ប្រទេសកម្ពុជានិងវៀតណាម បានប្រកាសពីជំហរមិនអនុញ្ញាតឲ្យមានកម្លាំង «អមិត្ត» ប្រើប្រាស់ទឹកដីក្នុងប្រទេសទាំងពីរដើម្បីវាយតបតនឹងប្រទេសមួយផ្សេងទៀត និងបានព្រមព្រៀងលើកិច្ចការពារសន្តិសុខ ការបន្តដោះស្រាយបញ្ហាព្រំដែន និងកិច្ចការងារដទៃទៀត រួមទាំងការបង្កើនទំហំពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសទាំងពីរ។ នេះបើយោងតាមសេចក្តីប្រកាសរបស់ក្រសួងការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិកម្ពុជា ដែលបានចេញផ្សាយជាសាធារណៈនៅថ្ងៃសុក្រ។
សេចក្តីប្រកាសរបស់ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា ចុះថ្ងៃទី ២៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៨ បានបញ្ជាក់ឲ្យដឹងថា លោក ប្រាក់ សុខុន រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា បានជួបពិភាក្សាជាមួយ នាយករដ្ឋមន្ត្រីវៀតណាម លោក ង្វៀន សួនហ៊្វុក (Nguyen Xuan Phuc ) និងលោក ផាម ប៊ិញមិញ (Phạm Bình Minh ) រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសវៀតណាម។ ក្នុងការជួបពិភាក្សានោះ ភាគីប្រទេសទាំងពីរ បានលើកឡើងពីទំនាក់ទំនងការទូតប្រទេសទាំងពីរ និងការបន្តកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងប្រទេសទាំងពីរក្នុងវិស័យជាច្រើន ក្នុងនោះមានវិស័យសន្តិសុខ។
សេចក្តីប្រកាសរបស់ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា បានសរសេរក្នុងន័យដើមថា៖
«សម្រាប់វិស័យសន្តិសុខ ភាគីទាំងពីរបានឯកភាពក្នុងការបង្កើនការផ្លាស់ប្តូរព័ត៌មានឲ្យគ្នាទៅវិញទៅមក និងឲ្យទាន់ពេលវេលា ដើម្បីសង្គ្រោះជនរងគ្រោះ បង្ការ និងទប់ស្កាត់រាល់បញ្ហានានាដូចជា គ្រោះធម្មជាតិ ការរត់ពន្ធការជួញដូរ ខុសច្បាប់ ឧក្រិដ្ឋកម្មឆ្លងដែន និងការកាប់ឈើខុសច្បាប់។ ភាគីទាំងពីរ ក៏បានអះអាងពីនយោបាយរបស់ខ្លួន ដោយមិនអនុញ្ញាតឲ្យមានកម្លាំងអមិត្តណាមួយប្រើប្រាស់ទឹកដីរបស់ខ្លួនដើម្បីប្រឆាំង ឬជ្រៀតជ្រែកចូលកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់ប្រទេសមួយទៀតឡើយ»។
ការលើកឡើងពីបញ្ហាការមិនអនុញ្ញាតឲ្យមានកម្លាំងសត្រូវ ក្នុងប្រទេសទាំងពីរនេះ កើតមានឡើង បន្ទាប់ពីមានសេចក្តីរាយការណ៍របស់កាសែតបរទេសមួយ ដែលបានលើកពីមន្ទិលជាច្រើនថា កម្ពុជាកំពុងបើកឲ្យមានការដាក់មូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹកចិន ខណៈមានក្រុមហ៊ុនចិនមួយ បានកំពុងសាងសង់កំពង់ទឹកជ្រៅធំមួយក្នុងខេត្តកោះកុងរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ដែលមានព្រំប្រទល់ជាប់នឹងប្រទេសថៃ។
