វ៉ាស៊ីនតោន - អ្នកជំនាញនានាបានបញ្ជាក់ថា គម្រោងផ្ដួចផ្ដើមដ៏សំខាន់មួយនៅក្នុងការពង្រឹងចំណងទាក់ទងរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកជាមួយនឹងទ្វីបអាស៊ី និងនៅក្នុងការទប់ទល់នឹងឥទ្ធិពលកើនឡើងរបស់ប្រទេសចិន ខ្វះការលើកទឹកចិត្តឱ្យបានខ្លាំងក្លាផ្នែកពាណិជ្ជកម្ម។ ចំណុចនេះត្រូវបានគេយល់ឃើញថាជាហានិភ័យផ្នែកនយោបាយនៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលនៅទីនោះ ទស្សនៈគាំពារឧស្សាហកម្មក្នុងប្រទេសមានកម្រិតខ្ពស់។
សហរដ្ឋអាមេរិកចាំបាច់ត្រូវបង្កើនការផ្ដោតរបស់ខ្លួនលើតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក ដោយសារតែមាន «ការប្រឈមកាន់តែច្រើនឡើង» ដែលបង្កឡើងដោយឥទ្ធិពលកើនឡើងរបស់ប្រទេសចិន។ នេះបើយោងតាមឯកសារយុទ្ធសាស្ត្រមួយ ដែលរដ្ឋបាលរបស់ប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិកលោក Joe Biden បានចេញផ្សាយកាលពីពាក់កណ្ដាលខែកុម្ភៈកន្លងទៅនេះ។
ឯកសារយុទ្ធសាស្ត្រនោះបានបញ្ជាក់ថា៖ «សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិនកំពុងច្របាច់បញ្ចូលគ្នានូវឥទ្ធិពលសេដ្ឋកិច្ច ការទូត យោធា និងបច្ចេកវិទ្យា នៅពេលខ្លួនច្បាមយកដែនឥទ្ធិពលនៅក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក និងស្វះស្វែងដើម្បីឱ្យបានក្លាយជាប្រទេសមហាអំណាចដ៏មានឥទ្ធិពលបំផុតនៅលើពិភពលោក»។
ការលើកឡើងអំពីប្រទេសចិននេះឆ្លុះបញ្ចាំងមួយផ្នែកធំអំពីទស្សនៈដែលអនុវត្តដោយរដ្ឋបាលរបស់អតីតប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិកលោក Donald Trump ដែលជារឿយៗប្រកាន់ជំហរជាសត្រូវប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលចិន។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ យុទ្ធសាស្ត្ររបស់លោក Biden មានបំណងពង្រឹងសម្ព័ន្ធភាពនិងភាពជាដៃគូក្នុងតំបន់ ដែលមនុស្សជាច្រើនមើលឃើញថាមានសារៈសំខាន់ចំពោះយុទ្ធសាស្ត្ររបស់សហរដ្ឋអាមេរិកនៅទ្វីបអាស៊ី។
ឯកសារយុទ្ធសាស្ត្រនេះគឺជាការឆ្លើយតបទៅនឹងការចង់បានរបស់ប្រទេសជាច្រើននៅក្នុងតំបន់ ដែលចង់ឱ្យសហរដ្ឋអាមេរិកដើរតួកាន់តែសកម្មនៅក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមរួមនានាដូចជាបញ្ហាសុខភាពសាធារណៈ បញ្ហាប្រែប្រួលអាកាសធាតុ និងអំពើពុករលួយជាដើម។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់ប្រាប់ VOA របស់លោក Ryan Hass អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវជាន់ខ្ពស់នៃវិទ្យាស្ថាន Brookings (Brookings Institute)។
លោក Hass និយាយដូច្នេះថា៖ «វាគឺជាការដើរចេញពីគោលគំនិតផ្ដោតលើសហរដ្ឋអាមេរិកជាមុនក្នុងសម័យលោក Trump ធ្វើជាប្រធានាធិបតី ដែលការដើរចេញនេះទទួលបានការស្វាគមន៍»។
