ដូចឆ្នាំមុនដែរ ប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅក្នុងខណ្ឌដង្កោ រាជធានីភ្នំពេញ ក្បែរស្ទឹងព្រែកត្នោត កំពុងប្រឈមនឹងទឹកជំនន់លិចផ្ទះសម្បែង និងទ្រព្យសម្បត្តិរបស់ពួកគេ។ អ្នកភូមិបានឲ្យដឹងថា កម្រិតទឹកជំនន់ឆ្នាំនេះ បានហក់ឡើងលឿន និងខ្ពស់ជាងឆ្នាំមុនទៅទៀត ។
អ្នកស្រី ស ពៅ អាយុ៦០ឆ្នាំ រស់នៅក្នុងភូមិពាម សង្កាត់ព្រៃស ខណ្ឌដង្កោ ដែលផ្ទះកំពុងតែរងការលិចទាំងស្រុង បានប្រាប់វីអូអេកាលពីព្រឹកថ្ងៃអង្គារ ទី២៦ ខែតុលាថា ទឹកឆ្នាំនេះហក់ឡើងខ្លាំងជាងឆ្នាំ២០២០ ដែលកាលពីឆ្នាំមុន កម្រិតទឹកស្មើត្រឹមទ្រូងរបស់អ្នកស្រី ឬស្មើជាង១ម៉ែត្រតែប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែឆ្នាំនេះ ទឹកឡើងជាង២ម៉ែត្រ បណ្តាលឲ្យលិចផ្ទះ និងខូចខាតទ្រព្យសម្បត្តិមួយចំនួនរបស់អ្នកស្រីនិងអ្នកភូមិផ្សេងទៀត។
នៅពេលផ្តល់បទសម្ភាសន៍ដល់វីអូអេ អ្នកស្រីកំពុងឡើងជិះរ៉ឺម៉កកង់បី ដើម្បីទៅស្នាក់នៅផ្ទះកូននៅម្តុំផ្សារអូរឬស្សីមួយរយៈ ទម្រាំទឹកស្រកចុះអស់វិញ។
អ្នកស្រីរៀបរាប់ថា៖ «ឆ្នាំទៅមិញ ក៏លិចដែរ [ប៉ុន្តែ]ទឹកវាមិនខ្លាំងដល់អ៊ីចឹងពេកទេ។ យ៉ាងច្រើនត្រឹមនេះទេ [ទ្រូង] តែឥឡូវលិចក្បាល។ ហ្នឹងហើយ[ទឹកលិច]ខ្លាំងជាងឆ្នាំមុន ពីព្រោះគេទប់ទំនប់ខាងនោះ ស្ទឹងខាងនោះ ទប់ទំនប់អ៊ីចឹងហើយវាច្រាលមកខាងនេះ»។
អ្នកស្រីបន្ថែមថា៖ «លិចទូ លិចអីអស់ហើយ ខូចទូ ខូចអីខ្ទេចខ្ទីអស់ហើយ។ [ចំណែក]គ្រែអីអណ្តែតពេញផ្ទះទាំងអស់។ អាហ្នឹងត្រូវទិញគ្រែថ្មីៗដេកហើយ បើវាអណ្តែតអស់ហើយទូអីខូច អស់រលីងហើយទូ២ [ឬ] ៣។ ម៉ូតូឡើងមកលើ ឥឡូវខូច កំពុងយកទៅធ្វើមិនដឹងឆេះ ឬមិនឆេះផង។ ម៉ូតូ២ហ៏! ម៉ូតូប្តីខ្ញុំរត់រ៉ឺម៉កហ្នឹងមួយ [ហើយ]ម៉ូតូកូនយកទៅធ្វើហ្នឹង។ ម៉ូតូរ៉ឺម៉កចេញអត់រួចទេ [ម៉ូតូ]រ៉ឺម៉កនៅជាប់នឹងទឹកហ្នឹងហ្មង ចេញអត់រួចផងហ្នឹង»។
ចំណែកលោក រុន ចំរើន អាយុ៣៦ឆ្នាំ ជាពលរដ្ឋម្នាក់ទៀត ដែលរស់នៅក្នុងភូមិពាម សង្កាត់ព្រៃស ខណ្ឌដង្កោដែរ បានប្រាប់វីអូអេថា ក្នុងរយៈពេល២ឆ្នាំនេះ ទឹកឡើងខ្ពស់ ប៉ុន្តែឆ្នាំនេះ ទឹកឡើងលឿនជាងឆ្នាំមុនទៅទៀត។ លោកសង្កេតឃើញថា ការកើនឡើងកម្ពស់ទឹកនេះ ដោយសារតែអាជ្ញាធរបានធ្វើទំនប់ទប់សងខាងស្ទឹង ដែលបណ្តាលឲ្យតំបន់របស់លោកដែលជាប់ស្ទឹង រងផលប៉ះពាល់ខ្លាំងបែបនេះ។
