លោក សុខ អាន ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តីនិងជារដ្ឋមន្រ្តីទទួលបន្ទុកទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី បានទទួលមរណភាពកាលពីថ្ងៃពុធកន្លងទៅនេះ។ កាលពីព្រឹកថ្ងៃអាទិត្យ សពរបស់លោក សុខ អាន ត្រូវបានដង្ហែរចេញពីគេហដ្ឋានរបស់លោក ដើម្បីយកទៅបូជានៅសួនច្បារវត្តបុទុមវត្តី ហើយសពត្រូវបានបូជានៅរសៀលថ្ងៃត្រង់។ VOA បានជួបជាមួយប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួន ដើម្បីសាកសួរពីមតិយោបល់របស់ពួកគាត់ អំពីការដឹកនាំរបស់លោក សុខ អាន។
ខណៈពេលដែលសពរបស់លោក សុខ អាន កំពុងត្រូវបានដង្ហែយកទៅបូជានៅសួនច្បារវត្តបុទុមវត្តីនៅម៉ោងប្រមាណ៧ព្រឹក នាង ប្រុស ចាន់សំណាង អាយុ២៣ឆ្នាំ ជាអ្នកលក់កាហ្វេតាមម៉ូតូចល័តនៅជិតផ្លូវដែលដង្ហែសព បាននឹកឃើញដល់ពេលមួយដែលនាងបានជួបលោក សុខ អាន នៅសាលារបស់នាងក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។ នាងបានរំឭកថាកាលនោះនាងស្ថិតក្នុងក្រុមកាយឫទ្ធិរៀនថ្នាក់ទី១០ ហើយលោក សុខ អាន ជាប្រធានកាយឫទ្ធិជាតិកម្ពុជា បានមកសំណេះសំណាលនៅវិទ្យាល័យ ហ៊ុន សែន ចាក់អង្រែ។
នាង ចាន់សំណាង បានរៀបរាប់ថា កាលនោះ លោក សុខ អាន បានណែនាំសិស្សឲ្យខិតខំរៀនសូត្រនិងជៀសឲ្យឆ្ងាយពីគ្រឿងញៀន។
«គាត់ថាយើងត្រូវខិតខំរៀន កុំជក់គ្រឿងញៀន កុំបំផ្លាញអនាគត ម៉ែឪយើងផ្តល់ឲ្យ អញ្ចឹងយើងត្រូវខំរៀនជាទំពាំងស្នងឫស្សីតទៅមុខទៀត»។
នាងបានរំឭកទៀតថាពេលមួយនាងលក់កាហ្វេតាមផ្លូវ ហើយនាងបានឃើញលោក សុខ អាន ជិះនៅក្នុងរថយន្តរបស់លោក ហើយបានញញឹមដាក់នាងពីក្នុងរថយន្ត។
«គាត់រួសរាយ។ ឃើញទៅ គាត់មើលមុខយើងអញ្ចឹងទៅ ពេលស្ទះ គាត់នៅតែមើលមុខយើង នៅញញឹម ឃើញយើងអ្នកលក់អីចឹង»។ នាងបន្តថា៖ «មានអារម្មណ៍ថាធ្លាប់ជួបគាត់ថ្មីៗដែរ ពេលឃើញអញ្ចឹង អត់នឹកស្មានដែរ»។
សំណាងបានឲ្យដឹងទៀតថា កន្លងទៅ នាងតែងតែឃើញលោក សុខ អាន ចូលរួមក្នុងកម្មវិធីប្រដាល់តាមទូរទស្សន៍នៅពេលមានការប្រកួតធំៗ។
«គាត់ឧស្សាហ៍ទៅមើលគេប្រកួតប្រដាល់ពេលដណ្តើមខ្សែក្រវ៉ាត់អីចឹងទៅ ឃើញគាត់ឧស្សាហ៍ទៅមើល»។
អ្នកលក់កាហ្វេម្នាក់ទៀត នាង គង់ ណាន់ធីប អាយុ២១ឆ្នាំ ដែលមានស្រុកកំណើតក្នុងខេត្តតាកែវ ដូចលោក សុខ អាន ដែរ បាននិយាយថា នាងបានជួបលោក សុខ អាន កាលរៀនថ្នាក់ទី១១ ក្នុងឆ្នាំ២០០៥ ដែលនៅពេលនោះ លោកបានចុះទៅសំណេះសំណាលនៅសាលារបស់នាងក្នុងខេត្តតាកែវ។
