ប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ បារាំង និងចក្រភពអង់គ្លេសគ្រោងនឹងបង្កើនវត្តមានយោធារបស់ពួកគេក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក (Indo-Pacific) ជាវិធានការមួយដែលពួកអ្នកវិភាគនិយាយថា មានគោលដៅទប់ទល់នឹងប្រទេសចិន និងបង្ហាញការគាំទ្រដល់ស.រ.អ. ជប៉ុននិងពួកសម្ព័ន្ធមិត្តឯទៀតៗក្នុងតំបន់នោះ។
ប្រទេសអាល្លឺម៉ង់នឹងបញ្ជូននាវាហ្វ្រេហ្គាត់មួយគ្រឿងឱ្យទៅយាមល្បាតដែនទឹកតំបន់ Indo-Pacific នៅពេលបន្ទាប់មកទៀតក្នុងឆ្នាំនេះ។ ចក្រភពអង់គ្លេស នឹងបញ្ជូនកងនាវាចម្បាំងវាយប្រហារដោយមាននាវាផ្ទុកយន្តហោះចម្បាំងឈ្មោះ HMS Queen Elizabeth ជាកប៉ាល់ប្រយុទ្ធធំជាងគេដោយមិនបានប្រកាសអំពីថ្ងៃខែនៃការបញ្ជូននេះនៅឡើយទេ។
ប្រទេសបារាំង នឹងចូលរួមធ្វើការហ្វឹកហ្វឺនយានយន្តបើកលើទឹកនិងលើគោកជាមួយប្រទេសជប៉ុននិងសហរដ្ឋអាមេរិកនៅភាគនិរតីនៃប្រទេសជប៉ុនក្នុងខែឧសភា។ ប្រទេសទាំងបី ក៏បានដាក់ស្នើកំណត់ហេតុគ្មានការចុះហត្ថលេខារួមគ្នាមួយជូនអង្គការសហប្រជាជាតិហើយ។
លោក Mark Valencia ជាអ្នកស្រាវជ្រាវជាន់ខ្ពស់នៅវិទ្យាស្ថានជាតិសិក្សាអំពីសមុទ្រចិនខាងត្បូងនៅក្រុង Haikou ក្នុងខេត្ត Hainan ប្រទេសចិន។ បើតាមអត្ថបទបញ្ចេញមតិមួយដែលលោក Valencia បានសរសេរចុះផ្សាយក្នុងកាសែត South China Morning Post ថាកំណត់សម្គាល់នោះសង្កត់ធ្ងន់លើ«សារៈសំខាន់នៃការប្រើដោយគ្មានការរំខាននូវសេរីភាពនៃនាវាចរណ៍ក្នុងដែនសមុទ្រជ្រៅ»។
បើតាមរបាយការណ៍មួយដោយមជ្ឈមណ្ឌលសម្រាប់ការសិក្សាយុទ្ធសាស្ត្រ និងសិក្សាអន្តរជាតិ (CSIS) ដែលត្រូវរៀបចំពីការស្ទង់មតិមួយធ្វើមុនការរាតត្បាតសាកលនៃជំងឺកូវីដ១៩ថា «នៅពេលសព្វថ្ងៃនេះគេឃើញថា ប្រទេសចិនមានអំណាចនយោបាយនិងឥទ្ធិពលបន្តិចលើសសហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ហើយនឹងមានអំណាចច្រើនគួរសមលើសស.រ.អ.ក្នុងពេល១០ឆ្នាំទៀត» ហើយក្នុងវិស័យ«អំណាចនិងឥទ្ធិពលសេដ្ឋកិច្ចវិញ តំបន់នោះយល់ឃើញថាប្រទេសចិនមានឥទ្ធិពលជាងស.រ.អ.ក្នុងពេលសព្វថ្ងៃនេះ ហើយគេរំពឹងថា គម្លាតពីគ្នានេះ នឹងមានធំជាងមុនក្នុងពេល១០ឆ្នាំទៀត»។
ក្រុមអ្នកជំនាញនិយាយថា ពួកប្រទេសអឺរ៉ុបដែលបង្កើនវត្តមានយោធាក្នុងតំបន់ Indo-Pacific នឹងពង្រឹងសម្ព័ន្ធភាពពួកគេជាមួយស.រ.អ.និងប្រទេសជប៉ុននិងថែរក្សាសេចក្តីថ្លៃថ្នូររួមគ្នាព្រមទាំងរបៀបរៀបរយផ្អែកលើបទបញ្ញត្តិក្នុងតំបន់នោះផងដែរ។
លោក Zachary Hosford ជានាយកស្តីទីនៃកម្មវិធីអាស៊ីនៅឯមូលនិធិ Marshall អាល្លឺម៉ង់នៃស.រ.អ.។ លោកបាននិយាយថា ពួកប្រទេសអឺរ៉ុប«ចង់បង្ហាញសញ្ញាដល់ស.រ.អ.ថា ពួកគេសម្របតាមរដ្ឋាភិបាលក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន ដោយទទួលស្គាល់សេចក្តីត្រូវការប្រព្រឹត្តតាមរចនាសម្ព័ន្ធអន្តរជាតិនិងការប្រឆាំងរបស់រដ្ឋាភិបាលចិននឹងរចនាសម្ព័ន្ធនេះដោយមានរួមបញ្ជូលការកសាងមូលដ្ឋានយោធាដោយខុសច្បាប់និងធ្វើឱ្យអស្ថេរភាពនៅលើកោះសិប្បនិមិត្តផងដែរ»។
