តុលាការឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាមដែលគាំទ្រដោយអង្គការសហប្រជាជាតិបានបន្តសវនាការរបស់ខ្លួនកាត់ទោសពួកមេដឹកនាំដែលនៅរស់រានមានជីវិត៤នាក់របស់ចលនាខ្មែរក្រហមនៃប្រទេសកម្ពុជា។ នៅថ្ងៃទីពីរនេះមានការជជែកដេញដោលលើការលើកលែងទោសដ៏ចម្រូងចម្រាសដែលបានធ្វើឡើងក្នុងឆ្នាំ១៩៩៦ដល់អតីតរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការបរទេសរបស់ចលនានោះ។
ក្នុងឆ្នាំ១៩៩៦ អៀង សារី រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការបរទេសបានរត់ចូលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបន្ទាប់ពីបានទទួលការលើកលែងទោសពីព្រះមហាក្សត្រ។
យោធាខ្មែរក្រហមរាប់ពាន់នាក់បានមកជាមួយអៀង សារី ក្នុងចំណាត់ការមួយដែលនាំឲ្យដួលរលំនៃចលនាម៉ៅនិយមដែលបាននាំឲ្យមានការបំផ្លិចបំផ្លាញយ៉ាងខ្លាំងដល់ប្រទេសកម្ពុជា។
វាជាការសម្រេចចិត្តយ៉ាងវាងវៃរបស់អៀង សារី ការរៀបចំសម្ព័ន្ធភាពសារជាថ្មីនៅពេលបញ្ចប់សង្គ្រាមត្រជាក់មានន័យថាថ្ងៃរបស់ខ្មែរក្រហមជិតមកដល់ហើយ។
ក្នុងកំឡុងពេលនៃការកាត់ទោសនៃឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាមដែលគាំទ្រដោយអង្គការសហប្រជាជាតិនៅពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ពួកមេធាវីការពារក្តីអៀង សារីនិយាយថាការលើកលែងទោសនៅដដែលហើយអៀង សារី មិនគួរត្រូវកាត់ទោសទាល់តែសោះ។
មេធាវីការពារក្តី ម៉ាយឃើល កាណាវ៉ាស (Michael Karnavas) និយាយយ៉ាងដូច្នេះថា៖
«អៀង សារីបានគោរពលក្ខខណ្ឌទាំងអស់សម្រាប់ការលើកលែងទោស ហើយការលើកលែងទោសដូចដែលខ្ញុំបានចង្អុលបង្ហាញបាននាំឲ្យមានផ្លែផ្កា។ វាបានធ្វើឲ្យមានផ្លែផ្កាយ៉ាងខ្លាំងនោះគឺសន្តិភាពដល់កម្ពុជា ពីព្រោះបន្ទាប់ពីនោះមក ពួកខ្មែរក្រហមផ្សេងៗទៀតក៏បានទម្លាក់អាវុធរបស់ខ្លួន ឬក៏បោះបង់ចោលការតស៊ូ»។
អៀងសារីជាមេដឹកនាំនៅរស់រានមានជីវិតម្នាក់នៃមេដឹកនាំនៅរស់រានមានជីវិត៤នាក់ដែលកំពុងបង្ហាញខ្លួនមុខតុលាការនៅថ្ងៃទី២ ហើយទំនងជាករណីចុងក្រោយដែលកាត់ទោសឧក្រិដ្ឋកម្មចលនាខ្មែរក្រហម។ ជនចុងចោទ៣នាក់ផ្សេងទៀតមាននួន ជា ដែលគេស្គាល់ថាជាបងធំទី២ដែលត្រូវគេចាត់ទុកជាមេមនោគមវិជ្ជារបស់ចលនានោះ ខៀវ សំផន ប្រមុខរដ្ឋ និងអៀង ធីរិទ្ធ រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងសង្គមកិច្ច។
ជនចុងចោទ បានបដិសេធថាពួកគេពុំបានប្រព្រឹត្តបទល្មើសមួយចំនួន រួមមានការប្រល័យពូជសាសន៍ ឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម និងឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងនឹងមនុស្សជាតិទេ។
តុលាការនិយាយថា ខ្មែរក្រហម ជាមូលហេតុធ្វើឲ្យមានការស្លាប់ប្រជាពលរដ្ឋយ៉ាងច្រើនរហូតដល់២,២លាននាក់រវាងឆ្នាំ១៩៧៥និងឆ្នាំ១៩៧៩។ ចុងចោទទាំង៤ មានសារៈសំខាន់ដល់ការកាត់ទោសចំពោះការធ្វើនយោបាយដែលបាននាំឲ្យមានការស្លាប់មនុស្សយ៉ាងច្រើន។
លោក វីលាម ស្មីត (William Smith) រដ្ឋអាជ្ញារងអន្តរជាតិរបស់តុលាការ បានច្រានចោលការជជែកឲ្យហេតុផលរបស់ចុងចោទនេះ។ លោកនិយាយថាកំហុសមួយនៃការឲ្យហេតុផលរបស់ចុងចោទគឺការណ៍ដែលខ្លួននិយាយថាមិនបានដឹងថាមានច្បាប់អន្តរជាតិដែលចែងថារដ្ឋត្រូវបង្ខិតបង្ខំកាត់ទោសឧក្រិដ្ឋកម្មធ្ងន់ធ្ងរដូចជាអំពើប្រល័យពូជសាសន៍។ លោក Smith បាននិយាយយោងមាត្រាទី១នៃអនុសញ្ញាប្រល័យពូជសាសន៍ដែលបង្ខំឲ្យរដ្ឋនានាដាក់ទោសអំពើឧក្រិដ្ឋកម្មនោះ។
«ចៅក្រមជាទីគោរព យើងសូមឱ្យយកមកប្រើនូវក្រិត្យដែលមិនបាននិងមិនមានបំណងផ្តល់ការលើកលែងទោសដល់របបប្រល័យពូជសាសន៍និងឧក្រិដ្ឋកម្មផ្សេងៗទៀតនៅថ្ងៃអនាគត»។
លោកស្តេហ្វឹន រែប (Stephen Rapp) ឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាមេរិកទទួលបន្ទុកឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាមបានប្រាប់ពួកអ្នកកាសែតថារឿងក្តីនេះបង្ហាញថានៅពេលឧក្រិដ្ឋកម្មមានលក្ខណៈបែបនេះត្រូវបានប្រព្រឹត្ត គេត្រូវប្រឈមមុខនឹងយុត្តិធម៌។
«វាមិនអាចសម្រេចនៅថ្ងៃបន្ទាប់ឬឆ្នាំក្រោយនោះទេ ក៏ប៉ុន្តែ គឺថាវាត្រូវការឲ្យមានលទ្ធផលពិតប្រាកដតាមរយៈការកាត់ទោសនេះ។ ហើយរឿងក្តីនេះ ខ្ញុំគិតថាវាបញ្ជូនសញ្ញានៅជុំវិញពិភពលោកនៅពេលឥឡូវនេះ ដែលមានស្ថាប័នកាន់តែច្រើនឡើងដូចនេះដែលកំពុងដោះស្រាយការចោទប្រកាន់ពីអំពើឃោរឃៅដ៏ធ្ងន់ធ្ងរថា មនុស្សផ្សេងៗទៀតដែលប្រព្រឹត្តអំពើឧក្រិដ្ឋកម្មដូចបុរសទាំងនោះដែលត្រូវរងការចោទប្រកាន់និងស្រ្តីម្នាក់នេះ ដែលត្រូវរងការចោទប្រកាន់ពីការប្រព្រឹត្តិអំពើឧក្រិដ្ឋកម្ម ក៏នឹងប្រឈមមុខថ្ងៃអន្សាររបស់ខ្លួនក្នុងតុលាការដែរ»។
សវនាការនៅសប្តាហ៍នេះ ជាការសម្រេចលើនីតិវិធី ហើយការកាត់ទោស ត្រូវគេរំពឹងនឹងចាប់ផ្តើមនៅចុងឆ្នាំនេះ។
ការស្មុគស្មាញមួយគឺថាចុងចោទទាំង៤នាក់ជាជនចាស់ជរាដែលមានអាយុពី៧៩ឆ្នាំទៅ៨៥ឆ្នាំ ហើយមិនមាននរណាម្នាក់ មានសុខភាពមាំទាំទេ។ ការកាត់ទោសទំនងជាចំណាយពេលរាប់សិបឆ្នាំ ហើយមានការភ័យខ្លាចថាចុងចោទម្នាក់ឬក៏ច្រើននាក់ អាចស្លាប់មុនពេលបញ្ចប់ការកាត់ទោស។
ក៏ប៉ុន្តែ ច្បាប់ថ្មីមានន័យថាតុលាការ អាចសម្រេចថាដាក់ទោសឬក៏ឲ្យរួចខ្លួននៅពេលដែលការកាត់ទោសកំពុងដំណើរការ ដែលមានន័យថាទោះបីចុងចោទ ស្លាប់ក្នុងកំឡុងពេលសវនាការ ពួកគេ នឹងនៅតែត្រូវកាត់ឲ្យមានទោសឬរួចទោសពីបទឧក្រិដ្ឋកម្មដ៏ធ្ងន់ធ្ងរនេះ៕
ប្រែសម្រួលដោយ ជឹង ប៉ូជីន