មេដឹកនាំនយោបាយជំទាស់លោក សម រង្ស៊ី ដែលបានចាកចេញពីប្រទេសកម្ពុជាកាលពីឆ្នាំ២០១៥ គឺពីរឆ្នាំមុនការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនោះ បានចាប់ផ្តើមដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោកក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ដើម្បីជួបអ្នកគាំទ្រ ខណៈប្រទេសកម្ពុជាកំពុងឆ្ពោះទៅរៀបចំការបោះឆ្នោតជាតិឆ្នាំ២០២៣។
នៅថ្ងៃអង្គារនេះ លោក សម រង្ស៊ី បានទៅដល់ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី ដោយមានការទទួលស្វាគមន៍ពីប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរឥស្លាមមួយចំនួននៅទីនោះ។ មុនពេលទៅដល់ប្រទេសនេះ លោកបានធ្វើដំណើរទៅកាន់ប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី ដែលជាប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យធំមួយក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។
គេមិនទាន់ដឹងច្បាស់ថា តើដំណើររបស់លោក សម រង្ស៊ី ទៅកាន់ប្រទេសម៉ាឡេស៊ីនោះ មានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងគម្រោងវិលត្រឡប់របស់លោកមកប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងឆ្នាំ២០២៣នេះ ឬយ៉ាងណាទេ ព្រោះកាលពីពេលថ្មីៗនេះ លោកបានប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីថា លោកនឹងធ្វើដំណើរមកកម្ពុជាដើម្បីរាំងខ្ទប់ផែនការផ្ទេរអំណាចរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ទៅកូនប្រុសរបស់លោក។
នៅពេលកំពុងបំពេញទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី លោក សម រង្ស៊ី បានផ្តល់ការអត្ថាធិប្បាយតាមទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោកថា អ្នកប្រជាធិបតេយ្យនៅប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ីឱ្យតម្លៃ គោរព និងផ្តល់កិត្តិយសដល់ថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលគេចាត់ទុកថាជាតំណាងប្រជារាស្ត្រខ្មែរពិតប្រាកដ ក្នុងការតស៊ូ ដើម្បីទាមទារសេរីភាព និងយុត្តិធម៌។ លោកបន្ថែមថាមានតែលោក ហ៊ុន សែន ទេដែលនិយាយថា ថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិជា«ឧទ្ទាម» ឬជា «ទណ្ឌិត»។
អំឡុងពេលនៃការធ្វើដំណើររបស់លោកក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ លោក សម រង្ស៊ី បានថ្លែងក្នុងបទសម្ភាសន៍ជាមួយវិទ្យុអាស៊ីសេរីថា ស្ថានភាពនយោបាយនៅកម្ពុជានឹងមានការប្រែប្រួល នៅពេលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន កំពុងត្រៀមផ្ទេរអំណាចទៅកូន។
លោក សម រង្ស៊ី ថា ផែនការផ្ទេរអំណាចនេះនឹងមិនអាចទៅរួចទេ ពីព្រោះលោកយល់ថា ការបោះឆ្នោតនៅខែកក្កដាខាងមុខគឺជាការបោះឆ្នោតមិនតាមឆន្ទៈប្រជាពលរដ្ឋ ដែលនឹងធ្វើឱ្យកូនច្បងលោក ហ៊ុន សែន គឺលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ខ្វះភាពស្របច្បាប់ ហើយនឹងត្រូវទទួលការថ្កោលទោសពីមជ្ឈដ្ឋានអន្តរជាតិ។
លោកថ្លែងថា៖ «លើកបន្តុបក្នុងកាលៈទេសៈបែបហ្នឹង ក្រោយពីការបោះឆ្នោតក្លែងក្លាយ ហើយការបោះឆ្នោតក្លែងក្លាយនឹងទទួលការផ្តន្ទាទោសយ៉ាងធ្ងន់ ដូចខ្ញុំនិយាយអម្បាញ់មិញ។ ហត្ថលេខីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស ប្រទេសបារំាង ប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី អាចផ្តួចផ្តើមការកោះប្រជុំឡើងវិញ សន្និសីទទីក្រុងប៉ារីសស្តីពីកម្ពុជា នឹងប្រកាសថា អត់ទទួលស្គាល់រដ្ឋាភិបាលចេញពីការបោះឆ្នោតហ្នឹង គឺអត់ទទួលស្គាល់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត មកជំនួសលោក ហ៊ុន សែន»។
