ប្រធានាធិបតីភូមាមានប្រសាសន៍ថា លោកចង់ឲ្យមានកិច្ចចរចាររកសន្តិភាពដើម្បីបញ្ចប់ការប្រយុទ្ធគ្នារយៈពេល ២ ខែ ជាមួយនឹងជនសកម្មប្រយុទ្ធភាគតិច ប៉ុន្តែការចរចាត្រូវដឹកនាំដោយមន្ត្រីក្នុងតំបន់ មិនមែនដោយរដ្ឋាភិបាលកណ្តាលនោះទេ។
លោកប្រធានាធិបតី ធាន សៀន (Thien Sein) បានអំពាវនាវឲ្យពួកសកម្មប្រយុទ្ធ ជនជាតិភាគតិច ដែលកំពុងប្រយុទ្ធជាមួយនឹងទាហានរដ្ឋាភិបាលក្នុងប្រទេសភូមាធ្វើការចរចាជាមួយរដ្ឋាភិបាលតាមរដ្ឋនីមួយៗក្នុងកិច្ចប្រឹងប្រែងដើម្បីបញ្ចប់ជម្លោះ ដែលអូសបន្លាយអស់រយៈពេលជាច្រើនខែ ដោយបានធ្វើឲ្យមនុស្ស ៥ ម៉ឺននាក់ ជម្លៀសចេញពីទីលំនៅនៅតាមបណ្តារដ្ឋនៅភាគខាងកើត និងខាងជើង។
ក្នុងការនិយាយទៅកាន់ក្រុមពាណិជ្ជករ និងសមាជិកសភាកាលពីថ្ងៃពុធ លោកប្រធានាធិបតីក៏បានចោទប្រកាន់ពួកសកម្មប្រយុទ្ធជនជាតិភាគតិច កាឈីន (Kachin) អំពីអំពើភេរវកម្ម និងបានប្រកាន់ខ្ជាប់ថា ទាហានភូមាគ្រាន់តែសម្តែងនូវការការពារខ្លួនក្នុងការប្រយុទ្ធតែប៉ុណ្ណោះ។
ជនសកម្មប្រយុទ្ធ កាឈីន គឺជាផ្នែកនៃសម្ព័ន្ធនយោបាយក្រុមជនជាតិភាគតិចដ៏ទូលំទូលាយមួយ ដែលបានបង្កើតឡើងក្នុងខែកុម្ភៈ និងដែលមានសមាជិកមកពីក្រុមជនជាតិភាគតិចស្ហាន (Shan) ការ៉េន (Karen) មន (Mon) និង ការ៉េននី (Karenni)។ អ៊ុងហ្សូ (Aung Zaw) ដែលជាអ្នកពិនិត្យផ្ទៀងផ្ទាត់អក្ខរាវិរុទ្ធរបស់សារព័ត៌មាន អ៊ីរ៉ាវ៉ាឌី (Irrawaddy) នៅទីក្រុងឈៀងម៉ៃ និយាយថា ក្រុមទាហានជនជាតិភាគតិចមានការរួបរួមគ្នាជាងមុន ពីព្រោះថារដ្ឋាភិបាលបានទទូចឲ្យមានគោលនយោបាយមួយដើម្បីបង្ខំពួកគេឲ្យចូលរួមជាមួយនឹងកងកម្លាំងត្រួតពិនិត្យព្រំដែន។
«នេះជាកំហុសដ៏ធ្ងន់ធ្ងរបំផុតមួយរបស់រដ្ឋាភិបាល។ ពួកគេស្នើគោលនយោបាយនេះឡើង ហើយក្រុមជនជាតិភាគតិចទាំងអស់និយាយថា ពួកយើងមិនអាចទទួលយកសំណើនេះបានទេ ដោយហេតុថាពួកយើងមិនមែនប្រយុទ្ធដើម្បីធ្វើជាកម្លាំង ឬសកម្មប្រយុទ្ធការពារព្រំដែនជនជាតិភាគតិចនោះទេ។ ពួកយើងចង់បានស្វ័យភាព ពួកយើងចង់បានការគោរពលើសហព័ន្ធកណ្តាលនៃប្រទេសភូមា។ ខ្ញុំគិតថា នេះជាមូលហេតុនៃបញ្ហា»។
ពួកសកម្មប្រយុទ្ធជនជាតិភាគតិចទាមទារថា កិច្ចចរចាររកសន្តិភាពណាមួយ
ក៏ដោយត្រូវតែរួមបញ្ចូលនូវសម្ព័ន្ធភាពទាំងមូល ហើយត្រូវតែធ្វើជាមួយនឹង រដ្ឋាភិបាលកណ្តាល ដែលករណីនេះត្រូវបានមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ច្រានចោល។
គ្រាដែលការចរចាររកសន្តិភាពស្ថិតក្នុងភាពទាល់ច្រកនៅឡើយនោះ រដ្ឋាភិបាល និងក្រុមសិទ្ធិមនុស្ស កាឈីន ចោទប្រកាន់គ្នាទៅវិញទៅមកអំពីរឿងវាយប្រហារ និងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស។