រូបឯកសារ៖ អតីតប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក លោក Donald Trump ថ្លែងក្នុងអំឡុងពេលនៃការជួបជុំក្រុមអ្នកគាំទ្រលោកនៅរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោន ថ្ងៃទី៦ ខែមករា ឆ្នាំ២០២១។ (AP Photo/Evan Vucci, File)
មិនមានគ្រោងការណ៍សេដ្ឋកិច្ចនិងភាពជាអ្នកដឹកនាំ
យុទ្ធសាស្ត្រថ្មីនេះស្នើឱ្យមានការវិវឌ្ឍផ្នែកសេរីភាពនិងការបើកចំហ ការកសាងសមត្ថភាពការពាររួមនៅក្នុងនិងក្រៅតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក និងការកសាងភាពធន់នៅក្នុងតំបន់។ យុទ្ធសាស្ត្រនេះក៏មានបញ្ចូលផងដែរនូវអ្វីដែលរដ្ឋបាលរបស់លោក Biden ហៅថា «ការលើកកម្ពស់វិបុលភាពរួម»។
ប៉ុន្តែលោក Hass និងអ្នកតាមដានស្ថានការណ៍ផ្សេងៗទៀតបាននិយាយថា យុទ្ធសាស្ត្រឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកនេះខ្វះគ្រោងការណ៍ពាណិជ្ជកម្មច្បាស់លាស់ដែលផ្ដល់ការលើកទឹកចិត្តផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចឱ្យប្រទេសនានានៅក្នុងតំបន់ដើម្បីពង្រឹងទំនាក់ទំនងជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក។ ពួកគេថា របៀបវារៈសេដ្ឋកិច្ចអន្តរជាតិរបស់រដ្ឋាភិបាលក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនគួរតែស្របគ្នាជាមួយនឹងតួនាទីជាអ្នកដឹកនាំដែលសហរដ្ឋអាមេរិកស្វះស្វែងចង់បាននៅក្នុងតំបន់។
លោក Robert Daly ប្រធានវិទ្យាស្ថាន Kissinger សម្រាប់កិច្ចការប្រទេសចិននិងសហរដ្ឋអាមេរិកនៃមជ្ឈមណ្ឌល Wilson (Wilson Center) បានប្រាប់ VOA ថា យុទ្ធសាស្ត្រនេះរងផលប៉ះពាល់ពីភាពផ្ទុយគ្នាខ្លាំងមួយ ដែលនៅក្នុងនោះ យុទ្ធសាស្ត្រនេះចង់បង្ហាញថា សហរដ្ឋអាមេរិកនឹងចូលរួមខ្លាំងក្លានៅក្នុងសកម្មភាពសាកលលោក បន្ទាប់ពីបានអនុវត្តគោលនយោបាយការបរទេសបែបឯកោអស់រយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំមកនៅក្នុងសម័យលោកអតីតប្រធានាធិបតី Trump។
នៅក្នុងពេលជាមួយគ្នានេះដែរ រដ្ឋបាលរបស់លោក Biden មិនបានប្រាប់សាធារណជនអាមេរិកាំងឱ្យងាកចេញពីទស្សនៈរបស់លោក Trump ដែលរិះគន់សាកលភាវូបនីយកម្មនោះទេ។
លោក Daly បានថ្លែងដូច្នេះថា៖ «រដ្ឋបាលរបស់លោក Biden បានដាក់កំហិតខ្លួនឯង ដែលសម្រាប់ហេតុផលនយោបាយ ពួកគេហាក់ដូចជាទទួលស្គាល់នូវទស្សនៈរបស់លោក Trump ដែលថា សកលភាវូបនីយកម្មគឺជាទីលានរបស់វរជនអាមេរិកាំងរស់នៅតាមរដ្ឋជាប់សមុទ្រដែលចង់ធ្វើអ្វីតាមចំណង់របស់ខ្លួន និងដែលមិនខ្វល់ពីអ្នកដែលរស់នៅក្នុងរដ្ឋដែលមិនជាប់សមុទ្ររបស់សហរដ្ឋអាមេរិក»។
