នេះគឺជាលើកដំបូងហើយ ដែលអ្នកនាង ជុំ ម៉ុនថា (Montha Chum) បានថ្លែងជាសាធារណៈនៅមុខសេតវិមាន ដែលជាការិយាល័យរបស់លោកប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ត្រាំ។
ថ្មីៗនេះ ក្រសួងសន្តិសុខមាតុភូមិក្រោមរដ្ឋបាលលោក ត្រាំ បានប្តឹងឧទ្ធរណ៍ប្រឆាំងនឹងសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការចៅក្រមអន្តោប្រវេសន៍ ដែលបានអនុញ្ញាតឲ្យលោក ផាន ចំរើន (Chamroeun Phan) ដែលជាប្អូនប្រុសរបស់អ្នកនាង ជុំ ម៉ុនថា រួចផុតពីការឃុំឃាំង។ ជាលទ្ធផល លោក ផាន ចំរើន នៅតែបន្តជាប់ឃុំតាំងពីខែសីហា ឆ្នាំ២០១៦ រហូតមកដល់ពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។
អ្នកនាង ជុំ ម៉ុនថា (Montha Chum) អ្នករៀបចំធ្វើយុទ្ធនាការរបស់ក្រុមសកម្មជន Release MN8 និងជាបងស្រីរបស់លោក ផាន់ ចំរើន (Chamroeun Phan) ថ្លែងទៅកាន់អ្នកចូលរួមក្នុងការជួបជុំជាសាធារណៈមួយនៅមុខសេតវិមាន នៅរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោន កាលពីថ្ងៃពុធ ទី២៨ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៧។
ថ្លែងនៅក្នុងការជួបជុំជាសាធារណៈមួយនៅមុខសេតវិមាននាព្រឹកថ្ងៃពុធកន្លងទៅនេះ អ្នកនាង ជុំ ម៉ុនថា បានប្រាប់ VOA ថា ក្រុមសកម្មជននៅរដ្ឋមីនីសូតា (Release MN8) នឹងបន្តការតស៊ូមតិទាមទារឲ្យមានការដោះលែងលោក ផាន ចំរើន រួមទាំងបុរសខ្មែរម្នាក់ទៀតគឺលោក ញៀន សាម៉េត ដែលសព្វថ្ងៃនេះកំពុងជាប់ឃុំខ្លួននៅមន្ទីរឃុំខ្លួនជនអន្តោប្រវេសន៍នៅរដ្ឋមីនីសូតា។
«ខ្ញុំចង់ឲ្យពួកគេដោះលែងប្អូនប្រុសខ្ញុំ ហើយឲ្យយើងបានវិលត្រឡប់មកជួបជុំគ្រួសារវិញ ដើម្បីឲ្យយើងបានរស់នៅជួបជុំគ្នា»។
លោក ផាន ចំរើន ត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទល្មើសមួយចំនួន រួមមានបទបង្កឲ្យមានការខូចខាតទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈ កាលពីឆ្នាំ២០០៩។ លោកត្រូវបានកាត់ទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេលមួយឆ្នាំ ក៏ប៉ុន្តែលោកត្រូវបានដោះលែងមុនពេលកំណត់ដោយសារតែអាកប្បករិយាល្អ ដោយបានជាប់ឃុំរយៈពេល៤០ថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ។
ក៏ប៉ុន្តែ នៅខែសីហា ឆ្នាំ២០១៦ លោកត្រូវបានអាជ្ញាធរគយ និងអន្តោប្រវេសន៍ (ICE) ប្រចាំរដ្ឋមីនីសូតា ចាប់ខ្លួន និងរង់ចាំបទបញ្ជាបញ្ជូនទៅប្រទេសកម្ពុជា។ លោក ផាន ចំរើន និងក្រុមគ្រួសារ ត្រូវបានផ្តល់សិទ្ធិរស់នៅដោយស្របច្បាប់ក្នុងនាមជាជនភៀសខ្លួនកាលពីខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៨៤ ដែលពេលនោះលោក មានអាយុត្រឹមតែពីរឆ្នាំប៉ុណ្ណោះ។