«ព្រោះអីកាលខ្ញុំនៅរៀន គាត់ឧស្សាហ៍ចុះទៅសាលាខ្ញុំដែរ»។
នាងបន្តថា នាងបានទទួលអំណោយជាសៀវភៅនិងប៊ិចពីលោក សុខ អាន។ ទោះជាយ៉ាងណា នាងមិនដឹងថាលោក សុខ អាន ជាតំណាងរាស្រ្តខេត្តតាកែវនិងមានតំណែងអ្វីទៀតនោះទេ គឺគ្រាន់តែដឹងថារូបលោកជាប្រធានកាយឫទ្ធិជាតិកម្ពុជាតែប៉ុណ្ណោះ។
លោក សុខ អាន ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តីនិងជារដ្ឋមន្រ្តីទទួលបន្ទុកទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី បានទទួលមរណភាពដោយរោគាពាធកាលពីថ្ងៃពុធ ក្នុងជន្មាយុ៦៦ឆ្នាំ។ លោក សុខ អាន បានទទួលបន្ទុកទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តីតាំងពីឆ្នាំ២០០៤និងមានតួនាទីជាច្រើនទៀត ក្នុងនោះមានការគ្រប់គ្រងអាជ្ញាធរជាតិ ជាគណៈកម្មាធិការនិងគណៈកម្មការផ្សេងៗរបស់រដ្ឋាភិបាល។
ការដឹកសពរបស់លោក សុខ អាន ទៅសួនច្បារវត្តបុទុមវត្តី ដើម្បីបូជាកាលពីព្រឹកថ្ងៃអាទិត្យ ពុំមានមន្រ្តីរាជការ ប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅទីក្រុងភ្នំពេញ សិស្សានុសិស្ស និងនិស្សិត អមតាមដងផ្លូវ ដូចការដង្ហែសពរបស់លោក ជា ស៊ីម អតីតប្រធានព្រឹទ្ធសភានិងប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានោះទេ។
ថ្នាក់ដឹកនាំជាន់ខ្ពស់របស់រដ្ឋាភិបាលបានចូលរួមក្នុងពិធីបូជាសពនេះ រួមមានលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន លោក ហេង សំរិន ប្រធានរដ្ឋសភា ដែលជាអ្នកផ្តល់ភ្លើងសម្រាប់បូជា និងលោក សាយ ឈុំ ប្រធានព្រឹទ្ធសភា ដែលជាអ្នកអានវិយោគកថា។ ពិធីនេះក៏មានការចូលរួមពីអ្នកការទូតបរទេសផងដែរ។ សពរបស់លោក សុខ អាន ត្រូវបានបូជានៅរសៀលថ្ងៃត្រង់។
លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន និងភរិយា ចូលរួមក្នុងពិធីបូជាសពរបស់លោក សុខ អាន ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី និងជារដ្ឋមន្រ្តីទទួលបន្ទុកទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី កាលពីថ្ងៃទី១៩ ខែមីនា នៅសួនច្បារបុទុមវត្តី។ (ស៊ុន ណារិន/VOA)
បើតាមវិយោគកថានោះ លោក សាយ ឈុំ បានរៀបរាប់ពីស្នាដៃសំខាន់ៗរបស់លោក សុខ អាន ក្នុងនោះមានការស្វែងរកសន្តិភាពឲ្យកម្ពុជានិងការការពារបេតិកភណ្ឌប្រាសាទអង្គរវត្តនិងប្រាសាទព្រះវិហារជាដើម។
វិយោគកថានោះបានសរសេរថា៖
