កាលពីខែវិច្ឆិកាកន្លងទៅនេះ មេដឹកនាំនៃក្រុមអ្នកកាន់សាសនាឥស្លាមដ៏តឹងរ៉ឹង ដែលគេហៅថា ក្រុមរណសិរ្សការពារឥស្លាម FPI ត្រូវបានបញ្ជូនទៅកាន់មន្ទីរពេទ្យបន្ទាប់ពីលោករងការវាយដំដោយយោធាឥណ្ឌូនេស៊ីនៅទីស្នាក់ការផ្ទាល់របស់លោក។ តាមការពិតទៅ គ្មានរឿងបែបនេះកើតឡើងនោះទេ។ ប៉ុន្តែប្រជាពលរដ្ឋឥណ្ឌូនេស៊ីរាប់ពាន់នាក់នៅតែគិតថា រឿងនេះពិតជាបានកើតឡើង ដោយសារតែព័ត៌មានក្លែងក្លាយដែលពេញនិយមយ៉ាងខ្លាំងត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយមុនការតវ៉ាទ្រង់ទ្រាយធំមួយនៅក្នុងទីក្រុង Jakarta កាលពីថ្ងៃទី២ ខែធ្នូ។
គេហទំព័រមួយចំនួនបានចោទប្រកាន់ថា មេដឹកនាំក្រុម FPI លោក Habib Rizieq ដែលបានជួយរៀបចំការតវ៉ាប្រឆាំងនឹងអភិបាលក្រុង Jakarta ដែលជាប់ខ្សែរស្រឡាយចិននោះ ត្រូវបានបំពានដោយរដ្ឋ។ ការអះអាងមានលក្ខណៈអុជអាលនេះ បើទោះបីជាមិនពិតក៏ដោយ បានបង្កឲ្យមានប្រតិកម្មពីសំណាក់សាធារណជន។
ព័ត៌មានក្លែងក្លាយមិនមែនជារឿងថ្មីនោះទេ នៅក្នុងនយោបាយរបស់ប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី បើទោះបីជាពាក្យនេះបានក្លាយជាពាក្យដ៏ពេញនិយម បន្ទាប់ពីការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក។ រឿងរ៉ាវមិនពិតទាំងស្រុង ត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយនៅក្នុងរង្វង់ប្រជាពលរដ្ឋដែលចូលចិត្តប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គម យ៉ាងហោចណាស់ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៤មក នៅពេលដែលពួកគេបានគំរាមធ្វើឲ្យខូចយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតរបស់ប្រធានាធិបតីបច្ចុប្បន្ន គឺលោក Joko Widodo ។
ប៉ុន្តែប៉ុន្មានខែចុងក្រោយនេះ ពួកគេបានផ្តោតទៅលើអារម្មណ៍រំជើបរំជួលបែបញុះញុងនៅពេលភាពតានតឹងនៃអ្នកដែលមានជំនឿខុសគ្នាបានកើនឡើងខ្ពស់ ដោយសារតែការកាត់ទោសអភិបាលក្រុងហ្សាការតា លោក Basuki Tjahaja Purnama ពីបទពោលពាក្យជេរប្រមាថ។
កាលពីពាក់កណ្តាលខែធ្នូ លោកឧត្តមសេនីយ៍យោធា Gatot Nurmantyo បានថ្លែងថា ព័ត៌មានក្លែងក្លាយបង្ហាញពីការជ្រៀតជ្រែករបស់បរទេសក្នុងនយោបាយឥណ្ឌូនេស៊ី។ វាមិនច្បាស់ទេថានេះគឺការពិត ប៉ុន្តែវានៅតែជារឿងមួយទាក់ទាញចំណាប់អារម្មណ៍ ដែលរដ្ឋាភិបាលឥណ្ឌូនេស៊ីដែលល្បីខាងរឹតល្បិតព័ត៌មាន នៅមិនទាន់អាចបញ្ឈប់បញ្ហានេះបាន បើទោះជាពួកគេបានបិទគេហទំព័រដែលនាំឲ្យមានបញ្ហាទាំងនោះចោលរួចក៏ហើយក្តី។
រដ្ឋ New Jersey ប្រទេសអូស្ត្រាលី ឬមិនមែនកន្លែងទាំងពីរនេះ?
