ខេត្តស៊ីសាកេត ប្រទេសថៃ៖ ការវាយប្រយុទ្ធគ្នានៅព្រំដែនថៃ-ខ្មែរបានស្ងប់ស្ងៀមទៅវិញនៅពេលឥឡូវនេះ ហើយមេដឹកនាំនយោបាយទាំងសងខាងនឹងធ្វើកិច្ចចរចានៅថ្ងៃច័ន្ទនេះនៅអង្គការសហប្រជាជាតិ។ ការវាយប្រយុទ្ធគ្នានៅជិតកន្លែងឈ្លោះគ្នាមួយនៅតាមព្រំដែនជាការវាយប្រយុទ្ធគ្នាដ៏សាហាវបំផុតក្នុងពេលច្រើនឆ្នាំកន្លងទៅនេះ ដែលបណ្តាលឲ្យមនុស្សច្រើននាក់ស្លាប់និងបង្ខំមនុស្សច្រើនពាន់នាក់ឲ្យរត់រកសុវត្ថិភាព។ អ្នកស្រុកអ្នកភូមិនៅមិនទាន់វិលត្រឡប់ទៅផ្ទះវិញទេ ហើយមនុស្សច្រើននាក់នៅប្រទេសថៃអំពាវនាវឲ្យរដ្ឋាភិបាលដោះស្រាយជម្លោះនេះដើម្បីឲ្យជីវិតរស់នៅពួកគេបានត្រឡប់ទៅដូចប្រក្រតីឡើងវិញ។
អ្នកស្រុករាប់ពាន់នាក់ បានរត់ភៀសខ្លួនចេញពីតំបន់ព្រំដែនថៃ-ខ្មែរបន្ទាប់ពីយោធាទាំងពីរបានបាញ់កាំភ្លើងធំនិងកាំភ្លើងយន្តតគ្នាកាលពីមួយសប្តាហ៍មុន។
អ្នកស្រុកខ្មែរជាច្រើននាក់បានរត់ទៅជ្រកនៅក្រុងសៀមរាបហើយអ្នកស្រុកថៃបានប្តូរកន្លែងទៅនៅក្នុងជំរំ នៅចម្ងាយជាច្រើនគីឡូម៉ែត្រពីព្រំដែន។
សដ-ស៊ី ផាហ៊ម (Sodsri Phahom) បានត្រឡប់ទៅផ្ទះគាត់វិញនៅស្រុកភូមិ ស៊ូឡន (Phum Srol) មួយរយៈខ្លី ដើម្បីធ្វើបុណ្យខ្មោចប្តីគាត់។
អ្នកស្រីនិយាយថា ពេលគ្រាប់កាំភ្លើងធំធ្លាក់ដល់ដី អ្នកស្រីនិងក្មួយស្រី រត់ទៅពួននៅក្រោយដើមឈើ នៅពេលដែលប្តីអ្នកស្រីរត់ទៅជ្រកក្នុងអន្លុងមួយ។ កម្ទេចគ្រាប់បែកកាត់ក្បាលប្តីអ្នកស្រី។
ឥឡូវ អ្នកស្រីត្រូវមើលថែទាំស្រែចំការ និងចិញ្ចឹមកូនប្រាំនាក់ដោយខ្លួនឯង។
អ្នកស្រីនិយាយថា គាត់មានបញ្ហាធំណាស់ ពីព្រោះគ្រួសារគាត់ក្រ។ គាត់ថាតាំងពីប្តីគាត់ស្លាប់ទៅ គាត់គ្មានសល់លុយកាក់អ្វីសោះ។
គាត់បន្ទោសរដ្ឋាភិបាលថៃថាមិនអាចរក្សាសន្តិភាពបានជាមួយប្រទេសកម្ពុជា។
មួយសប្តាហ៍បន្ទាប់ពីការវាយប្រយុទ្ធគ្នាបានផ្ទុះឡើង ភូមិនៅតាមព្រំដែននៅមានសភាពស្ងាត់ជ្រងំ ហើយសាលារៀននៅបិទទ្វារ។ ផ្ទះជាច្រើនខ្នងត្រូវខូចខាតឬបំផ្លាញខ្ទេច។
អ្នកធ្វើការនៅសាលារៀន ភូមិ ស៊ូឡន វិធីយ៉ា (Phum Srol Wittiya) កំពុងបោសសម្អាតទីធ្លាខាងក្រៅអាគារមួយជាន់នេះ។
