វ៉ាស៊ីនតោន —
ស្ថានីយវិទ្យុ FM ក្នុងស្រុកមួយចំនួនដែលផ្សាយបន្តកម្មវិធីផ្សាយរបស់វិទ្យុបរទេសផ្សាយជាខេមរភាសាកំពុងមានភាពស្រពិចស្រពិលមិនដឹងថាត្រូវធ្វើយ៉ាង ណាក្នុងពេលថ្ងៃបោះឆ្នោតនិងមួយថ្ងៃមុនពេលបោះឆ្នោតដោយសារតែសេចក្តីណែនាំរបស់ក្រសួងព័ត៌មាននិងគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំ ការបោះឆ្នោត។
ម្ចាស់ស្ថានីយវិទ្យុទាំងនោះត្រៀមផ្អាកការផ្សាយ ដោយសារតែខ្លាចល្មើសនឹងបម្រាមរបស់ស្ថាប័នទាំងពីរនេះដែលនាំ ឱ្យពួកគាត់ត្រូវបាត់បង់អាជ្ញាបណ្ណផ្សាយ ពេលក្រោយពីការបោះឆ្នោតបានបញ្ចប់។
លោកម៉ម សូណង់ដូនាយកវិទ្យុសំបុកឃ្មុំអេហ្វអឹម ១០៥ដែលទទួលផ្សាយកម្មវិធីរបស់វិទ្យុវីអូអេសំឡេងសហរដ្ឋអាមេរិក និងអាស៊ីសេរីមានការលំបាកក្នុងការយល់ឱ្យបានច្បាស់អំពីសេចក្តី ណែនាំរបស់ក្រសួងព័ត៌មានដែលបានបញ្ជាមិនឱ្យផ្សាយព័ត៌មានទាក់ទង នឹងការបោះឆ្នោតសម្រាប់ថ្ងៃទី ២៧និង២៨ខែកក្កដា។
លោកនិយាយថា៖ «ប្រសិនជាក្រសួងព័ត៌មានគេចេញការណែនាំហាមប្រាមមិនឱ្យធ្វើអ្វី មួយតាមដែលខ្ញុំដឹងគួរតែយើងគោរពគេប៉ុន្តែប្រសិនបើជាសហរដ្ឋ អាមេរិកឬក៏ប្រទេសធំៗដែលគេផ្តល់លុយជួយឱ្យយើងមានការបោះឆ្នោត ឬក៏មានការណែនាំអំពីការបោះឆ្នោតឬក៏មើលការខុសត្រូវការបោះឆ្នោត ហើយប្រសិនបើគេអាចសម្របសម្រួលជាមួយរដ្ឋាភិបាលអនុញ្ញាតឱ្យអ្នក សារព័ត៌មានជាពិសេសវិទ្យុហ្នឹងឱ្យយើងផ្សាយដូចជាយើងផ្សាយ ជារៀងរាល់ថ្ងៃរហូតដល់ថ្ងៃបោះឆ្នោតខ្ញុំថាជាការល្អមួយ»។
លោក ម៉ម សូណង់ដូបានបញ្ជាក់ថាកាលពីពេលចាប់ផ្តើមឃោសនាដំបូងនៅ ថ្ងៃទី២៧ខែមិថុនា លោករដ្ឋមន្ត្រីស្តីទី អ៊ុក ប្រាថ្នា បានចេញសេចក្តីណែនាំហាមប្រាមការផ្សាយបន្តផ្ទាល់ពីវិទ្យុ បរទេសផ្សាយជាខេមរភាសាម្តងហើយប៉ុន្តែដោយសារតែលោកទទួលបាន ការណែនាំយឺតយ៉ាវហើយបន្តចាក់ផ្សាយកម្មវិធីវិទ្យុបរទេសក៏ត្រូវ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្រសួងព័ត៌មានទូរស័ព្ទទៅគំរាមទើបលោកបានដឹងហើយ មិនហ៊ានប្រឆាំងនឹងបទបញ្ជានោះទេ។
លោកបានបញ្ជាក់ថា៖«អ្វី ដែលគេណែនាំយើងធម្មតាតែគេបង្ខំយើង គឺយើងត្រូវគោរពគេ។ ដូចខ្ញុំយកឧទាហរណ៍ពេលថ្មីៗនេះដែលគេបញ្ចេញសេចក្តីណែនាំមិនឱ្យ ផ្សាយវិទ្យុផ្សាយជាខេមរភាសាពីបរទេសហើយគេណែនាំឱ្យបិទ ហើយខ្ញុំសាកផ្សាយតទៅទៀត គឺខ្ញុំសាកផ្សាយតែ១៥នាទីគេបញ្ជាថាត្រូវតែបិទ។ នេះជារឿងមួយដែលយើងមិនដឹងទប់ទល់យ៉ាងម៉េចដែរពីព្រោះយើងនៅ ក្រោមច្បាប់របស់ក្រសួងសារព័ត៌មាននៅប្រទេសខ្មែរយើង»។
យោងតាម សេចក្តីណែនាំរបស់លោកខៀវ កាញារឹទ្ធរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងព័ត៌មានចុះថ្ងៃទី២១ខែមិថុនាឆ្នាំ២០១៣ បានណែនាំឱ្យគ្រប់ម្ចាស់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយទាំងអស់«ត្រូវបញ្ឈប់ ការផ្សព្វផ្សាយនិងការផ្សាយបន្តពីវិទ្យុបរទេសទាំងអស់អំពីការ ស្ទង់មតិ លទ្ធផលនៃការស្ទង់មតិដែលទាក់ទងនឹងការបោះឆ្នោតក្នុងរយៈពេល៥ថ្ងៃ មុនថ្ងៃបោះឆ្នោតនិងថ្ងៃបោះឆ្នោតរួមទាំងបញ្ឈប់ការផ្សព្វផ្សាយពី សកម្មភាពឃោសនាអ្វីទាំងអស់អំឡុងពេល២៤ម៉ោងមុនថ្ងៃបោះឆ្នោតនិងថ្ងៃ បោះឆ្នោត»។