លោកថ្លែងថា៖ «ទឹកស្ទឹងវាតូច ហើយដល់គេទប់[ទំនប់]ជាប់សងខាងទៅ ធ្វើឲ្យទឹកចាល់ [ហើយ]ពីដើមមក បើមិនធ្លាយទៅខាងជើង ធ្លាយទៅខាងត្បូង។ ដល់បុរីគេទប់ខាងនោះ[ខាងត្បូង] ទៅខាងនោះ ក៏ប៉ះពាល់ ខាងជើងក៏ប៉ះពាល់ ដូច្នេះទឹកគេឲ្យនៅក្នុងស្ទឹង អ្នកដែល[រស់]នៅ ដូចខ្ញុំអ៊ីចឹងវាប៉ះពាល់អ្នកនៅខាងស្ទឹង»។
លោកបន្ថែមថា៖ «បែបនេះដោយសារធម្មជាតិតែម្តង ដោយសារភ្លៀងមួយគំហុកហើយ [និង]គ្រោះថ្នាក់ធម្មជាតិនេះ និយាយចំវាប៉ះពាល់ដែរ [គឺ]ប៉ះពាល់ប្រែប្រួលអាកាសធាតុ»។
បើតាមលោក រុន ចំរើន ក្នុងរយៈពេលមិនដល់២៤ម៉ោងផង ទឹកហក់ឡើងប្រមាណជាង២ម៉ែត្រ ដែលបណ្តាលឲ្យលិចផ្ទះ និងខូចខាតទ្រព្យសម្បត្តិមួយចំនួនផងដែរ។
លោកបន្ថែមថា៖ «ឡើងមិនដល់២៤ម៉ោងផងហ្នឹង ផ្ទះខ្ញុំកម្ពស់ទឹកប្រហែល២ម៉ែត្រកន្លះ ផ្ទះបាយខ្ពស់ គឺត្រឹមផ្ទះបាយហ្មង»។
អ្នកស្រី អឿ វណ្ណនី អាយុ៣១ឆ្នាំ ជាអ្នករងគ្រោះម្នាក់ទៀត ដែលរស់នៅភូមិខ្វិត សង្កាត់សាក់សំពៅ ខណ្ឌដង្កោ បានរៀបរាប់ថាផ្ទះរបស់អ្នកស្រីត្រូវទឹកលិចផ្ទះ ហើយអ្នកស្រី និងក្រុមគ្រួសារកំពុងចល័តមកស្នាក់នៅបណ្តោះអាសន្នក្រោមដំបូលតង់កៅស៊ូ នៅតាមបណ្តោយផ្លូវដែលមានសុវត្ថិភាព។ អ្នកស្រីដែលមានកូនតូច២នាក់ បានប្រាប់វីអូអេថា ទឹកឆ្នាំនេះ ឡើងខ្លាំងជាងឆ្នាំមុន។ អ្នកស្រីបញ្ជាក់ថា ដោយសារភូមិរបស់អ្នកស្រីទាបជាងផ្លូវថ្នល់ ទើបធ្វើឲ្យតំបន់របស់អ្នកស្រីរងគ្រោះបែបនេះ។
អ្នកស្រីប្រាប់វីអូអេថា៖ «ទឹកនេះធ្វើម៉េចចេញបើបិទជិតអស់ ថ្នល់លើព័ទ្ធជុំវិញអស់ហើយហ្នឹង មានកន្លែងណាចេញទៅរួចទៀត ទាល់តែវាស្រក។ បើខាងលើៗគេបាក់ដូចរាល់ឆ្នាំអ៊ីចឹង [នៅ]នេះ ស្រកលឿន»។
អាជ្ញាធរខណ្ឌដង្កោ ក៏បានប្រកាសអំពីទឹកហក់ឡើងជាបន្តបន្ទាប់នៃស្ទឹងព្រែកត្នោត ដែលឈានដល់កម្រិតកម្ពស់ត្រូវប្រុងប្រយ័ត្នខ្ពស់។ បើតាមសេចក្តីជូនដំណឹងរបស់រដ្ឋបាលខណ្ឌដង្កោចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទី២៥ ខែតុលា ស្ថានភាពទឹកស្ទឹងព្រែកត្នោតបានហក់ឡើងជាបន្តបន្ទាប់ បណ្តាលមកពីជំនន់ផ្នែកខាងលើ ធ្វើឲ្យស្ទឹងព្រែកត្នោតក្នុងភូមិសាស្រ្តខណ្ឌដង្កោ មានកម្ពស់ដល់កម្រិតត្រូវប្រុងប្រយ័ត្នខ្ពស់។
