អ្នកស្រី Shona Cannon ជាជនជាតិអង់គ្លេសបង្រៀននៅក្នុងក្រុង Yangon ជិតពីរឆ្នាំមកហើយ។
អ្នកស្រីបាននិយាយថា៖ «ថ្ងៃទី១ ខែកុម្ភៈ ជាថ្ងៃកំណើតខ្ញុំ ហើយដៃគូខ្ញុំ ដាស់ខ្ញុំ ហើយនិយាយថាលោកស្រី Aung San Suu Kyi បានត្រូវចាប់ឃុំឃាំងហើយ ហើយពួកយោធាបានក្តាប់អំណាច។ខ្ញុំបានយំ»។
កាលពីព្រឹកថ្ងៃទី១ ខែកុម្ភៈ ពួកមេដឹកនាំយោធាភូមាបានចាប់ឃុំឃាំងលោកស្រី Aung San Suu Kyi មេដឹកនាំតាមព្រឹត្តន័យនៃប្រទេសភូមា សមាជិកច្រើននាក់នៃគណៈរដ្ឋមន្ត្រីរបស់លោកស្រី ព្រះសង្ឃ អ្នកសរសេរប្លក់ ពួកអ្នកនិពន្ធនិងក្រុមប្រឆាំងក្រោយពីចោទប្រកាន់ថា មានការគៃបន្លំក្នុងការបោះឆ្នោត កាលពីខែវិច្ឆិកាឆ្នាំទៅមិញ ដែលគណបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ហៅកាត់ NLD បានឈ្នះ។
ពួកយោធាមិនទទួលស្គាល់លទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតនេះទេ។
ពួកជនបរទេសមួយចំនួនរស់នៅក្នុងប្រទេសនេះ និងអ្នកស្រុកភូមានៅក្នុងក្រុង Yangon បាននិយាយជាមួយវីអូអេអំពីប្រតិកម្មពួកគេដល់រដ្ឋប្រហារនេះ។ អ្នកខ្លះបានប្រើរហស្សនាម ដោយសារបារម្ភអំពីការសងសឹកដោយរដ្ឋាភិបាល។
អ្នកស្រី Shona Cannon បាននិយាយថា៖ «យើងមិនទាន់ទទួលយកបាននូវស្ថានភាព ដែលបានកើតមាននេះទេ។ ខ្ញុំស្គាល់ពួកមនុស្សនៅទីនេះ។ ខ្ញុំមានមិត្តភ័ក្តិភូមាច្រើននាក់ ហើយខ្ញុំឈឺចាប់ក្នុងចិត្ត»។
អ្នកស្រីបានថ្លែងថា ពួកមិត្តភ័ក្តិអ្នកស្រីក្នុងមូលដ្ឋានគាំទ្រគណបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យរបស់លោកស្រី Suu Kyi ហើយថា អ្នកស្រីបានឃើញប្រជារាស្ត្រឃោសនាបោះឆ្នោតដោយគ្មាននឿយហត់ ដើម្បីធ្វើឱ្យប្រាកដថា គណបក្សនេះឈ្នះឆ្នោត កាលពីខែវិច្ឆិកាមុន។
អ្នកស្រី Shona Cannon បានពោលថា៖« និស្សិតខ្ញុំច្រើននាក់ចូលរួមក្នុងចលនាស៊ីវិល មិនធ្វើតាមបទប្បញ្ញត្តិ» ដោយនិយាយយោងដល់យុទ្ធនាការលម្អៀងទៅខាងប្រជាធិបតេយ្យ ទាក់ទិននឹងបាតុកម្មដោយមានគម្លាតសង្គម កូដកម្ម និងការធ្វើពហិការ ជាការឆ្លើយតបនឹងរដ្ឋប្រហារនេះ។
អ្នកស្រីបាននិយាយថា៖ «ខ្ញុំមាននិស្សិតជាវេជ្ជបណ្ឌិត គិលានុប្បដ្ឋាយិកា និងវិស្វករ។ យើងបានឮសំឡេងគោះឆ្នាំង និងខ្ទះនៅពេលយប់។ ទាំងអស់គ្នាទង្គុកចិត្ត»។