«មរណភាពរបស់សម្តេចវិបុលបញ្ញា សុខ អាន ជាការបាត់បង់ឥស្សរជនបញ្ញាញាណប្រសើរខ្ពស់ ដែលជាធនធានមនុស្សដ៏កម្រ ជាថ្នាក់ដឹកនាំឧត្ដុង្គឧត្ដមមួយរូបដែលមួយជីវិតរបស់សម្តេច សម្តេចបានតស៊ូដើម្បីជាតិនិងប្រជាជន ពិសេសសម្តេចបានពុះពាររាល់ឧបសគ្គដើម្បីចូលរួមក្នុងកិច្ចការកសាងជាតិ កសាងសន្តិភាព ផ្សះផ្សាបង្រួបបង្រួមជាតិ ការពារ ស្តារនិងអភិវឌ្ឍន៍ជាតិមាតុភូមិរហូតមក»។
នៅថ្ងៃដែលលោក សុខ អាន បានទទួលមរណភាព លោក ហ៊ុន សែន បានសរសេរនៅលើហ្វេសប៊ុករបស់លោកថា៖
«សម្តេចវិបុលបញ្ញា សុខ អាន បានចូលរួមតស៊ូលះបង់បម្រើប្រទេសជាតិអស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ ដែលបានធ្វើឲ្យកម្ពុជាមានការរីកចម្រើនមកទល់សព្វថ្ងៃ។ នេះគឺជាការបាត់បង់ធនធានមនុស្សដ៏សំខាន់បំផុតម្នាក់របស់កម្ពុជា ដែលយើងទាំងអស់គ្នាចងចាំជានិច្ច»។
លោក រ៉េន វណ្ណា អាយុ៤២ឆ្នាំ ដែលជាអ្នករត់រ៉ឺម៉កកង់បីម្នាក់នៅក្នុងខណ្ឌដូនពេញ មានប្រសាសន៍ថា លោកបានដឹងពីស្នាដៃរបស់លោក សុខ អាន ក្នុងការបញ្ចូលប្រាសាទព្រះវិហារជាបេតិកភណ្ឌពិភពលោកកាលពីឆ្នាំ២០០៨ តាមរយៈការផ្សព្វផ្សាយតាមទូរទស្សន៍។
«មិនមែនថាគាត់ហ្នឹងជាបុគ្គលដែលអាក្រក់ទាំងអស់ ឬក៏គាត់មិនបានជួយជាតិទេ គឺលក្ខណៈគាត់ជួយ ប៉ុន្តែនៅក្នុងចំណុចដែលគាត់មរណភាពហ្នឹង ធម្មតាយើងត្រូវជួយការរំលែកទុក្ខរបស់គាត់ផង»។
លោកបញ្ជាក់ថាការដង្ហែសពរបស់លោក សុខ អាន មិនសូវជាមានអ្នកចូលរួមដង្ហែនិងអមតាមផ្លូវនោះទេ។
«បើតាមខ្ញុំមើលទៅ ប្រជាពលរដ្ឋមិនសូវមានការប្រតិកម្មច្រើនប៉ុន្មានទេ នៅក្នុងលក្ខណៈមិនសូវមានប្រជាជនហែហមច្រើនប៉ុន្មានទេ មានតែខាងនគរបាលឬខាងសមត្ថកិច្ច លក្ខណៈការយាមការហែហម»។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក សុខ ឥសាន ចាត់ទុកការរៀបចំដង្ហែសពនេះធ្វើឡើងជាលក្ខណៈធម្មតា ដោយមានតែភ្ញៀវដែលអញ្ជើញចូលរួមនិងមិនមានការកៀរគរមនុស្សឲ្យជួយអមតាមផ្លូវដង្ហែសពនោះទេ។
«ខ្ញុំនិយាយថារឿងធម្មតា ធ្វើទៅតាមដំណើរទៅ យើងមានភ្ញៀវប៉ុន្មាន អញ្ជើញមក រៀបចំតាមហ្នឹង វាគ្មានការកៀងគរពីទីណាទីណីច្រើនទេ»។
លោក សុខ អាន ត្រូវបានចាត់ទុកថា ជាសហការីម្នាក់របស់លោក ហ៊ុន សែន ក្នុងដំណើរការស្វះស្វែងរកសុខសន្តិភាពសម្រាប់ប្រទេសរហូតដល់មានកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសឆ្នាំ១៩៩១។ នៅចុងទសវត្សរ៍១៩៩០ លោកបានចរចាជាមួយអង្គការសហប្រជាជាតិក្នុងការបង្កើតសាលាក្តីខ្មែរក្រហម។ ចាប់ពីឆ្នាំ១៩៨១ដល់ឆ្នាំ១៩៨៣ លោកជាប្រធានខុទ្ទកាល័យនៅក្រសួងការបរទេសនិងជាលេខាផ្ទាល់របស់លោក ហ៊ុន សែន ដែលកាលនោះលោក ហ៊ុន សែន ជារដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការបរទេស។
