ជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ ការនេសាទត្រីសមុទ្របានកើនឡើងជាលំដាប់ដែលជាកត្តាបង្កឱ្យមានការ ព្រួយបារម្ភអំពីផលប៉ះពាល់ដល់ធនធានត្រីទឹកប្រៃនេះ។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាមជ្ឍមណ្ឌលភ្ញាស់កូនត្រីនិងបង្គាសមុទ្រត្រូវបានបង្កើតឡើងជាលើកដំបូងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងតម្រូវការទីផ្សារផងនិងដើម្បីកាត់បន្ថយសម្ពាធទៅលើការចាប់ត្រីសមុទ្រធម្មជាតិផង។
លោក ពេជ្រ សំណាង រាយការណ៍ពិស្តារអំពីរឿងនេះពីខេត្តព្រះសីហនុជូនដូចតទៅ៖
កម្មករមួយក្រុមមានគ្នាប្រមាណ២០នាក់ដោយខ្លះកំពុងចងសសៃដែកត្រៀមចាក់ពុម្ពសរសេរ ខណៈដែលខ្លះទៀតកំពុងបញ្ជាគ្រឿងយន្តឈូសពង្រាបដីនៅក្នុងការដ្ឋានសាងសង់មួយកន្លែងក្នុងភូមិ ទំនប់រលក សង្កាត់លេខ១ នៃក្រុងព្រះសីហនុ។
គឺទីនេះហើយដែលជាការដ្ឋានសាងសង់មជ្ឍមណ្ឌលអភិវឌ្ឍន៍វារីវប្បកម្មសមុទ្រឬកន្លែងបង្កាត់កូនត្រីនិងមច្ឆាសមុទ្រដំបូងគេរបស់កម្ពុជានោះ។
ការសាងសង់មណ្ឌលនេះបានចាប់ផ្តើមនៅចុងខែមេសា ក្រោមជំនួយឥតសំណងរបស់ប្រទេសជប៉ុនក្នុងទឹកប្រាក់ចំនួន៦២៤លានយេន ឬស្មើនឹងជាង៦,៦លានដុល្លារអាមេរិក ហើយនឹងត្រូវបញ្ចប់នៅដើមឆ្នាំ២០១១។
មជ្ឈមណ្ឌលនេះនឹងត្រូវប្រើជាកន្លែងស្រាវជ្រាវ ចិញ្ចឹមនិងបង្កាត់ពូជត្រីសមុទ្រជាច្រើនប្រភេទរួមមានត្រីដំរី ត្រីតឹកកែ ត្រីអាំងគើយ និងត្រីឆ្ពង់ ហើយរួមទាំងភ្ញាស់កូនបង្គានិងបង្កងផងដែរ។ ពូជត្រីទាំងនេះកំពុងទទួលរងការនេសាទយ៉ាងច្រើននេះបើផ្អែកតាមទីភ្នាក់ងារសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិជប៉ុនហៅកាត់ថា JICA ដែលទទួលបន្ទុកខាងគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍មជ្ឈមណ្ឌលបង្កាត់កូនត្រីសមុទ្រនេះ។
កញ្ញា ស៊ីវ ជាង មន្រ្តីកម្មវិធីកសិកម្មនិងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទរបស់អង្គការ JICA មានប្រសាសន៍ថា ការបង្កើតមណ្ឌលភ្ញាស់កូនត្រីសមុទ្រនេះគឺដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងតម្រូវការកូនត្រីដែលចេះតែកើនឡើងក្នុងចំណោមកសិករខ្មែរដែលចិញ្ចឹមត្រីសមុទ្រនេះ។
“មួយទៀតគឺដើម្បីកាត់បន្ថយសម្ពាធទៅលើការប្រើប្រាស់ត្រីធម្មជាតិនិងការចាប់ត្រីធម្មជាតិហើយនឹងមួយទៀតគឹកាត់បន្ថយផលប៉ះពាល់ដែលទាក់ទងនឹងការនាំចូលត្រីពីបរទេសមក ដែលជួនកាលត្រីអស់នោះភ្ជាប់មកជាមួយនឹងជំងឺ”។
នៅក្នុងដំណាក់កាលដំបូង មណ្ឌលភ្ញាស់កូនត្រីសមុទ្រនេះនឹងភ្ញាស់កូនត្រីឆ្ពង់ចំនួន៤០ម៉ឺនក្បាលក្នុងមួយឆ្នាំ។