មធ្យោបាយថ្មីៗ
ពួកប្រឆាំងនិងពួកសកម្មជនបានចាប់ផ្តើមចលនាស៊ីវិលមិនធ្វើតាមបទប្បញ្ញត្តិ ជាវិធីមួយសម្រាប់ឱ្យពលរដ្ឋសម្តែងការច្រានចោលការក្តាប់អំណាចដោយយោធា។
ជំរុញទឹកចិត្តដោយក្រុមពេទ្យដែលធ្វើកូដកម្មតវ៉ានឹងរដ្ឋប្រហារនេះ និងសុំឱ្យក្រុមអ្នកគាំទ្រគណបក្ស NLD ធ្វើដូច្នេះដែរនោះ យុទ្ធនាការនេះជាទម្រង់ថ្មីមួយនៃភាពសកម្មនិយមខាងនយោបាយសម្រាប់ប្រទេសភូមា។
ជាជាងធ្វើការតវ៉ាក្នុងហ្វូងមនុស្សធំៗនៅតាមផ្លូវ ដែលជាការឆ្លើយតបដល់រដ្ឋប្រហារមុនៗ ដែលសឹងត្រូវបញ្ចប់ដោយការបង្ហូរឈាម ប្រជារាស្ត្រធ្វើតាមវិធានការសុវត្ថិភាពទប់ទល់នឹងជំងឺកូវីដ១៩ ដោយស្ថិតនៅក្នុងផ្ទះ ធ្វើយុទ្ធនាការតាមបណ្តាញសង្គម និងគោះឆ្នាំងនិងខ្ទះ នៅក្នុងតំបន់ពួកគេរស់នៅ។
អ្នកស្រី Laura Maiah ជាវេជ្ជបណ្ឌិតនៅក្នុងមន្ទីរពេទ្យទូទៅមួយនៃក្រុង Yangon ដែលរៀនភាសាអង់គ្លេសមិនពេញម៉ោង។
អ្នកស្រី Laura Maiah បាននិយាយប្រាប់វីអូអេថា៖ «ក្នុងឋានៈជាពលរដ្ឋភូមាម្នាក់ យើងចង់ឱ្យមានសន្តិភាពយុត្តិធម៌ លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនិងមេដឹកនាំ NLD ម្នាក់ ដែលអាចអភិវឌ្ឍប្រទេសយើងតាមវិធីដូចដែលប្រទេសឯទៀតៗធ្វើ»។
កាលពីពេលថ្មីៗនេះ គណបក្ស NLD បានទទួលការគាំទ្រច្រើន មិនមែនតែពីសហគមន៍ក្រុមពេទ្យប៉ុណ្ណោះទេ តែក៏ពីស្រទាប់ទូលំទូលាយនៃសង្គមភូមាដែរ នៅពេលមានការរាតត្បាតជំងឺកូវីដ១៩ ដែលគណបក្ស NLD បានទទួលការសរសើរ ដោយបានប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺនេះ។
គណបក្ស NLD បានកែលម្អទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិសេដ្ឋកិច្ច និងវិស័យសិក្សាអប់រំ ដែលមានផលប៉ះពាល់វិជ្ជមានលើប្រទេស ហើយជាហេតុផលធំៗនាំឱ្យគណបក្សនេះមានជ័យជម្នះភ្លូកទឹកភ្លូកដី នៅក្នុងការបោះឆ្នោត កាលពីខែវិច្ឆិកាឆ្នាំទៅមិញ។
តែយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏គណបក្សនេះបានរងការរិះគន់ជាអន្តរជាតិអំពីបរាជ័យរបស់រដ្ឋាភិបាល ក្នុងការដោះស្រាយការរំលោភលើសិទ្ធិមនុស្ស ដោយកងយោធាប្រឆាំងនឹងក្រុមជនភាគតិច Rohingya នៅក្នុងរដ្ឋ Rakhine។
ការរាំងខ្ទប់គមនាគមន៍និងបណ្តាញព័ត៌មាន