ជញ្ជាំងថ្នាក់រៀននិងពិដានត្រូវធ្លុះធ្លាយ ហើយតុកូនសិស្សមានពោរពេញទៅដោយកម្ចេចតូចៗ។
អាគារធំរបស់សាលារៀននៅជាប់គ្នានោះ មានប្រហោងដ៏ធំមួយនៅលើដំបូល។ សំណាងល្អ គ្មានកូនសិស្សនៅក្នុងអាគារនោះទេ ហើយក៏គ្មាននរណាម្នាក់ត្រូវរបួសដែរ។
លោក ប្រាមូន សេវ៉ាងពូន (Pramoon Sawangpon) នាយកសាលារៀន និយាយថា ថ្នាក់រៀននឹងបើកទ្វារនៅថ្ងៃច័ន្ទនេះ ទោះបីជាលោកមិនពេញចិត្តនឹងគំនិតនេះក៏ដោយ។
លោកថ្លែងថា ក្នុងពេលឥឡូវនេះ លោកមិនអាចសម្រេចខ្លួនលោកបានទេ ថាតើនឹងបញ្ឈប់ឬបន្តបើកថ្នាក់រៀន ពីព្រោះគេនៅកំពុងរង់ចាំ។ លោកពោលថា លោកមិនទាន់ប្រាកដថាតើនឹងមានសុវត្ថិភាពឬដូចម្តេចទេពីព្រោះការវាយប្រយុទ្ធអាចកើតឡើងនៅពេលណាក៏បាន។
ការវាយប្រយុទ្ធបានផ្ទុះឡើងនៅជិតទឹកដីដែលមានជម្លោះនៅជុំវិញប្រាសាទហ៊ិនឌូខ្មែរដែលមានអាយុ៩០០ឆ្នាំ ដែលគេស្គាល់ថា «ព្រះវិហារ»នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា និង «ប្រាវិហាន» នៅក្នុងប្រទេសថៃ។
ភាគីនិមួយៗបានចោទថា ភាគីមួយទៀតជាអ្នកចាប់ផ្តើមការវាយប្រយុទ្ធ។
អ្នកស្ម័គ្រចិត្តដែលប្រដាប់អាវុធបានជួយជម្លៀសមនុស្ស ៣.០០០ នាក់ហើយស្ថិតនៅពីក្រោយដើម្បីយាមផ្ទះ។
មេដឹកនាំអ្នកការពារ លោក ប៊ូនកឺត តា តុង (Boonkerd Tae Tong) និយាយថា ពួកគេមានទំនាក់ទំនងល្អជានិច្ចជាមួយជនជាតិខ្មែរ ដែលលោកចាត់ថាជាផ្នែកនៃសហគមន៍របស់គេដែរ។
លោកបន្ទោសថាជម្លោះនេះជារឿងនយោបាយ ជាពិសេសដោយមកពីក្រុមថៃប្រឆាំងគ្នាទាំងពីរ ដែលគេស្គាល់ថាពួកអាវក្រហមនិងពួកអាវលឿង បានប្រើបញ្ហាព្រំដែនដើម្បីឲ្យបានទទួលការគាំទ្រ។
លោកនិយាយថា បញ្ហានេះប្រហែលចាប់ផ្តើមក្នុងឆ្នាំ ២០០៨ នៅពេលដែលពួកអាវលឿងនិងអាវក្រហមបានចូលមកក្នុងតំបន់នេះ។ លោកពោលថា តាំងពីពេលនោះមក នៅតាមព្រំដែន ពួកគេមិនដែលសប្បាយរីករាយនឹងពាណិជ្ជកម្មឬជីវភាពរស់នៅទេ។ លោកបន្ថែមថា ពួកគេមានភាពតានតឹងនៅតាមព្រំដែនឥតឈប់ឈរ។
ជនស៊ីវិលនិងអ្នកយកព័ត៌មានមិនអនុញ្ញាតឲ្យចូលទៅក្នុងតំបន់ព្រះវិហារទេ ហើយព្រំដែននៅមានភាពតានតឹង ដោយយោធានៃភាគីទាំងសងខាងរៀបចំខ្លួនដើម្បីការប្រឈមមុខគ្នាណាមួយទៀតដែលអាចកើតឡើងក្នុងពេលអនាគត៕
ប្រែសម្រួលដោយ កែរ យ៉ាន
