ច្បាប់សមុទ្រថ្មីរបស់វៀតណាម ដែលត្រូវបានអនុម័តកាលពីសប្តាហ៍មុន បានបង្កឱ្យមានភាពតានតឹងសារជាថ្មីជាមួយប្រទេសចិន ជុំវិញបញ្ហាដែនសមុទ្រដែលកំពុងមានជម្លោះក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង។
នៅពេលដែលរដ្ឋសភាវៀតណាមបានអនុម័តច្បាប់ស្តីពីសមុទ្រកាលពីថ្ងៃទី២១ខែមិថុនានេះ ប្រតិកម្មរបស់ចិនបានកើតឡើងភ្លាមៗនិងប្រកបដោយភាពប្រទូស្តរាយ។
ច្បាប់នេះបញ្ជាក់ពីការទាមទារដែនអធិបតេយ្យរបស់វៀតណាមទៅលើប្រជុំកោះស្រ្ពាតលី(Spratly) និង ផារ៉ាសែល(Paracel) ដែលជាទឹកដីដែលត្រូវបានជឿថាសម្បូរ ប្រេងនិងរ៉ែ ហើយក៏ត្រូវបានទាមទារដោយប្រទេសជិតខាងរបស់ខ្លួនផងដែរ។ រដ្ឋាភិបាលទីក្រុងប៉េកាំង (Beijing) និយាយថា ច្បាប់នេះ គ្មានភាពស្របច្បាប់ទេ ហើយបានកោះហៅឯកអគ្គរដ្ឋទូតវៀតណាម លោក ង្វៀន វ៉ាន ថូ (Nguyen Van Tho) ដើម្បីប្រឆាំងតវ៉ា។
ក្រុមអ្នកវិភាគបាននិយាយថា ទង្វើបែបនេះធ្វើឡើងសំដៅទាក់ទាញមតិសាធារណជនវៀតណាម ជាជាងបង្កការខឹងសម្បារជាមួយប្រទេសចិន។ កាលពីឆ្នាំមុន ក្រុមអ្នកតវ៉ារាប់រយនាក់បានចេញមកតាមដងផ្លូវនានាដើម្បីធ្វើបាតុកម្មដ៏កម្រអស់រយៈពេលជាច្រើនសប្តាហ៍នៅក្នុងប្រទេសវៀតណាម ដោយតវ៉ាប្រឆាំងនឹងការឈ្លានពានរបស់ចិនទៅលើនាវារុករកប្រេងរបស់វៀតណាម។
លោកង្វៀន គ្វាង ថាច(Nguyen QuangThach) ពលរដ្ឋម្នាក់នៅទីក្រុងហាណូយ បានចូលរួមបាតុកម្មកាលពីឆ្នាំមុន។ លោកថ្លែងថា លោកស្វាគមន៍ច្បាប់ថ្មីនេះ។
«ខ្ញុំពេញចិត្តនឹងច្បាប់ថ្មីនេះពីព្រោះយើងដឹងពីការកំណត់ព្រំប្រទល់ដែនសមុទ្ររបស់យើង ហើយវាជាមធ្យោបាយមួយដ៏ល្អដើម្បីផ្ញើសារទៅបណ្តាប្រទេសផ្សេងទៀតថាយើងមានច្បាប់និងបទបញ្ញត្តិទាំងអស់នេះ។»
ការប្រឈមមុខជាមួយចិនបានកើនឡើងយ៉ាងឆាប់រហ័ស។ ថ្ងៃដដែលនេះដែរដែលវៀតណាមបានអនុម័តច្បាប់ស្តីពីសមុទ្រនេះ ក្រសួងការបរទេសចិនបានប្រកាសថា ខ្លួនបានបង្កើនកម្រិតអភិបាលកិច្ចទៅលើកម្រងកោះទាំងបីនេះ នៅក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង ចាប់ពីកម្រិតទីក្រុងដល់កម្រិតខេត្ត ក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ទីក្រុងសានស្សា (Sansha)។