រូបឯកសារ៖ នាយករដ្ឋមន្ត្រីវៀតណាម លោក ង្វៀន សួនហ៊្វុក (Nguyen Xuan Phuc) (ឆ្វេង) និយាយជាមួយនឹងលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នៅក្នុងពិធីចុះហត្ថាលេខាមួយ នៅការិយាល័យនាយករដ្ឋមន្ត្រី ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃអង្គារ ទី២៥ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៧។
កាលពីពាក់កណ្តាលខែវិចិ្ឆកា កាសែត Asia Times បានចេញផ្សាយអត្ថបទមួយមានចំណងជើងថា «កម្ពុជានៅចំកណ្តាលសង្គ្រាមត្រជាក់ថ្មី»។ អត្ថបទនោះ បានលើកឡើងពីការវិភាគជាច្រើនដែលអះអាងថា កំពង់ផែថ្មីកោះកុង (Koh Kong New Port) ដែលជាកំពង់ផែទឹកជ្រៅនោះ គឺធំគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ទទួលនាវាចម្បាំង និងនាវាប្រដេញក្នុងការប្រយុទ្ធដ៏មានសក្ដានុពល និងកប៉ាល់ធំៗផ្សេងទៀតរបស់កងទ័ពជើងទឹករបស់កងទ័ពរំដោះប្រជាជនចិន។
កាសែតដែលចេញផ្សាយអត្ថបទតាមបណ្តាញអ៊ិនធឺណិតនេះបានឲ្យដឹងថា កាលពីឆ្នាំ២០០៨ ក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍន៍ Tianjin Union របស់ចិនដែលគេស្គាល់ថា ជាក្រុមហ៊ុន Union Development Group (UDG) ដែលកំពុងសង់កំពង់ផែទឹកជ្រៅនោះ ត្រូវបានផ្តល់សម្បទានចំនួន៩៩ឆ្នាំលើផ្ទៃដីប្រមាណ២០%នៃតំបន់ឆ្នេរសមុទ្ររបស់កម្ពុជាក្នុងទឹកប្រាក់ត្រឹមតែ៣០ដុល្លារក្នុងមួយហិកតាប៉ុណ្ណោះ។ គម្រោងរបស់ក្រុមហ៊ុន UDG ដែលគេជឿថា ជា «គម្រោងសាកល្បង» នឹងត្រូវចំណាយទឹកប្រាក់សរុប៣.៨០០លានដុល្លារ ដើម្បីសាងសង់កំពង់ផែថ្មីមួយនៅខេត្តកោះកុង និងអាកាសយានដ្ឋាន រួមទាំងគម្រោងវិនិយោគហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធជាច្រើនទៀត។
មិនប៉ុន្មានថ្ងៃក្រោយការចេញសេចក្តីរាយការណ៍របស់កាសែតនេះ មេដឹកនាំកម្ពុជាលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានប្រកាសប្រាប់មហាជនខ្មែរថា កម្ពុជាមិនអនុញ្ញាតឲ្យមានមូលដ្ឋានយោធាបរទេស ពោលគឺមិនថា ជើងទឹក ជើងគោក ឬជើងអាកាសនោះទេ។
លោក ហ៊ុន សែន ក៏នឹងគ្រោងទៅបំពេញទស្សនកិច្ចផ្លូវការនៅប្រទេសវៀតណាមក្នុងខែធ្នូខាងមុខនេះ។ ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី ក៏នឹងយាងទៅប្រទេសវៀតណាមដំណាលគ្នានិងលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ផងដែរ។ នេះបើយោងតាមសេចក្តីប្រកាសរបស់ក្រសួងការបរទេសចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍។