លោកឧត្តមសេនីយ៍បានប្រាប់សាព័ត៌មានថា ព័ត៌មានក្លែងក្លាយអំពីលោក Habib Risieg ត្រូវបានតាមដានរហូតទៅដល់ម៉ាស៊ីនផ្ទុកឯកសារនៅក្នុងប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតនៅក្នុងរដ្ឋ New Jersy និងនៅប្រទេសអូស្រ្តាលី។ ប៉ុន្តែនេះមិនមែនមានន័យថាជាភស្តុតាងដែលបញ្ជាក់ពីការជ្រៀតជ្រែកចូលផលប្រយោជន៍បរទេសនោះទេ។
លោក Damar Juniarto ស្ថាបនិកនៃវេទិកាប្រជាធិបតេយ្យឌីជីថលនៅទីក្រុងហ្សាការតា បានថ្លែងថា៖ «រឿងរបស់លោក Habib Rizieq គឺជារឿងដែលបង្ហាញតាមផ្ទាំងផ្សាយពាណិជ្ជកម្មដែលទាក់ទាញឲ្យចុចដើម្បីចូលទៅគេហទំព័រហ្គេមឈ្មោះថា jitupoker.biz។ គេហទំព័រនោះត្រូវបានក្រសួងទូរគមនាគមន៍បិទចោលរួចទៅហើយ។ វាជាសកម្មភាពធម្មតានៃគេហទំព័រហ្គេមតាមអ៊ីនធឺណិត ក្នុងការប្រើប្រាស់ IP Addressដែលមានលក្ខណៈបិទបាំងពីបរទេស ដើម្បីគេចចេញពីច្បាប់របស់ប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី ដែលប្រទេសនេះហាមឃាត់ទៅលើការលេងហ្គេមតាមបណ្តាញអ៊ីនធឺណិត។
លោក Juniarto និយាយថា ទោះជាយ៉ាណាក៏ដោយ ពេលវេលាដែលរឿងនោះបានកើតឡើង គឺត្រូវចំពេលដ៏ល្អមួយដែលបង្កើនកំហឹងដល់កម្រិតអតិបរមា។ ព័ត៌មានក្លែងក្លាយនោះត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយនៅថ្ងៃទី២០ ខែវិច្ឆិកា គឺនៅចន្លោះនៃការប្រមូលផ្តុំគ្នាតវ៉ាដ៏តានតឹង នៅទីក្រុងហ្សាការតា នៅថ្ងៃទី៤ ខែវិច្ឆិកា និងនៅថ្ងៃទី២ ខែធ្នូ។
លោក Juniarto បាននិយាយថា ព័ត៌មានក្លែងក្លាយបានរាលដាលយ៉ាងលឿននៅប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី ពីព្រោះប្រជាពលរដ្ឋប្រទេសនេះ ភាគច្រើនជាអ្នកប្រើប្រាស់បណ្តាញសង្គម និងទូរស័ព្ទដៃយ៉ាងសកម្ម។ ការចែកចាយព័ត៌មានយ៉ាងឆាប់រហ័សនេះ កើនឡើងមិនត្រឹមតែនៅតាមបណ្តាញសង្គមដូចជា Facebookនិង Twitter នោះទេ វាថែមទាំងកើនឡើងនៅលើបណ្តាញផ្ញើសារដូចជាបណ្តាញ WhatsApp ជាដើម។
លោកបានថ្លែងបន្ថែមថា៖ «យើងអាចតាមដានការផ្ទុះឡើងនៃព័ត៌មានក្លែងក្លាយ ទៅតាមការកើនឡើងនៃការទំនាក់ទំនងតាមបណ្តាញសង្គម។ វាបានចាប់ផ្តើមឡើងជាការកំប្លែងលេងមួយ បន្ទាប់មក វាបានក្លាយជាអាជីវកម្មមួយ ហើយឥឡូវនេះ វាត្រូវបានគេប្រើប្រាស់ជាយុទ្ធសាស្រ្តនយោបាយមួយ»។
ការបញ្ឆេះកំហឹងឲ្យមានការស្អប់ លោ Ahok
លោក Raja Juli Anthoniអ្នកនាំពាក្យសម្រាប់យុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតរបស់អភិបាលក្រុង ហ្សាការតា លោក Ahok បាននិយាយថា៖ «ជារៀងរាល់ថ្ងៃ នៅលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គម យើងឃើញមានរឿង ឬរូបភាពដែលមិនមែនជាការពិត។ និយាយឲ្យត្រង់ទៅ រឿងបែបនេះគួរឲ្យបារម្ភណាស់»។