លោកស្រី ជា ស៊ុនដាណែតនាយិកាមណ្ឌលព័ត៌មានស្រ្តីកម្ពុជាដែលមានវិទ្យុអេហ្វ អឹម១០២ហើយទទួលផ្សាយកម្មវិធីរបស់វិទ្យុវីអូអេ អាស៊ីសេរីនិងវិទ្យុបរទេសផ្សាយជាខេមរភាសាមួយចំនួនទៀត បានបញ្ជាក់ថាលោកស្រីនៅមានការស្រពិចស្រពិលនៅឡើយចំពោះសេចក្តី ណែនាំនេះមិនដឹងថាត្រូវបន្តផ្សាយកម្មវិធីទាំងនោះឬក៏ចាក់ផ្សាយ ចម្រៀងដូចការណែនាំក្រៅផ្លូវការរបស់រដ្ឋាភិបាលដែលបានធ្វើកន្លង មក។
លោក កែវ ចាន់រដ្ឋានាយកវិទ្យុអង្គររដ្ឋា៩៥.៥ដែលមានមូលដ្ឋាននៅខេត្តសៀម រាបដែលទទួលផ្សាយកម្មវិធីវិទ្យុវីអូអេនិងអាស៊ីសេរីបានស្នើសុំឱ្យ មានការយោគយល់ដល់ការលំបាករបស់លោកដែលត្រូវតែគោរពតាមច្បាប់របស់ កម្ពុជា។
លោកនិយាយថា៖ «ខ្ញុំយល់ថាវាមិនមែនជាបញ្ហាអ្វីដែលក្រសួងហាមឃាត់ទេប៉ុន្តែជា ទស្សនៈរបស់ខ្ញុំនិងជាច្បាប់របស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគឺយើងមិនចង់ រំខានដល់សតិអារម្មណ៍របស់ប្រជាជនដែលកំពុងតែស្វែងគិតនឹង ការបោះឆ្នោតនេះ»។
ប៉ុន្តែលោកបន្ថែមថាបើកម្មវិធីដែលមិនទាក់ទងនឹងយុទ្ធនាការបោះឆ្នោតរបស់គណបក្សនយោបាយគឺលោកអាចនឹងផ្សាយបាន។
លោក និយាយថា៖ «ខ្ញុំគិតថាខ្ញុំនឹងចាក់ផ្សាយនូវកម្មវិធីរបស់វីអូអេដដែលប៉ុន្តែ ខ្ញុំសូមឱ្យកម្មវិធីនេះជាកម្មវិធីព័ត៌មានអន្តរជាតិដែលមិននិយាយ ពីរឿងបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជាហើយជាព័ត៌មានមួយរបស់គណៈកម្មការបោះឆ្នោត ទៅវិញ»។
តាមប្រភពព័ត៌មានរបស់មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលបានបង្ហើបឱ្យ ដឹងថាមានអង្គការមួយចំនួនមានគម្រោងចង់ធ្វើការស្ទាបស្ទង់មតិនៅ មុនការបោះឆ្នោតដែលអាចនឹងនាំឱ្យមានការភ័ន្តច្រឡំនិងជះឥទ្ធិ ពលដល់ការសម្រេចចិត្តបោះឆ្នោតរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។
ការស្ទង់មតិ ដោយស្ថាប័នឯករាជ្យឬក្រុមហ៊ុនតែងមានធ្វើជាធម្មតានៅក្នុងសហរដ្ឋ អាមេរិកដែលក្រុមហ៊ុនខ្លះក៏មានការផ្តល់លទ្ធផលសុក្រិតនិងក្រុម ហ៊ុនខ្លះក៏រកឃើញលទ្ធផលលម្អៀងតិចតួចបំផុត។ នេះជាទម្លាប់មួយដែលកើតមាននៅក្នុងបណ្តាប្រទេសដែលកាន់លទ្ធិ ប្រជាធិបតេយ្យ។
លោក អ៊ុក គឹមសេង ទីប្រឹក្សាក្រសួងព័ត៌មានបានបញ្ជាក់ថាសេចក្តីណែនាំរបស់ក្រសួង ព័ត៌មានដែលចេញថ្ងៃទី២១ខែមិថុនាឆ្នាំ២០១៣ដែលចុះហត្ថលេខាដោយលោក ខៀវ កាញារឹទ្ធគឺនៅមានប្រសិទ្ធភាពរហូតដល់ថ្ងៃផុតការបោះឆ្នោតជាតិថ្ងៃ ទី២៨ខែកក្កដា។
យ៉ាងណាក៏ដោយ លោកមិនហ៊ានបញ្ជាក់អ្វីច្រើនទេទាក់ទងនឹងសេចក្តីណែនាំរបស់ក្រសួង ព័ត៌មានដោយគ្រាន់តែបញ្ជាក់ថាសេចក្តីណែនាំនោះនិងសេចក្តីបំភ្លឺ របស់គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតមានលក្ខណៈគ្រប់គ្រាន់ហើយ។
