សមាសភាពនៃគណៈរដ្ឋមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលសម្រាប់អាណត្តិទី៦នេះ ត្រូវបានបង្ហាញឲ្យដឹងជាសាធារណៈ នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ ដោយមានការបញ្ចូលសមាសភាពថ្មីនៃតំណែងឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីនិងបង្កើនចំនួនរដ្ឋមន្ត្រីមួយរូប ដែលបានធ្វើឲ្យចំនួនសរុបនៃសមាសភាពរដ្ឋាភិបាលកើនដល់៥៦រូប។ សមាជិករដ្ឋសភាទាំង១២៥រូប បានបោះឆ្នោតជាឯកច្ឆន្ទអនុម័តទទួលយកសមាសភាពនៃគណៈរដ្ឋមន្ត្រី ដែលមានលោក ហ៊ុន សែន ជានាយករដ្ឋមន្ត្រីដដែល។ នេះបើយោងតាមបញ្ជីឈ្មោះសមាសភាពគណៈរដ្ឋមន្ត្រីដែលត្រូវបានចេញផ្សាយលើគេហទំព័ររបស់រដ្ឋសភាជាតិ។
អ្នកឃ្លាំមើលការអភិវឌ្ឍសង្គមនៅកម្ពុជានិយាយថា សមាសភាពគណៈរដ្ឋមន្ត្រីសម្រាប់រដ្ឋាភិបាលដ៏ចម្រូងចម្រាសក្នុងអាណតិ្តទី៦នេះ មិនមានអ្វីប្រែប្រួល ដោយសារតែមិនមានការផ្លាស់ប្តូរមន្ត្រីដែលកាន់ការងារតាមក្រសួងនីមួយៗ។ ជាមួយគ្នានេះ រដ្ឋាភិបាលថ្មីនេះ ក៏នឹងប្រឈមជាមួយសហគមន៍អន្តរជាតិដែលប្រកាន់គោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យ ចំពោះបញ្ហានៃភាពស្របច្បាប់របស់រដ្ឋាភិបាលផងដែរ។
គណៈរដ្ឋមន្ត្រីដែលនឹងបន្តស្ថិតក្រោមការដឹកនាំដោយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន មានឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីចំនួន១០រូប ទេសរដ្ឋមន្ត្រី១៧រូប និងរដ្ឋមន្ត្រីចំនួន២៩រូប។ សមាសភាពគណៈរដ្ឋមន្ត្រីថ្មីនេះ មិនរាប់បញ្ចូលតំណែងរដ្ឋលេខាធិការនិងអនុរដ្ឋលេខាដូចអាណត្តិមុននោះឡើយ។
លោក មាស នី អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវខាងការអភិវឌ្ឍសង្គមបានប្រាប់ VOA នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះថា សមាសភាពគណៈរដ្ឋមន្ត្រីថ្មីនេះ គឺមិនមានភាពខុសប្លែកគ្នាច្រើនទេ បើធៀបនឹងអាណត្តិមុននោះ ដែលខុសពីការរំពឹងទុករបស់អ្នកឃ្លាំមើលការអភិវឌ្ឍសង្គមឯទៀត។ លោក មាស នី បានថ្លែងថា៖
«កាលដែលពេលមុនការរៀបចំគណៈរដ្ឋមន្ត្រី យើងបានឮសូររដ្ឋាភិបាល គាត់ពោលពីរឿងការកំណែទម្រង់។ ហើយរហូតដល់ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលគាត់បានប្រកាសថា គាត់មិនពេញចិត្តជាមួយរដ្ឋមន្ត្រីនេះ ជាមួយរដ្ឋមន្ត្រីនោះ។ ហើយដល់អីចឹងទៅសម្រាប់យើងអ្នកខាងក្រៅសាធារណជន យើងគ្រាន់តែអបអរសាទរទៅលើពាក្យកំណែទម្រង់ទ្វេដង ហើយយើងរំពឹងថា ប្រហែលជាមានការផ្លាស់ប្តូរនូវសមាសភាពរដ្ឋមន្ត្រីអីចឹងណា»។
លោកបានបន្ថែមថា៖
«ប៉ុន្តែដល់អ្វីដែលចេញមកព្រឹកនេះ យើងឃើញថា មិនមានការផ្លាស់ប្តូរអីជាដុំកំភួនទេ ហើយគ្រាន់ថា មានបន្ថែមមនុស្សទៅទៀត អីចឹងទៅសំណួរដែលយើងសួរបន្ទាប់នោះថាតើ ការអះអាងរបស់រដ្ឋាភិបាល ក្នុងការធ្វើការកំណែទម្រង់ ឲ្យវាមានប្រសិទ្ធភាពទ្វេដងនោះ នឹងអាចទៅរួចទេ បើសិនជា សមាសភាពរបស់មនុស្សដែលនៅ គឺវានៅដដែលណ៎ា»!