VOA Khmer មិនទាន់អាចសុំការអធិប្បាយពីលោក កេត សោផាន់ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា បាននៅឡើយទេ នៅថ្ងៃសុក្រនេះ។
តាមសេចក្តីប្រកាសដដែលរបស់ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា ស្តីពីទស្សនកិច្ចរបស់លោក ប្រាក់ សុខុន នៅប្រទេសវៀតណាម បានឲ្យដឹងទៀតថា រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសកម្ពុជា លោក ប្រាក់ សុខុន បានកោតសរសើរវៀតណាមថា «ក្រោមការដឹកនាំរបស់បក្សកុម្មុយនិស្តវៀតណាម ប្រទេសវៀតណាម មានស្ថិរភាព សេដ្ឋកិច្ចរីកចម្រើន ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធទន់ និងរឹងមានភាពរឹងមាំ ជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាជនមានភាពប្រសើរឡើងជាលំដាប់ ជាពិសេសវៀតណាមបាននិងកំពុងដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់នៅក្នុងតំបន់ និងនៅលើឆាកអន្តរជាតិ»។
លោក ប្រាក់ សុខុន ក៏ជឿជាក់ថា ជាមួយនឹងសន្ទុះនៃការអភិវឌ្ឍបែបនេះ វៀតណាម នឹងសម្រេចបាននូវគោលដៅឧស្សាហូបនីយកម្ម និងទំនើបកម្មរបស់ខ្លួន។
ក្រៅពីការថ្លែងកោតសរសើររបស់លោក ប្រាក់ សុខុន ចំពោះការជឿនលឿនរបស់វៀតណាមនោះ ភាគីកម្ពុជា និងវៀតណាម បានស្វាគមន៍ការរីកលូតលាស់ជាវិជ្ជមាននូវទំហំពាណិជ្ជកម្មរួមគ្នា និងបានឯកភាពក្នុងការបញ្ចប់ឲ្យបានឆាប់នូវកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មតាមព្រំដែន និងកិច្ចសម្របសម្រួលជំរុញពាណិជ្ជកម្មទេ្វភាគីកម្ពុជា-វៀតណាម ដើម្បីរួមចំណែកសម្រេចទិសដៅពាណិជ្ជកម្មទេ្វភាគី ៥ប៊ីលាន(ពាន់លាន)ដុល្លារអាមេរិក ក្នុងឆ្នាំ២០២០ ដូចការរំពឹងទុករបស់ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលប្រទេសទាំងពីរ។
ពាក់ព័ន្ធបញ្ហាព្រំដែន ភាគីទាំងពីរ បានវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះគណៈកម្មការចម្រុះខណ្ឌសីមា និងការបោះបង្គោលព្រំដែនគោកនៃប្រទេសទាំងពីរ ដែលសម្រេចបានការកំណត់ខ័ណ្ឌសីមា ព្រំដែនគោក និងការបោះបង្គោលព្រំដែន ចំនួនប្រមាណ៨៤ភាគរយ។ ភាគីទាំងពីរក៏បានប្តេជ្ញាថា នឹងខិតខំដោះស្រាយការងារ រំាងស្ទះនានា ដើម្បីឈានទៅសម្រេចការងារសេសសល់១៦ភាគរយទៀត ដែលមិនទាន់ឯកភាពគ្នា។
ក្នុងបញ្ហាកសិកម្ម លោក ប្រាក់ សុខុន បានអរគុណវៀតណាម ដែលបានជំរុញឲ្យក្រុមហ៊ុនរដ្ឋ និងឯកជនវៀតណាម បន្តទិញកសិផលពីកម្ពុជា និងបានស្នើរដ្ឋាភិបាលវៀតណាមបន្ត លើកទឹកចិត្តចំពោះសកម្មភាពនេះទៀត ដើម្បីរួមចំណែកក្នុងការពង្រឹងទំនាក់ទំនងរវាងប្រជាជន និងប្រជាជន។