ទីតាំងរបស់រដ្ឋាភិបាលនេះនឹងស្ថិតនៅលើកោះវ៉ូដ(Wood Island) ដែលជាផ្នែកមួយនៃកម្រងកោះផារ៉ាសែល។ នេះជាតំបន់ដែលចិនបានដណ្តើមពីវៀតណាមខាងត្បូងកាលពីឆ្នាំ១៩៧៤។
លោក ចេនីហ្វឺ រីជម៉ុន(Jennifer Richmond) នាយកប្រចាំប្រទេសចិនរបស់ក្រុមហ៊ុនអ្នកវិភាគបញ្ហាសន្តិសុខស្ត្រេតហ័្វរ(Stratfor) បាននិយាយថា ទីក្រុងសានស្សាបានចាប់ផ្តើមធ្វើការនៅពេលខ្លះដែរ ដែលបង្កភាពងាយស្រួលក្នុងការលើកឡើងនូវការឆ្លើយតបទៅនឹងច្បាប់ថ្មីរបស់ចិន។
«ទីក្រុងសានស្សាមិនមែនជាទស្សនថ្មីនោះទេ។ តាមពិត ខ្ញុំគិតថាពួកគេចាប់ផ្តើមគិតគូរពីរឿងនេះតាំងពីចុងទស្សវត្សរ៍១៩៥០និង១៩៦០មកម្ល៉េះ។ ដូច្នេះ អ្វីដែលពួកគេបានធ្វើគឺពួកគេតែងតែមានតំបន់រដ្ឋបាលថ្នាក់ទាប។ ឥឡូវនេះ អ្វីដែលពួកគេកំពុងតែព្យាយាមធ្វើ គឺប្រែក្លាយការគ្រប់គ្រងនេះឱ្យទៅជារដ្ឋបាលថ្នាក់ខេត្ត ដោយអាចទាមទារយកទឹកដីខ្លះៗ។»
លោក រីជម៉ុន និយាយថា សេចក្តីប្រកាសនេះត្រូវបានធ្វើឡើង ដើម្បីជាប្រតិកម្មតបទៅនឹងច្បាប់ថ្មីនេះ ប៉ុន្តែមិនបានផ្តោតទាំងស្រុងទៅកាន់ប្រទេសវៀតណាមទេ។ ជាជំនួសមកវិញ លោកនិយាយថា សេចក្តីប្រកាសនេះជាផ្នែកមួយនៃការអនុវត្តទំនាក់ទំនងសាធារណៈដែលមានគោលបំណងសំដៅទៅលើសាធារណជនចិន ខណៈដែលប្រទេសនេះត្រៀមខ្លួនសម្រាប់ការផ្លាស់ប្តូរថ្នាក់ដឹកនាំ។
លោក ស្សី ជីនពីង(Xi Jinping) អនុប្រធានាធិបតី ត្រូវបានរំពឹងថានឹងស្នងតំណែងពីលោកហ៊ូ ជីនតាវ(Hu Jintao) ជាប្រមុខបក្សកុម្មុយនីស្តនៅចុងឆ្នាំនេះ។ ស្របពេលជាមួយគ្នានេះដែរ ការព្រួយបារម្ភជាចម្បងរបស់រដ្ឋាភិបាលចិនគឺត្រូវតែរឹងមាំ ហើយត្រូវបានឃើញថារួបរួមគ្នាដើម្បីធ្វើឱ្យប្រាកដថាអន្តរកាលនេះនឹងប្រព្រឹត្តទៅយ៉ាងរលូនតាមតែអាចធ្វើបាន។ លោក រីជម៉ុន និយាយថា យុទ្ធសាស្ត្រនេះគ្មានអ្វីប្លែកទេសម្រាប់ចិន។
«ប្រទេសវៀតណាម ហ្វីលីពីន និងជាពិសេសវៀតណាមនិងចិននាំមុខគេក្នុងការធ្វើកិច្ចការនេះ។ នៅពេលពួកគេមានបញ្ហាក្នុងស្រុកដែលដាក់សម្ពាធលើពួកគេ។ ជារឿយៗពួកគេនឹងបង្កើតស្ថានការណ៍អន្តរជាតិនានាដែលនឹងជួយបន្ធូរសម្ពាធដល់រដ្ឋាភិបាល។»
លោកនិយាយថា ទំនងនឹងអាចមានទំនាស់ច្រើនបន្ថែមទៀតជាមួយចិន ទាក់ទងនឹងដែនដីក្នុងសមុទ្រនេះ។ តែទោះបីជាយ៉ាងណា លោក រីជម៉ុន និយាយថា ពួកគេទំនងនឹងប្រតិកម្មតបច្រើនជាងសកម្មមុន។
