រដ្ឋមន្ត្រី​អាស៊ី​អាគ្នេយ៍​ពិភាក្សា​អំពី​ការ​អភិវឌ្ឍ​ទន្លេ​មេគង្គ

រដ្ឋមន្រ្តី​ក្រសួង​បរិស្ថាន​ពី​ប្រទេស​អាស៊ី​ចំនួន​៦ ​កំពុង​ជួប​ប្រជុំ​គ្នា​ក្នុងរាជធានី​ភ្នំពេញ​ដើម្បី​សម្រេច​ពី​របៀប​ដែល​ពួកគេ​នឹង​ធ្វើ​ការងារ​ជាមួយ​គ្នា​ ដើម្បី​ធ្វើ​ឲ្យ​មាន​តុល្យភាព​រវាង​ការ​អភិវឌ្ឍ​សេដ្ឋកិច្ច​និង​ការ​ការពារ​បរិស្ថាន​នៅ​ក្នុង​តំបន់​មួយ​ដែល​រួម​មាន​ទន្លេ​ដ៏​វែង​បង្អស់​និង​សម្បូរ​ជីវ​ចម្រុះ​បំផុត​មួយ​ក្នុង​ពិភពលោក។

ក្នុង​ឆ្នាំ​២០០៥ ​ប្រទេស​ដែល​បែងចែក​ទន្លេ​មេគង្គ​ប្រវែង​៤.៨០០​គីឡូម៉ែត្រ​បាន​បង្កើត​ផែនការ​រយៈពេល​៥​ឆ្នាំ​ដើម្បី​ធ្វើ​ឲ្យ​ឯកភាព​កិច្ច​ខិតខំ​ប្រឹង​ប្រែង​ដើម្បី​ធ្វើ​ឲ្យ​មាន​តុល្យភាព​រវាង​ការ​ការពារ​បរិស្ថាន​ជាមួយ​នឹង​ការ​អភិវឌ្ឍ​ និង​ការ​កាត់​បន្ថយ​ភាពក្រីក្រ។

កម្មវិធី​មាន​ទឹក​ប្រាក់​៣០​លាន​ដុល្លារ​នេះ ​ដែល​មាន​ឈ្មោះ​ថា​«កម្មវិធី​បរិស្ថាន​ស្នូល​និង​ការ​ផ្តួចផ្តើម​របៀង​អភិរក្ស​ជីវ​ចម្រុះ»​ (Core​ Environmental​ Program​ and ​Biodiversity​ Conservation ​Corridors​ Initiative) នឹង​ផុត​កំណត់​នៅ​ខែ​ធ្នូ។​ ប្រទេស​ទាំង​៦​ក្នុង​មហា​អនុតំបន់​ទន្លេ​មេគង្គ​មាន​ប្រទេស​ចិន​ ភូមា​ ឡាវ​ កម្ពុជា​ និង​វៀតណាម​និង​រដ្ឋមន្រ្តី​ក្រសួង​បរិស្ថាន​របស់​ប្រទេស​ទាំង​នោះ​បាន​យល់ព្រម​ជា​គោលការណ៍​ឲ្យ​បន្ត​កម្មវិធី​នោះ​រហូត​ដល់​ឆ្នាំ​២០១៦។​ ផែនការ​នេះ​ត្រូវ​គេ​រំពឹង​ថា​នឹង​ទទួល​ការ​អនុម័ត​ជាផ្លូវការ​នៅ​ខែ​ធ្នូ​ខាង​មុខ។

លោក​ Sanath​ Ranawana ​ជា​អ្នក​ឯកទេស​ជាន់ខ្ពស់​ខាង​ប្រភព​ធនធាន​ធម្មជាតិ​នៅ​ធនាគារ​អភិវឌ្ឍន៍​អាស៊ី​ ដែល​គ្រប់គ្រង​កម្មវិធី​នោះ។ លោក​ពន្យល់​ពី​មូលហេតុ​ដែល​ការ​ពិភាក្សា​បែប​នេះ​មាន​សារៈសំខាន់​សម្រាប់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ច្រើន​លាន​នាក់​នោះ។

