កាលពីសប្តាហ៍មុន រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានបញ្ជាក់ថាខ្លួនបានសម្រេចវាយកម្ទេចចោលអគារនៅមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាមក្នុងខេត្តព្រះសីហនុ ដែលសាងសង់និងជួសជុលឡើងវិញ ដោយប្រាក់ជំនួយសហរដ្ឋអាមេរិក។
ក្រុមអ្នកវិភាគបានថ្លែងនៅថ្ងៃច័ន្ទនេះថា ការវិវឌ្ឍចុងក្រោយនេះបញ្ជាក់ជាថ្មីទៀតថា កម្ពុជាទំនងជាប្រឹងប្រែងទៅអែបនឹងប្រទេសចិនកាន់តែខ្លាំងឡើង បើទោះជាប្រទេសនេះអាចប្រឈមនឹងការខាតបង់ប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ច។
«ដោយសារតែប្រទេសចិនកំពុងប៉ុនប៉ងទាញឲ្យចូលជាធ្លុងមួយនៃសម្ព័ន្ធមិត្តនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ហើយលោក ហ៊ុន សែន ពឹងផ្អែកលើចិននោះ គឺហេតុដូច្នោះហើយអ្នកទាំងពីរត្រូវការគ្នាទៅវិញទៅមក»
លោក Paul Chambers ដែលជាអ្នកវិភាគនយោបាយនិងជាសាស្ត្រាចារ្យនៅសាកលវិទ្យាល័យ Naresuan ក្នុងប្រទេសថៃ ប្រាប់វីអូអេតាមសារអ៊ីម៉ែលនៅថ្ងៃច័ន្ទនេះថា ការវាយកម្ទេចអគារយោធាដែលជាជំនួយរបស់អាមេរិកនេះ ទំនងជារដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន ចង់ផ្តល់សញ្ញាទៅរដ្ឋាភិបាលទីក្រុងប៉េកាំងថា ខ្លួនគឺប្រាកដណាស់មិនឃ្លាតឆ្ងាយពីចិនទេ។
លោកបានអធិប្បាយតាមន័យដើមថា៖ «នេះប្រហែលជាការបង្ហាញមួយរបស់រដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន ទៅទីក្រុងប៉េកាំងថា កម្ពុជាត្រូវបានធានាថានឹងស្ថិតតែនៅក្នុងរង្វង់មិត្តភាពរបស់ចិន»។
អ្នកវិភាគរូបនេះបន្ថែមថា កម្ពុជាបានសម្រេចវាយកម្ទេចចោលអគារដែលជាជំនួយរបស់អាមេរិកយ៉ាងដូច្នេះ គឺព្រោះតែកម្ពុជាចង់ជួយចិនឲ្យសម្រេចបានគោលបំណងរបស់ចិន ដែលកំពុងកៀរគរឲ្យមានសម្ព័ន្ធមិត្តមួយជាក់លាក់ នៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។
លោកលើកឡើងថា៖ «ដោយសារតែប្រទេសចិនកំពុងប៉ុនប៉ងទាញឲ្យចូលជាធ្លុងមួយនៃសម្ព័ន្ធមិត្តនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ហើយលោក ហ៊ុន សែន ពឹងផ្អែកលើចិននោះ គឺហេតុដូច្នោះហើយអ្នកទាំងពីរត្រូវការគ្នាទៅវិញទៅមក»។
លោក Paul Chambers បានកត់សម្គាល់ថា លោក ហ៊ុន សែន មិនហ៊ានធ្វើឲ្យចិនខឹងសម្បារនោះទេ ទោះបីរដ្ឋាភិបាលលោកត្រូវការសហរដ្ឋអាមេរិក ដើម្បីធ្វើឲ្យមានតុល្យភាពនៃអំណាចចិនដែលកំពុងកើនឡើង។
លោកផ្តល់សេចក្តីអធិប្បាយថា៖ «អ្វីដែលលោក ហ៊ុន សែន ចង់បានពីសហរដ្ឋអាមេរិកនោះ គឺជាមធ្យោបាយមួយចំនួន ដើម្បីធ្វើឲ្យមានតុល្យការនៃអំណាចចិនដែលកំពុងកើនឡើងខ្លាំង ខណៈដែលប្រទេសនេះបានស្រូបយកកម្ពុជា តាមរយៈសេដ្ឋកិច្ច។ ប៉ុន្តែលោក ហ៊ុន សែន ភ័យខ្លាចខ្លាំងណាស់ មិនធ្វើឲ្យទីក្រុងប៉េកាំងខឹង ហើយដោយហេតុដូច្នេះហើយ ទើបរដ្ឋាភិបាល[កម្ពុជា] វាយចោលអគារដែលជាជំនួយរបស់អាមេរិកនៅរាម»។