លោក អ៊ុក ប្រាថ្នារដ្ឋមន្ត្រី ស្តីទីនិងលោកប៊ុត បូវុតអគ្គនាយកនៃក្រសួងព័ត៌មានមិនអាចទំនាក់ទំនងបានទេនៅក្នុងរយៈ ពេលបីថ្ងៃជាប់ៗគ្នា។
គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតបាន ចេញសេចក្តីបំភ្លឺមួយនៅថ្ងៃទី១៧ខែកក្កដាដោយបញ្ជាក់ថាគ.ជ.ប «មិនបានផ្អាកវិទ្យុមិនឱ្យធ្វើការផ្សាយបន្តនោះទេ»។ សេចក្តីបំភ្លឺនោះបន្ថែមថា៖«សម្រាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំង តំណាងរាស្រ្តនីតិកាលទី៥ឆ្នាំ២០១៣ម្ចាស់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មាន និងអ្នកគ្រប់គ្រងត្រូវតែខិតខំប្រឹងប្រែងឱ្យអស់លទ្ធភាពចូលរួម ធ្វើឱ្យការបោះឆ្នោតមានលក្ខណៈសេរី ត្រឹមត្រូវនិងយុត្តិធម៌តាមរយៈការផ្តល់ព័ត៌មានអំពីការបោះឆ្នោតនិង ចាត់ទុកព័ត៌មានអំពីការបោះឆ្នោតជាព័ត៌មានអាទិភាព»។
បទបញ្ជា និងនីតិវិធីសម្រាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្រ្តជំពូក៧ចំណុច ៧.២.៥ដែលក្រសួងព័ត៌មាននិងគ.ជ.បយោងជាឯកសារផ្លូវច្បាប់ដើម្បី ដាក់សម្ពាធលើម្ចាស់ស្ថានីយ៍វិទ្យុនានាបានចែងទាក់ទងនឹង៖ «រាល់ការស្ទង់មតិនិងការផ្សព្វផ្សាយលទ្ធផលនៃការស្ទង់មតិទាក់ទង ទៅនឹងដំណើរការបោះឆ្នោតត្រូវបញ្ឈប់ប្រាំថ្ងៃ(០៥)មុនថ្ងៃបោះឆ្នោត និងថ្ងៃបោះឆ្នោត»។ បទបញ្ជានេះបានបន្ថែមដោយការឱ្យនិយមន័យនៃការស្ទង់មតិថា«គឺជា ការប្រើបញ្ជីសំណួរដើម្បីស្ទង់មតិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋអំពីការបោះឆ្នោត ។ ការផ្សព្វផ្សាយលទ្ធផលនៃការស្ទង់មតិត្រូវបញ្ជាក់អំពីប្រភពផ្តល់ ព័ត៌មាន ពេលវេលា ចំនួនប្រជាពលរដ្ឋដែលត្រូវជ្រើសរើសមកស្ទង់មតិនិងកម្រិតលម្អៀងនៃ លទ្ធផល»។
លោកទេពនីថា អគ្គលេខាធិការនៃគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតបានបញ្ជាក់ បន្ថែមពីមូលហេតុនៃការឈានទៅដល់ការហាមឃាត់មានលក្ខខណ្ឌនេះថា៖ «ជាគោលការណ៍ជានីតិវិធីរបស់គជបក្នុងការបោះឆ្នោតយើងតម្រូវឱ្យ ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយក្នុងស្រុកអព្យាក្រិតទាំងអស់ស្រាប់ដល់មាន ប្រព័ន្ធពីក្រៅស្រុកដែលនិយាយភាសាខ្មែរដែលយើងមិនអាចគ្រប់គ្រង បានហើយយើងមិនអាចធ្វើអ្វីបាននិយាយព័ត៌មានដែលខ្ញុំអាចនិយាយ ត្រង់ថាមិនអព្យាក្រិតសម្រាប់គណបក្សដែលប្រកួតប្រជែងក្នុងការ បោះឆ្នោតហើយផ្សាយបន្តផ្ទាល់ក្នុងស្រុកទៀត ដល់អញ្ចឹងមានការលំបាកណាស់សម្រាប់គ.ជ.បព្រោះថាកាលណាមានពីក្រៅ មកនិយាយលម្អៀងឬនិយាយមិនអព្យាក្រិតធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់គណបក្ស ប្រកួតប្រជែងហ្នឹងគេឆ្លើយតបទៅវិញប្រើប្រព័ន្ធក្នុងប្រទេស ដល់អញ្ចឹងទៅយើងគ្រប់គ្រងប្រព័ន្ធក្នុងស្រុកឱ្យអព្យាក្រិតមិនអាច ធ្វើបាន។ នេះហើយជាការលំបាករបស់គជបក្នុងការបោះឆ្នោតប៉ុន្មានដងមកហើយ»។
យ៉ាង ណាក៏ដោយលោកទេព នីថាបានបញ្ជាក់ជាថ្មី ថា គ.ជ.បមិនបានហាមឃាត់ការផ្សព្វផ្សាយពីព័ត៌មានពីការបោះឆ្នោតទេ ផ្ទុយទៅវិញមានតែការលើកទឹកចិត្ត។