ការប្រកាសច្បាប់ថ្មីរបស់វៀតណាមនេះ បានធ្វើឡើងយ៉ាងឆាប់រហ័សបន្ទាប់ពីមានទំនាស់មួយផ្សេងទៀត។ កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ ក្រុមហ៊ុនប្រេងជាតិនៅឯនាយសមុទ្រ(China National Offshore Oil) ដែលគ្រប់គ្រងដោយប្រទេសចិន ដែលហៅកាត់ថា ស៊ីនូក(CNOOC) បានអញ្ជើញក្រុមហ៊ុនបរទេសនានាឱ្យមកដេញថ្លៃលើការរុករកថាមពលក្នុងប្លុកចំនួនប្រាំបួននៅត្រង់ម្តុំឆ្នេរវៀតណាម។
ក្រសួងការបរទេសវៀតណាមហៅទង្វើបែបនេះថាខុសច្បាប់ហើយថ្លែងថាប្លុកនានាដែលបានកំណត់ដោយចិនគឺស្ថិតក្នុងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចផ្តាច់មុខចម្ងាយ២០០ម៉ាយល៍សមុទ្រនិងខ្ពង់រាបបាតសមុទ្ររបស់វៀតណាមទាំងស្រុង ដូចដែលបានចែងក្នុងច្បាប់ស្តីពីសមុទ្ររបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ។
លោក រីជម៉ុន និយាយថា ទង្វើទាំងនេះបានបន្ធូរភាពតានតឹងប៉ុន្តែនៅតែជាផ្នែកមួយនៃគំរូនៃការគំរាមគំហែងនិងការគំរាមគំហែងតបដ៏ខ្លាំងក្លា ហើយបង្កើនកម្រិតសង្គ្រាមពាក្យសំដីកាន់តែខ្លាំងជាងមុនទៀត៕
ប្រែសម្រួលដោយ ឃួន ធារ៉ា
នៅពេលដែលរដ្ឋសភាវៀតណាមបានអនុម័តច្បាប់ស្តីពីសមុទ្រកាលពីថ្ងៃទី២១ខែមិថុនានេះ ប្រតិកម្មរបស់ចិនបានកើតឡើងភ្លាមៗនិងប្រកបដោយភាពប្រទូស្តរាយ។
ច្បាប់នេះបញ្ជាក់ពីការទាមទារដែនអធិបតេយ្យរបស់វៀតណាមទៅលើប្រជុំកោះស្រ្ពាតលី(Spratly) និង ផារ៉ាសែល(Paracel) ដែលជាទឹកដីដែលត្រូវបានជឿថាសម្បូរ ប្រេងនិងរ៉ែ ហើយក៏ត្រូវបានទាមទារដោយប្រទេសជិតខាងរបស់ខ្លួនផងដែរ។ រដ្ឋាភិបាលទីក្រុងប៉េកាំង (Beijing) និយាយថា ច្បាប់នេះ គ្មានភាពស្របច្បាប់ទេ ហើយបានកោះហៅឯកអគ្គរដ្ឋទូតវៀតណាម លោក ង្វៀន វ៉ាន ថូ (Nguyen Van Tho) ដើម្បីប្រឆាំងតវ៉ា។
ក្រុមអ្នកវិភាគបាននិយាយថា ទង្វើបែបនេះធ្វើឡើងសំដៅទាក់ទាញមតិសាធារណជនវៀតណាម ជាជាងបង្កការខឹងសម្បារជាមួយប្រទេសចិន។ កាលពីឆ្នាំមុន ក្រុមអ្នកតវ៉ារាប់រយនាក់បានចេញមកតាមដងផ្លូវនានាដើម្បីធ្វើបាតុកម្មដ៏កម្រអស់រយៈពេលជាច្រើនសប្តាហ៍នៅក្នុងប្រទេសវៀតណាម ដោយតវ៉ាប្រឆាំងនឹងការឈ្លានពានរបស់ចិនទៅលើនាវារុករកប្រេងរបស់វៀតណាម។