ប្រជាជនខ្មែរម្នាក់ជាមធ្យមបរិភោគសាច់ត្រីសមុទ្រចំនួន១គីឡូក្រាមក្នុងមួយឆ្នាំ ខណៈដែលពួកគេបរិភោគសាច់ត្រីទឹកសាបសរុបជាង៥១គីឡូក្រាមក្នុងមួយឆ្នាំ នេះបើយោងតាមរដ្ឋបាលជលផលកម្ពុជា។
តម្រូវការត្រីសមុទ្រនេះចេះតែកើនឡើងក្នុងមួយឆ្នាំៗដែលធ្វើឱ្យកសិករខ្មែរដែលចិញ្ចឹមត្រីសមុទ្រត្រូវបង្កើនការចិញ្ចឹមរបស់ពួកគេបន្ថែមទៀត។ កូនត្រីសមុទ្រដែលកសិករខ្មែរចិញ្ចឹមនោះត្រូវនាំចូលមកនាំពីប្រទេសវៀតណាម តៃវ៉ាន់និងភាគច្រើនពីប្រទេសថៃ ក្នុងតម្លៃពី១០០០ទៅ២០០០រៀលក្នុងមួយក្បាល។
លោក ណៅ ធួក ប្រធានរដ្ឋបាលជលផលកម្ពុជា មានប្រសាសន៍ថា មជ្ឍមណ្ឌលនេះមានគោលដៅជួយបណ្តុះបណ្តាលកសិករខ្មែរឱ្យចេះពីរបៀបភ្ញាស់និងចិញ្ចឹមត្រីសមុទ្រប្រយោជន៍ដើម្បីជួយលើកកម្ពស់ជីវភាពរស់នៅរបស់ពួកគេបន្ថែមទៀត។
លោក ណៅ ធួក មានប្រសាសន៍បន្តថា កសិករចិញ្ចឹមត្រីនិងបង្គាសមុទ្រនៅក្នុងខេត្តទាំងបួនជាប់មាត់សមុទ្រ រួមមានខេត្តកំពត កែប កោះកុង និងខេត្តព្រះសីហនុនេះនឹងទទួលបានបច្ចេកទេស ភ្ញាស់និងចិញ្ចឹមមច្ឆាសមុទ្រនេះ។
“យើងបង្កើតមួយហ្នឹងធំ ហើយយើងហៅកសិករទាំងបួនខេត្តហ្នឹងឱ្យមករៀន។ កាលណាយើងត្រូវការឱ្យគាត់ចេះភ្ញាស់បង្គា ភ្ញាស់ឆ្ពង់ ត្រីតឹកកែហ្នឹង គឺយើងហៅគាត់យកមកបង្រៀន ហើយគាត់ទៅសង់ខ្លួនគាត់តូចៗ។ យើងជួយបច្ចេកទេសក្នុងការឱ្យគាត់សង់ ហើយគាត់ភ្ញាស់លក់ខ្លួនគាត់”។
ប្រជានេសាទមួយចំនួននៅក្នុងភូមិទំនប់រលក សង្កាត់លេខ១ ក្នុងក្រុងព្រះសីហនុនេះបានសម្តែងអារម្មណ៍សប្បាយរីករាយចំពោះការបង្កើតមជ្ឈមណ្ឌលភ្ញាស់កូនត្រីនិងបង្គាសមុទ្រក្នុងភូមិរបស់ខ្លួនដោយពួកគេរំពឹងថា មជ្ឈមណ្ឌលនេះនឹងជួយធ្វើឱ្យជីវភាពរស់នៅរបស់ពួកគេប្រសើរជាងមុន។
កំពុងអង្គុយលើគ្រែក្នុងផ្ទះរបស់លោកដែលសង់នៅលើទឹកសមុទ្រនេះ លោកនុត សាផៃ អ្នកនេសាទវ័យ៣៤ឆ្នាំ បានមានប្រសាសន៍ ក្នុងខណៈដែលកូនតូចៗបីនាក់របស់លោកកំពុងរត់ប្រឡែងគ្នាលេង ថា លោកសង្ឃឹមថា មជ្ឈមណ្ឌលបង្កាត់កូនត្រីនេះនឹងជួយបណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកទេសចិញ្ចឹមត្រីដល់រូបលោកនិងអ្នកនេសាទផ្សេងទៀតក្នុងភូមិនេះ។
“បើសិនជាមានវិធីភ្ញាស់កូនត្រី បង្កាត់លក់ឱ្យយើង ឬមួយមានវិធីបង្រៀនយើងខាងចិញ្ចឹម ឬណែនាំយើងចិញ្ចឹមបានផលល្អ។ យើងក៏សប្បាយចិត្តដែរ ដោយសារយើងនៅនឹងទឹកនេសាទ។ យើងត្រូវការ ចិញ្ចឹមត្រីចិញ្ចឹមអី ព្រោះមួយជួរហ្នឹងបើចិញ្ចឹមត្រីល្អ”។
អ្នកនេសាទម្នាក់ទៀតគឺលោក អ៊ុយ ប៊ុនទៀង វ័យ៣៨ឆ្នាំ បានមានប្រសាសន៍នៅខាងមុខផ្ទះរបស់លោកដែលស្ថិតនៅអែបនឹងការដ្ឋានសាងសង់មណ្ឌលភ្ញាស់កូនត្រីនេះថា លោករំពឹងថា មជ្ឈមណ្ឌលនេះនឹងត្រូវប្រើប្រាស់ដើម្បីជាប្រយោជន៍ដល់ប្រជាសហគមន៍នេសាទ ដូចជារូបលោកជាដើម ដែលបច្ចុប្បន្នពឹងអាស្រ័យទាំងស្រុងទៅលើការនេសាទត្រីនៅក្នុងសមុទ្រ។
