ប្រែសម្រួលដោយលោក លី សុខឃាង
សហរដ្ឋអាមេរិកគឺជាប្រទេសមួយក្នុងចំណោមប្រទេសប្រើប្រាស់ឈើ និងផលិតផលព្រៃឈើធំជាងគេបង្អស់របស់ពិភពលោក។
ខណៈដែលឈើភាគច្រើនត្រូវបានផលិតចេញពីព្រៃឈើនៅអាមេរិកផ្ទាល់ សហរដ្ឋអាមេរិកក៏បាននាំចូលឈើមានតម្លៃប្រហែល៤០ពាន់លានដុល្លារជារៀងរាល់ឆ្នាំ។ ថាតើឈើនោះត្រូវបានដាំយ៉ាងដូចម្តេច ហើយថា តើឈើនោះត្រូវបានកាប់ដោយស្របច្បាប់ដែរ ឬអត់ បានក្លាយទៅជាបញ្ហាដ៏មានសារៈសំខាន់ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០៨ នៅពេលដែលសភាសហរដ្ឋអាមេរិកបានធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់ស្តីពីបរិស្ថានដែលមានអាយុកាល១០០ឆ្នាំមកហើយ ដែលត្រូវបានស្គាល់ថា ជាច្បាប់លែស៊ី (Lacey Act)។
ច្បាប់ដែលធ្វើវិសោធនកម្មនេះហាមការនាំចូលផលិតផលព្រៃឈើដែលបានមកពីប្រតិបត្តិការកាប់ឈើខុសច្បាប់ ហើយបានគំរាមក្រុមហ៊ុនសហរដ្ឋអាមេរិកទាំងឡាយណា ដែលរំលោភច្បាប់នេះនូវការផាកពិន័យយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ការដាក់ពន្ធនាគារ និងការរឹបអូសឈើរកស៊ីខុសច្បាប់ ឬផលិតផលព្រៃឈើផ្សេងៗទៀត។
លោកអាឡិន ថនថិន (Allan Thornton) ជាប្រធានទីភ្នាក់ងារស៊ើបអង្កេតផ្នែកបរិស្ថាន ដែលជាទីភ្នាក់ងារមិនរកប្រាក់ចំណេញ មានមូលដ្ឋាននៅក្នុងទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន ដែលចងក្រងឯកសារស្តីពីសកម្មភាពកាប់ឈើខុសច្បាប់ទូទាំងពិភពលោក។ លោកថនថិន ថ្លែងថា៖
“នៅពេលដែលយើងកំពុងធ្វើកិច្ចការនេះ ហើយតាមដានឈើ ដែលហូរចូលមកតាមប្រទេសមួយចំនួន ដូចជាសឹង្ហបូរី ម៉ាឡេស៊ី តៃវ៉ាន់ និងចិន ហើយត្រឡប់ចូលមកក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក ឬប្រទេសជប៉ុន និងសហភាពអឺរ៉ុប យើងកាន់តែយល់ច្បាស់បន្តិចម្តងៗថា ការកាប់ឈើខុសច្បាប់បានរីករាលដាលនៅជុំវិញពិភពលោក”។
កម្រិតនៃការកាប់ឈើខុសច្បាប់មានភាពប្លែកគ្នាយ៉ាងខ្លាំងទៅតាមប្រទេសនាំចេញ និងប្រភេទឈើ។ បើយោងតាមរបាយការរបស់ទីភ្នាក់ងារស៊ើបអង្កេតផ្នែកបរិស្ថាន ការកាប់ឈើមានកម្រិតខ្ពស់បំផុតរហូតដល់៦០ទៅ៨០ភាគរយនៅក្នុងប្រទេសមួយចំនួន។ លោក ថនថិន និយាយថា ការធ្វើវិសោធនកម្មថ្មីទៅលើច្បាប់លែស៊ី គឺជាសញ្ញាដាស់ឲ្យភ្ញាក់រឭកចំពោះអ្នកទាំងឡាយដែលចង់ធ្វើពាណិជ្ជកម្មនៅក្នុងទីផ្សារផលិតផលព្រៃឈើរកប្រាក់ចំណេញបានច្រើនរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ដែលតាមការប៉ាន់ស្មាន១០ភាគរយនៃឈើនាំចូលមិនស្របច្បាប់។ លោកថនថិនបន្តទៀតថា៖