កាលពីដើមខែនេះ ស្ត្រីសមាជិកព្រឹទ្ធសភាសហរដ្ឋអាមេរិកមួយក្រុម បាននិយាយថា ទាហានភូមាកំពុងប្រើប្រាស់ការចាប់រំលោភ ជាអាវុធសង្រ្គាមនៅក្នុងការប្រយុទ្ធគ្នាជាមួយពួក កាឈីន ក៏ដូចជាជម្លោះប្រដាប់អាវុធនៅក្នុងរដ្ឋ ស្ហាន (Shan) ក្បែរខាងផងដែរ។ ម៉ូន ណាយ លី (Moon Nay Li) គឺជាអ្នកនាំពាក្យរបស់សមាគមស្ត្រី កាឈីន ដែលជាក្រុមសិទ្ធិមនុស្សក្នុងរដ្ឋ កាឈីន។
«គេឃើញមានការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សច្រើនប្រភេទប្រព្រឹត្តឡើងដោយពួកទ័ពទាហានភូមា ដូចជាការបង្ខំឲ្យលីសែងហួសកម្លាំង និងការចាប់រំលោភបូកចំពោះក្មេងស្រី ស្ត្រី និងអ្នកដែលពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងក្រុមទ័ពឯករាជ្យ កាឈីន។ ពួកគេគ្មានសួរអ្វីទេ ពួកគេចាប់អ្នកទាំងនោះតែម្តង។ ករណីហ្នឹង គឺជាការចាប់ខ្លួនខុសច្បាប់។ អ្នកភូមិភាគច្រើនមានការភិតភ័យចំពោះការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សបែបនេះ ដូច្នេះពួកគេបានរត់គេចខ្លួន។
ជនជាតិ កាឈីន ២ ម៉ឺន នាក់បានរត់គេចទៅកាន់ជំរុំទាំង ១៥ នៅតាមបណ្តោយព្រំដែនចិនភូមា។ នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ ក្រុមសិទ្ធិមនុស្ស ស្ហាន (Shan) និងសហជីពប្រជាធិបតេយ្យ ស្ហាន (Shan) បាននិយាយថា មនុស្សច្រើនជាង ៣ ម៉ឺន នាក់ បានផ្លាស់ទីចាប់តាំងពីការប្រយុទ្ធគ្នាបានចាប់ផ្តើមនៅក្នុងរដ្ឋ ស្ហាន (Shan) កាលពីខែមិនា។
អ្នកស្រី សាលលី ថមសិន (Sally Thompson) ដែលជានាយិការងរបស់សមាគមព្រំដែនថៃចិន ដែលបានជួយប្រជាពលរដ្ឋភូមាជាង ១៤ ម៉ឺន នាក់នៅក្នុងជំរុំជនភៀសខ្លួនក្នុងប្រទេសថៃ បាននិយាយថា សំណើសុំជំនួយអន្តរជាតិទៅកាន់តំបន់ដាច់ស្រយាលត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលភូមាបដិសេធចោល។ អ្នកស្រីនិយាយថា ការលែងគោរពតាមបទឈប់បាញ់គ្នាដែលមានរយៈពេលពេញមួយឆ្នាំជាមួយនឹងក្រុមជនជាតិភាគតិចគឺជាសញ្ញាណបង្ហាញឲ្យឃើញថា មានក្តីសង្ឃឹមតិចតួចប៉ុណ្ណោះសម្រាប់ការចរចាររកសន្តិភាព។
«តំបន់ទាំងនេះធ្លាប់មានសន្តិភាពកន្លងមក ហើយឥឡូវនេះ ដោយសារពួកគេមិនយល់ព្រមជាមួយនឹងការទាមទារឲ្យផ្លាស់មកធ្វើជាអ្នកការពារព្រំដែន យើងមិនចាំបាច់ចរចាទៀតទេ។ យើងត្រូវតែប្រើកម្លាំង»។
នៅសប្តាហ៍ក្រោយ លោក Tomas Quintana ដែលជាអ្នកស៊ើបអង្កេតផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងធ្វើទស្សនកិច្ចទៅកាន់ប្រទេសភូមា និងបើកការពិភាក្សាជាមួយនឹងបណ្តាមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់ទាំងឡាយ ដើម្បីវាយតម្លៃលើ ស្ថានការណ៍សិទ្ធិមនុស្សក្នុងបរិបទនៃរដ្ឋាភិបាលថ្មី។ នេះជាលើកដំបូងបង្អស់ក្នុងរយៈពេលជាងមួយឆ្នាំ ដែលមន្រ្តីរដ្ឋការភូមាផ្តល់វីសាជូនគាត់៕
ប្រែសម្រួលដោយ ភី សុភាដា