លោកនិយាយថា៖ «ការផ្សាយបន្តជាសិទ្ធិរបស់គាត់ទេហើយគ.ជ.បអត់ហាមទេដូចសេចក្តី ប្រកាសរបស់គ.ជ.បអញ្ចឹងតែគាត់ជាអ្នកទទួលផ្សាយបន្តផ្ទាល់គាត់ក៏ ទទួលមួយចំណែកមួយដែរដែលមានព័ត៌មានណាមួយដែលធ្វើឱ្យមានការ ភ័ន្តច្រឡំឬមានការមិនទុកចិត្តទៅលើការបោះឆ្នោត។ អញ្ចឹងហើយបានជាក្នុងគោលការណ៍បានជាយើងថាសូមឱ្យគាត់អ្នកព័ត៌មាន យកព័ត៌មានឱ្យបានច្បាស់លាស់មានប្រភពត្រឹមត្រូវជៀសវាងទទួល ព័ត៌មានមិនច្បាស់លាស់ហើយផ្សាយទៅនាំឱ្យប៉ះពាល់ដល់សណ្តាប់ធ្នាប់ ឬក៏ជំនឿទុកចិត្តលើការបោះឆ្នោត»។
ប្រភពព័ត៌មានពីមន្ត្រី ជាន់ខ្ពស់រដ្ឋាភិបាលមួយទៀតដែលសុំមិនឱ្យបញ្ចេញឈ្មោះបានបញ្ជាក់ថា ក្នុងអំឡុងពេលបោះឆ្នោតគេគួរតែគោរពតាមច្បាប់និងបទបញ្ជា ឬគោលការណ៍ណែនាំដែលចេញដោយគ.ជ.ប ហើយក្រសួងព័ត៌មានមិនគួរលូកដៃឱ្យហួសពីសមត្ថកិច្ចនេះទេ។
យ៉ាង ណាក៏ដោយស្ថានីយវិទ្យុអេហ្វអឹមទាំងនោះនៅមិនទាន់ហ៊ានថានឹងត្រូវ សម្រេចចិត្តធ្វើដូចម្តេចបើទោះបីជាមានការបកស្រាយរបស់គជបក៏ដោយ ដរាបណាក្រសួងព័ត៌មានមិនបានបញ្ជាក់ច្បាស់ថាត្រូវផ្សាយឬមិន ផ្សាយ។
ការហាមឃាត់នេះបានធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ស្ថានីយក្នុង ស្រុកមួយចំនួនដែរដែលត្រូវដកកម្មវិធីព័ត៌មានចេញហើយគ្រោងចាក់ ផ្សាយតែចម្រៀងជំនួសវិញ។
លោកប៉ា ងួនទៀងនាយកវិទ្យុសំឡេងប្រជាធិបតេយ្យបានបញ្ជាក់ថាម្ចាស់ ស្ថានីយវិទ្យុសារិកាដែលជួលម៉ោងឱ្យកម្មវិធីវិទ្យុរបស់លោកបាន សម្រេចថានឹងចាក់ផ្សាយកម្មវិធីចម្រៀងវិញនៅថ្ងៃមុនការបោះឆ្នោត និងថ្ងៃបោះឆ្នោត។
ប៉ុន្តែកម្មវិធីរបស់វិទ្យុសំឡេងប្រជាធិបតេយ្យនឹងបន្តផ្សាយតាមគេហទំព័រអ៊ីនធឺណិតវិញដោយមិនផ្អាកទេ។
លោក និយាយថា៖ «ពួកខ្ញុំអត់គោរពតាមប្រកាសបម្រាមរបស់ក្រសួងព័ត៌មានទេប៉ុន្តែយើង គោរពតាមគ.ជ.បមានន័យថាមួយថ្ងៃមុនថ្ងៃបោះឆ្នោតនឹងគឺយើងអត់ ផ្សាយព័ត៌មានពាក់ព័ន្ធទៅ នឹងសកម្មភាពឃោសនារបស់គណបក្សនយោបាយទេប៉ុន្តែយើងនឹងផ្សាយគ្រប់ ព័ត៌មានទាក់ទងនឹងដំណើរការបោះឆ្នោត ព័ត៌មានផ្សេងៗពាក់ព័ន្ធទៅ នឹងដំណើរការបោះឆ្នោតប៉ុន្តែយើងព្យាយាមបញ្ចៀសនូវព័ត៌មានណាដែល បង្ហាញថា គណបក្សណាមានប្រជាប្រិយ៍ភាពជាងគណបក្សមួយណា»។
លោក មឿន ឈានណារិទ្ធនាយកវិទ្យាស្ថានកម្ពុជាសម្រាប់ការសិក្សាផ្នែកសារព័ត៌មាន បានបញ្ជាក់ថា ពលរដ្ឋកម្ពុជានៅមានការខ្វះខាតព័ត៌មានទាក់ទងនឹងការបោះឆ្នោតនៅឡើយ មិនគួរមកកាត់ផ្តាច់ពេលដែលពលរដ្ឋកំពុងត្រូវការដូច្នេះទេ៖ «ទីមួយគឺបើយើងនិយាយពីក្របខណ្ឌផ្នែកច្បាប់គឺជាការប្រាសចាកទៅ នឹងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាដែលធានានូវសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិក៏ ដូចជាសេរីសារព័ត៌មាន។ ទីពីគឺប្រជាពលរដ្ឋយើងត្រូវការព័ត៌មានក្នុងពេលបោះឆ្នោតខ្លាំង បំផុតបើសិនជាយើងហាមប្រាមទៀតហ្នឹងគឺជាការខាតបង់មែនទែន»។