អាជ្ញាធរខណ្ឌ ក៏បានអំពាវនាវដល់ប្រជាពលរដ្ឋដែលរស់នៅជាប់សណ្តស្ទឹងព្រែកត្នោត ដែលរួមមានសង្កាត់ដង្កោ សង្កាត់ព្រៃស សង្កាត់ព្រៃវែង សង្កាត់ក្រាំងពង្រ សង្កាត់ស្ពានថ្ម សង្កាត់ទៀន សង្កាត់សាក់សំពៅ សង្កាត់ជើងឯក សង្កាត់ព្រែកកំពឹស និងសង្កាត់គងនយ ឲ្យត្រៀម និងបន្តតាមដានស្ថានភាពទឹកជាប្រចាំ។
បើតាមសេចក្តីជូនដំណឹងរបស់ក្រសួងធនធានទឹក និងឧតុនិយម កាលពីថ្ងៃទី២៥ ខែតុលា កម្ពស់ទឹកនៅទ្វារទឹកទំនប់៧មករា នាម៉ោង៤រសៀលថ្ងៃទី២៥ ខែតុលា គឺមានកម្ពស់៩,១២ ម៉ែត្រ បើធៀបនឹងព្រឹកថ្ងៃទី២៤ ខែតុលា គឺបានហក់ឡើងបន្ថែម០,៤៨ម៉ែត្រ លើសកម្ពស់ប្រកាសឲ្យប្រុងប្រយ័ត្ន ដែលមានកម្រិត៧,០០ម៉ែត្រ។
អ្នកស្រី គឹម ញឹប អភិបាលខណ្ឌដង្កោ មានប្រសាសន៍ថា ស្ថានភាពទឹកនៅក្នុងតំបន់ នៅអាចគ្រប់គ្រងបាននៅឡើយ ប៉ុន្តែអ្នកស្រីបារម្ភថាថ្ងៃខាងមុខ អាចនឹងមានភ្លៀងធ្លាក់ច្រើន និងការជន់ទឹកពីតំបន់ផ្សេងៗ ដែលស្ថិតនៅផ្នែកខាងលើ។
អ្នកស្រីថ្លែងថា៖ «ឥឡូវជម្រាបទាក់ទងនៅក្នុងខណ្ឌនេះ យើងគ្រប់គ្រងស្ថានការណ៍បានទេ។ អត់អីទេ ប៉ុន្តែកុំឲ្យតែមានធ្លាក់ភ្លៀងពីខាងផ្នែកខាងលើខេត្តកំពង់ស្ពឺ ឬក៏មកពីឱរ៉ាល់ ឬចូលពីកោះកុង»។
លោក ម៉ុក ពុទ្ធា នាយករដ្ឋបាលខណ្ឌដង្កោ បានប្រាប់វីអូអេនៅថ្ងៃអង្គារថា មកទល់ពេលនេះ ស្ថានភាពទឹកស្ថិតនៅខណ្ឌដង្កោ នៅតែបន្តកើនឡើងម្តងបន្តិចៗនៅឡើយទេ។ លោកបន្ថែមថា វិធីសាស្រ្តក្នុងការជួយរំដោះទឹកបាន គឺមានតែស្ទឹងព្រែកត្នោតតែប៉ុណ្ណោះ។
លោកថ្លែងថា៖ «ការរំដោះទឹក គឺយើងមានតែស្ទឹងព្រែកត្នោតមួយគត់ទេ ដែលទឹកហូរចូលចាក់ទៅទន្លេ វា[មិន]មានកន្លែងណាមួយដែលរំដោះទឹកទេ ក្នុងភូមិសាស្រ្ត[ខណ្ឌដង្កោ]របស់ខ្ញុំ» ។
ចំណែកតំបន់មួយចំនួនក្នុងខេត្តកណ្តាល ដែលមានភូមិសាស្រ្តជាប់ស្ទឹងព្រែកត្នោត ក៏ទទួលរងការជន់លិចនេះមួយចំនួនដែរ ប៉ុន្តែការលិចនេះ មិនទាន់ឈានដល់កម្រិតក្នុងការប្រកាសអាសន្ននៅឡើយទេ។ នេះបើតាមលោក គង់ សោភ័ណ្ឌ អភិបាលខេត្តកណ្តាល។