ក្នុងនាមជាសមាជិកគណៈកម្មាធិការអចិន្រ្តៃយ៍មួយរូបរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក សុខ អាន កាន់តែមានទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធិជាមួយលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ក្រោយបានក្លាយជាដន្លងរបស់លោក ហ៊ុន សែន។ កូនប្រុសច្បងរបស់លោកបានរៀបការជាមួយកូនស្រីរបស់លោក ហ៊ុន សែន ឈ្មោះ ហ៊ុន ម៉ាលី។
ជាមួយនឹងមុខតំណែងដ៏ច្រើនរបស់លោក លោក សុខ អាន ត្រូវបានរិះគន់ជាបន្តបន្ទាប់ចំពោះប្រសិទ្ធភាពការងាររបស់ខ្លួន។
អ្នកស្រី ឈាន វាសនា អាយុ៣៩ឆ្នាំ ដែលជាអ្នកលក់ដូរចាប់ហួយនៅក្បែរអគារប៊ូលឌីងមានប្រសាសន៍ថា ដោយសារលោក សុខ អាន មានតំណែងច្រើន ទើបប្រជាជនមួយចំនួនបានរិះគន់រូបលោក។
«តាមពិតអត់ដឹងថាកាន់អីច្បាស់ផង ការងារច្រើនពេក។ ធម្មតាទេដែលយើងដឹកនាំ វាមានខុស វាមានត្រូវ។ គេខ្លះថាគាត់ពុករលួយ ធម្មតាប្រជាជនតែងថា គេឃើញគាត់មានការងារច្រើន។ មិនដឹងគាត់មានមុខរបររកស៊ីអីខ្លះ កូនគាត់ធ្វើអីខ្លះ ប្រពន្ធធ្វើអី។ អ្នកដឹកនាំប្រទេស ឃើញ(គាត់ជាអ្នក)មានអញ្ចឹង ប្រជាជនថាពុករលួយ»។
អ្នកស្រីបានបន្ថែមទៀតថា៖
«អាណិតគាត់ សោកស្តាយគាត់ គាត់ទើបអាយុ៦៦ឆ្នាំ ឆាប់ស្លាប់ពេក។ ថ្នាក់ដឹកនាំផ្សេងៗ អាយុច្រើនបានស្លាប់។ បាត់បងធនធានមនុស្សសំខាន់ ដោយសារលោកជាថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេស»។
ពលរដ្ឋម្នាក់ទៀត លោក រស់ បឿន អាយុ៧៣ឆ្នាំ ជាសន្តិសុខយាមនៅភោជនីយដ្ឋានមួយក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ មានប្រសាសន៍ថា លោកបានឮឈ្មោះលោក សុខ អាន តែមិនដែលបានជួបផ្ទាល់នោះទេ។ លោកបន្តថាលោកបានដឹងថា លោក សុខ អាន បានចូលរួមកសាងសាលានិងផ្លូវតាមរយៈការផ្សព្វផ្សាយនៅលើទូរទស្សន៍។
ក៏ប៉ុន្តែ លោកមិនដឹងថាលោក សុខ អាន មានមុខតំណែងនិងការងារអ្វីខ្លះនោះទេ។
«ដឹងថាគាត់ជាតំណាងរាស្រ្ត ប៉ុន្តែមិនដឹងថាគាត់ធ្វើការខាងអី ខ្ញុំវាមិនបានច្បាស់ដែរហ្នឹង»។
