ទីក្រុងបាងកក — សកម្មជនគាំទ្រលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យមួយចំនួននៅប្រទេសថៃត្រូវបានចាប់ខ្លួនខណៈពួកគេបានវិលត្រឡប់មកវិញតាមដងផ្លូវនានា នៅក្រុងបាងកកវិញ កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ ទី១៦ ខែមករា ដោយមិនគោរពតាមច្បាប់ប្រកាសអាសន្នដែលត្រូវបានអនុម័តអំឡុងពេលមានការផ្ទុះរាតត្បាតជំងឺកូវីដ១៩ សារជាថ្មី។ ក្រុមបាតុករបានចេញមកដើម្បីតវ៉ាប្រឆាំងនឹងច្បាប់ប្រឆាំងការប្រមាថព្រះមហាក្សត ដែលច្បាប់នេះកំពុងត្រូវប្រើដើម្បីរាំងខ្ទប់ចលនាបាតុកម្មរបស់ពួកគេ។
ក្រុមចម្បងៗនៃបាតុករដែលបង្កើតជាចលនា Rasadorn «រ៉ាតសាដន» មានន័យថា «ចលនាប្រជាជន» បានប្រកាសជាផ្លូវការផ្អាកការចេញធ្វើបាតុកម្មនៅតាមដងវិថីធំៗ ដែលកន្លងមកបានធ្វើឱ្យកក្រើកប្រទេសថៃ ដោយទាមទារឱ្យមានកំណែទម្រង់ឆាកនយោបាយថៃ និងស្ថាប័នរាជវង្សដែលពីមុនមកមិនមាននរណាហ៊ាននិយាយរិះគន់។
ប៉ុន្តែក្រុមបាតុករខ្លះបានប្រែផ្លាស់ពីការធ្វើបាតុកម្មទ្រង់ទ្រាយធំមកជាការតវ៉ាទ្រង់ទ្រាយតូចមិនប្រាប់ជាមុន និងរៀបចំជាសកម្មភាពទាក់ទាញចំណាប់អារម្មណ៍តាមទីសាធារណៈ ដោយចាត់មុខសញ្ញាលើច្បាប់ប្រមាថព្រះចេស្តារបស់ព្រះមហាក្សត្រក្នុងផ្នែក ១១២ នៃច្បាប់ព្រហ្មទណ្ឌថៃ។
ច្បាប់នេះផ្តន្ទាទោសឱ្យជាប់ពន្ធនាគារពី០៣ ទៅ ១៥ ឆ្នាំចំពោះ «ការប្រមាថការបរិហារកេរ្តិ៍ ឬការគំរាមកំហែង»ស្ថាប័នរាជវង្ស និងត្រូវបានស្អប់ខ្ពើមដោយចលនាបាតុកម្មគាំទ្រលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យថៃ ដែលចាត់ទុកថា ច្បាប់នេះជាអាវុធផ្នែកនយោបាយមួយ។ មកទល់ពេលនេះ បាតុករជាង ៤០នាក់ត្រូវបានចោទប្រកាន់ក្រោមច្បាប់នេះ។
យុទ្ធសាស្រ្តឈ្លបវាយឆ្មក់ថ្មីរបស់ក្រុមបាតុកររួមមានការដាក់បង្ហាញនូវផ្ទាំងបដា ដោយចម្អកលើច្បាប់ប្រឆាំងការប្រមាថព្រះមហាក្សត្រនៅតាមផ្សារទំនើប និងតាមស្ពាន ការដកហូតទង់ជាតិជំនួសវិញដោយសញ្ញាលេខ «១១២» និងយកសត្វពពែដែលគ្របដោយក្រណាត់មានសរសេរលេខ«១១២» ទៅដាក់នៅប៉ុស្តិ៍ប៉ូលិស។
អាជ្ញាធរត្រូវបានធ្វើឱ្យអាម៉ាស់ដោយសារសកម្មភាពផ្សេងៗពីសំណាក់ក្រុមបាតុករ ដែលជាធម្មតាត្រូវបានចែករំលែកពាសពេញបណ្តាញសង្គម មុនពេលការចាប់ខ្លួនត្រូវបានធ្វើឡើង។
ប៉ុន្តែនៅព្រឹកថ្ងៃសៅរ៍ ទី១៦ ខែមករា អគ្គស្នងការនគរបាលថៃលោក Suwat Changyodsuk បានព្រមានចាត់វិធានការខ្លាំងជាងមុនដើម្បីបង្រ្កាបយុទ្ធសាស្រ្តថ្មីរបស់បាតុករ។
លោកបាននិយាយថា៖ «ប៉ូលិសនឹងប្រើកម្លាំងប្រសិនបើចាំបាច់។ អ្វីដែលអាចកើតឡើង គឺនឹងកើតឡើង»។