អ្នកស្រី Elli-Katharina PohlKamp ជាអ្នកស្រាវជ្រាវនៃកម្មវិធីអាស៊ីនៅឯក្រុមប្រឹក្សាអឺរ៉ុបខាងទំនាក់ទំនងបរទេស។ អ្នកស្រីបាននិយាយប្រាប់វីអូអេថា៖ «ខ្ញុំមានជំនឿថាសម្ព័ន្ធភាពនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការខាងការពារប្រទេសអាចត្រូវពង្រឹងនិងកិច្ចប្រតិបត្តិការរវាងកងកម្លាំងនៃប្រទេសទាំងនេះអាចត្រូវពង្រឹង។ កត្តាចិនបានលើកទឹកចិត្តឱ្យមានការពង្រឹងចំណងទាក់ទងខាងសន្តិសុខរវាងអឺរ៉ុបនិងជប៉ុន»។ ការណ៍នេះអាស្រ័យលើគោលនយោបាយប្រទេសជប៉ុនស្តីពីប្រទេសចិននៅក្រោមការដឹកនាំរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី Yoshihide Suga ដែលបានចូលកាន់តំណែងកាលពីពេលថ្មីៗនេះដែលអ្នកស្រី PohlKamp បានថ្លែងថា «មិនទាន់ច្បាស់លាស់នៅឡើយទេ»។
លោក Steven Lamy សាស្ត្រាចារ្យខាងទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៅសាកលវិទ្យាល័យ Southern California បាននិយាយថា៖ «ពួកប្រទេសទាំងនេះចង់ឱ្យប្រាកដប្រជាថាប្រទេសចិនដឹងថាពួកគេនឹងទប់ស្កាត់រាល់សកម្មភាពឯកតោភាគីណាមួយដែលគំរាមកំហែងដល់ពាណិជ្ជកម្មនិងសន្តិសុខក្នុងទ្វីបអាស៊ី»។
តែយ៉ាងណាក៏ដោយក៏លោក Zack Cooper នៃវិទ្យាស្ថាន American Enterprise មានជំនឿថាការបញ្ជូនកងនាវាចម្បាំងដោយប្រទេសជាតិអឺរ៉ុបគ្រាន់តែជានិមិត្តតែប៉ុណ្ណោះ។
លោក Zack Cooper បាននិយាយ៖ ថា«ខ្ញុំពិតជាយល់ថា មានកង្វល់ថាស.រ.អ.ផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់លើតំបន់ Indo-Pacific ដូច្នេះប្រទេសខ្លះក្នុងអឺរ៉ុបចង់បង្ហាញថា ពួកគេអាចជួយនៅទ្វីបអាស៊ីបានដែរ។ តាមទស្សនៈខ្ញុំ នេះជាសញ្ញាវិជ្ជមានមួយ។ ការណ៍នេះមានតម្លៃជាសញ្ញាជាងតម្លៃខាងយោធា តែសារនៅតែជាការមានប្រយោជន៍មួយ។ តែខ្ញុំយល់ថា ជាការមានសារៈសំខាន់ដែរដែលកត់សម្គាល់ថា កិច្ចព្រមព្រៀងវិនិយោគរវាងសហភាពអឺរ៉ុបនិងប្រទេសចិនមានសារៈសំខាន់ជាងជាសញ្ញាមួយ ជាជាងការបញ្ជូនយោធាទាំងនេះ ដូច្នេះយើងគួរធ្វើឱ្យប្រាកដប្រជាថាកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងខាងសន្តិសុខនិងខាងសេដ្ឋកិច្ចរបស់យើងតម្រង់ទៅរកទិសតែមួយដូចគ្នា»។
កាលពីថ្ងៃ៣០ ខែធ្នូ សហភាពអឺរ៉ុបនិងចិនបានបញ្ចប់កិច្ចចរចាគ្នាអំពីសន្ធិសញ្ញាបណ្តាក់ទុនទូលំទូលាយមួយ។
លោកស្រី Ursula von der Leyen ប្រធានគណៈកម្មការអឺរ៉ុបបានមានប្រសាសន៍ថា៖ «កិច្ចព្រមព្រៀងនៅថ្ងៃនេះជាព្រឹត្តការណ៍សំខាន់មួយនៅក្នុងទំនាក់ទំនងរបស់យើងជាមួយប្រទេសចិន និងដើម្បីរបៀបវារៈពាណិជ្ជកម្មយើងផ្អែកលើសេចក្តីថ្លៃថ្នូរ»។