សូម្បីតែការចោទប្រកាន់ទៅលើលោក Ahok អំពីការជេរប្រមាថនោះ ក៏បានកើនឡើងមួយផ្នែកដោយសារតែការប្រឌិតឡើងដោយប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយមួយ។
លោក Tubaghus Ramadhan អ្នកប្រឹក្សាយោបល់ផ្នែកប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គមដែលបានធ្វើការលើយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតឲ្យលោក Jokowi ក្នុងឆ្នាំ ២០១៤ និងឲ្យលោក Ahok ក្នុងឆ្នាំ២០១៧ បាននិយាយថា៖ «រឿងក្តីនៃការដាក់ជេរប្រមាថនេះ បានចាប់ផ្តើមនៅពេលលោក Buni Yani សាស្ត្រាចារ្យនៅសាកលវិទ្យាល័យ Paramidan បានបង្ហោះសុន្ទរកថារបស់លោក Ahok ដែលគេកាត់តនៅលើហ្វេសប៊ុក ដែលក្នុងសុន្ទរកថានោះលោក Ahok បានដកស្រង់ពីគម្ពីកូរ៉ាន់។ លោកបានបញ្ចូលអត្ថបទសុន្ទរកថារបស់លោក Ahok ដែលធ្វើឲ្យសុន្ទរកថានោះមើលទៅហាក់ដូចជាលោក Ahok ជេរប្រមាថទៅលើគម្ពីរកូរ៉ាន់ដោយផ្ទាល់»។
នៅក្នុងព្រឹត្តិការណ៍ដែលគួរឲ្យហួសចិត្តមួយនោះគឺថា ការកាត់ទោសលោក Buni Yani ចំពោះការចែកចាយព័ត៌មានមិនពិត បានចាប់ផ្តើមនៅក្នុងថ្ងៃតែមួយជាមួយនឹងថ្ងៃកាត់ទោសលោក Ahok សម្រាប់ការប្រើពាក្យជេរប្រមាថនោះ។
ដូចគ្នាទៅនឹងករណីលោក Jokowi
នៅមុនពេលមានការជជែកពីការចោទប្រកាន់ពីការរើសអើងជាតិសាសន៍ជុំវិញបេក្ខភាពរបស់លោក Ahok លោក Jokowi ប្រធានាធិបតីបច្ចុប្បន្នក៏ធ្លាប់ប្រឈមនឹងការអុជអាលជាសាធារណៈចំពោះប្រវត្តិរបស់លោកដែរ នៅពេលដែលលោកបានឈរឈ្មោះសម្រាប់តំណែងប្រធានាធិបតីនៅក្នុងឆ្នាំ២០១៤។ លោកត្រូវបានគេចោទប្រកាន់ថា មានជាប់ខ្សែរស្រឡាយចិន ថាជាអ្នកកាន់សាសនាគ្រិស្តដោយលួចលាក់មួយរូប និងជាជនកុម្មុយនិស្តមួយរូបផងដែរ។
លោក Ramadhan បាននិយាយថា៖ ព័ត៌មានក្លែងក្លាយអំពីពូជសាសន៍និងសាវតាសាសនា ទៅលើលោក Jokowi គឺជាបញ្ហាមួយក្នុងចំណោមបញ្ហាលំបាកបំផុតដែលយើងបានជួបប្រទះនៅក្នុងការបោះឆ្នោតជាតិនៅឆ្នាំ ២០១៤»។
នៅទីបំផុត លោក Jokowi បានធ្វើធម្មយាត្រាទៅកាន់ទីក្រុង Mecca ដែលត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយជាសាធារណៈយ៉ាងទូលំទូលាយដើម្បីបង្ហាញសារថាលោកជាអ្នកកាន់សាសនាឥស្លាម។
ករណីថ្មីៗផ្សេងទៀតអំពីព័ត៌មានប្រឌិត រួមមានការចោទប្រកាន់ថា វិហារឥស្លាមមួយត្រូវបានដុតបំផ្លាញដោយចេតនា ដោយទីភ្នាក់ងារស៊ើបការណ៍សម្ងាត់នៅក្នុងខេត្ត Papuaដែលមានគ្រិស្តសាសនិក និងការចោទប្រកាន់ថា លោក Ahok បានផឹកស្រាបៀរនៅឯកិច្ចប្រជុំផ្លូវការមួយ។