លោកង្វៀន គ្វាង ថាច(Nguyen QuangThach) ពលរដ្ឋម្នាក់នៅទីក្រុងហាណូយ បានចូលរួមបាតុកម្មកាលពីឆ្នាំមុន។ លោកថ្លែងថា លោកស្វាគមន៍ច្បាប់ថ្មីនេះ។
«ខ្ញុំពេញចិត្តនឹងច្បាប់ថ្មីនេះពីព្រោះយើងដឹងពីការកំណត់ព្រំប្រទល់ដែនសមុទ្ររបស់យើង ហើយវាជាមធ្យោបាយមួយដ៏ល្អដើម្បីផ្ញើសារទៅបណ្តាប្រទេសផ្សេងទៀតថាយើងមានច្បាប់និងបទបញ្ញត្តិទាំងអស់នេះ។»
ការប្រឈមមុខជាមួយចិនបានកើនឡើងយ៉ាងឆាប់រហ័ស។ ថ្ងៃដដែលនេះដែរដែលវៀតណាមបានអនុម័តច្បាប់ស្តីពីសមុទ្រនេះ ក្រសួងការបរទេសចិនបានប្រកាសថា ខ្លួនបានបង្កើនកម្រិតអភិបាលកិច្ចទៅលើកម្រងកោះទាំងបីនេះ នៅក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង ចាប់ពីកម្រិតទីក្រុងដល់កម្រិតខេត្ត ក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ទីក្រុងសានស្សា (Sansha)។
ទីតាំងរបស់រដ្ឋាភិបាលនេះនឹងស្ថិតនៅលើកោះវ៉ូដ(Wood Island) ដែលជាផ្នែកមួយនៃកម្រងកោះផារ៉ាសែល។ នេះជាតំបន់ដែលចិនបានដណ្តើមពីវៀតណាមខាងត្បូងកាលពីឆ្នាំ១៩៧៤។
លោក ចេនីហ្វឺ រីជម៉ុន(Jennifer Richmond) នាយកប្រចាំប្រទេសចិនរបស់ក្រុមហ៊ុនអ្នកវិភាគបញ្ហាសន្តិសុខស្ត្រេតហ័្វរ(Stratfor) បាននិយាយថា ទីក្រុងសានស្សាបានចាប់ផ្តើមធ្វើការនៅពេលខ្លះដែរ ដែលបង្កភាពងាយស្រួលក្នុងការលើកឡើងនូវការឆ្លើយតបទៅនឹងច្បាប់ថ្មីរបស់ចិន។
«ទីក្រុងសានស្សាមិនមែនជាទស្សនថ្មីនោះទេ។ តាមពិត ខ្ញុំគិតថាពួកគេចាប់ផ្តើមគិតគូរពីរឿងនេះតាំងពីចុងទស្សវត្សរ៍១៩៥០និង១៩៦០មកម្ល៉េះ។ ដូច្នេះ អ្វីដែលពួកគេបានធ្វើគឺពួកគេតែងតែមានតំបន់រដ្ឋបាលថ្នាក់ទាប។ ឥឡូវនេះ អ្វីដែលពួកគេកំពុងតែព្យាយាមធ្វើ គឺប្រែក្លាយការគ្រប់គ្រងនេះឱ្យទៅជារដ្ឋបាលថ្នាក់ខេត្ត ដោយអាចទាមទារយកទឹកដីខ្លះៗ។»
លោក រីជម៉ុន និយាយថា សេចក្តីប្រកាសនេះត្រូវបានធ្វើឡើង ដើម្បីជាប្រតិកម្មតបទៅនឹងច្បាប់ថ្មីនេះ ប៉ុន្តែមិនបានផ្តោតទាំងស្រុងទៅកាន់ប្រទេសវៀតណាមទេ។ ជាជំនួសមកវិញ លោកនិយាយថា សេចក្តីប្រកាសនេះជាផ្នែកមួយនៃការអនុវត្តទំនាក់ទំនងសាធារណៈដែលមានគោលបំណងសំដៅទៅលើសាធារណជនចិន ខណៈដែលប្រទេសនេះត្រៀមខ្លួនសម្រាប់ការផ្លាស់ប្តូរថ្នាក់ដឹកនាំ។