វិទ្យុ វីអូអេនិងអាស៊ីសេរីត្រូវបានហាមឃាត់មិនឱ្យផ្សាយតាមស្ថានីយអេហ្វ អឹមក្នុងស្រុកចំនួនពីរថ្ងៃនៅក្នុងពេលបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់ឆ្នាំ ២០១២ ដែលទង្វើនេះត្រូវបានទទួលការរិះគន់ជាអន្តរជាតិ៕
ម្ចាស់ស្ថានីយវិទ្យុទាំងនោះត្រៀមផ្អាកការផ្សាយ ដោយសារតែខ្លាចល្មើសនឹងបម្រាមរបស់ស្ថាប័នទាំងពីរនេះដែលនាំ ឱ្យពួកគាត់ត្រូវបាត់បង់អាជ្ញាបណ្ណផ្សាយ ពេលក្រោយពីការបោះឆ្នោតបានបញ្ចប់។
លោកម៉ម សូណង់ដូនាយកវិទ្យុសំបុកឃ្មុំអេហ្វអឹម ១០៥ដែលទទួលផ្សាយកម្មវិធីរបស់វិទ្យុវីអូអេសំឡេងសហរដ្ឋអាមេរិក និងអាស៊ីសេរីមានការលំបាកក្នុងការយល់ឱ្យបានច្បាស់អំពីសេចក្តី ណែនាំរបស់ក្រសួងព័ត៌មានដែលបានបញ្ជាមិនឱ្យផ្សាយព័ត៌មានទាក់ទង នឹងការបោះឆ្នោតសម្រាប់ថ្ងៃទី ២៧និង២៨ខែកក្កដា។
លោកនិយាយថា៖ «ប្រសិនជាក្រសួងព័ត៌មានគេចេញការណែនាំហាមប្រាមមិនឱ្យធ្វើអ្វី មួយតាមដែលខ្ញុំដឹងគួរតែយើងគោរពគេប៉ុន្តែប្រសិនបើជាសហរដ្ឋ អាមេរិកឬក៏ប្រទេសធំៗដែលគេផ្តល់លុយជួយឱ្យយើងមានការបោះឆ្នោត ឬក៏មានការណែនាំអំពីការបោះឆ្នោតឬក៏មើលការខុសត្រូវការបោះឆ្នោត ហើយប្រសិនបើគេអាចសម្របសម្រួលជាមួយរដ្ឋាភិបាលអនុញ្ញាតឱ្យអ្នក សារព័ត៌មានជាពិសេសវិទ្យុហ្នឹងឱ្យយើងផ្សាយដូចជាយើងផ្សាយ ជារៀងរាល់ថ្ងៃរហូតដល់ថ្ងៃបោះឆ្នោតខ្ញុំថាជាការល្អមួយ»។
លោក ម៉ម សូណង់ដូបានបញ្ជាក់ថាកាលពីពេលចាប់ផ្តើមឃោសនាដំបូងនៅ ថ្ងៃទី២៧ខែមិថុនា លោករដ្ឋមន្ត្រីស្តីទី អ៊ុក ប្រាថ្នា បានចេញសេចក្តីណែនាំហាមប្រាមការផ្សាយបន្តផ្ទាល់ពីវិទ្យុ បរទេសផ្សាយជាខេមរភាសាម្តងហើយប៉ុន្តែដោយសារតែលោកទទួលបាន ការណែនាំយឺតយ៉ាវហើយបន្តចាក់ផ្សាយកម្មវិធីវិទ្យុបរទេសក៏ត្រូវ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្រសួងព័ត៌មានទូរស័ព្ទទៅគំរាមទើបលោកបានដឹងហើយ មិនហ៊ានប្រឆាំងនឹងបទបញ្ជានោះទេ។
លោកបានបញ្ជាក់ថា៖«អ្វី ដែលគេណែនាំយើងធម្មតាតែគេបង្ខំយើង គឺយើងត្រូវគោរពគេ។ ដូចខ្ញុំយកឧទាហរណ៍ពេលថ្មីៗនេះដែលគេបញ្ចេញសេចក្តីណែនាំមិនឱ្យ ផ្សាយវិទ្យុផ្សាយជាខេមរភាសាពីបរទេសហើយគេណែនាំឱ្យបិទ ហើយខ្ញុំសាកផ្សាយតទៅទៀត គឺខ្ញុំសាកផ្សាយតែ១៥នាទីគេបញ្ជាថាត្រូវតែបិទ។ នេះជារឿងមួយដែលយើងមិនដឹងទប់ទល់យ៉ាងម៉េចដែរពីព្រោះយើងនៅ ក្រោមច្បាប់របស់ក្រសួងសារព័ត៌មាននៅប្រទេសខ្មែរយើង»។
យោងតាម សេចក្តីណែនាំរបស់លោកខៀវ កាញារឹទ្ធរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងព័ត៌មានចុះថ្ងៃទី២១ខែមិថុនាឆ្នាំ២០១៣ បានណែនាំឱ្យគ្រប់ម្ចាស់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយទាំងអស់«ត្រូវបញ្ឈប់ ការផ្សព្វផ្សាយនិងការផ្សាយបន្តពីវិទ្យុបរទេសទាំងអស់អំពីការ ស្ទង់មតិ លទ្ធផលនៃការស្ទង់មតិដែលទាក់ទងនឹងការបោះឆ្នោតក្នុងរយៈពេល៥ថ្ងៃ មុនថ្ងៃបោះឆ្នោតនិងថ្ងៃបោះឆ្នោតរួមទាំងបញ្ឈប់ការផ្សព្វផ្សាយពី សកម្មភាពឃោសនាអ្វីទាំងអស់អំឡុងពេល២៤ម៉ោងមុនថ្ងៃបោះឆ្នោតនិងថ្ងៃ បោះឆ្នោត»។