ការកំណត់ការទទួលខុសត្រូវ
បន្ទាប់ពីមានការអះអាងថា ព័ត៌មានក្លែងក្លាយបានជះឥទ្ធិពលទៅលើអ្នកបោះឆ្នោតរបស់អាមេរិកនៅក្នុងការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសប្រធានាធិបតីកាលពីខែវិច្ឆិកាកន្លងទៅនេះ ក្រុមហ៊ុនហ្វេសប៊ុក កាលពីពាក់កណ្តាលខែធ្នូ បានប្រកាសផ្តួចផ្តើមទប់ស្កាត់ព័ត៌មានក្លែងក្លាយដោយធ្វើឲ្យ អ្នកប្រើប្រាស់ងាយស្រួលក្នុងការរាយការណ៍ទៅក្រុមហ៊ុន និង«ធ្វើឲ្យអាក់ខានដល់ការព្យាយាមរកចំណូលរបស់អ្នកដែលផ្ញើសារឥតប្រយោជន៍»។
ក្រុមហ៊ុន Twitter និង WhatsApp នៅមិនទាន់ប្រកាសអំពីវិធានការប្រឆាំងនឹងព័ត៌មានក្លែងក្លាយក្នុងកម្រិតប្រហាក់ប្រហែលគ្នានៅឡើយទេ។ បើទោះបីជាបណ្តាញសង្គមទាំងនេះគួរតែនាំមុខក្នុងការបង្កការលំបាកដល់ការចែកចាយព័ត៌មានក្លែងក្លាយក៏ដោយ ពួកគេមិនអាចលុបបំបាត់ព័ត៌មានទាំងនោះបានទាំងស្រុងនោះទេ ជាពិសេសដោយតែការខូចខាតភាគច្រើនកើតមានឡើងតែក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានថ្ងៃឬប៉ុន្មានម៉ោងប៉ុណ្ណោះ។
ចំណែកក្រសួងសារគមនាគមន៍ឥណ្ឌូនេស៊ីបានបិទគេហទំព័រព័ត៌មានក្លែងក្លាយជាច្រើន បើទោះបីជាគេហទំព័រថ្មីបែបនេះមានតម្លៃថោក និងងាយស្រួលក្នុងការបង្កើតក៏ដោយ។ ប្រទេសនេះក៏បានរក្សាឲ្យមានតុល្យភាពនៃសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិ ដោយសារតែប្រទេសនេះមានប្រវត្តិនៃការត្រួតពិនិត្យលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយដ៏តឹងរ៉ឹង។
លោក Juniarto បាននិយាយថា៖«ខ្ញុំគិតថាយើងត្រូវតែមើលទៅលើព័ត៌មានក្លែងក្លាយមិនត្រឹមតែជាបញ្ហាបច្ចេកវិទ្យាប៉ុណ្ណោះទេ តែវាថែមទាំងជាបញ្ហាសង្គមទៀតផង។ យើងត្រូវតែព្យាយាមយល់អំពីថាតើហេតុអ្វីប្រជាពលរដ្ឋជឿលើព័ត៌មានក្លែងក្លាយជាជាងព័ត៌មានពីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយដែលមានកេរ្តិ៍ឈ្មោះល្អ»។
លោក Anthoni អ្នកនាំពាក្យយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតរបស់លោក Ahok បាននិយាយថា យុទ្ធសាស្រ្តមួយដែលល្អបំផុតរបស់ពួកគេរហូតដល់ការបោះឆ្នោតនៅខែកុម្ភៈ គឺដាក់ចេញព័ត៌មានពិត និងវិជ្ជមាន ដើម្បីឲ្យអ្នកបោះឆ្នោតអាចសម្រេចចិត្តដោយខ្លួនឯង។
លោកបានថ្លែងថា៖ «យើងជឿថាវិធីតែមួយគត់ដើម្បីតបតនឹងបញ្ហាល្ងង់ខ្លៅបែបនេះគឺផ្តល់ឱ្យប្រជាពលរដ្ឋនូវព័ត៌មានដែលត្រូវបានពិនិត្យផ្ទៀងផ្ទាត់រួច»៕
ប្រែសម្រួលដោយ៖ ផន បុប្ផា