ដែនជម្រកសត្វព្រៃស្រែពកមណ្ឌលគិរី — បុរសប្រមាណ ២០នាក់ បានមកជួបជុំគ្នានៅស្នាក់ការត្រពាំងធ្មៀរ ក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃស្រែពកដែលមានចម្ងាយប្រមាណ ៧៩គីឡូម៉ែត្រពីទីក្រុងសែនមនោរម្យ ខេត្តមណ្ឌលគិរី កាលពីថ្ងៃអាទិត្យសប្តាហ៍មុន។
ឈុតខោអាវឯកសណ្ឋានរបស់ពួកគេមានពណ៌បៃតងចាស់រំលេចដោយរូបតូចៗ ពាសពេញលើឈុតនោះ ដូចជារូបផែនទីប្រទេសកម្ពុជា រូបតំណាងដែនដីព្រៃការពាររូបសត្វដំរីរូបសត្វកម្រផ្សេងទៀត និងស្លាកសញ្ញាក្រសួងបរិស្ថានជាដើម។
ពួកគេជាមន្ត្រីឧទ្យានុរក្សនៅក្នុងស្នាក់ការទាំង ១១ ក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃស្រែពក តំបន់ព្រៃទេសភាពភាគខាងកើតប្រទេសកម្ពុជា ដែលមកជួបជុំទទួលលិខិតសរសើរ និងបណ្ណមេត្រីភាពពីក្រសួងបរិស្ថាននិងអង្គការមូលនិធិសត្វព្រៃពិភពលោក (WWF)។
លោក រ៉េត ភារុណ ទើបទទួលបានបណ្ណសរសើរពីអង្គការមូលនិធិសត្វព្រៃពិភពលោក និងបណ្ណមេត្រីភាពពីក្រសួងបរិស្ថាន ដែលត្រូវបានប្រគល់ជូនមន្ត្រីឧទ្យានុរក្សឆ្នើម ៦នាក់ នៅស្នាក់ការត្រពាំងធ្មៀរជាការទទួលស្គាល់នូវស្នាដៃការងាររបស់លោកកន្លងមក។
លោក រ៉េត ភារុណ ដែលមានដើមកំណើតនៅស្រុកកោះញែក ខេត្តមណ្ឌលគិរី ជាមន្ត្រីឧទ្យានុរក្ស ប្រធានស្នាក់ការចាស់យាំង ដែនជម្រកសត្វព្រៃស្រែពក បានចូលបម្រើការជាមន្ត្រីឧទ្យានុរក្សជិតបីឆ្នាំមកហើយ តាំងពីលោកបានបញ្ចប់ឆ្នាំសិក្សាទុតិយភូមិ កាលពីឆ្នាំ២០១៣។
ដូចជាមន្ត្រីឧទ្យានុរក្សផ្សេងទៀតដែរ បុរសវ័យ ២៦ឆ្នាំរូបនេះ ត្រូវតម្រូវឲ្យស្នាក់នៅទីស្នាក់ការក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃ និងដើរល្បាតក្នុងព្រៃជាប្រចាំ ដែលទទួលបានថ្ងៃសម្រាកតែ ៥ថ្ងៃប៉ុណ្ណោះក្នុងមួយខែ។
លោកបាននិយាយប្រាប់វីអូអេថា៖ «នៅព្រៃវាច្រើនជាងនៅផ្ទះ និយាយទៅព្រៃក៏ដូចនៅផ្ទះ នៅផ្ទះក៏ដូចនៅព្រៃដែរ។ បើនៅប៉ុស្តិ៍នេះ យើងក៏មានគ្នាប្រាជ្ញគ្នាព្រោកធម្មតា លេងសើចដូចប្អូន ព្រោះអីនៅជាប់ជាមួយគាត់ជាងនៅជាមួយប្រពន្ធកូនទៀត ស្និទស្នាលជាងប្រពន្ធកូនទៀត»។
