បើទោះបីជាវិស័យជាច្រើននៅកម្ពុជារងការគំរាមកំហែងដោយជំងឺកូវីដ១៩ វិស័យកសិកម្មក្នុងឆ្នាំ២០២០នេះ នៅតែមានស្ថានភាពល្អប្រសើរជាងវិស័យផ្សេងទៀត។ នេះបើតាមការអះអាងរបស់អ្នកពាក់ព័ន្ធក្នុងវិស័យកសិកម្ម។
លោក ម៉ុង ឬទ្ធី ដែលជាអ្នកជំនួញល្បីឈ្មោះម្នាក់ក្នុងវិស័យកសិកម្មជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ មានប្រសាសន៍ថា ជំនួញរបស់លោកក្នុងវិស័យកសិកម្មឆ្នាំនេះ រួមមានផ្លែស្វាយ និងការចិញ្ចឹមជ្រូកជាដើម នៅតែមានលក្ខណៈល្អប្រសើរ ទោះរងផលប៉ះពាល់ខ្លះក៏ដោយ
លោក ម៉ុង ឬទ្ធី ដែលជាសមាជិកព្រឹទ្ធសភាម្នាក់មកពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា មានប្រសាសន៍ថា៖ «ស្វាយប៉ះពាល់ត្រង់ អត់យន្តហោះ ហោះ។ វាអត់នាំចេញបាន។ បន្លែវាមានប៉ះពាល់មួយចំនួនចឹង។ ហើយដូចជាធម្មតាពីមុនមកតែចឹង ពេលដែលមានច្រើនចុះថ្លៃ ពេលមានតិចបានតម្លៃគ្រាន់បើ។ ហើយដល់ពេលការចិញ្ចឹម ដូចជាមិនប៉ះពាល់អីទេ។ បើចំណែកខាងខ្ញុំ មិនមានបិទកន្លែងណាមួយទេលើវិស័យកសិកម្មទាំងដាំ ទាំងចិញ្ចឹមអត់មានបញ្ឈប់បុគ្គលិកកម្មករទេ មានតែរើសថែម។ ប៉ះពាល់ដែរ តែទប់ទល់បាន មិនបញ្ហា»។
ក្រោមឥទ្ធិពលជំងឺកូវីដ១៩ វិស័យសំខាន់ៗរបស់សេដ្ឋកិច្ចជាតិ ដូចជាវិស័យទេសចរណ៍ ឧស្សាហ៍កម្ម សំណង់ និងអចលនទ្រព្យ កំពុងទទួលរងផលប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។ ដោយឡែក វិស័យកសិកម្មដែលជាឆ្អឹងខ្នងសេដ្ឋកិច្ចដ៏សំខាន់មួយ ដែលចូលរួមចំណែកដល់ផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប (GDP) ប្រមាណ២៥% មានលក្ខណៈល្អប្រសើរជាងគេ។ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជារំពឹងថាវិស័យកសិកម្មនឹងបន្តរីកច្រើន និងចូលរួមបន្ថែមក្នុងការជួយសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា។
លោក ហ៊ុន ឡាក់ នាយកគ្រប់គ្រងក្រុមហ៊ុនត្រូពិខេម (Tropicam) ដែលជាក្រុមហ៊ុនរកស៊ីខាងផ្នែកបន្លែ ផ្លែឈើ និងស្រូវអង្ករ មានប្រសាសន៍ថា ឆ្នាំនេះតម្លៃ និងទិន្នផលបន្លែ ផ្លែឈើ ស្រូវអង្ករ មានភាពល្អប្រសើរជាងឆ្នាំកន្លងទៅ បើទោះមានការរំខានខ្លះពីជំងឺកូវីដ១៩ និងទឹកលិចក៏ដោយ។