ការប្តឹងឧទ្ធរណ៍របស់រដ្ឋាភិបាលសហព័ន្ធរបស់លោក ត្រាំ ដោយតវ៉ាប្រឆាំងនឹងសេចក្តីសម្រេចរបស់ចៅក្រមអន្តោប្រវេសន៍នេះ ត្រូវបានចាត់ទុកថាមិនសូវកើតមានជាញឹកញាប់នោះទេ ជាពិសេសក្នុងករណីបញ្ឈប់ការបញ្ជូនខ្លួនជនអន្តោប្រវេសន៍ទៅកាន់ប្រទេសកំណើតរបស់ពួកគេវិញ។
អ្នកចូលរួមម្នាក់បានលើកពាក្យស្លោកមួយដែលសរសេរជាភាសាអង់គ្លេសដែលបកប្រែជាភាសាខ្មែរថា «បញ្ជូនភាពស្អប់ខ្ពើមចេញទៅ ពីព្រោះថាជនភៀសខ្លួនត្រូវតែបន្តរស់នៅទីនេះ» នៅក្នុងការជួបជុំជាសាធារណៈមួយនៅមុខសេតវិមាន កាលពីថ្ងៃពុធ ទី២៨ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៧។
អ្នកនាង Mari Quenemoen នាយកនៃគម្រោងសារគមនាគមន៍ និងអភិវឌ្ឍន៍នៃអង្គការ Southeast Asia Resource Action Center បានថ្លែងប្រាប់ VOA នៅមុនការជួបជុំសាធារណៈនៅមុខសេតវិមាន ថា ករណីប្តឹងឧទ្ធរណ៍លើសំណុំរឿងលោក ផាន ចំរើន នេះ បង្ហាញឲ្យឃើញពីឥរិយាបថដ៏តឹងរ៉ឹងកាន់តែខ្លាំងឡើងរបស់រដ្ឋាភិបាលលោក ត្រាំ ជុំវិញបញ្ហាអន្តោប្រវេសន៍នេះ។
អ្នកនាង Quenemoen បានថ្លែងថា៖ «ក្នុងសង្គមដែលប្រឈមខ្ពស់នឹងបទឧក្រិដ្ឋកម្មបែបនេះ [រដ្ឋាភិបាល] ចាំបាច់ត្រូវតែពិនិត្យមើលលើស្ថានភាពរបស់បុគ្គល និងគ្រួសារនីមួយៗដាច់ដោយឡែកពីគ្នា ហើយសម្រេចថា សេចក្តីសម្រេចបែបណាដែលសមរម្យដល់ក្រុមគ្រួសារ សហគមន៍ និងសង្គមអាមេរិក»។
គោលនយោបាយអន្តោប្រវេសន៍របស់រដ្ឋាភិបាលអាមេរិក ក្រោមរដ្ឋបាលលោកប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ត្រាំ មានលក្ខណៈតឹងរ៉ឹង នេះបើតាមការលើកឡើងរបស់អ្នកជំនាញខាងច្បាប់ ដែល VOA បានរាយការណ៍នាពេលកន្លងមកនេះ។
ក្រុមសកម្មជនសិទ្ធិជនភៀសខ្លួន និងអន្តោប្រវេសន៍ បានលើកឡើងថា ចាប់តាំងពីខែកុម្ភៈកន្លងនេះ ពលរដ្ឋខ្មែរនៅសហរដ្ឋអាមេរិកជាង៣០នាក់ ត្រូវបានបញ្ជូនទៅប្រទេសកម្ពុជា។ បន្ថែមលើនេះ ប្រជាពលរដ្ឋមកពីតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ផ្សេងទៀត ដូចជាប្រទេសវៀតណាម និងឡាវនៅសហរដ្ឋអាមេរិក ក៏ត្រូវបានឃុំខ្លួន រង់ចាំបទបញ្ជាបញ្ជូនទៅប្រទេសកំណើតរបស់ពួកគេវិញ។
នេះគឺដោយសារប្រភេទបទល្មើសដែលពួកគេបានប្រព្រឹត្តពីអតីតកាល ដែលបណ្តាលឲ្យពួកគេប្រឈមនឹងការបញ្ជូនខ្លួនទៅប្រទេសកំណើតវិញជាដាច់ខាត ក្រោមកិច្ចខិតខំរបស់រដ្ឋាភិបាលអាមេរិកក្នុងការពង្រឹងគោលនយោបាយអន្តោប្រវេសន៍។ នេះបើយោងតាមការលើកឡើងរបស់អ្នកនាង Katrina Dizon Mariategue អ្នកគ្រប់គ្រងគម្រោងគោលនយោបាយអន្តោប្រវេសន៍នៃអង្គការ SEARAC។
«ខ្ញុំយល់ថា ក្រោមរដ្ឋបាលលោក ត្រាំ នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ក្រុមជនអន្តោប្រវេសន៍ និងជនភៀសខ្លួន ត្រូវបានរងបញ្ហាប្រឈមនេះកាន់តែខ្លាំងលើសជាងមុន»។