គោលដៅឯទៀតៗ
ការបញ្ជូនកងនាវាចម្បាំងអង់គ្លេសនិងអាល្លឺម៉ង់ទៅកាន់តំបន់ Indo-Pacific មានគោលដៅហួសពីការទប់ទល់នឹងការពង្រីកឥទ្ធិពលចិនក្នុងតំបន់នោះ។
លោក Jamie Shea អតីតមន្ត្រីអង្គការអូតង់និងជាអ្នកស្រាវជ្រាវជាន់ខ្ពស់នៅឯអង្គការស្រាវជ្រាវ Friends of Europe បាននិយាយថា សកម្មភាពរបស់ចក្រភពអង់គ្លេសមានគោលដៅបង្ហាញសេចក្តីប្រាថ្នាជា«ចក្រភពអង់គ្លេសសាកល»នៅក្រោយការចាកចេញរបស់ខ្លួនពីសហភាពអឺរ៉ុប ដែលគេស្គាល់ថា Brexit។
លោក Jamie Shea បានថ្លែងប្រាប់វីអូអេថា៖ «សេចក្តីប្រាថ្នានេះផ្តោតភាគច្រើនទៅលើតំបន់ Indo-Pacific ពីព្រោះអង់គ្លេសយល់ថាកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជកម្មថ្មីៗជាមួយបណ្តាប្រទេសក្នុងតំបន់នោះមានសារៈសំខាន់ដល់ការលូតលាស់សេដ្ឋកិច្ចក្នុងពេលអនាគតរបស់អង់គ្លេស។ ដូច្នេះសមត្ថភាពយោធាដើម្បីបង្ហាញកម្លាំងក្នុងតំបន់ Indo-Pacific ផ្អែកលើនាវាផ្ទុកយន្តហោះចម្បាំងថ្មីៗពីរគ្រឿងដែលខ្លួនទើបមានកាលពីពេលថ្មីៗនេះ ជាគន្លឹះបង្ហាញយុទ្ធសាស្ត្រអង់គ្លេសក្នុងតំបន់នោះ។ កងរាជនាវីអង់គ្លេសជាអាទិភាពនៅទីនោះដោយសារកងនាវាចម្បាំងអាចត្រូវបញ្ជូនហើយជាវិធីល្អមួយដើម្បីបង្ហាញវត្តមានអង់គ្លេសនៅទីនោះ»។
លោក Shea បានថ្លែងបន្ថែមថា ការទិញអាវុធការពារប្រទេសរបស់អង់គ្លេសនិងសេចក្តីសម្រេចរបស់ប្រទេសនេះក្នុងការបញ្ជូនកប៉ាល់ដឹកយន្តហោះចម្បាំងឈ្មោះ HMS Queen Elizabeth ទៅកាន់សមុទ្រចិនខាងត្បូងក៏ជាសញ្ញាដល់រដ្ឋាភិបាលក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនដែរថា អង់គ្លេសនៅតែជាសម្ព័ន្ធមិត្តធំមួយរបស់អាមេរិកាំង។
លោក Shea បានកត់សម្គាល់ថា ទោះណាជាប្រទេសអាល្លឺម៉ង់មិនចង់ក្លាយជាមហាអំណាចយោធាសាកលមួយក៏ដោយ ក៏ប្រទេសនេះមានផលប្រយោជន៍ខាងសេដ្ឋកិច្ចនិងខាងពាណិជ្ជកម្មក្នុងទ្វីបអាស៊ីដែលខ្លួនចង់ការពារ។
លោក Shea បានថ្លែងថា៖ «ប្រទេសអាល្លឺម៉ង់គ្មានបំណងទៅពាក់ព័ន្ធនឹងជម្លោះក្នុងអាស៊ីទេដូចជាជម្លោះក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូងនិងសមុទ្រចិនខាងកើតជាដើម តែការបញ្ជូននាវាហ្វ្រេហ្គាត់មួយគ្រឿងទៅចួលរួមក្នុងសមយុទ្ធក្នុងសមុទ្រជាវីធីមួយសម្រាប់កសាងទំនុកចិត្តនិងអភិវឌ្ឍភាពដៃគូនិងកិច្ចប្រតិបត្តិការជាមួយដៃគូពាណិជ្ជកម្មធំៗរបស់អាល្លឺម៉ង់ក្នុងតំបន់នោះ»។
បើតាមទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន Kyodo News នៃប្រទេសជប៉ុនថា កាលពីខែធ្នូ លោក Nobuo Kishi រដ្ឋមន្ត្រីការពារប្រទេសជប៉ុនបានសម្តែងបំណងលោកចង់ឱ្យកងនាវាហ្វ្រេហ្គាត់អាល្លឺម៉ង់ចូលរូមក្នុងសមយុទ្ធជាមួយកងកម្លាំងការពារខ្លួនឯងរបស់ជប៉ុនដែលលោកសង្ឃឹមថានឹងបើកកាត់សមុទ្រចិនខាងត្បូងផងដែរ។
ប្រែសម្រួលដោយលោក ឈឹម សុមេធ