លោក យឹម លាភ (ឆ្វេង) លោក សុខ សូកាន (កណ្តាល) និងលោក ហ៊ុន ម៉ានី (ស្តាំ) តំណាងរាស្រ្តក្មេងបំផុតនៃគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ចូលរួមក្នុងសម័យប្រជុំពេញអង្គលើកទី១ នីតិកាលទី៦ នៅព្រឹកថ្ងៃពុធទី០៥ កញ្ញា ឆ្នាំ ២០១៨។ (ទុំ ម្លិះ/VOA)
ក្នុងការរៀបចំគណៈរដ្ឋមន្ត្រីថ្មីនេះ មានការបញ្ចូលឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្មីចំនួនបីរូប។ ក្នុងនោះ មានលោក ជា សុផារ៉ា ដែលជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ លោក អូន ព័ន្ធមុនីរ័ត្ន រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុ និងលោក ប្រាក់ សុខុន រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ។ តំណែងរដ្ឋមន្ត្រីមួយត្រូវបានបន្ថែមក្នុងគណៈរដ្ឋមន្ត្រីថ្មីនេះ ដោយលោក ម៉ៅ ហាវណ្ណាល់ ត្រូវបានតែងតាំងជារដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុករដ្ឋលេខាធិការដ្ឋានអាកាសចរណ៍ស៊ីវិល។
លោក មាស នី យល់ថា រដ្ឋាភិបាលអាណតិ្តមុនបានសម្រេចជោគជ័យជាច្រើនក្នុងការឆ្លើយតបទៅនឹងបញ្ហាប្រឈមនានាក្នុងសង្គមកម្ពុជា និងអំពើអយុត្តិធម៌សង្គម រួមមានការរំលោភបំពានដីធ្លីជាច្រើន។
ក៏ប៉ុន្តែសម្រាប់អាណត្តិនេះ លោកមិនមានការអធិប្បាយជាក់លាក់ណាមួយចំពោះប្រសិទ្ធភាពការងាររបស់ក្បាលម៉ាស៊ីនរដ្ឋាភិបាលថ្មីនោះទេ ហើយថា រដ្ឋាភិបាលថ្មីនេះ ក៏អាចប្រឈមនឹងការមិនទទួលស្គាល់ទៅលើភាពស្របច្បាប់របស់រដ្ឋាភិបាល ដែលបានកើតក្រោយការបោះឆ្នោតមួយ ដែលមិនមានការចូលរួមរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលជាគណបក្សប្រឆាំងសំខាន់មួយនៅប្រទេសកម្ពុជា។
លោក មាស នី មានប្រសាសន៍ថា៖
«នៅពេលដែលថ្ងៃចូលប្រជុំសភាហ្នឹង ឃើញស្ថានទូតបស្ចិមប្រទេសប្រមាណជា១០ហ្នឹង មិនបានចូលរួមទេបាទ អានេះ វាជាការធ្វើពហិការទ្រង់ទ្រាយធំមួយរបស់ទូតបស្ចិមប្រទេស។ អានេះជារឿងសំខាន់ទីមួយ ប៉ុន្តែនៅខាងមុខទៀត ព្រោះពេលនេះ យើងគ្រាន់តែឮសូរថា ជាការព្រមាន ជាការអី ចាត់វិធានការ គ្រាន់តែប្រាប់ថា នឹងចាត់វិធានការនេះ ចាត់វិធានការនោះ ប៉ុន្តែបើថាស្អី ដែលចេញជារឿងជាក់ស្តែង យើងអត់ទាន់ឃើញមានទេ។ ក៏ប៉ុន្តែនៅពេលខាងមុខនេះ យើងនឹងចាំមើលទៀត ព្រោះឥឡូវរដ្ឋាភិបាលហ្នឹងកើតហើយ»។
បន្ថែមលើការអធិប្បាយរបស់លោក មាស នី គេឃើញមានការរិះគន់មួយចំនួន ចំពោះគណៈរដ្ឋមន្ត្រីថ្មី ដែលនៅតែមានក្បាលធំ ដូចជាក្បាលសត្វដំរី ដែលអាចនឹងបង្កភាពយឺតយ៉ាវក្នុងការធ្វើកំណែទម្រង់ ដើម្បីទ្រទ្រង់ដល់ការលូតលាស់របស់ប្រទេសដែលមានប្រជាជនត្រឹមតែជិត១៦លាននាក់នេះ។
លោក សុខ ឥសាន អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលជាគណបក្សកាន់អំណាច មានប្រសាសន៍ថា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដែលជាប្រមុខរដ្ឋាភិបាលមានសិទ្ធិពេញលេញ ក្នុងការរៀបចំក្បាលម៉ាស៊ីនរដ្ឋាភិបាលមួយ ដែលនឹងបម្រើប្រយោជន៍សាធារណជនទូទៅ។
លោក សុខ ឥសាន មានប្រសាសន៍បន្ថែមថា៖
