វិស័យហិរញ្ញវត្ថុនៅកម្ពុជាមានការរីកចំរើនគួរឲ្យកត់សម្គាល់ក្នុងទសវត្សរ៍ចុងក្រោយនេះ ដោយមានការកើនឡើងនៃចំនួនធនាគារ សេវាហិរញ្ញវត្ថុ ប្រាក់បញ្ញើរ ការផ្តល់ប្រាក់កម្ចី និងចំនួនគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុដែលផ្តល់ប្រាក់កម្ចីទ្រង់ទ្រាយតូច។
ប្រាក់កម្ចីដែលផ្តល់ដោយគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុទាំងនេះមានប្រហែលជា២០ភាគរយ នៃប្រាក់កម្ចី ដែលផ្តល់ដោយវិស័យហិរញ្ញវត្ថុទាំងមូល។ គ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុផ្តល់កម្ចីទ្រង់ទ្រាយតូចជាងធនាគារ ដោយផ្តល់សេវាបានច្រើនទាំងទីប្រជុំជន និងជនបទ ក៏ប៉ុន្តែយកការប្រាក់ខ្ពស់ជាងធនាគារពាណិជ្ជ ពោលគឺ ការប្រាក់សំរាប់កំចីខ្លះអាចដល់ជាង៣០ភាគរយក្នុងមួយឆ្នាំ បើធៀបនឹងការប្រាក់ប្រមាណ១០ភាគរយដោយធនាគារពាណិជ្ជ។
មានមតិមួយចំនួនបានលើកឡើងថា គួរមានកំហិតលើអត្រាការប្រាក់យកដោយគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ ពីព្រោះវាមានកម្រិតខ្ពស់ដែលអាចប៉ះពាល់សកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ច សក្តានុពលអាជីវកម្មខា្នតតូច និងមធ្យម ក៏ដូចជាភាពក្រីក្រ។ ក៏ប៉ុន្តែ សំណួរគឺថាតើកម្ពុជាគួរមានការកំហិតលើអត្រាការប្រាក់ដែរឬទេ។
លោក ហេង ឌីណា ដែលជាសមាជិកមួយរូបនៃសមាគមន៍សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា បានបញ្ជាក់ថា៖«ជាទូទៅ កម្ចីកាន់តែតូច មានការប្រាក់កាន់តែខ្ពស់ បើគិតជាការប្រាក់ក្នុងមួយឆ្នាំ។ ជាឧទាហរណ៍ សម្រាប់ធនាគារពាណិជ្ជ ការប្រាក់សម្រាប់កម្ចីទិញផ្ទះអាចស្ថិតក្នុងរង្វង់១០ភាគរយក្នុងមួយឆ្នាំ។ ចំពោះមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុវិញ ការប្រាក់សម្រាប់កម្ចីជាក្រុម ដែលអតិថិជនចងជាក្រុមដើម្បីខ្ចីនោះ និងដែលមានទំហំប្រហែលពីរលានរៀល ឬ៥០០ដុល្លារសម្រាប់អតិថិជនម្នាក់ គឺស្ថិតក្នុងរង្វង់៣២ភាគរយក្នុងមួយឆ្នាំ។ ការប្រាក់សម្រាប់កម្ចីកាន់តែធំសម្រាប់អាជីវកម្មអាចទាបជាងនេះ។ ជាឧទាហរណ៍ វាស្ថិតក្នុងរង្វង់២០ភាគរយក្នុងមួយឆ្នាំសម្រាប់កម្ចីទំហំ២០លានរៀល ឬ៥០០០ដុល្លារ។ ក្រៅពីនេះ កម្ចីដែលផ្តល់ដោយហាងបញ្ចាំ ឬអ្នកឲ្យខ្ចីក្រៅផ្លូវការ ដូចជាអ្នកចងការជាដើម មានការប្រាក់កាន់តែខ្ពស់ពោលគឺរង្វង់៥ភាគរយក្នុងមួយខែ ឬ៦០ភាគរយក្នុងមួយឆ្នាំ»។