លោក Daly បានបន្ថែមថា៖ «អ្វីដែលត្រូវការចាំបាច់គឺទម្រង់ដ៏ប្រសើរជាងនេះនៃ សកលភាវូបនីយកម្ម ដែលបម្រើដល់ប្រយោជន៍របស់សហរដ្ឋអាមេរិក [ទាំងមូល]។ រដ្ឋបាលរបស់លោក Biden បានសម្រេចមិនជ្រើសយកទម្រង់នេះ»។
នៅមុនអាណត្តិដឹកនាំរបស់លោក Trump រដ្ឋបាលរបស់លោកអតីតប្រធានាធិបតី Barack Obama បានជ្រោមជ្រែងឱ្យមានភាពជាដៃគូរវាងបណ្ដាប្រទេសនៅសងខាងមហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិក ដែលជាកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មដ៏ធំមួយ ដែលនៅក្នុងនោះ ប្រទេស ១១ ផ្សេងទៀត ត្រូវបានចាត់ទុកថាជា គ្រឹះរបស់គោលនយោបាយសេដ្ឋកិច្ចសហរដ្ឋអាមេរិកនៅក្នុងតំបន់។
រដ្ឋបាលរបស់លោក Trump បានដកសហរដ្ឋអាមេរិកចេញពីកិច្ចព្រមព្រៀងដៃគូពាណិជ្ជកម្មឆ្លងមហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិក (TPP) កាលពីឆ្នាំ ២០១៧ ដោយទុកឱ្យប្រទេសផ្សេងទៀតដែលជាសមាជិកនៃកិច្ចព្រមព្រៀងនេះឈានទៅដល់ការឯកភាពគ្នាលើកិច្ចព្រមព្រៀងកែសម្រួលថ្មី ដែលមានឈ្មោះថា កិច្ចព្រមព្រៀងទូលំទូលាយនិងវិវឌ្ឍទៅមុខនៃភាពជាដៃគូឆ្លងមហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិក (CPTPP)។
ដោយគ្មានការគាំទ្រពីសាធារណជនលើកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មពហុភាគី រដ្ឋបាលរបស់លោក Biden បានបញ្ជាក់ថា ខ្លួនគ្មានផែនការនៅក្នុងការចូលរួមក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀង CPTPP នោះទេ និងបានបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ថា ខ្លួនមានបំណងបន្តគោលនយោបាយពាណិជ្ជកម្មបែបគាំពារនិយមរបស់លោក Trump។
សេតវិមានមិនទាន់បានផ្សព្វផ្សាយអំពីសេចក្ដីលំអិតនៃគ្រោងការណ៍សេដ្ឋកិច្ចឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិករបស់ខ្លួននៅឡើយទេ ដែលគ្រោងការណ៍សេដ្ឋកិច្ចនេះគឺជាផ្នែកមួយនៃយុទ្ធសាស្ត្រឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិករបស់លោក Biden។
គ្រោងការណ៍សេដ្ឋកិច្ចនេះដែលសេតវិមានបានប្រកាសថាជា «ភាពជាដៃគូពហុភាគីសម្រាប់សតវត្សរ៍ទី ២១» ត្រូវបានគ្រោងនឹងចាប់ផ្ដើមនៅដើមឆ្នាំនេះ។
អ្នកស្រី Karine Jean-Pierre អ្នកនាំពាក្យរងរបស់សេតវិមាន បានប្រាប់ VOA កាលពីថ្ងៃទី ១៧ ខែកុម្ភៈថា៖ «នៅពេលដែលយើងប្រឹក្សាយោបល់ជាមួយនឹងដៃគូនានានៅតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក ជាមួយសភាសហរដ្ឋអាមេរិក និងជាមួយភាគីពាក់ព័ន្ធផ្សេងៗទៀត យើងនឹងមានព័ត៌មានបន្ថែមជម្រាបជូន ដោយសារតែដំណើរការនេះកំពុងបន្ត»។
