កម្ពុជា​និង​ចិន ​ប្តេជ្ញាគាំទ្រ​គ្នា​ឥត​ងាក​រេ​ ពេល​វៀតណាម​កាន់តែ​បារម្ភ​លើ​គម្រោង​ព្រែកជីក​ហ្វូណន​តេជោ

រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចិនលោក Wang Yi និងនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជាលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ចាប់ដៃស្វាគមន៍គ្នា នៅវិមានសន្តិភាព រាជធានីភ្នំពេញ នាថ្ងៃទី២២ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤។ (AKP via AP)

កម្ពុជា​និង​ចិន​ ប្តេជ្ញា​ជួយ​គ្នា​ទៅវិញ​ទៅមក​ដើម្បីរឹត​ចំណង​មិត្តភាព​ដែកថែប​ និង​ការ​កសាង​ «សហគមន៍​វាសនា​រួម​» ខណៈ​ក្តី​បារម្ភ​ពី​ភាគី​វៀតណាម​បាន​កើនឡើង​លើ​គម្រោង​ព្រែកជីក​ហ្វូណន​តេជោ​កម្ពុជា​ដែល​ទទួលបាន​ហិរញ្ញប្បទាន​ពី​រដ្ឋាភិបាល ទីក្រុង​ប៉េកាំង​ ក្រោម​រូប​ភាព​ ​BOT។

ការ​ថ្លែង​របស់​ភាគីទាំង​ពីរ​បែបនេះ​ធ្វើឡើង​នៅអំឡុង​ពេលនៃដំណើរ​មក​កាន់​កម្ពុជា​របស់​រដ្ឋ មន្ត្រីការ​បរទេស​ចិន​ លោក វ៉ាង យី (Wang Yi) រយៈពេល​៣ថ្ងៃចាប់ពីថ្ងៃទី​២១ដល់ទី​២៣ ខែ​មេសា​ ឆ្នាំ​២០២៤​។

នៅក្នុង​ជំនួប​ជាមួយ​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​កម្ពុជា​កាល​ពី​ថ្ងៃចន្ទ​ ប្រមុខ​ការទូត​ចិន​លោក វ៉ាង យី លើកឡើង​ថា​មិន​ថា​ស្ថានភាព​អន្តរជាតិ​មានការ​ផ្លាស់ប្តូរ​បែបណា​ទេ ចិន​នឹង​នៅតែ​ជាមិត្ត​ដ៏គួរឱ្យ​ទុកចិត្ត​បំផុត​និង​ជា​អ្នកគាំទ្រ​ឥតងាករេ​ចំពោះការ​អភិវឌ្ឍ​របស់​កម្ពុជា​ ខណៈ​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​កម្ពុជា​លោក​ហ៊ុន ម៉ាណែត ឆ្លើយតប​ទៅវិញ​ថា​កម្ពុជា​គាំទ្រយ៉ាងមុតមាំ​ចំពោះ​ជំហរ​របស់​ចិន​នៅលើបញ្ហា​ផ្សេងៗ ដែល​ជា​ប្រយោជន៍​ស្នូល​របស់​ចិន​។

​បើ​តាម​សេចក្តី​ប្រកាស​ព័ត៌មាន​រួម ចុះថ្ងៃទី​២៣ ខែ​មេសា ឆ្នាំ ២០២៤ កម្ពុជា​និង​ចិន​ បាន​ចាត់ទុកគ្នា​ទៅវិញទៅមក​ថា​ជា«មិត្តភាព​ដែកថែប​ដែល​តែងតែ​នៅក្បែរគ្នា​ និង​ជួយគ្នា​ក្នុង​គ្រាលំបាក» ហើយ​ប្តេជ្ញា​នៅក្នុង​ការ​កសាង​សហគមន៍​វាសនា​រួម​កម្ពុជា-ចិន​ប្រកប​ដោយ​ភាព​ជ្រាល​ជ្រៅនិង​ជាក់​ស្តែង​។