ការតស៊ូប្រឆាំងនឹងរដ្ឋប្រហារនេះកើនឡើងច្រើនជាងមុន ទោះណាជារដ្ឋាភិបាលយោធាសម្រេចចិត្តរាំងខ្ទប់ការប្រើ Facebook ដែលមនុស្សភាគច្រើនប្រើអ៊ីនធឺណិតនៅក្នុងប្រទេសភូមា។
ក្រសួងគមនាគមន៍និងព័ត៌មាន បាននិយាយនៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយថា មហាក្រុមហ៊ុនបណ្តាញព័ត៌មានសង្គមនេះនឹងត្រូវរាំងខ្ទប់ រហូតដល់ថ្ងៃអាទិត្យ ទី៧ ខែកុម្ភៈ ដើម្បីធ្វើឱ្យមាន «ស្ថិរភាព» ក្នុងប្រទេស។
មិនដូចការរាំងខ្ទប់បណ្តាញផ្សាយព័ត៌មាននិងគមនាគមន៍ក្នុងរដ្ឋប្រហារ កាលពីពេលមុនៗ ពលរដ្ឋភូមាដែលមានប្រាក់កាសសមរម្យបានប្រញ៉ាប់ប្រញ៉ាល់ទិញបណ្តាញផ្សាយផ្ទាល់ខ្លួន (VPNs) កាលពីពេលប៉ុន្មានថ្ងៃមុននេះ ដើម្បីចៀសពីការរាំងខ្ទប់នេះ។
ទោះណាជាក្រុមហ៊ុន Facebook បានដកចេញនូវគណនីមួយចំនួន ទាក់ទិននឹងកងយោធាកាលពីឆ្នាំ ២០១៨ ដោយមានរួមបញ្ចូលទាំងគណនីរបស់ឧត្តមសេនីយ៍ជាន់ខ្ពស់ Min Aung Hlaing ផងនោះ មានពាក្យចចាមអារ៉ាមថា ពួកមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលយោធានៅតែអាចពឹងពាក់លើកម្មវិធីតាមទូរស័ព្ទទំនើប Messenger របស់ Facebook ជាវិធីសំខាន់មួយសម្រាប់ទាក់ទងគ្នា។
ការបង្អាក់សេវា Facebook នៅតែមាន ចាប់តាំងពីយប់ថ្ងៃពុធ ទី៣ ខែកុម្ភៈមក។
ក្រុមហ៊ុន Faceboo kបាននិយាយនៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយ កាលពីថ្ងៃពុធនោះថា៖ «អ្នកផ្តល់សេវាគមនាគមន៍នៅក្នុងប្រទេសភូមាត្រូវបានបញ្ជាឱ្យរាំងខ្ទប់សេវាយើងជាបណ្តោះអាសន្ន។ យើងសុំដល់អាជ្ញាធរធ្វើឱ្យមានឡើងវិញ នូវការភ្ជាប់ការទាក់ទងដើម្បីឱ្យប្រជារាស្ត្រភូមា អាចទាក់ទងគ្នាជាមួយគ្រួសារនិងមិត្តភ័ក្តិ និងអាចទទួលព័ត៌មានសំខាន់ៗបាន»។
លោក Maung Aung ជាអ្នកកាសែតម្នាក់ក្នុងមូលដ្ឋាននិងជានិពន្ធធ្វើការឱ្យសារព័ត៌មានល្បីឈ្មោះមួយនៅក្នុងក្រុង Yangon។
លោក Aung ដែលបានសុំវីអូអេកុំឱ្យបញ្ចេញឈ្មោះពិតប្រាកដរបស់លោក ដើម្បីនិយាយបញ្ចេញមតិដោយមិនភ័យខ្លាចអំពីការសងសឹក បានថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំព្រួយទៀតដោយឃើញកេរ្តិ៍ដំណែលខ្មៅងងឹតនៃប្រទេសនេះ បណ្តាលឱ្យមានទៀតដោយការក្តាប់អំណាចផ្អែកលើការចោទប្រកាន់គ្មានភស្តុតាងថា មានការគៃបន្លំសន្លឹកឆ្នោត។ រដ្ឋប្រហារនេះត្រូវជំរុញឱ្យមានដោយការល្មោភអំណាចរបស់អគ្គមេបញ្ជាការកងទ័ព Min Aung Hlaing»។
