អតីតកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមមួយរូបដែលជាជនសង្ស័យម្នាក់ក្នុងចំណោម៥នាក់នៃសំណុំរឿងបន្ថែមគឺលោក មាស មុតព្រមានថាការចោទប្រកាន់រូបលោកនិងការប៉ុនប៉ងនាំខ្លួនលោកទៅកាត់ទោសពីបទពាក់ព័ន្ធនឹងឧក្រិដ្ឋកម្មនានានៅសម័យខ្មែរក្រហមគឺជាការខុសច្បាប់។
លោក មាស មុត អាយុ៧១ឆ្នាំជាអតីតមេបញ្ជាការកងពល១៦៤ទទួលបន្ទុកទាហាន ជើងទឹកនៅខេត្តព្រះសីហនុនិងកំពតនៅក្នុងទសវត្សរ៍១៩៧០។ បើតាមដីកាសន្និដ្ឋានរបស់សហព្រះរាជអាជ្ញាដែលវីអូអេផ្នែកខេមរភាសាទទួលបានពីប្រភពស្និទ្ធនឹងតុលាការដែលសុំលាក់ឈ្មោះព្រោះជារឿងរសើបនោះ សហព្រះរាជអាជ្ញាអន្តរជាតិចោទប្រកាន់ជាបឋម លើរូបលោកមាស មុតថាមានជាប់ទាក់ទិននឹងឧក្រិដ្ឋកម្មជាច្រើនមានដូចជាការធ្វើមនុស្សឃាត កម្ចាត់ជនសង្ស័យដែលក្បត់បក្សឬអង្គការ ធ្វើទារុណកម្ម ធ្វើទុក្ខបុកម្នេញផ្នែកសាសនា ជាតិសាសន៍ នយោបាយ បញ្ជូនឲ្យគុក ស២១ សម្លាប់ ឬឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិដូចជនសង្ស័យម្នាក់ទៀតគឺលោក ស៊ូ ម៉េត អតីតមេបញ្ជាការកងពល៥០២ ដែលតុលាការបានចោទប្រកាន់ដូចគ្នាទៅនឹង លោកមាស មុតដែរ។ ដីកាសន្និដ្ឋានដដែលបាន និយាយថាមានមនុស្សជាច្រើនពាន់នាក់ដែលស្លាប់ក្រោមការកាន់កាប់របស់លោក មាស មុត។
ថ្លែងប្រាប់វីអូអេផ្នែកខេមរភាសាកាលពីពាក់កណ្តាលខែកក្កដាឆ្នាំ២០១១ ក្នុងកិច្ចសម្ភាសជាពិសេសមួយនៅផ្ទះរបស់លោកនៅក្នុងស្រុកសំឡូតខេត្តបាត់ដំបងលោក មាស មុត អះអាងថាលោកពុំជាប់ពាក់ព័ន្ធដូចការចោទប្រកាន់របស់តុលាការនោះទេ។ លោកបានថ្លែងថាតុលាការមិនគួរនាំខ្លួនកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមដទៃទៀតលើសពី ៥នាក់ដែលកំពុងជាប់ឃុំនោះទៅកាត់ទោសលើសពីច្បាប់កម្រិតនោះទេ។
«ច្បាប់វាកម្រិតត្រឹមប៉ុណ្ណឹង។ ឯធ្វើហួសពីហ្នឹងទៀតតើច្បាប់ហ្នឹងវាយ៉ាងម៉េច? ហ្នឹងមួយ។ ទី២ បើធ្វើទៅវាប៉ះពាល់ដល់កិច្ចការងារសន្តិសុខជាតិយ៉ាងម៉េច? វាប៉ះពាល់ ដល់អ្នកនៅបន្តទៅទៀតពីព្រោះខ្មែរក្រហម វាមិនមែនតែ២ ឬ៣នាក់ហ្នុងឯណា វាច្រើនដែរ។ នៅក្នុងនៅក្រៅ នៅជិតនៅឆ្ងាយអីវាមានទាំងអស់តែគ្នា។ មែនទែនខ្មែរនៅពេលហ្នុង»។