សេចក្តី​ប្រកាស​ព័ត៌មាន​បញ្ជាក់ថា​៖«​ភាគីចិន​បានគូស​បញ្ជាក់​សារ​ជាថ្មីនូវការ​គាំទ្រ​ចំពោះ​ជម្រើស​របស់​កម្ពុជា​លើមាគ៌ា​អភិវឌ្ឍ​ន៍ដែល​ស្រប​នឹងលក្ខណ្ឌជាតិ​ គាំទ្រដល់​កិច្ច​ខិត​ខំ​ប្រឹង​ប្រែង​របស់​កម្ពុជា​ដើម្បីការពារ​អធិបតេយ្យភាព​ជាតិ​ សន្តិសុខ​ និងផល​ប្រយោជន៍​នៃការអភិវឌ្ឍ​ ព្រមទាំង​ប្រឆាំង​ដាច់​ខាត​ចំពោះ​ការ​ជ្រៀតជ្រែក​ពីផ្នែក​ខាង​ក្រៅក្នុងកិច្ច​ការផ្ទៃក្នុងរបស់កម្ពុជា​។ ភាគីកម្ពុជា​ក៏​បាន​បញ្ជាក់​ឡើងវិញ​ពីការ​ប្តេជ្ញាចិត្ត​របស់ខ្លួន​ចំពោះ​គោលនយោបាយ​ចិន​តែមួយ​ និងទទួលស្គាល់​ថា​សា​ធារ​ណរដ្ឋ​ប្រជាមា​និត​ចិនគឺ​ជារដ្ឋាភិបាល​ស្រប​ច្បាប់​តែ​មួយគត់​តំណាង​ឱ្យ​ប្រទេស​ចិន​ទាំង​មូល​»។

ក្នុង​ជំនួប​ជាមួយ​ក្រុមមន្ត្រី និង​ថ្នាក់ដឹកនាំ​កម្ពុជា លោក​វ៉ាង យី​ បាន​លើកឡើង​មិនដាច់​ពីមាត់​ទៅលើ​ការ​បន្ត​ជួយ​គាំទ្រ​កម្ពុជា​ ហើយភាគី​កម្ពុជា ក៏បង្ហាញ​ជំហរ​ត្រូវ​ការ​ចិន​ឱ្យ​ជួយ​នាំ​វិនិយោគិន​មក​បណ្តាក់​ទុន​នៅ​កម្ពុជា​ និងបន្ត​អភិវឌ្ឍ​គម្រោង​ផ្សេង​ៗ​ដែល​បាន​ព្រម​ព្រៀង​រួច​។

ប៉ុន្តែ​ភាគី​ទាំងពីរ​ មិនមាន​ការ​លើក​ឡើង​ណាមួយ​ ជុំវិញ​គម្រោង​ព្រែក​ជីក​ហ្វូណន​តេជោ​ដ៏​មាន​មហិច្ឆតា ព្រោះ​គម្រោង​នេះនឹង​ធ្វើ​ឱ្យ​កម្ពុជា​កាត់​បន្ថយ​ការចំណាយ​បាន​ច្រើន​លើ​ការ​ដឹក​ជញ្ជូន​ទំនិញ​ក្នុងដែនទឹក​ និង​ឈប់​ពឹងផ្អែក​លើ​ច្រក​ផ្លូវ​ទឹក​របស់​វៀតណាម​។

​គម្រោងជីក​ហ្វូណន​តេជោ​នេះ​ជា​ផ្នែក​មួយ​នៃ​គម្រោង​ក្រវាត់​ផ្លូវ​ពាណិ​ជ្ជ​កម្ម(Belt and Road InitiativeឬBRI)​ របស់​រដ្ឋាភិបាល​ចិន​ ហើយ​ក៏កំពុង​ត្រូវបាន​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វ​ផ្សាយ​អន្តរជាតិ​មួយ​ចំនួន​រាយ​ការណ៍​ថា​ វាអាច​បង្ក​ជាក្តី​បារម្ភ​ដល់​ប្រទេស​វៀតណាម ប្រសិនបើវា​ត្រូវ​បាន​ប្រើប្រាស់​លើស​ពីក្រប​ខណ្ឌ​សេដ្ឋកិច្ច និង​សង្គម​។ ​

បញ្ញវន្ត​វៀតណាម​ជា​ច្រើននាក់​ក៏បាន​ធ្វើ​ការពិភាក្សា​ លើ​គម្រោង​នេះ​ថា​ អាច​នាំមក​នូវ​វត្តមាន​យោធា​ចិន​នៅ​កម្ពុជា​។ នេះ​បើតាម​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​របស់​វៀតណាម​ដែល​ជា​មិត្ត​ប្រពៃណី​របស់​កម្ពុជា​។