លោក ស្សី ជីនពីង(Xi Jinping) អនុប្រធានាធិបតី ត្រូវបានរំពឹងថានឹងស្នងតំណែងពីលោកហ៊ូ ជីនតាវ(Hu Jintao) ជាប្រមុខបក្សកុម្មុយនីស្តនៅចុងឆ្នាំនេះ។ ស្របពេលជាមួយគ្នានេះដែរ ការព្រួយបារម្ភជាចម្បងរបស់រដ្ឋាភិបាលចិនគឺត្រូវតែរឹងមាំ ហើយត្រូវបានឃើញថារួបរួមគ្នាដើម្បីធ្វើឱ្យប្រាកដថាអន្តរកាលនេះនឹងប្រព្រឹត្តទៅយ៉ាងរលូនតាមតែអាចធ្វើបាន។ លោក រីជម៉ុន និយាយថា យុទ្ធសាស្ត្រនេះគ្មានអ្វីប្លែកទេសម្រាប់ចិន។
«ប្រទេសវៀតណាម ហ្វីលីពីន និងជាពិសេសវៀតណាមនិងចិននាំមុខគេក្នុងការធ្វើកិច្ចការនេះ។ នៅពេលពួកគេមានបញ្ហាក្នុងស្រុកដែលដាក់សម្ពាធលើពួកគេ។ ជារឿយៗពួកគេនឹងបង្កើតស្ថានការណ៍អន្តរជាតិនានាដែលនឹងជួយបន្ធូរសម្ពាធដល់រដ្ឋាភិបាល។»
លោកនិយាយថា ទំនងនឹងអាចមានទំនាស់ច្រើនបន្ថែមទៀតជាមួយចិន ទាក់ទងនឹងដែនដីក្នុងសមុទ្រនេះ។ តែទោះបីជាយ៉ាងណា លោក រីជម៉ុន និយាយថា ពួកគេទំនងនឹងប្រតិកម្មតបច្រើនជាងសកម្មមុន។
ការប្រកាសច្បាប់ថ្មីរបស់វៀតណាមនេះ បានធ្វើឡើងយ៉ាងឆាប់រហ័សបន្ទាប់ពីមានទំនាស់មួយផ្សេងទៀត។ កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ ក្រុមហ៊ុនប្រេងជាតិនៅឯនាយសមុទ្រ(China National Offshore Oil) ដែលគ្រប់គ្រងដោយប្រទេសចិន ដែលហៅកាត់ថា ស៊ីនូក(CNOOC) បានអញ្ជើញក្រុមហ៊ុនបរទេសនានាឱ្យមកដេញថ្លៃលើការរុករកថាមពលក្នុងប្លុកចំនួនប្រាំបួននៅត្រង់ម្តុំឆ្នេរវៀតណាម។
ក្រសួងការបរទេសវៀតណាមហៅទង្វើបែបនេះថាខុសច្បាប់ហើយថ្លែងថាប្លុកនានាដែលបានកំណត់ដោយចិនគឺស្ថិតក្នុងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចផ្តាច់មុខចម្ងាយ២០០ម៉ាយល៍សមុទ្រនិងខ្ពង់រាបបាតសមុទ្ររបស់វៀតណាមទាំងស្រុង ដូចដែលបានចែងក្នុងច្បាប់ស្តីពីសមុទ្ររបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ។
លោក រីជម៉ុន និយាយថា ទង្វើទាំងនេះបានបន្ធូរភាពតានតឹងប៉ុន្តែនៅតែជាផ្នែកមួយនៃគំរូនៃការគំរាមគំហែងនិងការគំរាមគំហែងតបដ៏ខ្លាំងក្លា ហើយបង្កើនកម្រិតសង្គ្រាមពាក្យសំដីកាន់តែខ្លាំងជាងមុនទៀត៕
ប្រែសម្រួលដោយ ឃួន ធារ៉ា