លោកប្រាប់ VOA ថា៖ «ការផលិត និងការនាំចេញ គឺវាមានកំណើនហើយ។ មុខដំណាំខ្លះ គឺកើន៥ភាគរយ ៦ភាគរយ។ មានមុខខ្លះកើនទៅដល់ ១៥ភាគរយ។ ចំណុចទី១ ដែលនាំចេញ។ ទី២ ពពួកស្រូវអង្ករ តម្លៃស្រូវ គឺកសិករលក់ចេញក៏បានតម្លៃល្អដែរ ហើយការនាំចេញអង្ករអាចកើនបាន ៦ម៉ឺនតោនដែរ។ អញ្ចឹងយើងបូកសរុបជារួមទៅ មិនមានអីប៉ះជាធំដុំទេ»។
រូបឯកសារ៖ កសិករម្នាក់បេះស្លឹកថ្នាំជក់នៅខេត្តកណ្ដាល ថ្ងៃទី១៩ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១១។
រូបឯកសារ៖ កម្មករធ្វើការក្នុងចម្ការចេក ប្រមូល និងដឹកទិន្នផលចេក ទៅរោងចក្រវេចខ្ចប់ផលិតផលចេក នាំចេញទៅប្រទេសចិន ក្នុងខេត្តកំពង់ចាម ទី២៣ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២០។ (ស៊ុន ណារិន/វីអូអេ)
កាលពីខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២០ ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី (ADB) បានព្យាករជាលើកដំបូងថា សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាអាចធ្លាក់ចុះរហូតដល់ទៅអត្រា -៥,៥ភាគរយ ក្នុងឆ្នាំ២០២០ ដោយសារវិបត្តិជំងឺកូវីដ១៩នេះ។ ប៉ុន្តែកាលពីចុងខែកញ្ញា ADB បានធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពនៃការព្យាករ គឺធ្លាក់ចុះក្នុងអត្រាតែ -៤ភាគរយប៉ុណ្ណោះ។ ADB បានលើកឡើងថា ការធ្លាក់ចុះសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាមានសភាពធូរស្រាល ដោយសារតែដំណើរប្រព្រឹត្តវិជ្ជមានក្នុងវិស័យកសិកម្ម និងកំណើនការនាំចេញផលិតផលមិនមែនវាយនភណ្ឌ រួមមានទោចក្រយាន និងគ្រឿងបង្គុំអេឡិចត្រូនិក។
លោក ថេង សាវឿន ប្រធានសម្ព័ន្ធសហគមន៍កសិករកម្ពុជា មានប្រសាសន៍ថា វិស័យសំខាន់ផ្សេងៗទទួលរងផលប៉ះពាល់ខ្លាំង ធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋរឹតត្បិតលើការចាយវាយ ដោយសាររកប្រាក់មិនបានក៏ធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ខ្លាំងដល់វិស័យកសិកម្មដែរ ។
ប៉ុន្តែលោក ថេង សាវឿន យល់ថាវិស័យកសិកម្ម នៅតែរឹងមាំជាងវិស័យផ្សេងទៀត។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «កសិកម្មនៅតែជាវិស័យអាទិភាព មានភាពល្អប្រសើរជាង។ កសិករគាត់អាចមានម្ហូបអាហារហូបចុក ធ្វើឲ្យគាត់មិនដាច់ពោះ ប៉ុន្តែវិស័យផ្សេងៗពឹងទៅលើចំណូល។ បើអត់ចំណូល អត់មានថវិកាដើម្បីទិញម្ហូបចំណីអាហារ នោះគាត់ហ្នឹងប៉ះពាល់ខ្លាំង»។