បញ្ញវន្ត​ខ្មែរខ្លះ ក៏បាន​ពិនិត្យលើ​គម្រោង​ និង​បាន​ធ្វើការ​វិភាគថា​ គម្រោង​នេះ​ ទំនង​ជា​អាច​ជួយ​កម្ពុជា​បន្ថយ​ការ​ពឹង​ផ្អែក​លើ​វៀតណាម ហើយ​ចិន​នឹង​មាន​លទ្ធភាព​បង្កើន​ឥទ្ធិពល​ក្នុងប្រទេស​ជាប់​ទន្លេមេគង្គ​។

លោក បោង ច័ន្ទសម្បត្តិ និស្សិត​ថ្នាក់បណ្ឌិត​នៅមជ្ឈមណ្ឌល​សិក្សា​យុទ្ធសាស្ត្រ​និង​ការ​ពារ​ នៃសា​កល​វិទ្យា​ល័យ​ជាតិ​អូស្ត្រា​លី ​លើក​ឡើង​នៅក្នុង​អត្ថបទ​ទើប​ចុះផ្សាយថ្មី​នៅ​គេហទំព័រ FULCRUM ដែល​ផ្តោត​ការ​វិភាគ​របស់​ខ្លួន​លើ​តំបន់​អាស៊ី​អាគ្នេយ៍ថា ទោះបី​ជា​ក្តី​បារម្ភ​របស់​វៀត​ណាម​អំពីផល​ប៉ះពាល់​បរិស្ថានដែល​អាច​កើត​មាន​នៃ​គម្រោង​នេះ អាច​យល់​បាន ហើយចាំបាច់ត្រូវ​តែ​ទទួលបាន​ការ​ធានា​ចំពោះ​ហានិភ័យ​ផ្សេង​ៗ​ក៏​ដោយ ប៉ុន្តែ​ការ​បារម្ភ​គឺត្រូវ​បានជំរុញកាន់តែ​ច្រើនដោយ​ការរំ​ពឹងទុកនៃ​ការ​បាត់​បង់​ឥទ្ធិពល​របស់​ខ្លួនបន្ថែម​ទៀត​លើកម្ពុជា​ និង​តួនាទី​របស់​ប្រទេស​ចិន​នៅ​ក្នុង​ភូមិសាស្ត្រ​នយោបាយ​ទន្លេ​មេគង្គ​។

«ទោះបី​ជា​ព្រែកជីក​នេះ​ជាជំហាន​ដ៏សំខាន់​មួយក្នុង​ដំណើរ​ស្វែងរក​រយៈពេល​វែងរបស់​កម្ពុជា​សម្រាប់​ការ​តភ្ជាប់​កាន់​តែ​ទូលំ​ទូលាយ និង​វិបុលភាព​សេដ្ឋកិច្ចក៏​ដោយ ​ការ​គ្រប់​គ្រងទំនាក់​ទំនង​ល្អ​ជា​មួយ​វៀត​ណាម​ក្នុង​អំឡុង​ពេល​សាងសង់​ព្រែកជីក​នេះ នឹង​ក្លាយ​ជា​ការ​សាក​ល្បងគោល​នយោបាយ​បរទេស​លើក​ដំបូង​ដែល​លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត​ ​ប្រឈម​មុខ​ដើម្បី​ដោះស្រាយ​» នេះបើតាម​លោក បោង ច័ន្ទសម្បត្តិ​ ដែលជាអ្នក​ស្រាវជ្រាវ​ម្នាក់​ផងដែរ​នៅវិទ្យាស្ថាន​ចក្ខុវិស័យ​អាស៊ី​។