វីអូអេ មិនទាន់អាចទាក់ទងសុំការអធិប្បាយបន្ថែមពីនាយឧត្តមសេនីយ៍ ទៀ បាញ់ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិ និងនាយឧត្តមសេនីយ៍ ឈុំ សុជាតិ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិបានទេ នៅថ្ងៃច័ន្ទនេះ។
ក្នុងបទសម្ភាសន៍មួយជាមួយនឹងអ្នកយកព័ត៌មានរបស់វិទ្យុអាស៊ីសេរី កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ លោក ទៀ បាញ់ បានពន្យល់ថា កម្ពុជាជារដ្ឋអធិបតេយ្យដែលមានសិទ្ធិវាយអគារណាមួយ ដែលជាជំនួយរបស់បរទេស ដោយមិនចាំបាច់ជូនដំណឹងនោះឡើយ។
លោកអះអាងថា ការវាយចោលអគារដែលជាជំនួយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកនោះ គឺគ្មានចេតនាផ្គាប់ចិត្តប្រទេសណាមួយ ហើយការវាយចោលអគារនេះ គឺដើម្បីបើកផ្លូវឲ្យមានការកែលម្អ និងពង្រីកកំពង់ផែមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាម ដែលជាផ្នែកមួយនៃការបង្កើនសមត្ថភាពការពារជាតិ។
រូបឯកសារ៖ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ទះដៃជាមួយនឹងនាយករដ្ឋមន្ត្រីចិន លោក Li Keqiang ក្នុងអំឡុងពេលនៃពិធីចុះហត្ថលេខាមួយនៅឯមហាសាលប្រជាជនក្នុងទីក្រុងប៉េកាំង ប្រទេសចិន ថ្ងៃទី២២ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៩។
លោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា សាស្ត្រាចារ្យវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយនៅប្រទេសកម្ពុជា មានប្រសាសន៍ថា កម្ពុជាគួរផ្តល់សេចក្តីពន្យល់បន្ថែមទៅភាគីសហរដ្ឋអាមេរិក ដើម្បីបញ្ចៀសភាពស្រពេចស្រពិលនានា នៅក្នុងទំនាក់ទំនងកម្ពុជានិងសហរដ្ឋអាមេរិក។
លោកថា កម្ពុជានៅមានពេលដើម្បីចាប់យកដៃគូក្នុងទិដ្ឋភាពពហុនិយម ដោយមិនអាចផ្អែកតែទៅលើការពង្រីកចំណងទាក់ទងជាមួយប្រទេសមួយ ហើយមកបង្កភាពមិនច្បាស់លាស់នៃទំនាក់ទំនងជាមួយប្រទេសផ្សេងទៀត។
«បច្ចុប្បន្ន វាលែងជាឯកប៉ូលអីទៀតហើយ វាទៅជាពហុប៉ូល ហើយមានសហរដ្ឋអាមេរិក មានចិន មានរុស្ស៊ី មានបារំាង អង់គ្លេសអ៊ីចឹង។ ដូច្នេះ កម្ពុជាគួរតែមានពេលវេលា ហើយមានលទ្ធភាពឆ្លើយបំភ្លឺឲ្យច្បាស់លាស់ បើមិនដូច្នោះទេ កម្ពុជាអាចស្ថិតនៅក្នុងគេហៅថា ភាពសង្ស័យធ្វើឲ្យកម្ពុជាកាន់តែលំបាក ឬក៏បរិយាកាសនយោបាយការបរទេសកម្ពុជា ហើយនិងវិនិយោគកម្ពុជាកាន់តែមានភាពស្រពេចស្រពិលទៅវិញទេ»។
លោក Chad Roedemeier អ្នកនាំពាក្យស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំនៅកម្ពុជា មានប្រសាសន៍ថា សហរដ្ឋអាមេរិកបានផ្តល់ថវិកាប្រមាណ ៤ លានដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក ដើម្បីកសាងអគារពីរនៅមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាម។ លោកឲ្យដឹងទៀតថា សហរដ្ឋអាមេរិកមានរបាយការណ៍ ដែលអាចទុកចិត្តបានថា អគារសន្តិសុខដែនសមុទ្រដែលជាជំនួយរបស់អាមេរិកដែលកសាងឡើងនៅឆ្នាំ ២០១២ និងបានកែលម្អឡើងវិញនាពេលថ្មីៗនេះ យ៉ាងហោចណាស់ត្រូវបានវាយកម្ទេចចោលដោយផ្នែកៗ។