លោកស្រី ជា ស៊ុនដាណែតនាយិកាមណ្ឌលព័ត៌មានស្រ្តីកម្ពុជាដែលមានវិទ្យុអេហ្វ អឹម១០២ហើយទទួលផ្សាយកម្មវិធីរបស់វិទ្យុវីអូអេ អាស៊ីសេរីនិងវិទ្យុបរទេសផ្សាយជាខេមរភាសាមួយចំនួនទៀត បានបញ្ជាក់ថាលោកស្រីនៅមានការស្រពិចស្រពិលនៅឡើយចំពោះសេចក្តី ណែនាំនេះមិនដឹងថាត្រូវបន្តផ្សាយកម្មវិធីទាំងនោះឬក៏ចាក់ផ្សាយ ចម្រៀងដូចការណែនាំក្រៅផ្លូវការរបស់រដ្ឋាភិបាលដែលបានធ្វើកន្លង មក។
លោក កែវ ចាន់រដ្ឋានាយកវិទ្យុអង្គររដ្ឋា៩៥.៥ដែលមានមូលដ្ឋាននៅខេត្តសៀម រាបដែលទទួលផ្សាយកម្មវិធីវិទ្យុវីអូអេនិងអាស៊ីសេរីបានស្នើសុំឱ្យ មានការយោគយល់ដល់ការលំបាករបស់លោកដែលត្រូវតែគោរពតាមច្បាប់របស់ កម្ពុជា។
លោកនិយាយថា៖ «ខ្ញុំយល់ថាវាមិនមែនជាបញ្ហាអ្វីដែលក្រសួងហាមឃាត់ទេប៉ុន្តែជា ទស្សនៈរបស់ខ្ញុំនិងជាច្បាប់របស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគឺយើងមិនចង់ រំខានដល់សតិអារម្មណ៍របស់ប្រជាជនដែលកំពុងតែស្វែងគិតនឹង ការបោះឆ្នោតនេះ»។
ប៉ុន្តែលោកបន្ថែមថាបើកម្មវិធីដែលមិនទាក់ទងនឹងយុទ្ធនាការបោះឆ្នោតរបស់គណបក្សនយោបាយគឺលោកអាចនឹងផ្សាយបាន។
លោក និយាយថា៖ «ខ្ញុំគិតថាខ្ញុំនឹងចាក់ផ្សាយនូវកម្មវិធីរបស់វីអូអេដដែលប៉ុន្តែ ខ្ញុំសូមឱ្យកម្មវិធីនេះជាកម្មវិធីព័ត៌មានអន្តរជាតិដែលមិននិយាយ ពីរឿងបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជាហើយជាព័ត៌មានមួយរបស់គណៈកម្មការបោះឆ្នោត ទៅវិញ»។
តាមប្រភពព័ត៌មានរបស់មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលបានបង្ហើបឱ្យ ដឹងថាមានអង្គការមួយចំនួនមានគម្រោងចង់ធ្វើការស្ទាបស្ទង់មតិនៅ មុនការបោះឆ្នោតដែលអាចនឹងនាំឱ្យមានការភ័ន្តច្រឡំនិងជះឥទ្ធិ ពលដល់ការសម្រេចចិត្តបោះឆ្នោតរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។
ការស្ទង់មតិ ដោយស្ថាប័នឯករាជ្យឬក្រុមហ៊ុនតែងមានធ្វើជាធម្មតានៅក្នុងសហរដ្ឋ អាមេរិកដែលក្រុមហ៊ុនខ្លះក៏មានការផ្តល់លទ្ធផលសុក្រិតនិងក្រុម ហ៊ុនខ្លះក៏រកឃើញលទ្ធផលលម្អៀងតិចតួចបំផុត។ នេះជាទម្លាប់មួយដែលកើតមាននៅក្នុងបណ្តាប្រទេសដែលកាន់លទ្ធិ ប្រជាធិបតេយ្យ។
លោក អ៊ុក គឹមសេង ទីប្រឹក្សាក្រសួងព័ត៌មានបានបញ្ជាក់ថាសេចក្តីណែនាំរបស់ក្រសួង ព័ត៌មានដែលចេញថ្ងៃទី២១ខែមិថុនាឆ្នាំ២០១៣ដែលចុះហត្ថលេខាដោយលោក ខៀវ កាញារឹទ្ធគឺនៅមានប្រសិទ្ធភាពរហូតដល់ថ្ងៃផុតការបោះឆ្នោតជាតិថ្ងៃ ទី២៨ខែកក្កដា។
យ៉ាងណាក៏ដោយ លោកមិនហ៊ានបញ្ជាក់អ្វីច្រើនទេទាក់ទងនឹងសេចក្តីណែនាំរបស់ក្រសួង ព័ត៌មានដោយគ្រាន់តែបញ្ជាក់ថាសេចក្តីណែនាំនោះនិងសេចក្តីបំភ្លឺ របស់គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតមានលក្ខណៈគ្រប់គ្រាន់ហើយ។
លោក អ៊ុក ប្រាថ្នារដ្ឋមន្ត្រី ស្តីទីនិងលោកប៊ុត បូវុតអគ្គនាយកនៃក្រសួងព័ត៌មានមិនអាចទំនាក់ទំនងបានទេនៅក្នុងរយៈ ពេលបីថ្ងៃជាប់ៗគ្នា។
គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតបាន ចេញសេចក្តីបំភ្លឺមួយនៅថ្ងៃទី១៧ខែកក្កដាដោយបញ្ជាក់ថាគ.ជ.ប «មិនបានផ្អាកវិទ្យុមិនឱ្យធ្វើការផ្សាយបន្តនោះទេ»។ សេចក្តីបំភ្លឺនោះបន្ថែមថា៖«សម្រាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំង តំណាងរាស្រ្តនីតិកាលទី៥ឆ្នាំ២០១៣ម្ចាស់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មាន និងអ្នកគ្រប់គ្រងត្រូវតែខិតខំប្រឹងប្រែងឱ្យអស់លទ្ធភាពចូលរួម ធ្វើឱ្យការបោះឆ្នោតមានលក្ខណៈសេរី ត្រឹមត្រូវនិងយុត្តិធម៌តាមរយៈការផ្តល់ព័ត៌មានអំពីការបោះឆ្នោតនិង ចាត់ទុកព័ត៌មានអំពីការបោះឆ្នោតជាព័ត៌មានអាទិភាព»។
បទបញ្ជា និងនីតិវិធីសម្រាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្រ្តជំពូក៧ចំណុច ៧.២.៥ដែលក្រសួងព័ត៌មាននិងគ.ជ.បយោងជាឯកសារផ្លូវច្បាប់ដើម្បី ដាក់សម្ពាធលើម្ចាស់ស្ថានីយ៍វិទ្យុនានាបានចែងទាក់ទងនឹង៖ «រាល់ការស្ទង់មតិនិងការផ្សព្វផ្សាយលទ្ធផលនៃការស្ទង់មតិទាក់ទង ទៅនឹងដំណើរការបោះឆ្នោតត្រូវបញ្ឈប់ប្រាំថ្ងៃ(០៥)មុនថ្ងៃបោះឆ្នោត និងថ្ងៃបោះឆ្នោត»។ បទបញ្ជានេះបានបន្ថែមដោយការឱ្យនិយមន័យនៃការស្ទង់មតិថា«គឺជា ការប្រើបញ្ជីសំណួរដើម្បីស្ទង់មតិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋអំពីការបោះឆ្នោត ។ ការផ្សព្វផ្សាយលទ្ធផលនៃការស្ទង់មតិត្រូវបញ្ជាក់អំពីប្រភពផ្តល់ ព័ត៌មាន ពេលវេលា ចំនួនប្រជាពលរដ្ឋដែលត្រូវជ្រើសរើសមកស្ទង់មតិនិងកម្រិតលម្អៀងនៃ លទ្ធផល»។
លោកទេពនីថា អគ្គលេខាធិការនៃគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតបានបញ្ជាក់ បន្ថែមពីមូលហេតុនៃការឈានទៅដល់ការហាមឃាត់មានលក្ខខណ្ឌនេះថា៖ «ជាគោលការណ៍ជានីតិវិធីរបស់គជបក្នុងការបោះឆ្នោតយើងតម្រូវឱ្យ ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយក្នុងស្រុកអព្យាក្រិតទាំងអស់ស្រាប់ដល់មាន ប្រព័ន្ធពីក្រៅស្រុកដែលនិយាយភាសាខ្មែរដែលយើងមិនអាចគ្រប់គ្រង បានហើយយើងមិនអាចធ្វើអ្វីបាននិយាយព័ត៌មានដែលខ្ញុំអាចនិយាយ ត្រង់ថាមិនអព្យាក្រិតសម្រាប់គណបក្សដែលប្រកួតប្រជែងក្នុងការ បោះឆ្នោតហើយផ្សាយបន្តផ្ទាល់ក្នុងស្រុកទៀត ដល់អញ្ចឹងមានការលំបាកណាស់សម្រាប់គ.ជ.បព្រោះថាកាលណាមានពីក្រៅ មកនិយាយលម្អៀងឬនិយាយមិនអព្យាក្រិតធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់គណបក្ស ប្រកួតប្រជែងហ្នឹងគេឆ្លើយតបទៅវិញប្រើប្រព័ន្ធក្នុងប្រទេស ដល់អញ្ចឹងទៅយើងគ្រប់គ្រងប្រព័ន្ធក្នុងស្រុកឱ្យអព្យាក្រិតមិនអាច ធ្វើបាន។ នេះហើយជាការលំបាករបស់គជបក្នុងការបោះឆ្នោតប៉ុន្មានដងមកហើយ»។
យ៉ាង ណាក៏ដោយលោកទេព នីថាបានបញ្ជាក់ជាថ្មី ថា គ.ជ.បមិនបានហាមឃាត់ការផ្សព្វផ្សាយពីព័ត៌មានពីការបោះឆ្នោតទេ ផ្ទុយទៅវិញមានតែការលើកទឹកចិត្ត។
