ខណៈពេលដែលយុទ្ធនាការលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងស្តីពីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គម ដែលបង្កើតឡើងដោយសហរដ្ឋអាមេរិក ប្រឆាំងនឹងមេដឹកនាំចលនាឧទ្ទាមអ៊ុយហ្គាន់ដា(Uganda)មួយរូប ដែលត្រូវបានតាមចាប់ខ្លួន ទទួលបានជោគជ័យយ៉ាងធំធេង ទាក់ទងទៅនឹងការទាញចំណាប់អារម្មណ៍ យុទ្ធនាការនេះ ក៏បានបង្កើតឲ្យមានការធ្វើអត្ថាធិប្បាយយ៉ាងខ្លាំងក្លាដែរ ដែលការអត្ថាធិប្បាយមួយចំនួន បានក្លាយទៅជាមេរោគ តាមរបៀបផ្សេងៗគ្នា។
បទអត្ថាធិប្បាយពីសំណាក់ក្រុមមន្រ្តីរដ្ឋាភិបាល ក្រុមសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវ និងប្រជាពលរដ្ឋសាមញ្ញ កំពុងតែបន្តយ៉ាងឆាប់រហ័ស នៅក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានថ្ងៃនេះបន្ទាប់ពីក្រុម កុមារអាថ៌កំបាំង (Invisible Children) របស់សហរដ្ឋអាមេរិក បានចេញផ្សាយខ្សែវីដេអូរយៈពេល២៩នាទី ដែលត្រូវបានទស្សនារាប់សិបលានដង។
វិធីសាស្រ្តដ៏មានប្រជាប្រិយមួយ ត្រូវបានបង្ហោះការឆ្លើយតបតាមខ្សែវីដេអូ នៅលើប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត។
អ្នកសរសេរអត្ថបទតាមអ៊ីនធឺណិតជាតិអ៊ុយហ្គាន់ដា លោកស្រី រ៉ូសេប៊ែល កាហ្គូម៉ាយ (Rosebell Kagumire) បានក្លាយទៅជាជនល្បីល្បាញមួយរូប ដែលផ្អែកលើសមត្ថភាពផ្ទាល់របស់លោកស្រី ដោយបានដាក់បញ្ចូលបទសម្ភាសន៍តាមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយជាច្រើន និងបានទទួលសារអ៊ីម៉ែលរាប់ពាន់ ចាប់តាំងបង្ហោះខ្សែវីដេអូផ្ទាល់របស់លោកស្រី។
ដូចអ្នកដទៃទៀតដែរ លោកស្រី ត្អូញត្អែរស្តីពីថាតើខ្សែវីដេអូដែលត្រូវបានទស្សនាយ៉ាងទូលំទូលាយ មានអ្នកអត្ថាធិប្បាយជនជាតិអាមេរិកាំង ហើយតួអង្គសំខាន់ ដែលជាអ្នកផលិតខ្សែភាពយន្ត លោក ហ្សាសុន រ៉ូសស្សែល (Jason Russell) ដែលពណ៌នាខ្លួនឯងថាជាអ្នកធ្វើយុទ្ធនាការតាមខ្សែវីដេអូដើម្បីយុត្តិធម៌នៅក្នុងទ្វីប អាហ្រ្វិក (Africa) យ៉ាងដូចម្តេច។