មានមតិមួយចំនួនក៏បានលើកឡើងថា អត្រាការប្រាក់នៅកម្ពុជាមានកម្រិតខ្ពស់។ ប៉ុន្តែ ប្រសិនបើធៀបនឹងទសវត្សរ៍មុន ការប្រាក់នៅកម្ពុជាយើងមានការថយចុះច្រើន។ លោក ហេង ឌីណា បានលើកឡើងថា៖ « ពេលមើលលើអត្រាការប្រាក់ គេក៏ត្រូវមើលពីទំហំនិងរយះពេលនៃកម្ចីដែរ។ ជាធម្មតា ការគណនាភាគរយអាចឃើញធំ នៅពេលដែលទំហំកម្ចីតូច។ ឧទាហរណ៍ ការប្រាក់សម្រាប់កម្ចី៥០០ដុល្លារ គឺស្ថិតក្នុងរង្វង់៣២ភាគរយក្នុងមួយឆ្នាំ ឬ២.៧ភាគរយក្នុងមួយខែ ឬប្រហែលជាង១៣.៥ ដុល្លារក្នុងមួយខែ។ ក៏ប៉ុន្តែ អត្រាផលចំណេញដែលបានពីការប្រើប្រាស់កម្ចីនោះអាចមានភាគរយខ្ពស់ដែរ។ ឧទាហរណ៍ ប្រសិនបើអាជីវកប្រើទុន៥០០ដុល្លារហើយអាចរកចំណេញសល់បានតែ៥ដុល្លារក្នុងមួយថ្ងៃ នោះអត្រាចំណេញគឺ១៥០ដុល្លារក្នុងមួយខែ ដែលត្រូវនឹង២៦ភាគរយក្នុងមួយខែ ឬជាង៣០០ភាគរយក្នុងមួយឆ្នាំ។ ក្នុងន័យនេះ ការប្រាក់វាមិនខ្ពស់ទេ បើធៀបនឹងអត្រាចំណេញ។ »
កំហិតការប្រាក់គឺជាកម្រិតការប្រាក់មួយ ដែលរដ្ឋាភិបាលមួយអាចកំណត់ជាកម្រិតអតិបរមា ដែលធនាគារ ឬគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុអាចយកពីអតិថិជន។ ជាឧហរណ៍ នៅប្រទេសខ្លះ ដូចជានៅប្រទេសថៃ រដ្ឋកំណត់មិនឲ្យស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុយកការប្រាក់លើសពី៣៦ភាគរយទេ។ កំហិតការប្រាក់នោះមានគោលបំណងច្រើន ដូចជាដើម្បីការពារអតិថិជនកុំឲ្យលង់ខ្លួននឹងបំណុលដែលមានការប្រាក់ខ្ពស់ និងការកេងប្រវ័ញ្ច ដែលធ្វើឲ្យពួកគេបាត់បង់ទ្រព្យសម្បត្តិ ដីធ្លីជាដើម។ នៅប្រទេសខ្លះ ដូចជានៅប្រទេសឥណ្ឌា រដ្ឋកំហិតការប្រាក់សម្រាប់កម្ចីទៅវិស័យកសិកម្ម និងឧស្សាហកម្ម ដើម្បីជំរុញសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចក្នុងវិស័យទាំងនេះ។
លោក ហេង ឌីណា បានបញ្ជាក់ថា៖ «កំហិតការប្រាក់ទាំងនេះតែងតែមានបំណងល្អ និងមានប្រជាប្រិយភាពសម្រាប់អ្នកនយោបាយ ។ ប៉ុន្តែបទពិសោធន៍ក្នុងបណ្តាប្រទេសភាគច្រើន ដូចជានៅទ្វីបអាហ្រិក និងទ្វីបអាមេរិកត្បូង បានបង្ហាញពីភាពអវិជ្ជមានច្រើន ដូចជាភាពគ្មានប្រសិទ្ធភាពនៃកំហិត និងការរាំងស្ទះដល់ការរីកចំរើនវិស័យហិរញ្ញវត្ថុ ក៏ដូចជាការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ។ ផ្ទុយនឹងបំណងល្អ កំហិតទាំងនោះភាគច្រើនមានផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមានច្រើនដល់អ្នកក្រ និងអាជីវកម្មខ្នាតតូច ដោយសារការដាក់កំហិតមិនត្រឹមត្រូវ និងការអនុវត្តមិនបានល្អ»។
លោក ហេង ឌីណា បានបន្តថា នៅក្នុងបរិបថអភិវឌ្ឍ និងស្ថាប័ននាពេលបច្ចុប្បន្ន លោកគិតថា កម្ពុជាមិនគួរដាក់កំហិតការប្រាក់សម្រាប់វិស័យហិរញ្ញវត្ថុទាំងមូលនោះទេ។ ទោះបីជាមានទស្សនៈដែលថា កំហិតការប្រាក់គួរស្ថិតក្នុងកម្រិតមួយ ដែលមិនអាចឲ្យគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុចំណេញខ្លាំងពេក និងមិនឲ្យខាត ក្តី ក៏ជាក់ស្តែងការអនុវត្តនៃកំហិតការប្រាក់មានភាពលំបាក ហើយភាគច្រើនពុំមានប្រសិទ្ធភាព ពីព្រោះគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ និងអ្នកផ្តល់ប្រាក់កម្ចី អាចបង្កើនថ្លៃកម្ចីផ្សេងៗ តាមរយៈបង្កើនថ្លៃកម្រៃជើងសារ និងប្រតិបត្តិការ បន្ថែមពីលើការប្រាក់។
