តុលាការដែលគាំទ្រដោយអង្គការសហប្រជាជាតិក្នុងប្រទេសកម្ពុជា បានចាប់ផ្តើមកាត់ទោសជាប្រវត្តិសាស្រ្តដល់ពួកមេដឹកនាំខ្មែរក្រហម៤នាក់ ដែលជាពួកកុម្មុយនីស្តជ្រុលនិយមដែលបដិវត្តន៍បង្ហូរឈាមរបស់ពួកគេក្នុងទសវត្សរ៍១៩៧០ បានសម្លាប់ប្រជាពលរដ្ឋជិត១ភាគ៤។ នៅខណៈពេលដែលការកាត់ទោសត្រូវគេទន្ទឹងរង់ចាំយ៉ាងយូរនោះ បានត្រូវទទួលស្វាគមន៍ដោយជនរងគ្រោះ ពួកគេក៏កំពុងរិះគន់តុលាការពីបទចោទប្រកាន់ពីការជ្រៀតជ្រែកខាងនយោបាយដែលអាចកម្រិតការកាត់ទោសជនចុងចោទបន្ថែមទៀត។
សវនាការដំបូងបានបើកធ្វើកាលពីថ្ងៃច័ន្ទនៅតុលាការដែលគាំទ្រដោយអង្គការសហប្រជាជាតិដើម្បីកាត់ទោសពួកមេដឹកនាំដែលនៅរស់រានមានជីវិតនិងជាន់ខ្ពស់បំផុតរបស់របបពួកខ្មែរក្រហម។
មនុស្សរាប់រយនាក់ បានដើរចូលក្នុងបន្ទប់តុលាការដែលស្ថិតនៅខាងក្រៅរាជធានីភ្នំពេញដើម្បីមើលការកាត់ទោសចុងចោទដែលគេរង់ចាំជាយូរមកហើយ។
ចុងចោទទាំងនោះមានខៀវ សំផន ប្រមុខរដ្ឋ អៀង សារី រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការបរទេស ភរិយារបស់គាត់អៀង ធីរិទ្ធ ដែលជារដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងសង្គមកិច្ច និងនួន ជា ដែលគេស្គាល់ថាជាបងធំទី២។
ក្នុងចំណោមការចោទប្រកាន់ផ្សេងទៀត ពួកគេត្រូវរងការចោទប្រកាន់ពីឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ ឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាមនិងប្រល័យពូជសាសន៍ចំពោះតួនាទីរបស់ពួកគេនៅក្នុងការប៉ុនប៉ងរបស់ពួកគេក្នុងចុងទសវត្សរ៍១៩៧០ដើម្បីបោសសម្អាតបនប្រតិកិរិយាហើយបានធ្វើឲ្យប្រទេសធ្លាក់ចូលទៅក្នុងកសិកម្មមហាលោតផ្លោះ។
ចុងចោទចាស់ជរាទាំងបួនមានអាយុពី៧៩ឆ្នាំ ទៅ៨៥ឆ្នាំ ពួកគេទាំងអស់គ្នាបានប្រកែកការចោទប្រកាន់ប្រឆាំងខ្លួន។ ការកាត់ទោសរបស់ពួកគេ អាចចំណាយពេលបី បួនឆ្នាំ។
កញ្ញាសេង ធារី ជាប្រធានសមាគមជនរងគ្រោះក្នុងរបបខ្មែរក្រហមក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ កញ្ញា មានអារម្មណ៍រំភើបផងនិងការរំជួលចិត្តផងដែលនៅទីបញ្ចប់បានឃើញពួកមេដឹកនាំខ្មែរក្រហមបានឡើងតុលាការ។
«ជានិច្ចកាល យើងបានសួរខ្លួនឯងថាតើហេតុអ្វី? ហេតុអ្វីបានជាវាកើតឡើង? ហេតុអ្វីបានជាបុគ្គលទាំងនេះ មេដឹកនាំខ្មែរក្រហមទាំងនោះ គិតថាពួកគេអាចដើរតួជាព្រះអាទិទេព។ ពួកគេសម្លាប់ឪពុកម្តាយរបស់ខ្ញុំនិងសម្លាប់ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាផ្សេងទៀត២លាននាក់។ តើពួកគេមានសិទ្ធិអ្វីធ្វើការពិសោធន៍មនុស្សក្នុងលក្ខណៈឃោរឃៅបែបនេះ? ហើយខ្ញុំសង្ឃឹមថាដំណើរការរបស់តុលាការនឹងបញ្ចាំងពីភាពងងឹតដោយការផ្តល់ព័ត៌មាន ដោយការបំបាត់សំណួរថាហេតុអ្វី? ហេតុអ្វីបានជាវាកើតមានឡើងនោះ?»