លោកស្រី ថ្លែងថា៖ «នេះ ជាវីដេអូមួយទៀត ដែលខ្ញុំឃើញ អ្នកមកពីខាងក្រៅ ព្យាយាមក្លាយជាវីរបុរសមួយរូប ដែលបានជួយសង្រ្គោះកុមារអាហ្រ្វិក។ យើងបានឃើញសាច់រឿងទាំងនេះជាច្រើននៅប្រទេស អេត្យូពី (Ethiopia)។ អ្នកល្បីល្បាញ ចេញមកពីប្រទេស សូម៉ាលី (Somalia)។ វាមិនបានបញ្ចប់បញ្ហាទេ។ ខ្ញុំគិតថា យើងត្រូវការយុទ្ធនាការដ៏ឆ្លាតវៃនិងសមហេតុផល ដែលត្រូវបានរៀបចំឡើងសំដៅធ្វើការផ្លាស់ប្តូរគោលនយោបាយពិតប្រាកដ ជាជាងសាច់រឿងពោរពេញទៅដោយរូបារម្មណ៍ ដែលគ្រាន់តែព្យាយាមធ្វើឱ្យមនុស្សម្នាក់យំសោក ហើយនៅទីបញ្ចប់ យើងបំភ្លេចសាច់រឿងនោះចោលវិញ។»
ចំពេលមានការរិះគន់ដែលកំពុងកើនឡើង អ្នកផលិតខ្សែភាពយន្តខ្លួនឯងបានបង្កើតវីដេអូថ្មីមួយ ដោយថ្លែងអំណរគុណដល់អ្នកទស្សនាទាំងអស់ និងឆ្លើយតបទៅនឹងការព្រួយបារម្ភមួយចំនួនដែរ។
លោក រ៉ូសស្សែល ក៏បានការពារវិធី ដែលលោកផលិតខ្សែភាពយន្តនេះផងដែរ។ ខ្សែភាពយន្ត បង្ហាញអំពីរបៀបដែលលោកអប់រំកូនប្រុសរបស់លោក អំពីថាតើកុមារផ្សេងៗទៀត ដូចជាទាហានកុមារដែលដើរត្រាច់ចររបស់កងទ័ព LRA និងជនរងគ្រោះរបស់ពួកគេ កំពុងត្រូវបានរំលោភបំពានយ៉ាងដូចម្តេចខ្លះ។
«យើងគ្រាន់តែចង់អរគុណអ្នកទាំងអស់គ្នា។ អរគុណចំពោះការជឿជាក់លើរឿងរ៉ាវ ដែលយើងដឹងថានឹងផ្លាស់ប្តូរពិភពលោក។ វានឹងផ្លាស់ប្តូរពិភពលោក។ ហើយយើងដឹងថា មានសំណួរជាច្រើននៅត្រង់ចំណុចនោះ។ យើងបានឃើញសំណួរទាំងនោះនៅលើប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត។ យើងបានអានសំណួរទាំងនោះ ហើយយើងបានផ្តល់ទំព័រថ្មីមួយនៅលើគេហទំព័ររបស់យើង ដែលបានឆ្លើយសំណួរទាំងនោះជាច្រើន។ ដូច្នេះ សូមចូលទៅកាន់គេហទំព័រនោះ ហើយអានដោយខ្លួនឯង សម្រាប់ចម្លើយយ៉ាងច្បាស់លាស់របស់យើង ពីព្រោះនេះមិនមែនជាចលនារបស់យើងទេ។ វាគឺជាឈ្មោះមួយតែប៉ុណ្ណោះ។ វាជាក្រុមកុមារអាថ៌កំបាំង ប៉ុន្តែវាជាចលនារបស់អ្នក។ អ្នកចាប់ផ្តើមចលនានេះដោយប្រើប្រាស់ថវិការរបស់អ្នក ហើយយើងនៅទីនេះដើម្បីបម្រើអ្នក។»
ខ្សែភាពយន្តនេះ មានរូបភាពជាច្រើនស្តីពីសិស្សវិទ្យាល័យនៅសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលបានធ្វើការតវ៉ា និងបានក្តាប់ដៃលើកឡើងយ៉ាងស្រុះគ្នា។
គេហទំព័រនេះ ក៏មានបណ្តាញតភ្ជាប់មួយចំនួនសម្រាប់ការបរិច្ចាគ ដែលការរួមចំណែកក្នុងកម្រិតតិចតូច ត្រូវបានលើកទឹកចិត្ត។