លោក Aung បានពោលប្រាប់វីអូអេថា រដ្ឋប្រហារនេះនាំឱ្យមានហេតុការណ៍កើតពីមុនមួយមានភាពអវិជ្ជមានសម្រាប់ប្រទេសភូមា ដែលបង្ហាញថាកងយោធាអាចធ្វើអន្តរាគមន៍ក្នុងដំណើរការបោះឆ្នោតរបស់ប្រទេស ទោះណាជាមានការចំណេញខាងប្រជាធិបតេយ្យ កាលពីពេលថ្មីៗនេះក៏ដោយ។
កេរ្តិ៍ដំណែលនៃការដាក់ទណ្ឌកម្ម
ទោះណាជាលោកប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក Joe Biden បានគំរាមកំហែងថា នឹងដាក់ទណ្ឌកម្មលើពួកសមាជិកមានធនធានច្រើននៃក្រុមប្រឹក្សាយោធាភូមាក៏ដោយ ក៏ពលរដ្ឋភូមាច្រើននាក់ សង្ឃឹមថា រដ្ឋាភិបាលពួកបស្ចិមប្រទេស នឹងមានរបៀបដោះស្រាយប្លែកពីមុនមួយ។
ការដាក់ទណ្ឌកម្មរបស់ស.រ.អ. លើពួកមេដឹកនាំយោធាភូមា ត្រូវបានពង្រឹងជាលំដាប់នៅក្រោយរដ្ឋាភិបាលក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន បានដាក់លើកដំបូងលើពួកជនទាំងនេះ កាលពីឆ្នាំ ១៩៩៨ ជាការឆ្លើយតបនឹងការបង្ក្រាបឃោរឃៅដោយកងយោធាលើក្រុមបាតុករតាមផ្លូវ។
ការដាក់ទណ្ឌកម្មរបស់ស.រ.អ. ត្រូវបានបន្ធូរនៅក្រោយមានកំណែទម្រង់ដោយប្រធានាធិបតីភូមា Thein Sein និងមានការដោះលែងលោកស្រី Aung San Suu kyi ពីការឃុំឃាំងតែអតីតប្រធានាធិបតីលោក Donald Trump បានដាក់ទណ្ឌកម្មថ្មីៗ កាលពីឆ្នាំ ២០១៩ ដោយសារមានការសម្លាប់ក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការនៃពួកជនអំបូរ Rohingya កាន់សាសនាឥស្លាម។
អ្នកសង្កេតការណ៍ខ្លះនិយាយថា ពួកឧត្តមសេនីយ៍នៃក្រុមប្រឹក្សាយោធាមានធនធានច្រើន អាចគេចផុតពីសម្ពាធអន្តរជាតិ។
អ្នកសង្កេតការណ៍ទាំងនេះថ្លែងថា ការដាក់ទណ្ឌកម្មកាលពីពេលមុនៗបាននាំឱ្យមានការលំបាកដល់ក្រុមជនស៊ីវិល ដែលនៅពេលនេះតស៊ូប្រឆាំងនឹងការរាតត្បាតនៃវីរុសកូរ៉ូណា និងវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច។
ទោះណាជាគ្មាននរណាម្នាក់អាចទស្សន៍ទាយអំពីអ្វីដែលនឹងកើតមានដល់ប្រជារាស្ត្រភូមា ក្នុងពេលប៉ុន្មានសប្តាហ៍ខាងមុខក៏ដោយ ក៏ការទង្គុកចិត្តរបស់ពួកគេហាក់ដូចជាចុះថមថយ ហើយមានកំហឹងយ៉ាងរហ័សទៅវិញ៕
ប្រែសម្រួលដោយលោក ឈឹម សុមេធ