«គ្រប់គ្នាចង់នាំឈើចេញទៅកាន់សហរដ្ឋអាមេរិក ហើយការនាំចេញនោះបានលើកទឹកចិត្តយ៉ាងខ្លាំងដល់អ្នកផលិត និងអ្នកនាំចេញឲ្យគោរពច្បាប់លែស៊ីរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ហើយច្បាប់នេះមិនបានលើកទឹកចិត្តដល់អ្នកដែលចង់នាំចេញ ឬធ្វើពាណិជ្ជកម្មផលិតផលឈើខុសច្បាប់»។
លោកថនថិន បានទទួលការលើកទឹកចិត្តតាមរយៈការឆ្លើយតបចំពោះច្បាប់នេះ ពីសំណាក់អ្នកនាំឈើចេញ និងសហគមន៍ពឹងផ្អែកលើធនធានព្រៃឈើ ដែលអាស្រ័យលើព្រៃឈើក្នុងស្រុកដើម្បីរកប្រេង អាហារ និងរបរចញ្ចឹមជីវិត។ លោកថនថិនបន្តថា៖
“ពួកគេមានអារម្មណ៍ថា ច្បាប់នេះជាវិធានការដ៏វិជ្ជមាន ដែលនឹងជួយពួកគេក្នុងការគ្រប់គ្រងរាល់ការកាប់ឈើ ហើយច្បាប់នេះនឹងផ្តល់អំណាចឲ្យពួកគេក្នុងនាមជាសង្គមស៊ីវិល តាមរយៈការជួយលើកកម្ពស់តម្លាភាព និងការទទួលខុសត្រូវក្នុងឧស្សាហកម្មព្រៃឈើ។ ដូច្នេះ យើងមានអារម្មណ៍ថា ច្បាប់នេះគឺជាទឹកដែលកំពុងឡើង ដោយជួយធ្វើឲ្យទូកទាំងអស់ចូលរួមការពារព្រៃឈើរបស់សាកលលោក”។
ទីភ្នាក់ងារស៊ើបអង្កេតផ្នែកបរិស្ថានគឺជាដៃគូនៅក្នុងក្រុមសម្ព័ន្ធភាពច្បាប់ព្រៃឈើ (Forest Legality Alliance) ទើបបង្កើតថ្មី ដែលជាការផ្តួចផ្តើមគំនិតជាសាកល ដោយរាប់បញ្ចូលទាំងក្រុមហ៊ុនជំនួញ រដ្ឋាភិបាល និងក្រុមមិនរកកំរៃផ្សេងៗ។ លោកអាដាម ហ្គ្រែនត៍ (Adam Grant) ដែលគ្រប់គ្រងកម្មវិធីរបស់វិទ្យាស្ថានធនធានពិភពលោក និយាយថា ការផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់គឺដើម្បីជួយឧស្សហកម្មនេះក្នុងឆ្លើយតបទៅនឹងសំណួរជាមូលដ្ឋានមួយចំនួន។ លោកហ្គ្រែនត៍បន្តថា៖
“តើអ្នកទិញឈើពីកន្លែងណា? តើមានចំនួនប៉ុន្មាន? តើមានតម្លៃប៉ុន្មាន ហើយតើស្របច្បាប់ដែរឬទេ? នៅពេលដែលអ្នកមានព័ត៌មានទាំងនេះ អ្នកនឹងមានលទ្ធភាពបែងចែករវាងការទិញប្រកបដោយភាពប្រថុយប្រថាន និងមិនសូវមានភាពប្រថុយប្រថាន”។
លោកហ្គ្រែនត៍ ឲ្យដឹងថាក្រុមសម្ព័ន្ធមិត្តនឹងបង្កើតកម្មវិធីគ្រប់គ្រងភាពប្រថុយប្រថាន តាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណែតដែលងាយស្រួលប្រើ ដើម្បីជួយក្រុមហ៊ុនក្នុងការពិនិត្យមើលបទបញ្ញត្តិទាំងឡាយស្តីពីច្បាប់ និងបរិស្ថាន។ លោកហ្គ្រែនថ្លែងថា៖