គេហទំព័រនេះ ក៏មានលក់អាវយឺត ខ្សែដៃ ក្រដាស់បិទ ឡេវអាវ ផ្ទាំងរូបភាព ដែលវត្ថុទាំងអស់នេះ អាចរកទិញបាននៅក្នុងអ្វីដែលត្រូវបានហៅថា បណ្តាញសម្រាប់ទិញសម្ភារៈ។
ខ្សែភាពយន្តនិងគេហទំព័រ អំពាវនាវដល់ជនជាតិអាមេរិកាំងក្មេងៗ ឲ្យធ្វើការបញ្ចុះបញ្ចូលក្រុមអ្នកច្បាប់របស់ពួកគេ ដូច្នេះ រដ្ឋាភិបាលអាមេរិកាំង អាចបន្តជំរុញការប្រយុទ្ធប្រឆាំងកងទ័ព LRA។ យុទ្ធនាការនេះ ក៏បានសុំឱ្យប្រជាពលរដ្ឋចូលរួមចំណែកនៅក្នុងយុទ្ធនាការតាមប័ណ្ណប្រកាស នៅថ្ងៃទី២០ខែមេសា ដោយបិទផ្ទាំងទាំងនោះឱ្យបានច្រើនតាមតែអាចធ្វើទៅបាន ដើម្បីអំពាវនាវឱ្យមានការចាប់ខ្លួនលោក កូនី នៅឆ្នាំនេះ។
កាលពីឆ្នាំមុន រដ្ឋបាលរបស់លោក អូបាម៉ា បានបញ្ជូនទីប្រឹក្សាយោធាចំនួន១០០នាក់ទៅកាន់ទ្វីបអាហ្រ្វិកកណ្តាល (Central Africa) ដើម្បីជួយកងទ័ព អ៊ុយហ្គាន់ដា និងកងកម្លាំងសន្តិសុខអាហ្រ្វិកផ្សេងទៀត ដើម្បីបោសសម្អាតកងទ័ព LRA។
ក្រុមនេះដែលឥឡូវនេះមានសមាជិករាប់រយនាក់តាមការប៉ាន់ស្មាន បន្តវាយប្រហារ ដែលភាគច្រើននៅក្នុងសាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យ កុងហ្គោ។
ក្រុមអ្នកជំនាញជឿជាក់ថា ពួកមេដឹកនាំរបស់ក្រុមនេះ ដែលរួមទាំងលោក កូនី ផងប្រសិនបើលោកនៅរស់នៅឡើយ កំពុងលាក់ខ្លួននៅតាមតំបន់ដាច់ស្រយាលនិងពិបាកក្នុងការធ្វើប្រតិបត្តិការនៅក្នុងតំបន់របស់សាធារណរដ្ឋអាហ្រ្វិកកណ្តាល។
ក្រុមនេះ ដែលពីមុនមានមូលដ្ឋាននៅភាគខាងជើង អ៊ុយហ្គាន់ដា បានធ្វើការវាយប្រហារមកលើជនស៊ីវិល ដែលរួមទាំងការបំផ្លាញមុខមាត់របស់ពួកគេ និងការចាប់ពង្រាត់កុមារអស់រយៈពេលជាងពីរទសវត្សរ៍។
អស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ វាជាគោលដៅពេញនិយមមួយរបស់ក្រុមសកម្មជនសហរដ្ឋអាមេរិកនិងក្រុមអ្នកតាក់តែងច្បាប់ ដែលចាប់អារម្មណ៍លើទ្វីបអាហ្រ្វិក។
នៅក្នុងឆ្នាំ២០០៥ តុលាការឧក្រិដ្ឋកម្មអន្តរជាតិ បានចេញដីការចាប់ខ្លួន ដើម្បីទុកឱ្យលោក កូនី ប្រឈមមុខនឹងបទចោទប្រកាន់ស្តីពីឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងនឹងមនុស្សជាតិ ប៉ុន្តែ លោកបានគេចចេញពីការចាប់ខ្លួន ដែលរួមទាំងក្នុងអំឡុងពេលនៃកិច្ចប្រឹងប្រែងផ្នែកយោធា ដែលត្រូវបានជ្រោមជ្រែងដោយសហរដ្ឋអាមេរិក កាលពីឆ្នាំ២០០៨កន្លងទៅ។