«បញ្ហាសំខាន់គឺថា នាយករដ្ឋមន្ត្រីលោកដាំស្លសម្រាប់ប្រជាជនទូទៅ មិនមែនសម្រាប់អ្នក មួយចំនួនតូចភាគតិចដែលចាំតែទិតៀន ដែលចាំតែរិះគន់នោះទេ។ ហើយបញ្ហាសំខាន់ហ្នឹង យើងយល់ហើយថា សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រីលោកមានពិសោធន៍គ្រប់គ្រាន់ នៅក្នុងការរៀបចំសមាសភាព ជើងព្រួលរបស់គាត់ ជើងចែវរបស់គាត់ ព្រោះគាត់ជាអ្នកកាច់ចង្កូតទូកហ្នឹង ហើយគាត់ត្រូវតែរកជើងចែវណា ដែលវាសមស្រប ទៅតាមលក្ខណៈសម្បត្តិរបស់ទូកហ្នឹង»។
អ្នកនាំពាក្យរូបនេះជឿថា សមាសភាពគណៈរដ្ឋមន្ត្រីថ្មី ដែលមិនមានការផ្លាស់ប្តូរច្រើននេះ នឹងនៅតែបំពេញការងារប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់ ដើម្បីបម្រើប្រយោជន៍ប្រជាជាតិខែ្មរ។
«អីចឹងខ្ញុំនៅតែមានជំនឿជឿទុកចិត្តថា ការរៀបចំសមាសភាពគណៈរដ្ឋមន្ត្រី នីតិកាលទីប្រាំមួយនេះ ឃើញថា ទោះបីថា សមាសភាពមិនមានការផ្លាស់ប្តូរ ជាមូលដ្ឋានក្តី ក៏វាជាការកក់ក្តៅ សម្រាប់ឲ្យ សមាសភាពគណៈរដ្ឋមន្ត្រី ដែលមានវ័យជាមធ្យមទេ មិនមែនវ័យចាស់ ឬក្មេងពេកនោះទេ គឺថាអាចនឹងបំពេញតួនាទីភារកិច្ចបានប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់ ពីព្រោះសុទ្ធតែអ្នកមានថាមភាព មិនសមត្ថភាពខ្ពស់»។
នៅក្រោយការបោះឆ្នោតកាលពីឆ្នាំ២០១៣ រដ្ឋាភិបាលរបស់លោក ហ៊ុន សែន បានធ្វើការរុះរើសមាសភាពគណៈរដ្ឋមន្ត្រីរបស់លោក ដោយមានការផ្លាស់ប្តូរ រដ្ឋមន្ត្រីជាច្រើនរូប ដោយការតែងតាំងមន្ត្រីថ្មីមួយចំនួនឲ្យកាន់តំណែងជារដ្ឋមន្ត្រី និងផ្លាស់ប្តូររដ្ឋមន្ត្រីពីក្រសួងចាស់ទៅក្រសួងថ្មី។
តំណាងរាស្រ្តរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ទាំង១២៥រូប ថតរួបអនុស្សាវរីយ៍ជាមួយ ព្រះមហាក្សត្រ ព្រះករុណា ព្រះបាទ នរោត្តម សីហមុនី នៅ ក្នុងសម័យប្រជុំពេញអង្គលើកទី១ នីតិកាលទី៦ នៅព្រឹកថ្ងៃពុធទី០៥ កញ្ញា ឆ្នាំ ២០១៨។ (ទុំ ម្លិះ/VOA)
នាពេលនោះ លោក ហង់ ជួនណារ៉ុន ត្រូវបានតែងតាំងជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា ជំនួសលោក អ៊ឹម សិទ្ធី ដែលក្រោយមកបានទទួលមរណភាព លោក អូន ព័ន្ធមុនីរ័ត្ន ត្រូវបានតែងតាំងជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ ជំនួសលោក គាត ឈន់ ដែលក្រោយមកត្រូវបានតែងតាំងឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីប្រចាំការនិងលោក ប្រាក់ សុខុន ត្រូវបានតែងតាំងជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេស និងសហប្រតិបតិ្តការអន្តរជាតិ ជំនួសលោក ហោ ណាំហុង ដែលក្នុងអាណត្តិទី៦នេះ ជាឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី។ ក្នុងអាណត្តិមុន ក៏មានការបង្កើតក្រសួងពីរថ្មីបន្ថែមដែរ។ ក្រសួងទាំងពីរនោះ មានក្រសួងសិប្បកម្ម និងឧស្សាហកម្ម និងក្រសួងមុខងារសាធារណៈ។