ប៉ុន្មានម៉ោងក្រោយមក ប៉ូលិសបានចូលចាត់វិធានការ ខណៈបាតុករព្យាយាមលាតត្រដាងផ្ទាំងក្រដាសប្រវែង ១១២ម៉ែត្រ នៅបរិវេណរង្វង់មូលវិមានជ័យជម្នះដ៏មមាញឹក ដើម្បីឱ្យអ្នកដើរឆ្លងកាត់អាចសរសេរការជំទាស់របស់ពួកគេទៅនឹងច្បាប់ដ៏តឹងរ៉ឹងមួយនេះ។
សារមួយនៅលើក្រដាសបានសរសេរថា «ភាពអាម៉ាស់ប្រវែង ១១២ម៉ែត្ររបស់រដ្ឋាភិបាល» ទោះបីក្រដាសនោះត្រូវបានប៉ូលិសដែលសម្រុកចូលហែកចោលនៅកន្លែងបាតុកម្មក៏ដោយ។
ក្រុមមេធាវីនិយាយថា វីដេអូមួយបានបង្ហាញថា បាតុករវ័យក្មេងម្នាក់ត្រូវបាននគរបាលចាប់ក្របួចដៃ និងអូសចូលក្នុងរថយន្តប៉ូលិស។ បាតុករម្នាក់ទៀតត្រូវបានឃុំខ្លួននៅហ្នឹងកន្លែងផងដែរ ចំពោះការបំពានច្បាប់ប្រកាសអាសន្នដែលត្រូវបានដាក់ចេញដើម្បីគ្រប់គ្រងស្ថានភាពជំងឺកូវីដ១៩។
ភា្លមៗក្រោយមក ប៉ូលិសបង្រ្កាបបាតុកម្មបានហ៊ុមព័ទ្ធឆែកឆេរតំបន់មួយចម្ងាយប៉ុន្មានគីឡូម៉ែត្រពីនេះ ជាទីដែលក្រុមបាតុករមួយឈ្មោះថា Liberating Guards បានប្រមូលផ្តុំដើម្បីតតាំងនឹងការចាប់ខ្លួន។
ការប្រតាយប្រតាប់ជាមួយប៉ូលិសបានកើតឡើងបន្ទាប់ពីនោះហើយវីដេអូបានបង្ហាញពីការផ្ទុះគ្រាប់បែកទ្រង់ទ្រាយតូចមួយ ដែលហាក់ដូចជាត្រូវបានគប់មកលើក្រុមប៉ូលិសបង្រ្កាបបាតុកម្មដែលកំពុងខិតចូល។
បាតុករចំនួនប្រាំនាក់ថែមទៀតត្រូវបានចាប់ខ្លួន។ នេះបើយោងទៅអង្គការគាំពារសិទ្ធិ iLaw។
រហូតមកដល់ពេលប្រទាំងប្រទើសគ្នានាពេលចុងក្រោយនេះ បាតុកម្មកន្លងមកជាទូទៅគឺប្រកបដោយសន្តិវិធី។ ទោះបីយ៉ាងណាក៏ដោយ គេនៅមានការព្រួយបារម្ភពីការកើនឡើងនូវអំពើហិង្សាដរាបណាមិនមានការបន្ធូរបន្ថយស្ថានភាពពីសំណាក់រដ្ឋាភិបាលនៅក្នុងប្រទេសមួយ ដែលការជាប់គាំងនៅលើដងផ្លូវតែងតែត្រូវបញ្ចប់ដោយការបង្ហូរឈាម។
អ្នកស្រី Sasinan Thamnithinan នៃអង្គការមេធាវីថៃដើម្បីសិទ្ធិមនុស្ស (TLHR)ដែលតំណាងឱ្យបាតុករជាប់ឃុំជាច្រើនបាននិយាយថា៖ «មិនមានសញ្ញាបង្ហាញពីការសម្រុះសម្រួលណាមួយពីសំណាក់រដ្ឋាភិបាលថៃនោះទេ»។
លោកបានបន្តថា៖ «ពលរដ្ឋនឹងមិនឈប់ចេញតវ៉ាតាមដងផ្លូវនោះទេ។ អ្វីទាំងអស់ដែលរដ្ឋាភិបាលកំពុងធ្វើឬមិនធ្វើនោះគឺបង្ខំឱ្យប្រជាជនចេញមកតាមដងផ្លូវ ពីព្រោះពួកគេមិនស្តាប់»។
ចំណាត់ការបន្ទាប់
ថៃជាប្រទេសដែលមានការបែកបាក់យ៉ាងខ្លាំងមួយ។
ពលរដ្ឋមួយចំនួនជាអ្នកគាំទ្ររាជវង្ស ដែលស្មោះស្ម័គ្រយ៉ាងខ្លាំងទៅនឹងព្រះមហាក្សត្រ និងរងការឈឺចាប់ដោយសកម្មភាពរបស់ក្រុមបាតុករដែលពួកគេចោទប្រកាន់ក្រុមបាតុករថា នាំយកស្ថាប័នរាជវង្ស ដែលជាស្ថាប័នកំពូលនៅប្រទេសថៃ ចូលទៅក្នុងនយោបាយដ៏រញ៉េរញ៉ៃរបស់ប្រទេសនេះ។
នាយករដ្ឋមន្រ្តីលោក Prayuth Chan-O-Cha (ប្រាយុទ្ធ ចាន់អូចា) ដែលជាអតីតមេបញ្ជាការកងទ័ពដែលចូលកាន់អំណាចនៅក្នុងរដ្ឋប្រហារកាលពីឆ្នាំ ២០១៤ បានព្រមាននៅក្នុងខែវិច្ឆិកាថា លោកនឹងយក «ច្បាប់ទាំងអស់» មកប្រឆាំងនឹងអ្នកដែលវាយប្រហារស្ថាប័នព្រះមហាក្សត្រ។