លោក គង់ សោភ័ណ្ឌ ប្រាប់វីអូអេនៅថ្ងៃអង្គារថា ស្ថានភាពសម្ពាធទឹកនៅទំនប់វិហារ ទំនប់៧មករា ស្ថិតនៅស្រុកកណ្តាលស្ទឹង ជាប់ខណ្ឌដង្កោ នៅអាចគ្រប់គ្រងបាន។ លោកយល់ថា ការលិចទំនប់ទាំងនេះ មិនទាន់ស្ថិតក្នុងទ្រង់ទ្រាយធំ ដូចឆ្នាំ២០២០ទេ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «និយាយជារួមស្ថានភាពទឹក វាឡើងកម្រិតទាប ក្នុងកម្រិតពី២ទៅ៣តឹក ជាវិសាលភាពទូទៅនៅក្នុងពាក់ព័ន្ធនឹងក្រុងតាខ្មៅ។ ហើយនៅកណ្តាលស្ទឹងនោះ កម្រិតប្រហាក់ប្រហែលគ្នាដែរទេ។ អញ្ចឹងលិចតែបងប្អូនយើងនៅតាមដងទំនប់៩៤ គឺថាលិចចូលក្នុងទំនប់ហ្នឹងមួយចំនួន។ បងប្អូនយើងប្រហែលជាជាង១០០គ្រួសារហ្នឹង វាពាក់ព័ន្ធនឹងលិចចូលផ្ទះរបស់ពួកគាត់នឹងប្រហែលជាជាង២០គ្រួសារ។ ហើយស្ថានភាពអ្នកស្រុកនៅតាមសង្កាត់ តាមស្រុកភូមិទៅតាមហ្នឹង គឺថាធម្មតា។ អត់មានអីដែលគ្រោះថ្នាក់ទេ»។
ចំណែកតំបន់មួយចំនួនក្នុងខេត្តកំពង់ស្ពឺវិញ ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានថ្ងៃចុងក្រោយនេះ ទឹកជំនន់បានធ្វើឲ្យជន់លិចផ្ទះប្រជាពលរដ្ឋ។ នេះបើតាមលោក វ៉ី សំណាង អភិបាលខេត្តកំពង់ស្ពឺ។
លោកបានប្រាប់វីអូអេនៅថ្ងៃអង្គារនេះថា ជាធម្មតានៅខេត្តកំពង់ស្ពឺតែងមានភាពរាំងស្ងួតខ្លាំង ហើយទឹកជំនន់ដែលជន់លិចផ្ទះប្រជាពលរដ្ឋក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានថ្ងៃចុងក្រោយនេះ គឺបង្កឡើងដោយខ្យល់ព្យុះទឹកភ្លៀង ដែលកើតចេញពីកត្តាបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ។ លោកបន្ថែមថា ការជន់លិចក្នុងភូមិសាស្រ្តខេត្តកំពង់ស្ពឺ គឺប៉ះពាល់ប្រជាពលរដ្ឋ ដែលរស់នៅតាមតំបន់ជាប់មាត់ស្ទឹង ឬតាមសណ្តមាត់ស្ទឹងតែប៉ុណ្ណោះ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «បើសិនជាមិនមានភ្លៀងទេ ពីរ បីថ្ងៃទៀត វាអាចនឹងវិលទៅរកស្ថានភាពដើម បានន័យថាទឹកនឹងស្រកអស់...»។