ដោយឡែក នាយករដ្ឋមន្ត្រីវៀតណាម លោក ង្វៀន សួនហ៊្វុក បានកត់សម្គាល់ពីទំនាក់ទំនងយូរអង្វែងរវាងប្រទេសទាំងពីរ និងបានស្នើឲ្យភាគីទាំងពីរបង្កើនបន្ថែមទៀតនូវទំនាក់ទំនងនេះ សម្រាប់ផលប្រយោជន៍ប្រទេសទាំងពីរ។
លោកបណ្ឌិត មាស នី អ្នកឃ្លាំមើលស្ថានការណ៍នយោបាយ នៅកម្ពុជា យល់ថា ប្រទេសកម្ពុជា នៅមិនអាចឃ្លាតឆ្ងាយពីប្រទេសវៀតណាមបាននៅឡើយ នៅគ្រាដែលប្រទេសនេះ ត្រូវបានគេមើលឃើញកាន់តែច្បាស់ថា បានងាកទៅរកប្រទេសចិននោះ។ លោកថា ការងាកឆ្ងាយពីប្រទេសវៀតណាម អាចនឹងធ្វើឲ្យបក្សកាន់អំណាចកម្ពុជា បច្ចុប្បន្នពិបាកក្នុងការរក្សាលំនឹងរបស់ខ្លួន។
លោកមានប្រសាសន៍ប្រាប់ VOA Khmer ថា៖
«វាមានសញ្ញាតិចណាស់ ដែលថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន នឹងធ្វើការពន្យារនូវទំនាក់ទំនង ឬក៏គេហៅ distance បានន័យថា ដកឃ្លាខ្លួន ឬក៏ដកឃ្លាចេញពីវៀតណាមអីនោះ សម្រាប់ខ្ញុំ ខ្ញុំមើលទៅដូចជាមិនទាន់មានសញ្ញាណាមួយដែលនឹងត្រូវទេ សំខាន់គឺរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាហ្នឹង ត្រូវតែរក្សា ដើម្បីរក្សាសុវត្ថិភាពរបស់ខ្លួន ពិសេសសមត្ថភាពនៃស្ថិរភាពរបស់គណបក្សកាន់អំណាចផងនោះ គឺត្រូវតែព្យាយាមទំនាក់ទំនងឲ្យបានទាំងពីរ រវាងចិន ហើយនិងរវាងវៀតណាមហ្នឹងហើយ»។
លោក មាស នី បន្ថែមទៀតថា វៀតណាមមានលទ្ធភាពបង្កើនឥទ្ធិពលច្រើនជាងប្រទេសចិន មកលើកម្ពុជា។
«វៀតណាមជាប្រទេសមួយដែលនៅកៀកបំផុត អ៊ីចឹងបើសិនជា វៀតណាមមានគំនិតបែបណាមួយនោះ វានឹងអាចមានឥទ្ធិពល ខ្លាំងជាងចិន ដែលនៅឆ្ងាយពីយើងបាទ»។
ទាក់ទិនការចោទប្រកាន់ថា កម្ពុជាចង់ឲ្យមានមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹកចិននៅកម្ពុជានោះ អ្នកឃ្លាំមើលស្ថានការណ៍នយោបាយកម្ពុជារូបនេះ មានប្រសាសន៍ថា បញ្ហានេះ ក៏ត្រូវបានលើកឡើងដោយក្រុមមន្ត្រីរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ហើយរដ្ឋាភិបាលខ្មែរមួយរយៈពេលចុងក្រោយនេះ ក៏បានខិតខំផ្តល់ការពន្យល់ដើម្បីជម្រះមន្ទិលនេះ។
លោក មាស នី មិនអាចផ្តល់ការអធិប្បាយណាមួយថា កម្ពុជាពិតជាចង់បានមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹកចិនក្នុងទឹកដីរបស់ខ្លួន ឬយ៉ាងណានោះទេ តែថា ទំនាក់ទំនងយោធាចិន និងកម្ពុជា កាន់តែស្អិតរមួតខ្លាំងទៅ រហូតត្រូវដល់ចំណុចមួយ ដែលកម្ពុជាសម្រេចផ្អាកការធ្វើសមយុទ្ធយោធាសំខាន់ៗជាច្រើនជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក៕