ទោះបីយ៉ាងណាក៏ដោយ លោក ថេង សាវឿន បានរិះគន់ថា វិស័យកសិកម្មនៅកម្ពុជានៅមិនទាន់មានលំនឹងនៅឡើយ ពីព្រោះប្រជាកសិករភាគច្រើនខ្វះបច្ចេកទេស ខ្វះទុន ខណៈនៅខ្វះប្រព័ន្ធធារាសាស្រ្ត និងសំខាន់បំផុត ខ្វះទីផ្សារ ដោយសារការនាំចូលផលិតផលកសិកម្មពីប្រទេសជិតខាងនៅមានច្រើននៅឡើយ។
លោក កាន ឈាង អាយុ៤០ឆ្នាំ ជាកសិករម្នាក់នៅស្រុកមេមត់ ខេត្តត្បូងឃ្មុំ មានប្រសាសន៍ថា ជាទូទៅ ក្នុងមួយឆ្នាំ លោកអាចរកចំណូលបានជាង៦ពាន់ដុល្លារអាមេរិក ពីការលក់ជ័រកៅស៊ូ និងដំឡូងមី ក៏ប៉ុន្តែនៅក្នុងឆ្នាំនេះ លោករកបានតែជាង៤ពាន់ដុល្លារប៉ុណ្ណោះ គឺធ្លាក់ចុះប្រមាណ២ពាន់ដុល្លារ ដោយសារមានការរឹតបន្តឹងក្នុងការដឹកផលិតផលទៅលក់នៅប្រទេសជិតខាង។
បើទោះជាចំណូលធ្លាក់ចុះ លោក កាន ឈាង លើកឡើងថា លោកនៅមានប្រាក់ចំណូល មិនដូចបងប្អូនរបស់លោកដែលស៊ីឈ្នួលធ្វើសំណង់ បានបាត់បង់ចំណូលទាំងស្រុងតែម្តង។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «ពីព្រោះពួកគាត់ប្រើកម្លាំងសុទ្ធសាធ ត្រូវពេលដែលការងារមួយចំនួនដែលគេបិទដែលពួកគាត់មិនអាចយកកម្លាំងទៅធ្វើការរកស៊ីឈ្នួលបាន គាត់ងាកមកនៅផ្ទះ។ អាហ្នឹងហើយដែលធ្វើឲ្យពួកគាត់មានបញ្ហា។ ប៉ុន្តែបើធៀបមកហ្នឹងខ្ញុំ បើទោះជាតម្លៃទាបជាងសព្វដង តែយើងតក់ៗយើងគ្រាន់ហ្នឹងរស់ជាប្រចាំចឹង»។
រូបឯកសារ៖ អ្នកចិញ្ចឹមត្រីម្នាក់ឈរនៅពីមុខកសិដ្ឋានចិញ្ចឹមត្រី ក្នុងភូមិបាទី ស្រុកពាមរក៍ ខេត្តព្រៃវែង កាលពីថ្ងៃទី២២ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២០។ (អូន ឆេងប៉រ/វីអូអេ)
រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ លោក វេង សាខុន ឲ្យដឹងថាកាលពីមុនប្រទេសកម្ពុជានាំចូលបន្លែសាច់ពីក្រៅប្រទេស សរុបជាង៨០០ពាន់តោនក្នុង១ឆ្នាំ។ ការផ្គត់ផ្គង់ក្នុងស្រុកមានជាង ២០ភាគរយនៃតម្រូវការតែប៉ុណ្ណោះ។
ប៉ុន្តែលោកថាក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ការផ្គត់ផ្គង់ក្នុងស្រុកមានជាង៧០ភាគរយ ពោលគឺអាចបង្កើនការចិញ្ចឹម ដាំដុះ បានទៅដល់ប្រមាណ៧០០តោនក្នុងមួយឆ្នាំ។
លោក វេង សាខុន រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្ម បានទទួលស្គាល់ថា បើសិនជាមិនមានបញ្ហាជំងឺកូវីដ១៩នោះទេ កម្ពុជាមានអ្នកវិនិយោគលើវិស័យនេះច្រើន។ ក៏ប៉ុន្តែទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ លោកថានៅតែអាចដោះស្រាយ និងគ្រប់គ្រងបាន។ លោកបន្ថែមថា ក្នុងអំឡុងពេលវិបត្តិជំងឺកូវីដ១៩នេះ វិស័យកសិកម្មកម្ពុជារីកចម្រើនខ្លាំង។