នៅថ្ងៃអង្គារនេះ ក្រសួងធនធានទឹកនិងឧតុនិយម បានឲ្យដឹងដែរថា កម្ពុជានឹងទទួលរងឥទ្ធិពលជាបន្តបន្ទាប់ ដែលនៅថ្ងៃទី២៧ និង២៨ ខែតុលា នឹងទទួលរងសម្ពាធទាប។ ចំណែកនៅថ្ងៃទី២៩ ខែតុលា ដល់ថ្ងៃទី២ ខែវិច្ឆិកា នឹងទទួលរងឥទ្ធិពលពីទ្រនុងសម្ពាធខ្ពស់ ដែលអាចមានភ្លៀងក្នុងកម្រិតបង្គួរទៅខ្លាំង លាយឡំខ្យល់កន្ត្រាក់ ដែលអាចបង្កជាជំនន់ទឹកភ្លៀងនៅតាមបណ្តាខេត្តមួយចំនួន។
វីអូអេមិនទាន់អាចសុំការអធិប្បាយពីលោក ចាន់ យុត្ថា រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងធនធានទឹក និងលោក អ៊ុំ រីណា ប្រធាននាយកដ្ឋានឧតុនិយម ដើម្បីសុំការអត្ថាធិប្បាយបាននៅឡើយទេ។
លោក ហេង គឹមហុង ប្រធានកម្មវិធីផ្នែកស្រាវជ្រាវ និងតស៊ូមតិរបស់សមាគមបណ្ដាញយុវជនកម្ពុជា (Cambodian Youth Network) ហៅកាត់ថា CYN បានសម្តែងក្តីព្រួយបារម្ភចំពោះការវិវឌ្ឍនៃទឹកជំនន់ នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ខណៈលោកយល់ថា ទឹកជំនន់នេះ អាចជះឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងក្លាដល់ជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ជាពិសេសលំនៅដ្ឋាន សេដ្ឋកិច្ច ការងារ ទ្រព្យសម្បត្តិ និងអាចបង្កឲ្យមានជំងឺរាតត្បាតបានទៀតផង។ លោកសង្កេតឃើញថា តំបន់ដែលកំពុងរងទឹកជំនន់នេះ ជាតំបន់ដែលធ្លាប់លុបបឹង ហើយដែលកំពុងនឹងរៀបចំក្នុងការអភិវឌ្ឍពីតំបន់ផ្ទៃបឹងទំនាបដែលអាចស្តុកទឹកបាន ទៅជាតំបន់អភិវឌ្ឍ ដោយមានការចាក់បំពេញដី ដើម្បីសាងសង់លំនៅដ្ឋាន បុរី និងអគារជាដើម។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ការអភិវឌ្ឍមួយចំនួន ប្រសិនបើយើងអត់មានការរៀបចំប្រព័ន្ធរំដោះទឹកធម្មជាតិ ឬក៏រៀបចំប្រព័ន្ធធរណីមាត្រ ដើម្បីបង្ការកុំឲ្យមានគ្រោះធម្មជាតិទេ នៅពេលដែលទឹកមានកំណើនខ្ពស់ វាលំបាកក្នុងការរំដោះចេញទៅកន្លែងផ្សេង ដូច្នេះហើយប្រជាពលរដ្ឋដែលរស់នៅតំបន់ចាស់ៗ បានន័យថាតំបន់ពីមុនៗមកដែលធ្លាប់ជាទីទួលអាចក្លាយជាតំបន់ទាប ហើយអាចរងផលប៉ះពាល់ក្លាយទៅជាទឹកជំនន់អីជាដើម»។
លោក ហេង គឹមហុង បញ្ជាក់បន្ថែមថា ការអភិវឌ្ឍគួរតែមានការសិក្សាស្រាវជ្រាវឲ្យបានច្បាស់លាស់ពីការបង្កើតប្រព័ន្ធរំដោះទឹក ជាពិសេសនៅតាមតំបន់ដែលមានទឹកទាប និងតំបន់បឹងជាដើម៕