លោកនិយាយថា៖ «ការផ្សាយបន្តជាសិទ្ធិរបស់គាត់ទេហើយគ.ជ.បអត់ហាមទេដូចសេចក្តី ប្រកាសរបស់គ.ជ.បអញ្ចឹងតែគាត់ជាអ្នកទទួលផ្សាយបន្តផ្ទាល់គាត់ក៏ ទទួលមួយចំណែកមួយដែរដែលមានព័ត៌មានណាមួយដែលធ្វើឱ្យមានការ ភ័ន្តច្រឡំឬមានការមិនទុកចិត្តទៅលើការបោះឆ្នោត។ អញ្ចឹងហើយបានជាក្នុងគោលការណ៍បានជាយើងថាសូមឱ្យគាត់អ្នកព័ត៌មាន យកព័ត៌មានឱ្យបានច្បាស់លាស់មានប្រភពត្រឹមត្រូវជៀសវាងទទួល ព័ត៌មានមិនច្បាស់លាស់ហើយផ្សាយទៅនាំឱ្យប៉ះពាល់ដល់សណ្តាប់ធ្នាប់ ឬក៏ជំនឿទុកចិត្តលើការបោះឆ្នោត»។
ប្រភពព័ត៌មានពីមន្ត្រី ជាន់ខ្ពស់រដ្ឋាភិបាលមួយទៀតដែលសុំមិនឱ្យបញ្ចេញឈ្មោះបានបញ្ជាក់ថា ក្នុងអំឡុងពេលបោះឆ្នោតគេគួរតែគោរពតាមច្បាប់និងបទបញ្ជា ឬគោលការណ៍ណែនាំដែលចេញដោយគ.ជ.ប ហើយក្រសួងព័ត៌មានមិនគួរលូកដៃឱ្យហួសពីសមត្ថកិច្ចនេះទេ។
យ៉ាង ណាក៏ដោយស្ថានីយវិទ្យុអេហ្វអឹមទាំងនោះនៅមិនទាន់ហ៊ានថានឹងត្រូវ សម្រេចចិត្តធ្វើដូចម្តេចបើទោះបីជាមានការបកស្រាយរបស់គជបក៏ដោយ ដរាបណាក្រសួងព័ត៌មានមិនបានបញ្ជាក់ច្បាស់ថាត្រូវផ្សាយឬមិន ផ្សាយ។
ការហាមឃាត់នេះបានធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ស្ថានីយក្នុង ស្រុកមួយចំនួនដែរដែលត្រូវដកកម្មវិធីព័ត៌មានចេញហើយគ្រោងចាក់ ផ្សាយតែចម្រៀងជំនួសវិញ។
លោកប៉ា ងួនទៀងនាយកវិទ្យុសំឡេងប្រជាធិបតេយ្យបានបញ្ជាក់ថាម្ចាស់ ស្ថានីយវិទ្យុសារិកាដែលជួលម៉ោងឱ្យកម្មវិធីវិទ្យុរបស់លោកបាន សម្រេចថានឹងចាក់ផ្សាយកម្មវិធីចម្រៀងវិញនៅថ្ងៃមុនការបោះឆ្នោត និងថ្ងៃបោះឆ្នោត។
ប៉ុន្តែកម្មវិធីរបស់វិទ្យុសំឡេងប្រជាធិបតេយ្យនឹងបន្តផ្សាយតាមគេហទំព័រអ៊ីនធឺណិតវិញដោយមិនផ្អាកទេ។
លោក និយាយថា៖ «ពួកខ្ញុំអត់គោរពតាមប្រកាសបម្រាមរបស់ក្រសួងព័ត៌មានទេប៉ុន្តែយើង គោរពតាមគ.ជ.បមានន័យថាមួយថ្ងៃមុនថ្ងៃបោះឆ្នោតនឹងគឺយើងអត់ ផ្សាយព័ត៌មានពាក់ព័ន្ធទៅ នឹងសកម្មភាពឃោសនារបស់គណបក្សនយោបាយទេប៉ុន្តែយើងនឹងផ្សាយគ្រប់ ព័ត៌មានទាក់ទងនឹងដំណើរការបោះឆ្នោត ព័ត៌មានផ្សេងៗពាក់ព័ន្ធទៅ នឹងដំណើរការបោះឆ្នោតប៉ុន្តែយើងព្យាយាមបញ្ចៀសនូវព័ត៌មានណាដែល បង្ហាញថា គណបក្សណាមានប្រជាប្រិយ៍ភាពជាងគណបក្សមួយណា»។
លោក មឿន ឈានណារិទ្ធនាយកវិទ្យាស្ថានកម្ពុជាសម្រាប់ការសិក្សាផ្នែកសារព័ត៌មាន បានបញ្ជាក់ថា ពលរដ្ឋកម្ពុជានៅមានការខ្វះខាតព័ត៌មានទាក់ទងនឹងការបោះឆ្នោតនៅឡើយ មិនគួរមកកាត់ផ្តាច់ពេលដែលពលរដ្ឋកំពុងត្រូវការដូច្នេះទេ៖ «ទីមួយគឺបើយើងនិយាយពីក្របខណ្ឌផ្នែកច្បាប់គឺជាការប្រាសចាកទៅ នឹងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាដែលធានានូវសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិក៏ ដូចជាសេរីសារព័ត៌មាន។ ទីពីគឺប្រជាពលរដ្ឋយើងត្រូវការព័ត៌មានក្នុងពេលបោះឆ្នោតខ្លាំង បំផុតបើសិនជាយើងហាមប្រាមទៀតហ្នឹងគឺជាការខាតបង់មែនទែន»។
វិទ្យុ វីអូអេនិងអាស៊ីសេរីត្រូវបានហាមឃាត់មិនឱ្យផ្សាយតាមស្ថានីយអេហ្វ អឹមក្នុងស្រុកចំនួនពីរថ្ងៃនៅក្នុងពេលបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់ឆ្នាំ ២០១២ ដែលទង្វើនេះត្រូវបានទទួលការរិះគន់ជាអន្តរជាតិ៕