ក្នុងនាមជាប្រេសិតពិសេសរបស់ប្រធានអាស៊ានស្តីពីមីយ៉ាន់ម៉ា រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសកម្ពុជាលោក ប្រាក់ សុខុន បានបង្ហាញ «ក្តីកង្វល់ខ្លាំង» ចំពោះរបាយការណ៍ស្តីពីការផ្ទេរអ្នកស្រី អោងសាន ស៊ូជី (Aung San Suu Kyi)ពីលំនៅដ្ឋានទៅកាន់ពន្ធនាគារនៅទីក្រុងណៃពិដោ ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា។
ការលើកឡើងនេះធ្វើឡើងប៉ុន្មានថ្ងៃមុនដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោកជាលើកទីពីរទៅកាន់ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ដែលនឹងចាប់ផ្តើមពីថ្ងៃពុធ ទី២៩ ខែមិថុនា។
សេចក្តីប្រកាសមួយចេញដោយក្រសួងការបរទេសកម្ពុជាកាលពីថ្ងៃទី២៧ ខែមិថុនា បានបញ្ជាក់ថា នៅក្នុងលិខិតទៅកាន់រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសមីយ៉ាន់ម៉ាលោក Wunna Maung Lwin កាលពីពេលថ្មីៗនេះ លោក ប្រាក់ សុខុន ស្នើសុំឲ្យរបបសឹកមីយ៉ាន់ម៉ាពិចារណាបញ្ជូនអ្នកស្រី អោងសាន ស៊ូជី ត្រឡប់មកលំនៅដ្ឋានវិញ។
លោក ប្រាក់ សុខុន បានលើកឡើងក្នុងសម្តីដើមថា៖ «ខ្ញុំសូមលើកឡើងពីការទទូចរបស់សហសេវិកអាស៊ាន សូមឲ្យក្រុមប្រឹក្សារដ្ឋបាលរដ្ឋនៃមីយ៉ាន់ម៉ា ប្រកាន់យកក្តីអនុគ្រោះ និងសម្រួលដល់ការវិលត្រឡប់របស់លោកស្រី អោងសាន ស៊ូជី ទៅកាន់លំនៅដ្ឋានដែលលោកស្រីត្រូវបានឃុំខ្លួនពីដំបូង ដោយហេតុផលសុខភាព និងសុខមាលភាពទ្រុឌទ្រោមរបស់លោកស្រី ក៏ដូចជា ការអនុវត្តនីតិរដ្ឋប្រកបដោយយុត្តិធម៌ និងសុភវិនិច្ឆ័យ»។
មេដឹកនាំយោធាមីយ៉ាន់ម៉ាបានធ្វើរដ្ឋប្រហារកាលពីថ្ងៃទី១ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២១ ដោយទម្លាក់រដ្ឋាភិបាលជាប់ឆ្នោតរបស់អ្នកស្រី អោងសាន ស៊ូជី (Aung San Suu Kyi) ចេញពីតំណែង។ មកទល់ពេលនេះ អ្នកស្រី អោងសាន ស៊ូជី កំពុងត្រូវបានឃុំខ្លួនចាប់តាំងពីរដ្ឋប្រហារមក ហើយអ្នកស្រីបានប្រឈមនឹងបទចោទប្រកាន់ចំនួន១១ករណី ទោះបីជាអ្នកស្រីបានច្រានចោលបទចោទប្រកាន់ទាំងអស់ក៏ដោយ។
រូបឯកសារ៖ អ្នកតវ៉ាដើរកាត់ផ្សារមួយដែលមានផ្ទាំងរូបភាពមេដឹកនាំមីយ៉ាន់ម៉ាអ្នកស្រី Aung San Suu Kyiនៅសង្កាត់ Kamayut ក្នុងទីក្រុង Yangon ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី ៨ ខែមេសា ឆ្នាំ ២០២១។