«មហា​អនុ​តំបន់​ទន្លេ​មេគង្គ ​(GMS)​ គឺ​ជា​តំបន់​មួយ​ដែល​កំពុង​រីក​លូតលាស់​យ៉ាង​ឆាប់​រហ័ស។ ហើយ​សក្តានុពល​សម្រាប់​ការ​រីក​លូតលាស់​នៅ​តំបន់​នេះ​ មាន​ភាព​ធំ​សម្បើម​ណាស់​ ប្រទេស​នានា​ដូចជា​ចិន​ ប្រទេស​ជិតខាង​ផ្សេងៗ​ទៀត​ដូចជា​ឥណ្ឌូណេស៊ី ​ឬ​ ឥណ្ឌា​ដែល​ត្រូវការ​ប្រភព​ធនធាន​និង​ផលិតផល​យ៉ាង​សម្បើម​មកពី​តំបន់​នោះ។ ហើយ​កម្មវិធី​នេះ​មាន​សារៈសំខាន់​ និង​ចាំបាច់​ដើម្បី​ឲ្យ​មាន​តុល្យភាព​ទៅ​នឹង​អ្វី​ដែល​តំបន់​នេះ​ ប្រហែល​ធ្វើ​ក្នុង​ពេល​អនាគត​ ការ​អភិវឌ្ឍ​នៅពេល​អនាគត​ ពី​របៀប​ដែល​តំបន់​នោះ​អាច​រៀបចំ​ចាត់ចែង​ប្រភព​ធនធាន​របស់​ខ្លួន​ប្រកបដោយ​ចីរភាព​មួយ។»

ទន្លេ​មេគង្គ​និង​ដៃ​របស់​វា​ជា​កន្លែង​សម្បូរ​ត្រី​ទឹកសាប​ដ៏​ច្រើន​បង្អស់​មួយ​នៅ​ក្នុង​ពិភពលោក​ ក៏ប៉ុន្តែ ​ពួក​អ្នក​បរិស្ថាន​ព្រមាន​ថា​ ទន្លេ​នោះ​កំពុង​ទទួល​រង​នូវការ​គំរាម​កំហែង​កាន់តែ​កើន​ឡើង​ពី​ជាតិ​កខ្វក់​ហើយ​នឹង​ទំនប់​វារី​អគ្គីសនី។

ក្រុម​អ្នក​បរិស្ថាន​មាន​ការ​ភ័យខ្លាច​ថា​ទំនប់​អាច​ធ្វើ​ឲ្យ​ខូច​យ៉ាង​ធ្ងន់ធ្ងរ​ដល់​បរិមាណ​ត្រី​ដែល​ធ្វើ​បម្លាស់​ទី​ ក៏ដូច​ជា​លំហូរ​នៃ​ការ​កកើត​ដីល្បាប់​ដែលការពារ​តំបន់​ដី​សណ្ត​ទន្លេ​មេគង្គ​ក្នុង​ប្រទេស​វៀតណាម​ខាង​ត្បូង។

សំណើ​ដ៏​ចម្រូង​ចម្រាស់​បំផុត​មួយ​គឺ​ទំនប់ទឹក​សាយ៉ាប៊ូរី​ (Xayaburi) ដែល​មាន​តម្លៃ​៣.៨០០​លាន​ដុល្លារ​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​ឡាវ​ ក៏ប៉ុន្តែ ​បន្ទាប់​ពីមាន​ការ​ដាក់​សម្ពាធ​ពី​ប្រទេស​នៅ​ចរន្តទឹក​ខាង​ក្រោម​គឺ​កម្ពុជា​ និង​វៀតណាម​ កាល​ពី​ពេល​ថ្មីៗ​នេះ​ មន្រ្តី​ឡាវ​បាន​និយាយ​ថា​ពួកគេ​ផ្អាក​ការ​សាងសង់​នេះ។

សារៈសំខាន់​របស់​ទន្លេ​មេគង្គ​ដល់​ប្រទេស​កម្ពុជា​បាន​ត្រូវ​លើក​យកមក​បញ្ជាក់​ដោយ​នាយក​រដ្ឋមន្រ្តី​ហ៊ុន សែន​ដែល​បាន​ប្រាប់​កិច្ចប្រជុំ​មួយ​កាល​ពី​ថ្ងៃ​អង្គារ​ថា​ការ​រៀបចំ​ចាត់ចែង​ប្រភព​ធនធាន​ទឹក​ទន្លេ​ជា​បញ្ហា​អាយុ​ជីវិត​សម្រាប់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ដែល​ពឹងផ្អែក​លើ​ទន្លេនោះ។