“ជំនួយរបស់គេមករាប់លានហ្នឹង ដើម្បីឱ្យប្រជាពលរដ្ឋហ្នឹងមានជីវភាពធូរធារ។ ខ្ញុំសង្ឃឹមថា គេនឹងជួយប្រជាជន។ ខ្ញុំសង្ឃឹមថា ខ្ញុំជាប្រជាជនម្នាក់ដែរនឹងទទួលបានលទ្ធផលល្អពីកន្លែងវារីវប្បកម្មហ្នឹង។ យើងទិញកូនត្រីពីគេយកមកចិញ្ចឹមឬយកមកធ្វើអីអញ្ចឹងហា៎ ព្រោះអីយើងមិនអាចនេសាទបានរហូតទេ។ ដល់ពេលយើងចាស់ទៅ យើងមានវិធីមួយទៀតគឺយើងចិញ្ចឹមត្រី គឺយើងនៅមួយកន្លែងអញ្ចឹង។ វាស្រួលជាងយើងចុះទៅសមុទ្រ”។
តែទោះជាយ៉ាងនេះក្តី អ្នកនេសាទមួយចំនួននៅក្នុងភូមិទំនប់រលកនេះ បាននិយាយថា មជ្ឈមណ្ឌលបង្កាត់កូនត្រីសមុទ្រនេះនឹងគ្មានប្រយោជន៍អ្វីដល់ពួកគេនោះទេ ដោយពួកគេលើកឡើងថា ពួកគេពុំបានទទួលព័ត៌មានណាមួយអំពីការបង្កើតមណ្ឌលនេះទេ បើទោះជាពួកគេរស់នៅអែបនឹងការដ្ឋានសាងសង់មណ្ឌលនេះក៏ដោយ។
លោក ឆោម ទ្រី អ្នកនេសាទម្នាក់ដែលរស់នៅចម្ងាយប្រមាណ១០០ម៉ែត្រពីការដ្ឋានសាងសង់មណ្ឌលភ្ញាស់កូនត្រីនេះ មានប្រសាសន៍នៅលើអង្រឹងមុខផ្ទះរបស់លោកថា លោកមិនរំពឹងថា មណ្ឌលភ្ញាស់កូនត្រីសមុទ្រនេះនឹងផ្តល់ពូជត្រីដោយឥតគិតថ្លៃដល់រូបលោកនិងប្រជានេសាទផ្សេង ទៀតក្នុងភូមិនេះទេ។ លោកជឿថា ការបង្កើតមណ្ឌលភ្ញាស់កូនត្រីនេះគឺគ្រាន់តែដើម្បីលក់កូនត្រីឱ្យ កសិករដើម្បីរកផលចំណេញតែប៉ុណ្ណោះ។
“គេអត់ឱ្យបានអីដល់យើងផង។ យើងរកស៊ីតាមតែយើង។ គេធ្វើអីតាមតែគេ។ យើងអត់បានប្រយោជន៍អីទាំងអស់។ គេមានឱ្យយើងឯណា? គេចិញ្ចឹមតែគេ។ គេភ្ញាស់តែគេហ្នឹង ហើយនៅតែនេសាទដដែល។ បើយើងមិនទៅរក យើងអត់អីហូប”។
លោក ណៅ ធួក មានប្រសាសន៍ថា គម្រោងអភិវឌ្ឍន៍មណ្ឌលភ្ញាស់ កូនត្រីសមុទ្រនេះ ត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយយ៉ាងទូលំទូលាយដោយមានការលើកផ្ទាំងប៉ាណូអំពីគម្រោងដាក់នៅខាងមុខការដ្ឋានសាងសង់និងការអញ្ជើញប្រជាពលរដ្ឋនិងអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានប្រមាណ៥០០នាក់ឱ្យចូលរួមក្នុងពិធីសម្ពោធការដ្ឋានសាងសង់នេះនៅថ្ងៃទី២៦ ខែមេសាកន្លងទៅនេះផងដែរ។
ប៉ុន្តែលោកមានប្រសាសន៍បន្ថែមថា គម្រោងនេះនឹងមិនចែកចាយកូនត្រីដោយឥតគិតថ្លៃដល់ កសិករដែលចង់ចិញ្ចឹមត្រីសមុទ្រនេះទេ ដោយសារលោកពន្យល់ថា ការធ្វើបែបនេះនឹងក្លាយជា បទពិសោធន៍អាក្រក់ ដោយកសិករនឹងមិនគិតថា ខ្លួនជាម្ចាស់ត្រូវចូលរួមចំណែកថែរក្សាធនធានដែលបានស្រាប់ទាំងនោះឡើយ។
តែទោះជាយ៉ាងនេះក្តី លោក ណៅ ធួក បន្ថែមថា កសិករដែលមានបំណងចង់ភ្ញាស់និងចិញ្ចឹមត្រី និងបង្គាសមុទ្រ នឹងអាចទទួលបានបច្ចេកទេសនេះ បន្ទាប់ពីមជ្ឈមណ្ឌលអភិវឌ្ឍន៍វារីវប្បកម្មសមុទ្រនេះត្រូវបានសាងសង់រួចរាល់នៅដើមឆ្នាំក្រោយ។