លោកប្រាប់ VOA ថា៖ «បើសិនអត់មានបញ្ហាកូវីដនេះទេ យើងក៏ទទួលបានការវិនិយោគទុនហ្នឹងក៏ច្រើនដែរ។ ប៉ុន្តែយើងខិតខំរុញនាំចេញឲ្យបានច្រើន ដូចស្វាយនាំចេញឆ្នាំនេះ បូកឆ្នាំទៅផងចូលជិត១លានតោន។ ផលិតកម្មស្រូវ ក៏មានកំណើន ផលិតកម្មដទៃទៀត ក៏មានកំណើនដែរ តាំងពីការចិញ្ចឹមសត្វអីទាំងអស់ ពីព្រោះវិស័យដទៃទៀតហាក់បីដូចជាបាត់បង់ឱកាស។ អញ្ចឹងបានន័យថា លទ្ធផលដែលចាប់ផ្តើមពីកូវីដមក យើងបានឈានម្ចាស់ការជាច្រើនលើវិស័យផលិតផលកសិកម្មរបស់យើង»។
រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងកសិកម្មឲ្យដឹងថា អ្នកប្រកបរបរកសិកម្មក្នុងប្រទេសកម្ពុជា មានប្រមាណ១លាននាក់ ដែលក្នុងនោះ ប្រហែល៥០ម៉ឺននាក់ប៉ុណ្ណោះ ដែលសកម្មលើការងារនេះ។
កម្លាំងពលកម្មក្នុងវិស័យកសិកម្មត្រូវការមនុស្សប្រមាណជា ៤លាននាក់ទៀត ដើម្បីបំពេញការងារនេះ។ នេះបើតាមការអះអាងរបស់រដ្ឋមន្រ្តីកសិកម្ម។
លោក វេង សាខុន បន្ថែមថាក្រសួងកសិកម្មកំពុងសហការជាមួយអ្នកវិនិយោគវិស័យឯកជន ដើម្បីចងក្រងជាបណ្តុំកសិករ និងសហគមន៍កសិកម្ម ដើម្បីងាយស្រួលរកទីផ្សារក្នុងស្រុកនិងក្រៅប្រទេស។
កាលពីខែតុលា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងចិន បានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីទ្វេភាគី (Free Trade Agreement) ដែលកម្ពុជាអះអាងថានឹងជួយបន្ថែមលើវិស័យកសិកម្ម ហើយកសិផលកម្ពុជាបន្ថែមទៀតអាចនាំទៅប្រទេសចិន។ ផលិតផលកសិកម្មដែលជាតម្រូវការទីផ្សាររបស់ចិន រួមមានស្វាយ ចេក ម្រេច ទុរេន ស្ករស ផ្លែតាង៉ែនជាដើម។ កម្ពុជារំពឹងថា ខ្លួននឹងឈានទៅរកកសិឧស្សាហកម្ម និងនាំចេញទំនិញកែច្នៃបន្ថែមទៀតទៅក្រៅប្រទេស។ ប៉ុន្តែអ្នកជំនាញធ្លាប់លើកឡើងថា កម្ពុជាខ្វះខាតរោងចក្រកែច្នៃក្នុងប្រទេស។
ដោយសារកម្ពុជារងឥទ្ធិពលនៃជំងឺកូវីដ១៩ ដែលនាំឲ្យប៉ះពាល់វិស័យឧស្សាហកម្ម សេវាកម្ម និងទេសចរណ៍នោះ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន កាលពីថ្ងៃទី៧ ខែមេសា បានជំរុញឲ្យក្រសួងកសិកម្មបង្កើនសកម្មភាពជួយប្រជាពលរដ្ឋក្នុងការដាំដុះ ការចិញ្ចឹមសត្វ ដើម្បីផ្គត់ផ្គង់ទីផ្សារក្នុងស្រុក ខណៈការនាំចូលមិនសូវមាន៕