លោក ឌីណា បានបញ្ជាក់ថា៖ «នៅពេលដែលកំហិតការប្រាក់មានកម្រិតទាបពេក នោះគ្រឹះស្ថានហិរញ្ញវត្ថុអាចដកសាខារ និងសេវារបស់ខ្លួនចេញពីតំបន់ ដែលមានថ្លៃប្រតិបត្តិការខ្ពស់ ដែលករណីនេះអាចប៉ះពាល់ដល់ការទទួលបានសេវាហិរញ្ញវត្ថុរបស់អតិថិជននៅតំបន់ទាំងនេះ។បន្ថែមលើនេះ ការប្រកួតប្រជែងក្នុងការផ្តល់សេវា និងកម្ចីក្នុងតំបន់នោះទៀតសោធន៍ ក៏មានការថយចុះ ហើយអតិថិជននឹងទៅខ្ចីអ្នកចងការក្រៅផ្លូវការ ដែលយកការប្រាក់ខ្ពស់ជាងគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុទៅទៀត»។
រូបឯកសារ៖ អតិថិជនម្នាក់ដើរចេញពីទូរដាក់ម៉ាស៊ីនដកប្រាក់ស្វ័យប្រវត្តិ ដែលមានទីតាំងតាមបណ្តោយផ្លូវនរោត្តម ខាងត្បូងវិមានឯករាជ្យ កាលពីថ្ងៃទី ៨ សីហា ឆ្នាំ២០១៥។ (អ៊ុច នីដា/VOA)
នៅពេលដែលមានកំហិតការប្រាក់ គ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុនឹងបង្កើនទំហំកម្ចី ដើម្បីបន្ទាបការប្រាក់ ហើយភាគច្រើនគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុនឹងងាកចេញពីអតិថិជន ដែលមានចំណូលទាបទៅរកអតិថិជន ដែលមានចំណូលខ្ពស់ ដែលមានសមត្ថភាពសម្រាប់កម្ចីទំហំធំ។ ការងាកចេញនេះធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ការទទួលបានសេវាហិរញ្ញវត្ថុរបស់អតិថិជន ដែលមានចំណូលទាប និងការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រនៅតាមជនបទ។ នេះបើយោងតាមការបកស្រាយរបស់លោក ហេង ឌីណា។ លើសពីនេះ ការបង្កើនទំហំកម្ចីលឿនពេក ដែលខ្ពស់ជាងសមត្ថភាពកម្ចីរបស់អតិថិជន និងកម្លាំងសេដ្ឋកិច្ច ក៏អាចនាំឲ្យមានហានិភ័យឥណទាន ពោលគឺបំណុលមិនដំណើរការអាចកើនឡើង ដែលកត្តានេះប៉ះពាល់ដល់ស្ថិរភាពហិរញ្ញវត្ថុ។
សំណួរមួយទៀតសួរថា បើពុំដាក់កំហិតការប្រាក់ តើកម្ពុជាគួរធ្វើយ៉ាងណាដើម្បីបន្ទាបការប្រាក់ និងការពារអតិថិជន។ លោក ហេង ឌីណា បានបកស្រាយថា ជាជាងការដាក់កំហិតការប្រាក់ ការជំរុញប្រកួតប្រជែងរវាងគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ និងការលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរអំពីការគ្រប់គ្រងហរិញ្ញវត្ថុមានសារៈសំខាន់។
ការប្រកួតប្រជែងអាចធ្វើឲ្យគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុទាំងនេះ រិះរកបង្កើតផលិតផល និងសេវាហិរញ្ញវត្ថុផ្សេងៗ ដើម្បីទាក់ទាញអតិថិជនអាចតាមរយៈ បង្កើនប្រសិទ្ធភាពប្រតិបត្តិការ និងបន្ថយហានិភ័យ ឬធ្វើយ៉ាងណាឲ្យសេវាល្អ និងការប្រាក់ទាបជាងគេជាដើម។