នៅពេលមានវត្តមានគណបក្សប្រឆាំងនៅក្នុងរដ្ឋសភានាអាណត្តិទី៥ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងក្រុមមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលនេះ មិនទាន់រងការព្រមានពីការដាក់ទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចពីបស្ចិមប្រទេសនោះឡើយ តែក្រោយការរំលាយគណបក្សនេះ ក្រុមប្រទេសនិយមលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យធំៗរួមមានសហរដ្ឋអាមេរិក និងអឺរ៉ុប បានគំរាមជាបន្តបន្ទាប់ជាមួយនឹងវិធានការខាងហិរញ្ញវត្ថុ និងការរឹតបន្តឹងទិដ្ឋាការលើក្រុមមន្ត្រីដែលបានធ្វើខូចដំណើរការប្រព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា។
នៅមុននិងក្រោយការបង្កើតរដ្ឋាភិបាលថ្មីនេះ ក្រុមប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យក៏មិនទាន់បានបញ្ជាក់ជំហរយ៉ាងណា ចំពោះភាពស្របច្បាប់របស់រដ្ឋាភិបាលថ្មីនោះទេ តែនៅថ្ងៃបើកសម័យប្រជុំពេញអង្គដំបូងរបស់សភាអាណត្តិទី៦នេះ ឯកអគ្គរដ្ឋទូតប្រទេសកាន់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យធំៗចំនួន៩បានប្រកាសមិនចូលរួមឃ្លាំមើលកិច្ចប្រជុំនោះ។ ប្រទេសទាំងនោះរួមមានសហរដ្ឋអាមេរិក សហភាពអឺរ៉ុប អូស្ត្រាលី អាល្លឺម៉ង់ និងកាណាដាជាដើម។
តាំងពីមុនការបោះឆ្នោតថ្ងៃទី២៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨ សហរដ្ឋអាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុប បានព្រមានជាញយដង ចំពោះវិធានការជាក់លាក់ ដោយការដាក់ទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងការដើរថយក្រោយនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា នៅពេលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិមិនត្រូវបានគេអនុញ្ញាតឲ្យចូលរួមការបោះឆ្នោត។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី លោក សុខ ឥសាន អ្នកនាំពាក្យគណបក្សគ្រប់គ្រងប្រទេសថ្លែងថា មិនទាន់មានសញ្ញាណណាមួយនៃការដាក់សម្ពាធខាងហិរញ្ញវត្ថុមកលើកម្ពុជា ពីសហគមន៍ប្រជាធិបតេយ្យធំពីរនេះទេ។
ដោយឡែកនៅក្នុងថ្ងៃបញ្ចេញឲ្យដឹងពីសមាសភាពរបស់គណៈរដ្ឋមន្ត្រីថ្មីតែមាននាយករដ្ឋមន្ត្រីចាស់នេះ នៅក្នុងស្ថាប័នយោធាឯណោះ មានការរុះរើមុខតំណែងរាប់ពីអគ្គមេបញ្ជាការ ដល់មេបញ្ជាការកងទ័ពជើងគោក។
យោងតាមព្រះរាជក្រឹត្យរបស់ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរព្រះបាទសម្តេចព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី ឧត្តមសេនីយ៍ឯក វង្ស ពិសេន ត្រូវបានតែងតាំងជាអគ្គមេបញ្ជាការនៃកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ ជំនួសនាយឧត្តមសេនីយ៍ ប៉ុល សារឿន ដែលបានជាប់ឆ្នោតជាតំណាងរាស្ត្រមណ្ឌលខេត្តព្រះសីហនុ។ នាយឧត្តមសេនីយ៍ ឥត សារ៉ាត់ ត្រូវបានតែងតាំងជានាយសេនាធិការចម្រុះ នៃកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ ជំនួសនាយឧត្តមសេនីយ៍ គន់ គីម ដែលបានជាប់ឆ្នោតជាតំណាងរាស្ត្រមណ្ឌលខេត្តឧត្តរមានជ័យ។ ចំណែកលោកឧត្តមសេនីយ៍ឯក ហ៊ុន ម៉ាណែត ត្រូវបានតែងតាំងជាមេបញ្ជាការកងទ័ពជើងគោក ជំនួសនាយឧត្តមសេនីយ៍ មាស សុភា ដែលត្រូវបានតែងតាំងជាទេសរដ្ឋមន្ត្រី ទទួលបន្ទុកបេសកកម្មពិសេស៕