មន្ត្រីឧទ្យានុរក្សសម្បុរស្រអែមរូបនេះ បានរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍កាលពីជាងមួយឆ្នាំមុន ដោយលោកទទួលបានកូនប្រុសមួយ ដែលទើបតែមានអាយុ ៦ខែ។ លោកមានឪពុកម្តាយជាកសិករ និងបិតស្រានិងមានបងប្អូនទាំងអស់ ៦នាក់ ហើយលោកជាកូនទីប្រាំ។
ទោះបីជាមិនមានសាច់ញាតិជាមន្ត្រីឧទ្យានុរក្សទឹកចិត្តក្នុងការការពារព្រៃឈើ និងសត្វព្រៃរបស់លោក ភារុណ មិនថមថយឡើយ។
លោកបាននិយាយបន្ថែមដោយដៃឱបបណ្ណសរសើរថា៖ «ពេលប្រពន្ធឆ្លងទន្លេ ច្បាប់បានប្រាំថ្ងៃដោយសាររវល់ ហើយអាងតែមានបងប្អូនអីគាត់ជួយមើល។ ពេលយើងទៅចោលណោះពេល ឯណេះពេកក៏វាពិបាកដែរ។ ពេលខ្លះនឹកកូនចង់ទៅមួយថ្ងៃអីទៅ»។
ក្នុងទឹកមុខញញឹមញញែមលោក រ៉េត ភារុណ បន្ថែមថា៖ «បើយើងច្បាប់ច្រើនទៅបទល្មើសក៏ច្រើន។ ពេលខ្លះក៏អត់បានដល់ប្រាំថ្ងៃពេលខ្លះយើងរវល់ ទៅបានពីរថ្ងៃ ពេលត្រូវការកម្លាំងបន្ទាន់បកមកវិញភ្លាមហ្មង»។
មុខងារជាមន្ត្រីឧទ្យានុរក្សជាតួនាទីមួយដែលប្រឈមនឹងហានិភ័យ ជាច្រើនដូចជាការប៉ះទង្គិចជាមួយនឹងក្រុមជនល្មើស ដែលកាប់ព្រៃឈើខុសច្បាប់ ឬអ្នកបរបាញ់ ឬដាក់អន្ទាក់ចាប់សត្វក្នុងដែនជម្រកការពារ។ យោងតាមក្រសួងបរិស្ថាន កម្ពុជាមានកង្វះខាតកម្លាំងល្បាតព្រៃច្រើន ជាពិសេសមន្ត្រីឧទ្យានុរក្សនិងសត្តរក្ស ខណៈដែលជនល្មើសនិងបទល្មើសព្រៃឈើមានកំណើនជាខ្លាំង។
កម្ពុជាមានមន្ត្រីឧទ្យានុរក្សសរុប ១.២០០នាក់ ដែលកំពុងបម្រើការនៅតំបន់ការពារជាង ៧លានហិកតា ទូទាំងប្រទេសកម្ពុជាដែលគ្រប់គ្រងដោយក្រសួងបរិស្ថាន។
នៅដែនជម្រកសត្វព្រៃស្រែពក និងភ្នំព្រេច មានមន្ត្រីឧទ្យានុរក្សចំនួន ៥១នាក់ និងសត្តរក្ស ឬមន្ត្រីការពារសត្វព្រៃចំនួន ៤៦នាក់ និងក្រុមល្បាតសហគមន៍ចំនួន ៥៨៨នាក់ ផ្ទៃដីសរុបជិត ៦ពាន់គីឡូម៉ែត្រការ៉េ ដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅក្នុងខេត្តមណ្ឌលគិរី។
យោងតាមអង្គការមូលនិធិសត្វព្រៃពិភពលោក សមាមាត្ររវាងចំនួនមន្ត្រីឧទ្យានុរក្សក្នុងខេត្តមណ្ឌលគិរីគឺត្រឹមតែ ០.៩២នាក់ ក្នុងដែនជម្រកការពារ ១០០គីឡូម៉ែត្រការ៉េប៉ុណ្ណោះ ដែលវាទាបជាងសមាមាត្របទដ្ឋានខ្លាំង គឺមន្ត្រីឧទ្យានុរក្ស ៨នាក់ ក្នុងដែនជម្រកទំហំ ១០០គីឡូម៉ែត្រការ៉េ។