បើ​តាម​អ្នកស្រាជ្រាវ​រូបនេះ​ ការណ៍ដែល​វៀតណាម​លើកឡើង​ពី​បញ្ហា​ព្រែក​ជីកនេះ​ពាក់ព័ន្ធជា​មួយ​ហេតុផល​ពីរ​។ទី​១ វៀតណាមត្រូវតែដើរ​ដោយ​ប្រុងប្រយ័ត្ន ចាប់​តាំង​ពីទីក្រុង​ប៉េកាំង​នឹង​គាំទ្រផ្នែក​ហិរញ្ញវត្ថុ​លើគម្រោង​ព្រែកជីក​ក្រោម​គំនិត​ផ្តួច​ផ្តើមខ្សែ​ក្រវ៉ាត់ ​និងផ្លូវ (BRI) និង​ថា​ប្រតិកម្ម​ហួស​ហេតុ ឬការ​អត្ថាធិប្បាយ​ដ៏ក្ដៅគគុកពី​ទី​ក្រុង​ហា​ណូយ នឹង​បំផុស​ឱ្យមាន​ស្មារតីជាតិនិយម​ក្នុង​ចំណោម​ប្រជាជនកម្ពុ​ជា ដែល​ជំរុញ​ឱ្យគម្រោង​ព្រែកជីក​នេះឆ្ពោះ​ទៅមុខ។

លោក​បន្តថា​គម្រោង​នេះជា​និមិត្តរូប​នៃ​ការ​ស្វែង​រក​អធិបតេយ្យភាព​របស់​កម្ពុជា​ក្នុង​ការ​ដឹក​ជញ្ជូន និង​ធ្វើ​ពាណិជ្ជកម្ម​ទំនិញ​ក្នុង​ស្រុក និង​ក្រៅ​ប្រទេស។

​ក្នុង​សំណុំរឿង​ព្រែក​ជីក​នេះ​ អ្នក​នាំពាក្យ​ក្រសួងការបរទេស​វៀតណាម​ លោក Doan Khac Viet លើកឡើង​កាល​ពី​ថ្ងៃទី​១១ ខែ​មេសា ឆ្នាំ​២០២៤​ថា៖​«វៀតណាម​ មាន​ចំណាប់​អារម្មណ៍​យ៉ាងខ្លាំង​ចំពោះព័ត៌មាន​អំពី​គម្រោង​ព្រែកជីក​ហ្វូណន​តេជោ​ ហើយ​បានស្នើឱ្យ​ភាគី​កម្ពុជា​សម្របសម្រួល​យ៉ាង​ជិត​ស្និទ្ធ​ជាមួយ​ភាគីវៀត​ណាម និង​គណៈកម្ម​ការទន្លេ​មេគង្គអន្តរ​ជាតិ ក្នុងការ​ចែក​រំលែក​ព័ត៌មាន និង​វាយតម្លៃ​ផល​ប៉ះពាល់​នៃ​គម្រោង​នេះ​»​។​

កាល​ពី​ថ្ងៃទី ​៦ ខែមេសា​ ឆ្នាំ ​២០២៤​ កា​សែត The Straits Times ដែល​មាន​ស្នាក់ការ​នៅ​ប្រទេស​សិង្ហ​បុរី​ បាន​ចុះ​ផ្សាយ​សេចក្តី​រាយ​ការណ៍​មួយ​ជាមួយនឹង​ការវិភាគថា​ គម្រោង​ដ៏ធំមួយ​នេះ​អាច​ជា​ច្រក​ដ៏​មាន​សក្តានុពល​សម្រាប់​យោធា​ចិន​។

ទោះ​ជាយ៉ាង​ណាក្តី​ រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ម្តងហើយ​ម្តងទៀត​ បដិសេ​ធ​រាល់ការ​ចោទ​ប្រកាន់​ថាកម្ពុជា​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​ចិន​ដាក់ទ័ព​នៅទឹកដី​របស់​ខ្លួន​។ ទាក់​ទិន​គម្រោង​ព្រែក​ជីកហ្វូណន​តេជោនេះ​ អតីត​នាយក​រដ្ឋ​មន្ត្រី​កម្ពុជា​ បាន​ចេញមុខ​បកស្រាយថា ព្រែក​ជីក​ហ្វូណនតេជោ​ នឹង​ត្រូវ​កសាងឡើងសម្រាប់​បម្រើ​ផល​ប្រយោជន៍​សេដ្ឋកិច្ច​សង្គមសុទ្ធ​សាធ​ មិន​មែន​ជួយ​សម្រួល​ដល់​កង​ទ័ព​ជើង​ទឹក​ចិន​ដូច​ការ​ផ្សាយ​របស់​សារព័ត៌មាន​បរទេស​មួយ​ចំនួន​ឡើយ៕