លោក ម៉ាក ដ្រាមបល៍ (Mark Drumbl) សាស្រ្តាចារ្យច្បាប់នៃសាកលវិទ្យាល័យ វ៉ាស៊ីនតោន និងសាកលវិទ្យាល័យលី (Washington and Lee University) ក៏ព្រួយបារម្ភផងដែរអំពីទំហំនៃគោលដៅរបស់ខ្សែភាពយន្តដែលបានលើកឡើង ដែលគោលដៅនោះ គឺត្រូវធ្វើការចាប់ខ្លួន លោក កូនី។
លោក ដ្រាមបល៍ ជាអ្នកជំនាញផ្នែកទាហានកុមារ ដែលបានសរសេរសៀវភៅមួយ ដែលមានចំណងជើងថា «ការពិចារណាឡើងវិញអំពីទាហានកុមារ នៅក្រោមច្បាប់និងគោលនយោបាយអន្តរជាតិ»។
លោក ដ្រាមបល៍ មានប្រសាសន៍ថា៖ «ចុងបញ្ចប់នៃខ្សែភាពយន្ត គឺការចាប់ខ្លួន លោក ចូស្សែប កូនី។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី ការចាប់ខ្លួន លោក ចូស្សែប កូនី និងការឃុំខ្លួនរូបលោក ដែលយើងអាចនិយាយបានថា ការចោទប្រកាន់រូបលោកនិងការផ្តន្ទាទោស ដោយតុលាការឧក្រិដ្ឋកម្មអន្តរជាតិ មិនមែនជាឱសថព្យាបាលរោគគ្រប់យ៉ាងនោះទេ។ វាមិនចាំបាច់បញ្ឈប់សកម្មភាពរបស់កងទ័ព LRA ទេ។ ហើយ វាក៏មិនចាំបាច់ផ្តល់យុត្តិធម៌ដល់ជនរងគ្រោះជាច្រើនដែរ។ ច្បាប់ព្រហ្មទណ្ឌ គ្រាន់តែជាចំណែកតូចមួយនៃការសន្ទនាស្តីពីយុត្តិធម៌ទាំងមូល។ ហើយ នៅទីបញ្ចប់ យើងមិនអាចជំនួសគោលការណ៍យុត្តិធម៌ដ៏ឧត្តុង្គឧត្តមរបស់លោកខាងលិច សម្រាប់អ្វីដែលសហគមន៍មូលដ្ឋានជាច្រើនប្រហែលជាចង់បានបំផុតនោះ គឺសន្តិភាព ស្ថិរភាព ការផ្សះផ្សា និងការបោះជំហានឆ្ពោះទៅមុខ ហើយខ្ញុំគិតថា យើងត្រូវតែប្រុងប្រយ័ត្នបំផុត។»
ការរិះគន់ជាទូទៅផ្សេងៗទៀតទៅលើខ្សែភាពយន្តនេះ គឺថាការផ្តោតអារម្មណ៍លើការចាប់ខ្លួន លោក កូនី ប្រហែលជាធ្វើឱ្យស្ថានភាពមានលក្ខណៈយោធាកាន់តែខ្លាំងឡើងថែមទៀត ដោយមានជំនួយបន្ថែមដល់កងកម្លាំងសន្តិសុខ ដែលត្រូវបានស្គាល់ចំពោះការប្រព្រឹត្តអំពើរំលោភបំពាន ខណៈដែលការផ្តោតអារម្មណ៍ងាកចេញពីអាទិភាពផ្សេងៗ មានដូចជាការជំរុញឱ្យមានការអភិវឌ្ឍន៍និងអភិបាលកិច្ចដ៏ប្រសើរជាងមុន នៅតាមតំបន់រងផលប៉ះពាល់ដែលត្រូវបានបំភ្លេចចោល៕
ប្រែសម្រួលដោយ ឌី ខាំបូលី