រដ្ឋបាលរបស់លោក Biden បានបញ្ជាក់ថា គ្រោងការណ៍សេដ្ឋកិច្ចនេះនឹង «លើកកម្ពស់និងសម្រួលដល់ការធ្វើពាណិជ្ជកម្មស្ដង់ដារខ្ពស់ គ្រប់គ្រងសេដ្ឋកិច្ចបែបឌីជីថល និងធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវភាពធន់និងសន្តិសុខរបស់សង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់ ពន្លឿនការវិនិយោគនៅក្នុងផ្នែកហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដែលមានស្ដង់ដារខ្ពស់និងមានតម្លាភាព និងកសាងការតភ្ជាប់បែបឌីជីថលតាមរយៈការពង្រឹងចំណងសេដ្ឋកិច្ចរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកទៅក្នុងតំបន់ និងការរួមចំណែកដល់ឱកាសរួមដ៏ទូលំទូលាយនៅក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក»។
ប៉ុន្តែ មន្ត្រីនានាបានទទួលស្គាល់ថា គ្រោងការណ៍សេដ្ឋកិច្ចនេះនឹងមិនបញ្ចូលនូវការបើកចំហទីផ្សាររបស់សហរដ្ឋអាមេរិកនោះទេ ដែលការបើកចំហទីផ្សារនេះត្រូវបានអ្នកវិភាគនានាថាជាយុទ្ធសាស្ត្របែបការទូតដែលមិនបានលើកឡើងនៅក្នុងឯកសារយុទ្ធសាស្ត្ររបស់រដ្ឋបាលលោក Biden នេះ។
លោក Zack Cooper អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវជាន់ខ្ពស់នៃវិទ្យាស្ថានសហគ្រាសអាមេរិក (American Enterprise Institute) បានចោទជាសំណួរថា៖ «ហេតុអ្វីបានជាបណ្ដាប្រទេសនៅក្នុងតំបន់ [ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក] ឯកភាពចំពោះការធ្វើសម្បទានខ្លាំងក្លាលើបញ្ហាអាកាសធាតុនិងស្ដង់ដារការងារ ប្រសិនបើសហរដ្ឋអាមេរិកមិនមានឆន្ទៈនៅក្នុងការពិភាក្សាអំពីពាណិជ្ជកម្មឬក៏សេរីភាវូបនីយកម្មនៃការវិនិយោគនោះ?»។
លោក Cooper បានបញ្ជាក់ថា៖ «តាមមើលទៅ រដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិកទំនងជាចង់នៅស្ងៀម ខណៈដែលរដ្ឋាភិបាលចិនធ្វើសមាហរណកម្មកាន់តែជ្រៅទៅក្នុងប្រព័ន្ធរៀបរយសេដ្ឋកិច្ចក្នុងតំបន់»។
នៅក្នុងការជូនដំណឹងទៅកាន់អ្នកសារព័ត៌មានកាលពីដើមខែកុម្ភៈ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់មួយរូបនៃរដ្ឋបាលរបស់លោក Biden បានទទួលស្គាល់ថា បណ្ដាប្រទេសនៅក្នុងតំបន់ចង់បានច្រើនជាងនេះ ប៉ុន្តែពួកគេមានភាព «ប្រាកដនិយមខ្លាំង» អំពីការកម្រិតនិងការប្រឈមដែលកំណត់គោលនយោបាយពាណិជ្ជកម្មរបស់លោក Biden។
រូបឯកសារ៖ ប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក លោក Joe Biden (កណ្ដាល) កំពុងស្ថិតក្នុងជំនួបជាមួយនឹងមេដឹកនាំអឺរ៉ុប និងអង់គ្លេស ស្ដីអំពី«គម្រោងកសាងពិភពលោកជាថ្មីឱ្យប្រសើរ (B3W)» នៅទីក្រុង Glasgow ប្រទេសស្កុតលែន ថ្ងៃទី២ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២១។ (Photo by Brendan Smialowski / AFP)
គម្រោងកសាងពិភពលោកជាថ្មីឱ្យប្រសើរ (B3W)
អ្នកវិភាគខ្លះមើលឃើញអំពីសក្តានុពលសម្រាប់ការលើកទឹកចិត្ត លើសពីលទ្ធភាពចូលទៅកាន់ទីផ្សារទៅទៀត។