លោក ជិត នីន និងភរិយា គឺអ្នកស្រី ជេននី ស្រី (Jenny Srey) ឈរកាន់ដៃគ្នាក្នុងសាមគ្គីភាព នៅក្នុងការជួបជុំជាសាធារណៈមួយនៅមុខសេតវិមាន ដើម្បីតវ៉ាប្រឆាំងនឹងទស្សនៈប្រឆាំងជនអន្តោប្រវេសន៍ និងជនភៀសខ្លួន កាលពីថ្ងៃពុធ ទី២៨ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៧។ (ទែន សុខស្រីនិត/VOA)
អ្នកនាង Katrina បានបន្ថែមថា ជាទូទៅ មនុស្សភាគច្រើនយល់ថា សហគមន៍ឡាទីន ដែលមួយភាគធំបានធ្វើអន្តោប្រវេសន៍ដោយខុសច្បាប់មកសហរដ្ឋអាមេរិក គឺជាក្រុមជនរងគ្រោះចម្បងគេ ក្រោមគោលនយោបាយអន្តោប្រវេសន៍ដ៏តឹងរ៉ឹងនេះ។ ជាក់ស្តែង សហគមន៍អាស៊ីអាគ្នេយ៍ រួមមានកម្ពុជា វៀតណាម ឡាវជាដើម ដែលជាអតីតក្រុមជនភៀសខ្លួន ក៏ទទួលរងគ្រោះដោយសារតែគោលនយោបាយនេះដែរ ក៏ប៉ុន្តែមនុស្សចំនួនតូចប៉ុណ្ណោះបានស្វែងដឹងពីបញ្ហាអន្តោប្រវេសន៍ ដែលសហគមន៍អាស៊ីអាគ្នេយ៍បានប្រឈម។
«ដូច្នេះ វាមានសារៈសំខាន់ណាស់ ដែលយើងត្រូវតែលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងអំពីបញ្ហានេះ និងស្វែងយល់កាន់តែច្បាស់អំពីបញ្ហាដែលសហគមន៍ទាំងនេះប្រឈម»។
លោក ផាន ចំរើន គឺជាបុរសខ្មែរម្នាក់ ក្នុងចំណោមបុរសខ្មែរចំនួន៨នាក់នៅរដ្ឋមីនីសូតា ដែលត្រូវបានចាប់ឃុំខ្លួនបញ្ជូនទៅប្រទេសកម្ពុជា ដោយសារតែបទលើ្មស និងបទឧក្រិដ្ឋកម្មដែលពួកគេបានប្រព្រឹត្តពីអតីតកាល។ កាលពីខែឧសភាកន្លងទៅនេះ បុរសជនជាតិខ្មែរ៥នាក់ ក្នុងចំណោម៨នាក់នេះ ត្រូវបានបញ្ជូនខ្លួនទៅប្រទេសកម្ពុជា។ មានតែលោក ជិត នីន ម្នាក់ប៉ុណ្ណោះដែលបានឈ្នះក្តីនៅតុលាការអន្តោប្រវេសន៍ប្រចាំរដ្ឋមីនីសូតា កាលពីខែមីនា ហើយបានជួបជុំគ្រួសាររបស់លោកវិញ។
អ្នកស្រី ជេននី ស្រី (Jenny Srey) ដែលជាភរិយា និងលោក ជិត នីន បានចូលរួមនៅក្នុងការជួបជុំជាសាធារណៈនៅមុខសេតវិមាននេះ ដើម្បីបង្ហាញសាមគ្គីភាព និងចូលរួមធ្វើយុទ្ធនាការស្វែងរកអន្តាគមន៍ដល់អ្នកនាង ជុំ ម៉ុនថា ដែលមានប្អូនប្រុសនៅជាប់ឃុំខ្លួន និងក្រុមគ្រួសាររបស់លោក ញៀន សាម៉េត ដែលអាចប្រឈមនឹងការបញ្ជូនខ្លួនទៅប្រទេសកម្ពុជានោះ។
អ្នកស្រី ជេននី ស្រី បានប្រាប់ VOA ថា លោក ជិត នីន បានចាត់ទុកបុរសទាំង៧នាក់នៅរដ្ឋមីនីសូតា ដូចជាបងប្អូន «ដូច្នេះវាពិតជាមានសារៈសំខាន់សម្រាប់អ្នកទាំងពីរក្នុងការចូលរួមចំណែក និងធ្វើការជាមួយក្រុមសកម្មជនរដ្ឋមីនីសូតា Release MN8»។
«វាមានសារៈសំខាន់ណាស់ក្នុងការផ្តល់ឱកាសឲ្យក្រុមគ្រួសារបានជួបជុំគ្នាវិញ ហើយបញ្ឈប់ការបង្កឲ្យមានការភ័យខ្លាចដល់ក្រុមគ្រួសារ ដោយសារតែគោលនយោបាយអន្តោប្រវេសន៍បែបប្រឆាំងនឹងជនអន្តោប្រវេសន៍នេះ»។
ទោះជាមានការប្តឹងឧទ្ធរណ៍នេះក្តី អ្នកនាង ជុំ ម៉ុនថា បានឲ្យដឹងថា ប្អូនប្រុសរបស់អ្នកនាង គឺលោក ផាន ចំរើន នៅតែមានក្តីសង្ឃឹម ទោះបីវាពិបាកយ៉ាងណាក៏ដោយ៕