សកម្មជនសំខាន់ៗយ៉ាងហោចណាស់ ៤២ នាក់ត្រូវបានរងការចោទប្រកាន់ពីបទឧក្រិដ្ឋផ្សេងៗ រួមមានការចម្អករបៀបស្លៀកពាក់របស់ព្រះមហាក្សត្រនិងការចោទមន្ទិលលើជម្រើសនិយមគង់ប្រថាប់របស់ព្រះអង្គនៅប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ជាងដើម។
ក្រុមបាតុករដែលជាចលនាទាមទារកំណែទម្រង់ផ្តោតលើយុវជនត្រូវជំរុញតាមប្រព័ន្ធបណ្តាញសង្គម បានកើតលេចចេញជាកម្លាំងតវ៉ាមួយកាលពីដើមឆ្នាំមុន។
ក្រុមបាតុករបានបង្កជាបញ្ហាប្រឈមទៅដល់ស្ថាប័នរាជវង្សអភិរក្សនិយមនៅប្រទេសថៃ តាមរយៈការប្រឆាំងដោយវោហារសព្ទ និងការប្រឆាំងបែបអហិង្សាទៅនឹងថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេស។
ពួកគេចង់ឱ្យរដ្ឋាភិបាលលោក Prayuth Chan-O-Cha ចុះចេញពីតំណែង ឱ្យមានរដ្ឋធម្មនុញ្ញថ្មីដើម្បីកាត់បន្ថយអំណាចនយោបាយរបស់យោធា និងដាក់ឱ្យស្ថាប័នរាជវង្ស ដឹកនាំដោយព្រះបាទមហាវេជ្ជរ៉ាឡុងកន ស្ថិតក្រោមអំណាចត្រួតត្រាដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។
ថៃជាប្រទេសរាជាធិបតេយ្យអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញចាប់តាំងពីឆ្នាំ ១៩៣២ មក ប៉ុន្តែរដ្ឋប្រហារចំនួន១៣លើកដោយយោធាគាំទ្ររាជវង្សបានផ្តល់ជាតួនាទីយ៉ាងធំជ្រុលមួយសម្រាប់ស្ថាប័នព្រះមហាក្សត្រនៅក្នុងនយោបាយ។
ច្បាប់ប្រមាថព្រះចេស្តាព្រះមហាក្សត្របានបំបិទការតស៊ូមតិអំពីស្ថាប័នរាជវង្សប៉ុន្តែក្រុមបាតុករបានលុបចោលការហាមប្រាមជាទម្លាប់នេះ ដោយលើកបញ្ហាមកនិយាយជាសាធារណៈអំពីអំណាចព្រះមហាក្សត្រនិងកោះហៅឱ្យមានការស៊ើបអង្កេតពីហិរញ្ញវត្ថុ និងសុចរិតភាពរបស់ព្រះមហាក្សត្រ។
គ្មានការទាមទារពីសំណាក់បាតុករណាមួយត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលឆ្លើយតបនោះទេ ដោយនាំឱ្យមានការគិតថា ចលនារបស់ពួកគេប្រហែលចាប់ផ្តើមថមថយបន្ទាប់ពីបានធ្វើសកម្មភាពអស់ជាច្រើនខែនៅតាមដងផ្លូវ។
ប៉ុន្តែកាលពីថ្ងៃសៅរ៍ (ទី១៦ ខែមករា) ក្រុមបាតុករ Rasadorn បានបង្ហោះសារនៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុកថា៖ «ចលនារបស់ពួកយើងមិនថមថយនោះដូចមនុស្សមួយចំនួនចង់ឱ្យអ្នកជឿនោះទេ»។
សារនោះបានបន្តថា៖ «លោក Prayuth និងក្រុមរបស់គាត់មិនបានទៅណានោះទេ រដ្ឋធម្មនុញ្ញនៅតែមិនមែនចែងដោយប្រជាជន ហើយស្ថាប័នរាជវង្សនៅតែស្ថិតនៅពីលើរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ ចូលត្រៀមលក្ខណៈសម្រាប់សកម្មភាពធំជាងនេះ»៕
ប្រែសម្រួលដោយលោក ណឹម សុភ័ក្រ្តបញ្ញា