លោក Matthew Goodman អនុប្រធានជាន់ខ្ពស់ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចនៃមជ្ឈមណ្ឌលសិក្សាយុទ្ធសាស្ត្រនិងកិច្ចការអន្តរជាតិ (CSIS) បាននិយាយថា៖ «ការសន្យានៃគម្រោងផ្ដួចផ្ដើម (ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក) នេះគឺថា គម្រោងនេះនឹងផ្ដល់នូវអ្វីៗផ្សេងមួយចំនួនទៀត ក្រៅពីលទ្ធភាពចូលទៅកាន់ទីផ្សារ»។
លោក Goodman បានប្រាប់ VOA ថា អ្វីៗទាំងនោះអាចមានដូចជា ការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវនិយ័តកម្មពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិ ឬក៏ការវិនិយោគលើផ្នែកហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធជាដើម ដូចដែលបានសន្យានៅក្នុងគម្រោងកសាងពិភពលោកជាថ្មីឱ្យប្រសើរ (B3W) របស់លោក Biden។
លោក Biden បានចាប់ផ្ដើមអនុវត្តគម្រោងកសាងពិភពលោកជាថ្មីឱ្យប្រសើរ (B3W) នេះនៅក្នុងអំឡុងកិច្ចប្រជុំក្រុមប្រទេស G-7 កាលពីខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០២១ ក្នុងគោលបំណងបង្កើត «ភាពជាដៃគូផ្នែកហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដែលផ្តោតលើគុណតម្លៃ ស្ដង់ដាខ្ពស់ និងតម្លាភាព» ដើម្បីជួយផ្ដល់ហិរញ្ញវត្ថុដល់គម្រោងនានានៅក្នុងបណ្ដាប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍។
ក្រុមមន្ត្រីសហរដ្ឋអាមេរិកដែលដឹកនាំដោយលោក Daleep Singh ដែលជាទីប្រឹក្សារងផ្នែកសន្តិសុខជាតិទទួលបន្ទុកកិច្ចការសេដ្ឋកិច្ចអន្តរជាតិ បានធ្វើដំណើរទៅកាន់ប្រទេសមួយចំនួននៅក្នុងតំបន់អាមេរិកឡាទីននិងទ្វីបអាហ្វ្រិក ដើម្បីកំណត់ឱកាសគម្រោងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនានា ជាពិសេសគម្រោងដែលផ្ដោតលើផ្នែកអាកាសធាតុ សុខភាព បច្ចេកវិទ្យាឌីជីថល និងសមភាពយេនឌ័រ។
លោក Singh បានប្រាប់ VOA កាលពីថ្ងៃទី ១៨ ខែកុម្ភៈកន្លងទៅនេះថា៖ «យើងឃើញមានចំណាប់អារម្មណ៍ខ្លាំងនៅក្នុងប្រទេសនីមួយៗដែលយើងបានធ្វើទស្សនកិច្ច ដូចជាប្រទេសអេក្វាទ័រ កូឡំប៊ី ហ្គាណា សេណេហ្គាល់ សាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យកុងហ្គោ ប្រទេសមួយចំនួននៅតំបន់មជ្ឈិមបូព៌ា ប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី ថៃ និងប្រទេសផ្សេងៗទៀតនៅលើពិភពលោក»។
គម្រោងកសាងពិភពលោកជាថ្មីឱ្យប្រសើរ (B3W) នេះត្រូវបានបង្កើតឡើងដើម្បីជាជម្រើសជំនួសឱ្យគម្រោងផ្ដួចផ្ដើមក្រវាត់ផ្លូវពាណិជ្ជកម្ម (BRI) របស់ប្រទេសចិន។ គម្រោងក្រវាត់ផ្លូវពាណិជ្ជកម្ម (BRI) របស់ចិនគឺជាគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍អន្តរជាតិដែលបានធ្វើហិរញ្ញប្បទានលើគម្រោងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនានានៅទ្វីបអាស៊ី អាហ្វ្រិក និងតំបន់អាមេរិកឡាទីន និងសំដៅឆ្ពោះទៅរកទ្វីបអឺរ៉ុបផងដែរ។