កញ្ញាសេង ធារី និងជនរងគ្រោះផ្សេងទៀតហើយមេធាវី បានជំរុញឲ្យមានការកាត់ទោសពួកមេដឹកនាំខ្មែរក្រហមកាន់តែច្រើនឡើងថែមទៀត រួមមានមេបញ្ជាការយោធានិងប្រធានគុកដែលនៅរស់រានមានជីវិត។ ប៉ុន្តែតុលាការមិនយល់ព្រមហើយបានទទួលរងការចោទប្រកាន់ពីអំពើពុករលួយនិងការគាបសង្កត់ខាងនយោបាយ។
នាយករដ្ឋមន្រ្តីហ៊ុន សែន ខ្លួនឯង ជាអតីតខ្មែរក្រហម បាននិយាយថាលោកចង់ឲ្យមានការកាត់ទោសនេះ ហើយឲ្យមានតែពីរករណីប៉ុណ្ណោះ ដែលករណីនេះជាករណីចុងក្រោយ។ លោកជជែកឲ្យហេតុផលថាការកាត់ទោសអាចនាំឲ្យមានអស្ថិរភាព។
លោកឌឹម សុវណ្ណារ៉ុម ជាមន្រ្តីទទួលខុសត្រូវកិច្ចការសាធារណៈរបស់តុលាការ។លោកបានច្រានចោលពីការមានការជ្រៀតជ្រែកខាងនយោបាយ។
«ឥឡូវនេះ ខ្ញុំបានធ្វើការងារនេះជាងពីរឆ្នាំហើយៗមានការប្រែប្រួលច្រើនណាស់។ ដូចលោកមានប្រសាសន៍ឬក៏លើកឡើងពីប្រសាសន៍របស់សម្តេច ហ៊ុន សែន ជាហូរហែ ខ្ញុំសូមជម្រាបលោកថាតុលាការនេះជាតុលាការឯករាជ្យតុលាការនេះគឺឯករាជ្យ។ ស្ថាប័នតុលាការគឺឯករាជ្យ»។
តុលាការឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាមដែលគាំទ្រដោយអង្គការសហប្រជាជាតិ បានត្រូវបង្កើតឡើងដើម្បីរកយុត្តិធម៌ដល់ជនរងគ្រោះនៃរបបខ្មែរក្រហម។ ប៉ុន្តែការបង្កើតតុលាការនេះបាននាំឲ្យមានការចរចាអស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំជាមួយអាជ្ញាធរកម្ពុជាដែលចង់ត្រួតត្រាដំណើរការកាត់ទោសនេះ។
នៅក្នុងករណីទី១ កាលពីឆ្នាំទៅ តុលាការបានកាត់ឲ្យជាប់ទោសកាំង ហ្គេកអ៊ាវដែលបានមើលការខុសត្រូវគុកនិងកន្លែងធ្វើទារុណកម្មដ៏សំខាន់មួយរបស់ខ្មែរក្រហម។ តុលាការបានកាត់ទោសជននេះឲ្យជាប់គុក៣៥ឆ្នាំដែលបានត្រូវបន្ថយមកត្រឹម១៩ឆ្នាំ។
ក្នុងកំឡុងពេលនៃការគ្រប់គ្រងជិត៤ឆ្នាំរបស់ពួកខ្មែរក្រហមមានប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាយ៉ាងច្រើនរហូតដល់២លាននាក់បានស្លាប់មកពីការសម្លាប់ចោល ការធ្វើទារុណកម្ម ការបង្អត់អាហារនិងការបង្ខំធ្វើការជាទម្ងន់។
ពួកគេ បានជម្លៀសប្រជាពលរដ្ឋចេញពីទីក្រុងហើយបានឃុំឃាំងឬសម្លាប់ចោលជនណាដែលប្រឆាំងនឹងបដិវត្តន៍កុម្មុយនីស្តជ្រុលនិយមរបស់ពួកគេ។
កងទ័ពកុម្មុយនីស្តវៀតណាម បានបញ្ចប់ការគ្រប់គ្រងរបស់ពួកគេដោយការឈ្លានពានប្រទេសកម្ពុជាហើយរុញពួកខ្មែរក្រហមទៅកាន់ព្រំដែនថៃដែលជាទីកន្លែងដែលពួកគេធ្វើការតស៊ូរហូតដល់ពួកគេបានរលាយនៅឆ្នាំ១៩៩៨។
ប៉ុល ពត មេដឹកនាំកំពូលខ្មែរក្រហម ដែលគេស្គាល់ថាជាបងធំទី១ បានត្រូវកម្ចាត់ចេញពីក្រុមនោះនៅឆ្នាំតែមួយនោះ ដែលជននោះបានស្លាប់៕
ប្រែសម្រួលដោយ ជឹង ប៉ូជីន