លោក មាស មុតថ្លែងយ៉ាងដូច្នេះដោយយោងថាកងទ័ពជាអតីតទាហានខ្មែរក្រហម ជាច្រើនកំពុងឈរការពារព្រំដែនពីការរំលោភបំពានរបស់ប្រទេសថៃ។ លោកថ្លែងថាបើ យកមេខ្មែរក្រហមដទៃទៀតទៅកាត់ទោសវានឹងបង្កឲ្យមានអារម្មណ៍មិនល្អ។ លោក មាស មុតបានចង្អុលបង្ហាញថាលោកនិងអ្នកដទៃក្នុងសំណុំរឿងបន្ថែម០០៣និង០០៤ មិនមែនជាអ្នកទទួលខុសត្រូវខ្ពស់បំផុតទេ ក្រៅពីលោកគាំទ្រសហព្រះរាជអាជ្ញាខ្មែរ កន្លងមកដែលពុំបានចូលរួមជាមួយសហព្រះរាជអាជ្ញាបរទេសដើម្បីដំណើរការសំណុំរឿងបន្ថែមនោះ។
«ពីព្រោះច្បាប់កាត់ទោសខ្មែរក្រហមគេកម្រិតតែថាអ្នកដឹកនាំខ្ពស់បំផុត ហើយនិងអ្នកដែលទទួលខុសត្រូវខ្ពស់បំផុត។ ឥឡូវអ្នកដឹកនាំខ្ពស់បំផុត និងអ្នកទទួលខុស ត្រូវខ្ពស់បំផុតហ្នឹង វានៅឯតុលាការហើយ»។
លោក មាស មុតថ្លែងយ៉ាងដូច្នេះសំដៅទៅលើសំណុំរឿង០០១ ដែលមានកាំង ហ្កេក អ៊ាវ ហៅ ឌុចប្រធានគុកទួលស្លែងស២១ដែលត្រូវបានកាត់ទោសរួចពីបទទទួលខុស ត្រូវចំពោះការកាប់សម្លាប់ពលរដ្ឋខ្មែរជាង១២.០០០នាក់ និងសំណុំរឿង០០២ដែល មានមេដឹកនាំកំពូលៗ៤រូបគឺមាន នួន ជា បងធំទី២ ខៀវ សំផន អតីតប្រមុខរដ្ឋ អៀង សារី អតីតរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស និងអៀង ធីរិទ្ធអតីតរដ្ឋមន្ត្រីសង្គមកិច្ច ដែលជាប់ចោទពីបទឧក្រិដ្ឋនានាទាក់ទងនឹងការទទួលខុសត្រូវចំពោះការកាប់សម្លាប់ពលរដ្ឋខ្មែរជិត២លាននាក់នៅចន្លោះឆ្នាំ១៩៧៥ដល់ឆ្នាំ១៩៧៩។
ក៏ប៉ុន្តែនៅក្នុងដីកាសន្និដ្ឋានលើកទី៣ជាឯកសារសម្ងាត់របស់សហព្រះរាជអាជ្ញាអន្តរជាតិដែលមានចំនួន១១២ទំព័រជាភាសាអង់គ្លេសដែល វីអូអេខេមរភាសាទទួលបានពីប្រភពស្និទ្ធនឹងតុលាការ សហព្រះរាជអាជ្ញាអន្តរជាតិបានស្នើកាលពីថ្ងៃទី២០ខែវិច្ឆិកាឆ្នាំ២០០៨ ឲ្យសហចៅក្រមស៊ើបអង្កេត ធ្វើការទៅតាមច្បាប់ ស៊ើបអង្កេតលោកមាស មុតពីបទឧក្រិដ្ឋកម្មជាច្រើនដែលព្រះរាជអាជា្ញជឿថាលោក មាស មុតបានប្រព្រឹត្ត។ ក្រៅពីសរសេរ ពីការទទួលខុសត្រូវរបស់លោក មាស មុតថាជាប្រធានគុក វត្តអង់តាញឹម ខេត្តព្រះសីហនុ និងជាប់សង្ស័យពីការកម្ចាត់ក្រុមមន្ត្រីកងទ័ពក្នុងកងពល១៦៤ ឯកសារដដែលនោះបានបញ្ជាក់ថាលោក មាស មុត បានទាក់ទងជាលិខិត ទូរស័ព្ទជាប្រចាំជាមួយ សុន សេន អតីតរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិខ្មែរក្រហមដែលកាន់កាប់កងទ័ពទាំងមូល។ ហើយពេលខ្លះទាក់ទងជាមួយប៉ុល ពតនិងមេដឹកនាំជាន់ខ្ពស់របស់ ខ្មែរក្រហមផងដែរក្រៅពីបានបញ្ជាក់ពីការដឹងឮទាំងអស់ទាក់ទងនឹងការចាប់ខ្លួន ការបញ្ជូនខ្លួនទៅកាន់គុកស២១។ ឯកសារដដែលបានបញ្ជាក់ថា៖
«ជាផ្នែកមួយនៃការសម្លាប់ក្នុងកងពល១៦៤ លោក មាស មុត បានចាប់កងទ័ពនៃកងពល១៦៤ និង បញ្ជូនពួកគេទៅកាន់គុកស ២១ ដែលជនទាំងនោះត្រូវគេឃុំ គេធ្វើទារុណកម្ម ហើយនឹងសម្លាប់ទៀតផងនៅទីបំផុត។ កងទ័ពជិត៤០០នាក់មកពី កងពល១៦៤ត្រូវចាប់ខ្លួន ហើយបញ្ជូនទៅគុកស២១ ដោយលោក មាស មុត»។
លោក មាស មុត បានបដិសេធថាគ្មានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងបទឧក្រិដ្ឋកម្មដែលត្រូវចោទ ប្រកាន់នោះទេ។ តែលោកទទួលស្គាល់ថាមានការបញ្ជូនខ្លះ។
«ដែលខ្ញុំថាអាចមានខ្លះតាមវិធីអញ្ចេះ ខាងសេនាធិការគេហៅឲ្យទៅរៀនសូត្រ។ដល់រួចទៅគេប្រាប់មកអង្គភាពវិញថាឈ្មោះនេះៗ ប៉ុន្មាននាក់នេះគេមិនឲ្យត្រឡប់ ទៅអង្គភាពវិញទេ។ ហើយខាងសេនាធិការគេបញ្ជូនទៅស ២១ទៅ។ ហើយខាងអង្គភាពអត់ដឹងថារឿងហ្នុងវាយ៉ាងម៉េចអីយ៉ាងម៉េចទេ។ នេះខ្ញុំនិយាយពីអង្គភាពដែលខ្ញុំទទួលខុសត្រូវមានបញ្ហាហ្នឹងខ្លះ មួយករណី ពីរករណី»។
ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយលោក មាស មុត ដូចជាជនសង្ស័យ៤នាក់ទៀតក្នុងសំណុំរឿង០០៣/០០៤ គឺស្ថិតក្នុងដៃសហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតដែលត្រូវសម្រេចថា នឹងចាប់ ខ្លួនមកឃុំបណ្តោះអាសន្ន ស៊ើបអង្កេតឬក៏មិនធ្វើតាមសហព្រះរាជអាជ្ញាបរទេសនោះ។
លោក មាស មុតបានរំលឹកតុលាការកាត់ទោសខ្មែរក្រហមថាតុលាការត្រូវតែដឹងឲ្យ ច្បាស់ពីប្រភពកកើតខ្មែរក្រហមចេញមកពីណា។ លោកនិយាយយ៉ាងដូច្នេះយោងទៅ ដល់រដ្ឋប្រហារថ្ងៃ១៨ខែមិនាឆ្នាំ១៩៧០ ដែលលោកសេនាប្រមុខលន់ ណុលគាំទ្រដោយ សហរដ្ឋអាមេរិកបានធ្វើរដ្ឋប្រហារទម្លាក់សម្តេចឪព្រះនរោត្តម សីហនុ ហើយពេលនោះធ្វើឱ្យព្រះអង្គអំពាវនាវឲ្យមានការងើបតស៊ូ។