នេះជាហេតុផលមួយដែលនាំឲ្យមានកង្វះខាតកម្លាំងល្បាតព្រៃ និងតម្រូវឲ្យរាល់មន្ត្រីឧទ្យានុរក្សធ្វើការចុះល្បាតញឹកញាប់និងមិនមានសម្រាកគ្រប់គ្រាន់។
សម្រាប់លោក រ៉េត ភារុណ ការងារដើរល្បាតនិងបង្ក្រាបបទល្មើស បាននាំមកនូវការផុសឡើងអារម្មណ៍ចម្រុះក្នុងចិត្តលោក។
«ពេលខ្លះក៏សប្បាយពេលខ្លះក៏ពិបាកចិត្តដែរ។ ពេលយប់អ៊ីចឹងកន្លែងណាប្រឈមខ្លាំង គឺពិបាកហ្មង។ ពេលយប់ខ្លះយើងយាមទ្វារទល់ភ្លឺហ្មង។ ដូរវេនគ្នាយាមអ៊ីចឹងណាបង។ ពេលយើងប៉ះជាមួយបទល្មើស អ៊ីចឹងទៅបារម្ភគ្នាយើងផង បារម្ភខ្លួនយើងផង»។
ការចុះល្បាតរបស់មន្ត្រីឧទ្យានុរក្សនៅក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃស្រែពក ធ្វើឡើងចំនួន ៤ដង ក្នុងមួយខែ ដោយម្តងមានរយៈពេលបីយប់បួនថ្ងៃនេះ បើយោងតាមលោក រ៉េត ភារុណ។
ក្នុងការបម្រើការងារជាមន្ត្រីឧទ្យានុរក្សបីឆ្នាំមកនេះ លោក ភារុណ តែងតែប្រឈមនឹងការប៉ះទង្គិចជាមួយជនល្មើសជារឿយៗ។
លោកបន្តថា៖ «ភាគច្រើនបើគេជួបយើងគេដឹងតែបាញ់យើងហើយ។ ភាគច្រើនបទល្មើស គេអត់ខ្លាចយើងទេ»។
ការប្រឈមមុខនឹងជនល្មើសបរបាញ់សត្វព្រៃអាចគំរាមកំហែងដល់អាយុជីវិតរបស់មន្ត្រីការពារព្រៃឈើនានា។ កាលពីខែមករា ឆ្នាំ២០១៩ មន្ត្រីឧទ្យានុរក្សម្នាក់នៃដែនជម្រកសត្វព្រៃស្រែពក គឺលោក ចេង ចន្ធី អាយុ៤២ឆ្នាំ ត្រូវបានក្រុមអ្នកបរបាញ់សត្វព្រៃ មិនស្គាល់មុខជិះម៉ូតូមកបាញ់ប្រហារនៅវេលាម៉ោងបីទាបភ្លឺ ពេលលោកកំពុងសម្រាកក្បែរអូរមួយអំឡុងពេលចុះល្បាត។
«វាជិះម៉ូតូមក យើងស្ទាក់ ហៅឈប់ វាអត់ឈប់យើងរត់ចុះ វាបាញ់មកលើយើង។ ខ្ញុំត្រូវរបួសខ្លួនឯង។ ត្រូវពីមុខធ្លាយមកកំប៉េះគូថ»។
កាលពីចុងឆ្នាំ២០១៥ លោក សៀង ណារ៉ុង ជាមន្ត្រីរដ្ឋបាលព្រៃឈើនិងលោក សាប់ យស់ ជាមន្ត្រីនគរបាលស្រុកឆែប ក៏ត្រូវបានបាញ់ប្រហារ ពេលដេកលង់លក់នៅម៉ោងប្រហែល ១និង៣០នាទី រំលងអាធ្រាត្រនៅក្នុងព្រៃការពារព្រះរកា ប៉ុន្មានក្រោយពីពួកគេបាន ឬបអូសរណាយន្តអារឈើពីកន្លែងកាប់ឈើខុសច្បាប់។