កាលពីថ្ងៃធ្នូ ឆ្នាំ២០២១ តុលាការបានកាត់ទោសអ្នកស្រីឲ្យជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេល៤ឆ្នាំ មុនពេលទោសទណ្ឌនេះ ត្រូវបានបន្ថយមកត្រឹម២ឆ្នាំវិញ ក្រោយពីមានសំណើពីមេដឹកនាំយោធាមីយ៉ាន់ម៉ាលោក Min Aung Hlaing។
រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការបរទេស លោក ប្រាក់ សុខុន នឹងធ្វើដំណើរជាលើកទីពីររបស់លោកក្នុងនាមជាប្រេសិតរបស់ប្រធានអាស៊ាន ទៅកាន់មីយ៉ាន់ម៉ា ដែលនឹងចាប់ផ្តើមពីថ្ងៃពុធ ទី២៩ ខែមិថុនា ដល់ថ្ងៃទី៣ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២២។ នេះបើយោងតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា ចេញផ្សាយនៅថ្ងៃអង្គារនេះ។
ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជាបញ្ជាក់ថា ដំណើរទស្សនកិច្ចនេះមានគោលបំណងតាមដានវឌ្ឍនភាពនៃការអនុវត្តការព្រមព្រៀងជាឯកច្ឆន្ទ៥ចំណុច និងលទ្ធផលនៃ កិច្ចប្រជុំពិគ្រោះយបោល់ស្តីពីជំនួយមនុស្សធម៌របស់អាស៊ានសម្រាប់មីយ៉ាន់ម៉ា ដែលប្រព្រឹត្តទៅកាលពីថ្ងៃទី៦ ខែឧសភា នៅរាជធានីភ្នំពេញ។
វីអូអេខ្មែរមិនទាន់ទទួលបានការឆ្លើយតបពីអ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសកម្ពុជាលោក ជុំ សុន្ទរី និងស្ថានទូតមីយ៉ាន់ម៉ាប្រចាំនៅកម្ពុជានៅឡើយទេនាថ្ងៃអង្គារនេះ តែលោកឧត្តមសេនីយ៍ទោ Zaw Min Tun អ្នកនាំពាក្យយោធាមីយ៉ាន់ម៉ា បានប្រាប់វីអូអេភាសាភូមាកាលពីថ្ងៃចន្ទថា៖«មាននរណាម្នាក់អាចនៅពីលើច្បាប់បានទេ។ ក្នុងករណីអតីតទីប្រឹក្សារដ្ឋអ្នកស្រី Aung San Suu Kyi យើងបានរៀបចំឲ្យគាត់យ៉ាងស្រួល នៅដាច់ពីអ្នកទោសផ្សេងទៀត»។
រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាព្យាយាមឲ្យថ្នាក់ដឹកនាំជាន់ខ្ពស់របស់របបសឹកភូមាចូលរួមកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន បើទោះមានការជំទាស់ពីមេដឹកនាំរបស់ប្រទេសមួយចំនួនក៏ដោយ។
កាលពីថ្ងៃទី២១ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២២ រដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិរបស់របបសឹកភូមា គឺលោក Mya Tun Oo ក៏បានអញ្ជើញចូលរួមកិច្ចប្រជុំកំពូលរដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិ ដោយផ្ទាល់ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ដែលកម្ពុជាធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះ។