ឡាវ​ក៏​មើលឃើញ​ដែរ​ថា​ ទន្លេ​នោះ​ជា​មធ្យោបាយ​ដ៏​សំខាន់​មួយ​ដើម្បី​ធ្វើ​ឲ្យ​ប្រសើរ​ឡើង​នូវ​សេដ្ឋកិច្ច​ដ៏​ក្រីក្រ​របស់​ខ្លួន​ដោយ​ការ​បង្កើត​អគ្គីសនី​មកពី​ទំនប់​វារីអគ្គីសនី​សម្រាប់​តំបន់​ដែល​ស្រេកឃ្លាន​ថាមពល​នេះ។

លោក​ Sanath​ Ranawana​ នៃ​ធនាគារ​អភិវឌ្ឍន៍​អាស៊ី​និយាយ​ថា​ ការ​ភ្ជាប់​កម្មវិធី​ថាមពល​ទៅនឹង​បរិស្ថាន​ ជា​ចំណុច​ស្នូល​នៃ​ដំណាក់កាល​ទី​២​របស់​កម្មវិធី​នោះ។ វា​ក៏​នឹង​ភ្ជាប់​បរិស្ថាន​ទៅ​នឹង​ការ​សម្រេចចិត្ត​នៃ​ការ​វិនិយោគ​ក្នុង​វិស័យ​សំខាន់​ផ្សេង​ៗ​ទៀត​ដូចជា​ កសិកម្ម​ ទេសចរណ៍​ និង​ការដឹក​ជញ្ជូន។

«យើង​បាន​បញ្ជាក់​យ៉ាងច្បាស់​ ហើយ​ប្រទេស​ផ្សេងៗ​ទៀត​ទទួល​ស្គាល់​យ៉ាង​ពិត​ប្រាកដ​ថា ​បរិស្ថាន​ជា​ចំណុច​ស្នូល​មួយ​ដែល​ពួកគេ​ត្រូវការ​គិតគូ។ សេវាកម្ម​ប្រព័ន្ធ​អេកូឡូហ៊្សី​ដែល​កើតចេញ​ពី​ការ​អភិរក្ស​ទេសភាព​ជា​អ្វី​ដែល​ទ្រទ្រង់​កម្មវិធី​សេដ្ឋកិច្ច​នេះ​ គឺ​ការ​អភិវឌ្ឍ​សេដ្ឋកិច្ច​ទាំងមូល។ ដូច្នេះ ​កសិកម្ម ​វារី​អគ្គីសនី​ ផ្នែក​ទាំងអស់​នោះ​ដែល​មាន​សារៈសំខាន់​សម្រាប់​ការ​អភិវឌ្ឍ​សេដ្ឋកិច្ច​ ត្រូវ​ផ្អែក​លើ​ការ​មាន​សេវាកម្ម​ប្រព័ន្ធ​អេកូឡូហ៊្សី​ដ៏​មាន​តម្លៃ​មួយ។»

នៅ​កោះ​បាលី​កាលពី​សប្តាហ៍​មុន​ លោកស្រី​ Hillary​ Clinton​ រដ្ឋមន្រ្តី​ក្រសួង​ការបរទេស​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ បាន​ប្រាប់​វេទិកា​សមាគម​ប្រជាជាតិ​អាស៊ី​អាគ្នេយ៍​ថា​រដ្ឋាភិបាល​ទីក្រុង​វ៉ាស៊ីនតោន​ កំពុង​ធ្វើការ​ជាមួយ​ធនាគារ​អភិវឌ្ឍន៍​អាស៊ី​ (ADB)​ និង​សហភាព​អឺរ៉ុប​ដើម្បី​ធ្វើឲ្យ​ប្រសើរ​ឡើង​នូវ​ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​និង​បរិស្ថាន​ក្នុង​តំបន់​ទន្លេ​មេគង្គ​ខាងក្រោម។ លោកស្រី​ក៏​អំពាវនាវ​ឲ្យ​ផ្អាក​ការ​សាងសង់​ទំនប់​ថ្មី​ទាំងអស់​រហូត​ទាល់​តែមាន​ការ​វាយ​តម្លៃ​ដ៏​ពេញលេញ​ដល់​ផលប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​របស់​ប្រទេស​ទាំង​នោះ​ជាមុន​សិន៕

ប្រែ​សម្រួល​ដោយ​ ជឹង​ ប៉ូជីន