ។ ការណ៍នេះជំរុញឱ្យមានការឆ្លើយតបយ៉ាងខឹងសម្បារពីប្រធានាធិបតីឥណ្ឌូណេស៊ី លោក Joko Widodo ដែលបានប្តេជ្ញាថា សង្គ្រាមនឹងមិនបំបាក់កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីស្វែងរកសន្តិភាពយូរអង្វែងនោះទេ។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិកបាននិយាយថា អំពើហិង្សានេះគឺជាលទ្ធផលនៃ «អំពើហិង្សា និងការមិនគោរពនីតិរដ្ឋរបស់របបយោធា»។ អ្នកនាំពាក្យរូបនេះ បានអំពាវនាវឱ្យប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា អនុវត្តតាមកិច្ចព្រមព្រៀងជាជាឯកច្ឆន្ទ ៥ ចំណុច ឲ្យបានត្រឹមត្រូវ និងគោរពសេចក្តីប្រាថ្នាចង់បានលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យរបស់ប្រជាជនដែលបានបង្ហាញឱ្យឃើញថា «ពួកគេមិនចង់រស់នៅក្រោមការដឹកនាំផ្តាច់ការរបស់របបយោធាមួយថ្ងៃទៀតឡើយ»។
របបយោធាបានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយដោយនិយាយថា កងកម្លាំងសន្តិសុខនឹងបន្តអនុវត្ត «ប្រតិបត្តិការសមស្របប្រឆាំងអំពើភេរវកម្មដែលមានចែងក្នុងច្បាប់» ដោយដាក់អាទិភាពកំពូលលើ «ការថែរក្សាច្បាប់និងសណ្តាប់ធ្នាប់សង្គម សន្តិភាពនិងស្ថិរភាពសហគមន៍»៕
ព័ត៌មានខ្លះសម្រាប់សេចក្ដីរាយការណ៍នេះត្រូវបានដកស្រង់មកពីទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មាន AP, Reuters និង AFP។