លោក ហេង ឌីណា បានលើកឡើងថា៖ «ការប្រាក់នឹងចុះទាបជាងបច្ចុប្បន្ន ប្រសិនបើ ទី១ ការប្រាក់នៃកម្ចីដែលអ្នកវិនិយោគផ្តល់ដល់គ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុនៅកម្ពុជាចុះទាបជាងមុន។ ហើយនេះអាស្រ័យលើកម្រិតហានិភ័យរបស់ប្រទេសកម្ពុជាយើងទាំងមូល ជាពិសេសស្ថិរភាពនយោបាយ និងម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ច នាពេលបច្ចុប្បន្ននិងអនាគត ។ទី២ ការកើនឡើងនៃប្រសិទ្ធភាពប្រតិបត្តិការរបស់គ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ ដែលអាស្រ័យលើកម្រិតការប្រកួតប្រជែងនៅក្នុងវិស័យមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ ទំហំកម្ចី និងការគ្រប់គ្រងគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុទាំងនោះ»។
ការយល់ដឹងហិរញ្ញវត្ថុរបស់អតិថិជនក៏មានសារៈសំខាន់ដែរ។
លោក ហេង ឌីណា បានបញ្ជាក់ថា៖ «ការយល់ដឹងនេះសំដៅលើការយល់ដឹងពីចេះគិតគូរ មុននឹងខ្ចីការប្រើប្រាស់កម្ចី និងការយល់ដឹងពីសិទ្ធិ និងកាតព្វកិច្ចជាអតិថិជន ដូចជាថាតើការប្រាក់សម្រាប់កម្ចីក្នុងទំហំមួយ វាសមស្របទៅតាមអាជីវកម្ម ឬចំណូលដែរឬទេ ហើយថាតើការចាយវាយ ឬការទិញសម្ភារៈ វាសមស្របនឹងចំណូល និងធនធានដែលខ្លួនមានដែរឬទេ ឬថាតើអាជីវកម្មរបស់បុគ្គលម្នាក់អាចមានហានិភ័យអ្វីខ្លះ ដែលអាចប៉ះពាល់ដល់ស្ថានភាពហិរញ្ញវត្ថុរបស់គាត់ជាដើម»។
លោកថា ការលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងនេះទាមទារឲ្យមានការចូលរួមពីស្ថាប័នអប់រំ ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ការពិភាក្សាក្នុងគ្រួសារ និងស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុ ដោយបញ្ជ្រាបការយល់ដឹងហិរញ្ញវត្ថុពីថ្នាក់មូលដ្ឋាន ការពន្យល់ណែនាំដល់អតិថិជនថ្មី និងតួនាទីរបស់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយក្នុងការជំរុញការយល់ដឹងអំពីប្រភេទកម្ចី ឬ អំពីព័ត៌មានស្តីពីគ្រឹះស្ថាន និងបុគ្គលដែលមានលក្ខណៈកេងប្រវ័ញ្ច។
ក្រៅពីនេះ ដើម្បីការពារអតិថិជនពីការកេងប្រវ័ញ្ច លោក ឌីណា ឲ្យដឹងថា និយត្តករមានតួនាទីសំខាន់ ក្នុងការធ្វើការអង្កេត តាមដាន និងចាត់វិធានការចំពោះគ្រឹះស្ថានហិរញ្ញវត្ថុ ឬអ្នកចងការ ដែលផ្តល់កម្ចីក្នុងលក្ខណៈកេងប្រវ័ញ្ច តាមរយៈការប្រាក់ខ្ពស់ហួសហេតុ ឬតម្លៃសេវាកម្មពុំសមរម្យ។ ដូច្នេះ ការសហការគ្នាររវាងក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ ធនាគារជាតិ ក្រសួងមហាផ្ទៃ និងអជ្ញាធរមូលដ្ឋានដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់៕