“វាប្រហែលជាឧបករណ៍ដែលផ្អែកលើផែនទី ឬផ្អែកលើប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណែត ដែលថាប្រសិនបើអ្នកចង់ទិញពីប្រទេសមួយ អ្នកអាចចុចលើប្រទេសនោះ ហើយអ្នកអាចចូលទៅកាន់ស្រុកដែលអ្នកចង់ទិញ។ ហើយនៅពេលដែលអ្នកអាចចូលទៅកាន់ផ្នែកផ្សេងៗទៀតនៃឧបករណ៍នេះ អ្នកនឹងឃើញមានព័ត៌មានផ្សេងៗទាក់ទងនឹងតម្រូវការផ្នែកច្បាប់របស់ប្រទេសនោះ ភាពប្រថុយប្រថានក្នុងការទិញពីកន្លែងនោះ ប្រភេទឈើដែលអ្នកនឹងទិញ ភាពជាប់ពាក់ព័ន្ធក្នុងការទិញឈើនោះ ហើយពេលនោះអ្នកអាចធ្វើការសម្រេចចិត្តតាមព័ត៌មានទាំងអស់នោះបាន”។
ដៃគូមួយទៀតនៅក្នុងសម្ព៍ន្ធភាពច្បាប់ព្រៃឈើ គឺសមាគមផលិតផលឈើអន្តរជាតិ (International Wood Products Association) ជាក្រុមពាណិជ្ជកម្មឧស្សាហកម្មមួយ ដែលតំណាងឲ្យក្រុមហ៊ុនចំនួន២០០ ដែលភាគច្រើនមានមូលដ្ឋាននៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក។ លោកប្រ៊ែនត៍ ម៉ាក់ខ្លិនដុន (Brent McClendon) ជាអនុប្រធានប្រតិបត្តិ។ លោកមានប្រសាសន៍ថា ការចាត់វិធានការដើម្បីធានាឲ្យប្រាកដថា ពាណិជ្ជកម្មស្របច្បាប់មានសុភវិនិច្ឆ័យល្អសម្រាប់បរិស្ថាន និងកិច្ចការជំនួញ។ លោក ម៉ាក់ខ្លិនដុនមានប្រសាសន៍ថា៖
“តាមរយៈការធ្វើជំនួញច្រើនជាងមុន អ្នកនឹងរកប្រាក់ចំណេញបានច្រើនក្នុងវិស័យព្រៃឈើ។ ហើយដូច្នេះ នៅពេលយើងចូលក្នុងក្រុមសម្ព័ន្ធភាពនេះ ហើយយើងចាប់ផ្តើមគិតអំពីតម្លៃ ដែលជំនួញកំពុងកើនឡើងនាំមក សម្រាប់ការការពារព្រៃឈើនោះ អញ្ជឹងវានឹងអនុញ្ញាតឲ្យយើងបញ្ជូនសារ ដើម្បីឲ្យស្ថាបត្យករ និងអ្នកគូរប្លង់នានា អាចបញ្ជាក់ផលិតផលឈើនាំចូលកាន់តែច្រើនឡើង។ វាផ្តល់ឲ្យពួកគេនូវការធានា ដែលស្ទើរតែជាការបញ្ជាក់ផ្លូវការ ដែលថា ផលិតផលឈើនាំចូលនោះគឺល្អ”។
លោកម៉ាក់ខ្លិនដិន (McClendon) បន្ថែមថា វាជាឱកាសមួយក្នុងការប្រមូលផលឈើហ៊ុបប្រកបដោយនិរន្តភាព ហើយអាចឈានទៅរកទីផ្សាថ្មីៗ ដោយសារតែអ្នករកស៊ីគោរពតាមតម្រូវការថ្មីនេះ។ លោកឲ្យដឹងទៀតថា សហភាពអឺរ៉ុប និងប្រទេសអូស្រ្តាលីកំពុងពិចារណាលើបទបញ្ញត្តិស្រដៀងគ្នានេះដែរ ដើម្បីទប់ស្កាត់ជំនួញឈើខុសច្បាប់៕