ការបកស្រាយរបស់លោក សម រង្ស៊ី ខាងលើនេះ គឺស្ថិតក្នុងចំណោមហេតុផលបីយ៉ាង ដែលលោកជឿថា ផែនការផ្ទេរអំណាចរបស់លោក ហ៊ុន សែន នឹងមិនអាចទៅរួច។ មេដឹកនាំជំទាស់រូបនេះថា ហេតុផលពីរទៀតគឺលោក ហ៊ុន សែន អាចប្រឈមមុខនឹងវិធានការរបស់តុលាការប្រទេសបារាំង ក្នុងសំណុំរឿងគប់គ្រាប់បែកនៅមុខរដ្ឋសភាចាស់ កាលពីឆ្នាំ១៩៩៧ និងមួយទៀតគឺការប្រែប្រួលស្ថានការណ៍នយោបាយនៅប្រទេសថៃ ដែលលោកថានឹងអំណោយផលដល់ការធ្វើមាតុភូមិនិវត្តន៍របស់លោក។
លោកលើកឡើងទៀតថា៖ «ក្នុងឆ្នាំ២០២៣នេះ គឺច្បាស់ជាមានរដ្ឋាភិបាលថ្មី។ ហើយបើរដ្ឋាភិបាលថៃ មិនរារាំងខ្ញុំ ឱ្យខ្ញុំត្រឡប់ទៅស្រុកខ្មែរវិញ ដោយឆ្លងកាត់ប្រទេសថៃ ខ្ញុំនឹងទៅ។ ខ្ញុំនឹងអំពាវនាវឱ្យពលករខ្មែរប្រមាណ២លាននាក់ មួយផ្នែកធ្វើដំណើរជាមួយខ្ញុំ។ យើងទៅដល់ប៉ោយប៉ែត ហើយខ្ញុំអំពាវនាវឱ្យប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ងើប ពីព្រោះប្រជាពលរដ្ឋចាំយូរហើយ ចាំតែឱកាស ចាំតែមេ។ ឥឡូវឱកាសមកដល់ហើយ មេមកដល់ហើយ សុំបងប្អូនជនរួមជាតិងើបទាំងអស់គ្នា»។
ទស្សនកិច្ចរបស់លោក សម រង្ស៊ី អតីតសហស្ថាបនិកអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ទៅកាន់ប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី និងម៉ាឡេស៊ីនាពេលនេះ កើតមានឡើងនៅស្របពេលដែលគណបក្សភ្លើងទៀនត្រូវបានស្ថាប័នរៀបចំការបោះឆ្នោតជាតិ និងក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញប្រទេសកម្ពុជាប្រកាសថា ខ្វះភាពស្របច្បាប់សម្រាប់ការឈរបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០២៣នេះ បន្ទាប់ពីគណបក្សបាត់ឯកសាររដ្ឋបាលដែលប្រើប្រាស់សម្រាប់ការចុះបញ្ជីគណបក្សនយោបាយនៅក្រសួងមហាផ្ទៃ។
វីអូអេព្យាយាមសុំការអត្ថាធិប្បាយពីលោក សម រង្ស៊ី តាមសារអេឡិចត្រូនិកអ៊ីមែលនៅថ្ងៃអង្គារនេះ ជុំវិញដំណើររបស់លោកនៅក្នុងប្រទេសម៉ាឡេស៊ី តែគ្មានការឆ្លើយតបគិតត្រឹមរសៀលថ្ងៃអង្គារនេះ។
រដ្ឋលេខាធិការ និងជាអ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ខៀវ សុភ័គ ប្រាប់វីអូអេថាលោក សម រង្ស៊ី ជា«មនុស្សកំសាក» ដែលនឹងមិនហ៊ានចូលមកប្រទេសនោះឡើយ ហើយថា ការថ្លែងរបស់លោកគឺគ្រាន់តែជាផ្នែកមួយធ្វើឱ្យសាធារណជនបានដឹងប៉ុណ្ណោះ។
លោកថ្លែងថា៖ «និយាយដើម្បីឱ្យតែមានសំឡេង និយាយអួត តាមពិតមិនមកទេ មិនហ៊ានមកទេ។ ម្នាក់ហ្នឹងមិនមកដាច់ខាត ខ្លាចងាប់ណាស់ ខ្លាចគុកណាស់ ព្រោះដឹងថាមកគឺជាប់គុក បើមិនជាប់គុកគឺងាប់ប៉ុណ្ណឹង។ និយាយសាមញ្ញប៉ុណ្ណឹង»។
លោក ខៀវ សុភ័គ បន្ថែមថា បើលោក សម រង្ស៊ី ចូលមកប្រទេសកម្ពុជាមែនហើយធ្វើសកម្មភាពណាមួយដែលមានលក្ខណៈប្រឈមមុខដាក់គ្នានោះ អ្នកនយោបាយជំទាស់ចាស់វស្សារូបនេះនឹងត្រូវទទួលបានការឆ្លើយតបពីសមត្ថកិច្ចកម្ពុជា ដោយសារលោកត្រូវបានកាត់ទោសដោយតុលាការ។
លោកបន្ថែមថា៖ «ស្លាប់ខ្លួននឹងអាម៉េច? ស្លាប់ខ្លួន [ត្រង់ថា]តដៃជាមួយសមត្ថកិច្ច។ យើងគេចាប់ទៅ តដៃ គេដាក់ហើយ ព្រោះដីការុំខ្លួនជុំទិស។ គេអនុវត្តច្បាប់ហើយហ្នឹងហើយ»។
កាលពី៨ឆ្នាំមុន លោក សម រង្ស៊ី បានភៀសខ្លួនចេញពីប្រទេសកម្ពុជា ដើម្បីគេចពីការប្រឈមមុខនឹងការផ្តន្ទាទោសសំណុំរឿងព្រហ្មទណ្ឌជាច្រើនករណី។ លោកនិងសហការីរបស់លោកជាច្រើននាក់ទៀត ក៏បានរងការចោទប្រកាន់មួយចំនួន ពាក់ព័ន្ធនឹងការរៀបចំផែនការត្រឡប់មកកម្ពុជាវិញ៕