ការវិនិយោគរបស់គម្រោងក្រវាត់ផ្លូវពាណិជ្ជកម្ម (BRI) បានរងការរិះគន់ថាមិនបានវាយតម្លៃលើផលប៉ះពាល់ផ្នែកបរិស្ថាននិងសង្គម ខ្វះតម្លាភាពផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ និងធ្វើឱ្យរដ្ឋាភិបាលមួយចំនួនមានការពិបាកក្នុងការចំណាយលើគម្រោងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដែលមានតម្លៃថ្លៃនេះ។
លោក Singh បាននិយាយថា៖ «មូលហេតុដែលមានការចាប់អារម្មណ៍ច្រើនលើគម្រោងកសាងពិភពលោកជាថ្មីឱ្យប្រសើរ (B3W) គឺដោយសារប្រទេសនានាចង់មានជម្រើស។ អស់រយៈពេលជាយូរមកហើយ ប្រទេសចិនគឺជាប្រទេសតែមួយគត់សម្រាប់ប្រទេសទាំងនេះជ្រើសរើស ហើយក្នុងករណីជាច្រើន ប្រទេសទាំងនោះមានការស្ដាយក្រោយ»។
កាលពីឆ្នាំមុន រដ្ឋបាលរបស់លោក Biden បានសន្យាថានឹងបង្ហាញចំណុចលំអិតនៃគម្រោងដំបូងៗមួយចំនួនរបស់គម្រោងកសាងពិភពលោកជាថ្មីឱ្យប្រសើរ (B3W) នេះ នៅក្នុងអំឡុងពេលនៃការចាប់ផ្ដើមអនុវត្តជាផ្លូវការនៃគម្រោងនេះ ដែលដំបូងគ្រោងនឹងចាប់ផ្ដើមនៅដើមឆ្នាំ ២០២២ នេះ។
អ្នកនាំពាក្យរងនៃសេតវិមានអ្នកស្រី Jean-Pierre បានប្រាប់ VOA កាលពីថ្ងៃទី ១៧ ខែកុម្ភៈថា៖ «យើងនឹងមានសេចក្ដីលំអិតបន្ថែមទៀតនៅក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានខែខាងមុខនេះអំពីរបៀបដែលនឹងបន្តអនុវត្តគម្រោងនេះ និងគម្រោងផ្សេងៗទៀតដែលរដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិកកំពុងវិនិយោគជាមួយនឹងសម្ព័ន្ធមិត្តនិងដៃគូរបស់ខ្លួន។ នេះគឺជាអ្វីដែលលោកប្រធានាធិបតី Biden តាំងចិត្តធ្វើ»។
រូបឯកសារ៖ ប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក លោក Joe Biden ថ្លែងសុន្ទរកថានៅក្នុងជំនួបតាមអនឡាញជាមួយនឹងបណ្ដាប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ាន ថ្ងៃទី២៦ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២១។ (Brunei ASEAN Summit via AP)
សម្ព័ន្ធមិត្តនិងដៃគូ
យុទ្ធសាស្ត្រឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិករបស់លោក Biden បានបញ្ជាក់អំពីជំហាននានានៅក្នុងការពង្រឹងសម្ព័ន្ធភាពសន្ធិសញ្ញាដែលមានស្រាប់របស់សហរដ្ឋអាមេរិកជាមួយប្រទេសអូស្ត្រាលី ជប៉ុន កូរ៉េខាងត្បូង ហ្វីលីពីន និងថៃ។
យុទ្ធសាស្ត្រនេះក៏មានគោលបំណងពង្រឹងទំនាក់ទំនងជាមួយនឹងដៃគូនានានៅក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកផងដែរដូចជាប្រទេសឥណ្ឌា ឥណ្ឌូណេស៊ី ម៉ាឡេស៊ី ម៉ុងហ្គោលី នូវែលសេឡង់ សិង្ហបុរី វៀតណាម កោះតៃវ៉ាន់ និងបណ្ដាប្រទេសដីកោះនានានៅមហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិក។