ហើយកាលពីដើមឆ្នាំ២០១៨ លោក តឺន សុខណៃ មន្ត្រីឧទ្យានុរក្សរបស់ក្រសួងបរិស្ថានលោក សេក វឌ្ឍនា មន្ត្រីកងរាជអាវុធហត្ថលើផ្ទៃប្រទេសនិងលោក ថុល ខ្នា មន្ត្រីផ្នែកពត៌មានភូមិសាស្ត្រអង្គការ WCS ដែលត្រូវបានជនប្រដាប់អាវុធមិនស្គាល់មុខលួចបាញ់សម្លាប់ នៅពេលពួកគាត់កំពុង ចុះបំពេញការងារដើរល្បាតព្រៃក្បែរព្រំប្រទល់កម្ពុជានិងវៀតណាម ក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃកែវសីមា។
លោក គ្រើង តុលា តំណាងសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចពូនង និងតែងតែថ្លែងអំពីការរំលោភសិទ្ធិដីធ្លីនានា នៅខេត្តមណ្ឌលគិរី ពីមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ជាសាធារណៈទទួលស្គាល់កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងការពារព្រៃឈើ និងសត្វព្រៃរបស់មន្ត្រីឧទ្យានុរក្សថ្នាក់ក្រោមទាំងអស់ ខណៈដែលលោកថា វានៅមានកម្រិតនៅឡើយ។
«ឆន្ទះរបស់គាត់ខ្ពស់ក្នុងការការពារតែការការពាររបស់គាត់នៅមានកម្រិត នៅមានដែនកំណត់ តាមបទបញ្ជាមេ តាមបទបញ្ជាអ្នកណាមួយអ៊ីចឹងទៅ»។
ទោះជាមានការប្រឈមច្រើននិងមិនមានពេលសម្រាកគ្រប់គ្រាន់លោក រ៉េត ភារុណ មន្ត្រីឧទ្យានុរក្សរូបនេះ ប្តេជ្ញាចិត្តបន្តតួនាទីនេះរហូតដល់លោកចូលនិវត្ត និងសង្ឃឹមថាសត្វព្រៃនិងព្រៃឈើមានកំណើនច្រើនជាមុន។
«ខ្ញុំចង់ឃើញកំណើនសត្វព្រៃ កំណើនព្រៃឈើ។ មានភ្ញៀវទេសចរចេញចូលមក។ បើគាត់ចេញចូលមកយើងក៏បានអត្ថប្រយោជន៍ពីពួកគាត់ដែរ។ ចង់ឲ្យរីកចម្រើនជាងនេះទៀតចង់ឲ្យមានប៉ុស្តិ៍ថ្មី មានអគារ មានភ្លើងមានសេវាអី»។
ចាប់ពីឆ្នាំ២០១៣ ដល់ឆ្នាំ២០២០ មន្ត្រីឧទ្យានុរក្សនៃដែនជម្រកសត្វព្រៃស្រែពក និងភ្នំព្រេច ប្រមូលអន្ទាក់បានសរុបចំនួន ២៤.៧៩៨អន្ទាក់ និងអន្ទាក់ឆក់ ១.០៩២៥ម៉ែត្រ រណារយន្ត ១.៧៥២គ្រឿង ឈើ ២៦.៤៨៦ម៉ែត្រត្រីគុណ និងបង្ក្រាបការទន្ទ្រានដីព្រៃខុសច្បាប់ ២៣.៨៩៨ហិកតា។
របាយការណ៍របស់អង្គការមូលនិធិសត្វព្រៃពិភពលោក WWF បានបង្ហាញពីការធ្លាក់ចុះយ៉ាងគំហុករបស់សត្វក្រចកជើងចំពាមដែលមានដូចជាសត្វទន្សោង ឈ្លូស ខ្ទីង ប្រើស រមាំង និងជ្រូកព្រៃនៅតំបន់ព្រៃទេសភាពខ្ពង់រាបខាងកើត ក្នុងរយៈពេលមួយទស្សវត្សរ៍ ចាប់ពីឆ្នាំ២០១០ រហូតដល់២០២០៕