អ្នកនាំពាក្យទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី លោក ផៃ ស៊ីផាន មានប្រសាសន៍ថា ទំហំការងាររបស់លោក សុខ អាន ត្រូវបានធ្វើវិមជ្ឈការទៅតាមក្រសួងជំនាញ ចាប់តាំងពីក្នុងអាណត្តិទី៥នេះ។ លោកពន្យល់ថា លោក សុខ អាន បានទទួលការងារច្រើននេះ ដោយសារ បន្ទាប់ពីរបបខ្មែរក្រហម កម្ពុជាបានបាត់បង់បញ្ញវន្ត ហើយនៅសល់បញ្ញវន្តតិចតួចណាស់ដែលមានបទពិសោធន៍ហើយបានធ្វើការក្នុងរដ្ឋាភិបាល។ ទោះជាយ៉ាងណា លោកបានការពារថា លោក សុខ អាន មានបទពិសោធន៍ច្រើនសម្រាប់ទទួលបន្ទុកការងារទាំងនេះ ហើយលោកបានធ្វើការងារទាំងនេះប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព។
«ដូច្នេះការលើកឡើងថា លោកដៃច្រើនហ្នឹង អាហ្នឹងអ្នកនិយាយគ្រាន់បាននិយាយរបៀបមើលស្រាលការងារ តែអ្នកធ្វើការងារជាមួយបានដឹង»។
អ្នកនាំពាក្យរូបនោះបន្តថា រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ននេះ លោក សុខ អាន បានទទួលបន្ទុកការងារមួយចំនួនតែប៉ុណ្ណោះ ដែលក្នុងនោះមានការចរចាជាមួយភ្ញៀវបរទេសទៅលើបញ្ហាសាលាក្តីខ្មែរក្រហម បញ្ហាចរចាជាមួយភាគីថៃលើតំបន់សមុទ្រត្រួតស៊ីគ្នា និងបញ្ហាអភិរក្សប្រាសាទអង្គរវត្តនិងប្រាសាទព្រះវិហារ។
លោក ផៃ ស៊ីផាន ឲ្យដឹងទៀតថា រដ្ឋាភិបាលបានតែងតាំងឲ្យលោក ប៊ិន ឈិន ជាឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងជាប្រធានអាជ្ញាធរជាតិដោះស្រាយទំនាស់ដីធ្លីដើម្បីឲ្យទទួលបន្ទុកការងាររបស់លោក សុខ អាន ជាបណ្តោះអាសន្ន។
លោក សុខ អាន ត្រូវបានរិះគន់ថា បានបង្កើតឲ្យមានគ្រួសារនិយម ស្របពេលកូនប្រុសរបស់លោកចំនួន៤នាក់បានទទួលតំណែងជាប្រធានសហព័ន្ធផលិតស្រូវអង្ករកម្ពុជា ជាអនុរដ្ឋលេខាធិការក្រសួងការបរទេស ជាអគ្គនាយករងអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា និងជាតំណាងរាស្ត្រខេត្តតាកែវរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។
លោក ផៃ ស៊ីផាន បានការពារការតែងតាំងនោះ ដោយថា ពួកគេមានសមត្ថភាពនិងទទួលបានការអប់រំខ្ពង់ខ្ពស់នៅក្រៅប្រទេស។
ទោះជាយ៉ាងណា នាង ចាន់សំណាង បានកោតសរសើរចំពោះការដឹកនាំរបស់លោក សុខ អាន ។
«គាត់ត្រូវធ្វើ ធ្វើអីចឹងបង អត់ចេះរាថយ មើលគាត់ គាត់ធ្វើច្រើន គាត់ធ្វើខាងអីច្រើន គាត់ទៅតែកេរ្តិ៍ឈ្មោះគាត់នៅ គេស្គាល់គាត់ច្រើន។ ចំណុចអវិជ្ជមានចេះតែមានហើយ ប៉ុន្តែយើងមិនសូវដឹងច្បាស់ ក៏យើងមិនដឹងថាម៉េចដែរបង»។
នាងបង្ហាញក្តីសង្ឃឹមថា នឹងមានមន្រ្តីល្អម្នាក់ដែលនឹងជំនួសតំណែងផ្លូវការរបស់លោក សុខ អាន នៅពេលខាងមុខនេះ៕