«យើងមានការបារម្ភថា ការវាយចោលអគារនោះប្រហែលជាត្រូវបានចងភ្ជាប់ទៅនឹងផែនការរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដើម្បីផ្តល់ឲ្យមានការដាក់សម្ភារៈយោធានិងក្រុមទាហានរបស់កងទ័ពសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន នៅមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាម»
ទោះជាយ៉ាងណា លោកបានអធិប្បាយថា សហរដ្ឋអាមេរិកនៅតែទទូចដល់កម្ពុជាម្តងហើយម្តងទៀត ឲ្យចាត់រាល់វិធានការដើម្បីការពារដែនអធិបតេយ្យភាពរបស់ខ្លួន និងមិនអនុញ្ញាតឲ្យប្រទេសមួយណា មានសិទ្ធិផ្តាច់មុខនៃការប្រើប្រាស់ទីតាំងយោធានៅក្នុងព្រំដែនខ្លួន។
លោកបានថ្លែងបញ្ជាក់តាមសារអ៊ីម៉ែលយ៉ាងដូច្នេះថា៖ «ការសម្រួលឲ្យគ្រប់ដៃគូកម្ពុជាបានចូលទៅមូលដ្ឋានរាម ដូចដែលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ធ្លាប់បានថ្លែងហើយ ដោយមិនមាននរណាអាចមានសិទ្ធិផ្តាច់មុខ ឬក៏មានវត្តមានអចិន្ត្រៃយ៍នោះ នឹងស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជានិងបញ្ចៀសការធ្វើឲ្យខូចស្ថិរភាពតំបន់»។
មន្ទីរបច្ចកោណសហរដ្ឋអាមេរិក បានថ្លែងក្នុងសេចក្តីប្រកាសមួយ កាលពីថ្ងៃសុក្រថា ខ្លួនមានការបារម្ភអំពីរបាយការណ៍ជាច្រើនដែលថា អគារស្នាក់ការនៃកលយុទ្ធរបស់កងទ័ពជើងទឹកកម្ពុជា ដែលជាជំនួយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ត្រូវបានកម្ទេចចោល និងសុំឲ្យមានការពន្យល់ពីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។
មន្ទីរបច្ចុកោណបានថ្លែងថា៖ «យើងមានការបារម្ភថា ការវាយចោលអគារនោះប្រហែលជាត្រូវបានចងភ្ជាប់ទៅនឹងផែនការរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដើម្បីផ្តល់ឲ្យមានការដាក់សម្ភារៈយោធានិងក្រុមទាហានរបស់កងទ័ពសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន នៅមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាម»។
លោក សុខ ឥសាន អ្នកនាំពាក្យគណបក្សកាន់អំណាចច្រានចោលការកត់សម្គាល់របស់មន្ទីរបច្ចកោណ។ លោកថា កម្ពុជាគ្មានបំណងប្រែក្លាយមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាម ជាទីបម្រើដល់សកម្មភាពកងទ័ពចិននោះទេ។
«ខ្ញុំថា សម្តេច ទៀ បាញ់ លោកបានប្រកាសហើយ ក្នុងនាមក្រសួងការពារជាតិ គឺថាអាទីតាំងហ្នឹងវាជាសិទ្ធិផ្តាច់មុខរបស់កម្ពុជា។ មានអីឆ្ងល់ទៀត?...វាជាសិទ្ធិផ្តាច់មុខរបស់កម្ពុជា ហើយកងទ័ពកម្ពុជាត្រូវការអភិវឌ្ឍដែរ»៕