«អញ្ចឹង ដើមចម មេធំរបស់ខ្មែរក្រហមទី១គឺអាមេរិក ហើយទី២គឺសម្តេចឪ។ ហើយ តុលាការយកប៉ុន្មាននាក់ទៅកាត់ក្តី០០២ហ្នឹងខ្ញុំថាមិនទាន់ចំមេមែនទែននៅឡើយទេពីព្រោះរឿងវាអញ្ចឹង។ បើសិនណាគ្មានអាមេរិកបញ្ឆេះឲ្យលន់ ណុលធ្វើរដ្ឋប្រហារក៏ អត់កើតខ្មែរក្រហម ហើយបើកុំមានការអំពាវនាវរបស់សម្តេចឪឲ្យកូនចៅរត់ចូលព្រៃ ម៉ាគីតស៊ូក៏អត់មានខ្មែរក្រហម។ រឿងវាសរុបមកវានៅត្រង់ហ្នុងអញ្ចឹងបើលែងតែពាក់ កណ្តាលផ្លូវអាហ្នុងវាដូចជាមិនសូវជាស្រួលបួល»។
ចៅក្រមកម្ពុជាក្នុងតុលាការកាត់ទោសខ្មែក្រហមប្រកាន់ជំហរដូចរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគឺជំទាស់នឹងការប៉ុនប៉ងនាំខ្លួនជនសង្ស័យ៥នាក់បន្ថែមទៀតនៃសំណុំរឿង ០០៣/០០៤មកកាត់ទោស ដោយបារម្ភខ្លាចប៉ះពាល់ដល់សន្តិភាពដែលទើបកើតមានក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ តែរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែនត្រូវទទួលរងការចោទប្រកាន់ថាជ្រៀតជ្រែកផ្នែកនយោបាយក្នុងដំណើការស្វែងរកយុត្តិធម៌របស់តុលាការ។
សំណុំរឿង០០៣/០០៤ មាន អ្នកស្រី អ៊ឹម ចែម តាទិត តា អាន លោកស៊ូ ម៉េត និងលោកមាស មុត។ ឈ្មោះទាំង៥នាក់នេះត្រូវបញ្ចេញជាសាធារណៈជាលើកដំបូងដោយបណ្តាញព័ត៌មាន The Scoop នៃប្រទេស New Zealand និងThe Christian Science Monitor នៅពេលថ្មីៗនេះដែរ។
លោក មាស មុតបានចូលសមាទានសីលប៉ុន្មានឆ្នាំថ្មីៗនេះ ដើម្បីសាងបុណ្យ សន្សំ កុសលតាមប្រពៃណីអ្នកកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនា។ លោកទៅកាន់វត្តតាសាញក្បែរផ្ទះ ជារៀងរាល់ថ្ងៃសីលនិងពិធីបុណ្យតាមព្រះពុទ្ធសាសនាផ្សេងៗ។ លោក មាស មុតមាន ស្រុកកំណើតនៅខេត្តតាកែវ ធ្លាប់បួសជាព្រះសង្ឃផងដែរមុនពេល ចូលរួមក្នុងចលនា តស៊ូ។ លោក ធ្លាប់ធ្វើជាទីប្រឹក្សាក្រសួងការពារជាតិ មានឋានន្តរសក្កិឧត្តមសេនីយ៍ទោ ក្រោយសមាហរណកម្ម។ ក៏ប៉ុន្តែបានចូលនិវត្តន៍កាលពីឆ្នាំទៅ៕