ដោយបន្តអនុវត្តវិធីសាស្ត្ររបស់លោក Trump រដ្ឋបាលរបស់លោក Biden កំពុងផ្ដោតខ្លាំងលើក្រុមប្រទេស Quad (Quadrilateral Security Dialogue) ដែលជាដៃគូសន្ទនាចតុភាគីផ្នែកសន្តិសុខ ដែលមានសហរដ្ឋអាមេរិក ឥណ្ឌា ជប៉ុន និងអូស្ត្រាលីជាសមាជិក។
ភាគច្រើននៃយុទ្ធសាស្ត្រនេះផ្អែកលើការសន្និដ្ឋានជាមុនអំពីសកម្មភាពអ្វីដែលប្រទេសផ្សេងៗនឹងធ្វើ។ នេះបើយោងតាមការបញ្ជាក់របស់អ្នកស្រី Aparna Pande ប្រធានគម្រោងផ្ដួចផ្ដើមស្ដីពីអនាគតឥណ្ឌានិងអាស៊ីខាងត្បូងនៃវិទ្យាស្ថាន Hudson (Hudson Institute)។
អ្នកស្រីបានប្រាប់ VOA ថា៖ «ប្រទេសជប៉ុននិងកូរ៉េខាងត្បូងគួរតែមានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយគ្នា អាស៊ានគួរតែឈរនៅកណ្ដាល ឥណ្ឌាគួរតែដើរតួនាទីធំជាងនេះ»។
អ្នកស្រី Pande បានចង្អុលបង្ហាញថា ដោយសារកំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់ឥណ្ឌាដាំក្បាលចុះក្រោម រដ្ឋាភិបាលឥណ្ឌាប្រហែលជាមិនអាចទទួលយកបញ្ហាប្រឈមនេះទេ។
យុទ្ធសាស្ត្រឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិករបស់រដ្ឋបាលលោក Biden នេះក៏មានគោលបំណងផងដែរនៅក្នុងការពង្រឹងវិធីសាស្ត្ររារាំងការគំរាមកំហែងយោធា ដោយជប៉ុននិងកូរ៉េខាងត្បូងនឹងបន្តសម្រេចឱ្យបាននូវការលុបបំបាត់នុយក្លេអ៊ែរនៅលើឧបទ្វីបកូរ៉េ។
កន្លងមក រដ្ឋាភិបាលកូរ៉េខាងជើងបានចាត់វិធានការបែបបង្កហេតុជាច្រើន និងបានធ្វើព្រងើយកន្តើយចំពោះសំណើរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកដែលចង់ចរចាដោយគ្មានលក្ខខណ្ឌទុកជាមុន។
កូរ៉េខាងជើងបានបាញ់សាកល្បងមីស៊ីល ១១ លើកកាលពីខែមករា ដែលជាការសាកល្បងដ៏ច្រើនបំផុតនៅក្នុងពេលមួយខែ។ ការសាកល្បងកាលពីពេលនោះក៏មានការសាកល្បង «មីស៊ីលលឿនជាងសំឡេង» ប្រភេទថ្មីមួយផងដែរ ដែលមីស៊ីលនោះមានលទ្ធភាពអាចហោះបានក្នុងល្បឿនមួយយ៉ាងលឿន។
ជាងនេះទៀត កូរ៉េខាងជើងក៏បានលើកឡើងអំពីលទ្ធភាពនៃការចាប់ផ្ដើមការសាកល្បងអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ ឬក៏គ្រាប់ផ្លោងមីស៊ីលឆ្លងទ្វីប (ICBM) ផងដែរ។
រូបឯកសារ៖ នាវាដឹកយន្ដហោះចម្បាំងរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកជាច្រើនគ្រឿងស្ថិតនៅក្នុងមហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិក ថ្ងៃទី១៩ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២១។ (Haydn N. Smith/U.S. Navy via AP)
កិច្ចព្រមព្រៀងយោធា
ទោះបីជារដ្ឋបាលរបស់លោក Biden មិនបានផ្ដល់លទ្ធភាពប្រសើរជាងមុនដល់ប្រទេសផ្សេងៗឱ្យបានចូលទៅក្នុងទីផ្សាររបស់សហរដ្ឋអាមេរិកក៏ដោយ ក៏រដ្ឋបាលនេះបានផ្ដល់នូវកិច្ចព្រមព្រៀងយោធា។