ប្រធានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាលោក គិន ភា ឲ្យដឹងថា រដ្ឋាភិបាលយោធាមីយ៉ាន់ម៉ានឹងមិនយល់ស្របតាមការទទូចរបស់កម្ពុជានោះទេ ខណៈមេដឹកនាំយោធាមីយ៉ាន់ម៉ាមិនបានបង្ហាញទំនោរក្នុងការគោរពតាមចំណុចព្រមព្រៀង៥ចំណុចរបស់អាស៊ានមកទល់ពេលនេះ។
លោកថ្លែងថា៖ «កន្លងមកនេះ មេដឹកនាំយោធាមីយ៉ាន់ម៉ាតែងតែព្រងើយកណ្តើយ ហើយហាក់ដូចជាមិនមានភាពស្មោះត្រង់និងសុឆន្ទៈ ក៏ដូចជា មិនមានសាច់ការក្នុងការអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងកុងសង់ស៊ីសទាំង៥ចំណុចរបស់អាស៊ាន ដែលមេដឹកនាំយោធាមីយ៉ាន់ម៉ាខ្លួនឯងហ្នឹងក៏បានចុះហត្ថលេខាផងដែរ»។
ប្រធានប្រតិបត្តិនៃវិទ្យាស្ថានចក្ខុវិស័យអាស៊ី និងជាអ្នកជំនាញទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ លោក ឈាង វណ្ណារិទ្ធ ចាត់ទុកករណីបញ្ជូនអ្នកស្រី អោងសាន ស៊ូជី ទៅកាន់ពន្ធនាគារជាទម្រង់មួយនៃការដាក់បន្ទុកបន្ថែមលើអ្នកនយោបាយពីសំណាក់យោធាមីយ៉ាន់ម៉ា ហើយផ្ទុយពីឆន្ទៈរបស់អាស៊ានដែលកំពុងជំរុញឲ្យមានដំណោះស្រាយនយោបាយនៅមីយ៉ាន់ម៉ា។
លោកថ្លែងថា៖ «និយាយចំជាការដើរថយក្រោយបន្ថែមទៀត (Backstep) នៅក្នុងការវិវត្តនយោបាយនៅភូមានេះ។ អ៊ឹចឹងកម្ពុជាដែលជាប្រធានអាស៊ានពិបាកនឹងជំរុញបន្ថែម។ ដូច្នេះចេះតែខំប្រឹងទទូចឲ្យរដ្ឋាភិបាលយោធាភូមាហ្នឹង បង្កនូវបរិយាកាសនយោបាយល្អដើម្បីការចរចាហ្នឹង។ ហើយបានមិនបានប៉ុនណាវាអាស្រ័យលើរបបយោធាហ្នឹងទេ ពីព្រោះថា យើងមានសម្ពាធការទូតតែប៉ុណ្ណឹង អត់មានអីក្រៅពីហ្នឹងទេ»។
លោកបានបន្តថា មកទល់ពេលនេះ អ្វីដែលកម្ពុជាអាចជំរុញឲ្យទៅមុខបានជាផ្លែផ្កា មានតែលើផ្នែកជំនួយមនុស្សធម៌តែប៉ុណ្ណោះ និងថា ការចរចានយោបាយមិនអាចបំបែកភាពទាល់ច្រកបាននោះទេ ដោយសារគ្មានភាគីពាក់ព័ន្ធណាមួយបង្ហាញឆន្ទៈក្នុងការចរចា។
គួរបញ្ជាក់ថា កាលពីខែមេសា ឆ្នាំ២០២១ មេដឹកនាំអាស៊ានដែលមានទាំងមេដឹកនាំយោធាមីយ៉ាន់ម៉ាផងដែរ បានមូលមតិគ្នាជាឯកច្ឆន្ទទៅលើ៥ចំណុច។ ទី១ បញ្ឈប់រាល់អំពើហិង្សាជាបន្ទាន់ ហើយគ្រប់ភាគីត្រូវរក្សាភាពអត់ធ្មត់ខ្ពស់បំផុត។ ទី២ កិច្ចសន្ទនាប្រកបដោយការស្ថាបនារវាងភាគីពាក់ព័ន្ធ ដើម្បីផលប្រយោជន៍របស់ប្រជាជន។ ទី៣ ចាត់តាំងប្រេសិតពិសេសរបស់អាស៊ាន ដើម្បីសម្របសម្រួលកិច្ចសន្ទនា ដោយមានជំនួយពីអគ្គលេខាធិការអាស៊ាន។ ទី៤ ផ្តល់ជំនួយមនុស្សធម៌តាមរយៈមជ្ឈមណ្ឌលអាស៊ាន។ ទី៥ ទស្សនកិច្ចរបស់ប្រេសិតពិសេសនៅប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាដើម្បីជួបជាមួយគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់៕