កាលពីដើមខែកុម្ភៈ រដ្ឋបាលរបស់លោក Biden បានយល់ព្រមចំពោះលទ្ធភាពនៃការលក់គ្រឿងសព្វាវុធនិងសេវាកម្មយោធាក្នុងទឹកប្រាក់ចំនួន ១០០ លានដុល្លារអាមេរិកដល់កោះតៃវ៉ាន់ ដើម្បី «ទ្រទ្រង់ រក្សា និងធ្វើឱ្យប្រសើរឡើង» នូវប្រព័ន្ធទប់ទល់មីស៊ីល Patriot។
ការលក់នេះគឺស្របទៅតាមគោលបំណងរបស់យុទ្ធសាស្ត្រឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិករបស់លោក Biden នៅក្នុងការគាំទ្រសមត្ថភាពការពារខ្លួនរបស់រដ្ឋាភិបាលតៃវ៉ាន់ ក្នុងក្ដីសង្ឃឹមលើកកម្ពស់សន្តិភាពនិងស្ថិរភាពនៅទូទាំងច្រកសមុទ្រតៃវ៉ាន់ (Taiwan Strait)។
ប៉ុន្តែ ការលក់នេះបានធ្វើឱ្យរដ្ឋាភិបាលចិនមានការខឹងសម្បា និងគំរាមធ្វើការសងសឹក។ កន្លងមក រដ្ឋាភិបាលចិនបានអះអាងថា កោះតៃវ៉ាន់គឺជាខេត្តមួយរបស់ចិន។
កាលពីដើមខែកុម្ភៈ រដ្ឋបាលរបស់លោក Biden ក៏បានយល់ព្រមចំពោះលទ្ធភាពនៃការលក់យន្តហោះចម្បាំង F-15ID និងគ្រឿងសព្វាវុធពាក់ព័ន្ធទៅឱ្យប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី នៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងមួយដែលមានតម្លៃរហូតដល់ ១៣.៩០០ លានដុល្លារអាមេរិកផងដែរ បើទោះបីជាកន្លងមក ក្ដីបារម្ភរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកលើផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សនៅក្នុងប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ីបានពន្យារដល់ការលក់សព្វាវុធកាលពីលើកមុនក៏ដោយ។
កិច្ចព្រមព្រៀងចុងក្រោយបង្អស់នៃការលក់គ្រឿងសព្វាវុធ ដែលធ្វើឡើងដោយរដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិកនិងរដ្ឋាភិបាលឥណ្ឌូណេស៊ីគឺនៅក្នុងឆ្នាំ ២០១១។
កិច្ចព្រមព្រៀងផ្សេងទៀតមានដូចជាកិច្ចព្រមព្រៀង AUKUS ដែលជាកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិសុខត្រីភាគីរវាងសហរដ្ឋអាមេរិក ប្រទេសអូស្ត្រាលី និងចក្រភពអង់គ្លេស ដែលបានធ្វើឡើងកាលពីខែកញ្ញា ឆ្នាំមុន។ កិច្ចព្រមព្រៀងនេះមានគោលបំណងផ្ដល់ឱ្យរដ្ឋាភិបាលអូស្ត្រាលីនូវនាវាមុជទឹកដើរដោយថាមពលនុយក្លេអ៊ែរ។
កិច្ចព្រមព្រៀងបន្ថែមទៀតត្រូវគេរំពឹងថានឹងធ្វើឡើង ហើយទម្រង់ប្រសើរជាងនេះនៃយុទ្ធសាស្ត្រឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកប្រហែលជានឹងបង្កើតឡើង ស្របពេលដែលលោក Biden និងរៀបចំកិច្ចប្រជុំជាមួយនឹងបណ្ដាមេដឹកនាំនៃប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ាន (ASEAN) នៅក្នុងរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោន នៅថ្ងៃទី ២៨ និង ២៩ ខែមីនាខាងមុខ និងធ្វើដំណើរទៅកាន់តំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍សម្រាប់កិច្ចប្រជុំមួយចំនួននៅក្នុងឆ្នាំនេះ៕