ក្រុមល្បាតព្រៃមួយក្រុមមានគ្នាចំនួន៧នាក់ដែលស្ពាយសាក់កាដូគ្រប់គ្នានិងប្រដាប់ដោយកាំភ្លើងអាការគ្រប់ដៃកំពុងដើរល្បាតនៅក្នុងតំបន់ព្រៃការពារក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំសំកុសក្នុងស្រុកសំឡូតចម្ងាយជាង៨០គីឡូម៉ែត្រពីទីរួមខេត្តបាត់ដំបង។
ការដើរល្បាតគឺដើម្បីស្វែងរកមើលក្រែងមានសកម្មភាពកាប់ឈើឬដាក់អន្ទ្រាក់សត្វព្រៃខុសច្បាប់នៅក្នុងតំបន់ព្រៃការពារនេះ។
បន្ទាប់ពីដើរឡើងចុះភ្នំចម្ងាយរាប់សិបគីឡូម៉ែត្រពីស្នាក់ការរបស់ខ្លួន ក្រុមដើរល្បាតព្រៃរបស់ក្រសួងបរិស្ថាននេះដែលខ្លះស្ពាយចានឆ្នាំងនិងបន្លែសាច់សម្រាប់ធ្វើម្ហូបតាមផ្លូវ បានពើបប្រទះនឹងចាប់ឃាត់ខ្លួនជាបណ្តោះអាសន្នយុវជនចំនួនបីនាក់ក្នុងវ័យប្រមាណ១៧-១៨ឆ្នាំដែលបានចូលមកក្នុងតំបន់ហាមឃាត់នេះដោយគ្មានការអនុញ្ញាត។
ក្រុមល្បាតបានឲ្យយុវជនទាំងបីនាក់ដែលសង្ស័យថាចូលមកក្នុងព្រៃនេះក្នុងបំណងទុច្ចរិតនោះ ផ្តិតមេដៃលើកិច្ចសន្យាឈប់ចូលមកក្នុងតំបន់ហាមឃាត់នេះទៀត មុនពេលអនុញ្ញាតឲ្យពួកគេចេញពីព្រៃការពារនេះវិញ។ ការអនុញ្ញាតឲ្យចេញទៅវិញដោយសារនៅជាប់នឹងខ្លួនរបស់យុវជនទាំងបីនេះគ្មានអ្វីក្រៅតែពីចម្ពាមកៅស៊ូមួយនោះទេ។
ការដើរល្បាតកាត់ព្រៃភ្នំក្រំថ្មដោយត្រូវដេកក្នុងព្រៃជាច្រើនយប់ដើម្បីតាមរកចាប់ខ្លួនជនល្មើសកាប់ឈើនិងការអប់រំអ្នកភូមិកុំឲ្យចូលមកដាក់អន្ទ្ក់ាក់និងបរបាញ់សត្វព្រៃនៅទីនេះ គឺជាការងារចម្បងប្រចាំថ្ងៃរបស់ក្រុមល្បាតនេះ ដើម្បីរក្សាការពារដែនជម្រកសត្វព្រៃទំហំជិត៦០.០០០ហិកតាក្នុងតំបន់នេះ។
លោក រ៉ុង ភ័ក្រ្ត ប្រធានស្នាក់ការការពារដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំសំកុសប្រចាំស្រុកសំឡូតនេះ មានប្រសាសន៍នៅក្នុងពេលដើរល្បាតព្រៃនេះថានៅក្នុងរយៈពេល៥ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងតំបន់នេះ បានយល់ដឹងកាន់តែច្រើនអំពីសារៈសំខាន់របស់ព្រៃឈើនិងសត្វព្រៃនៅទីនេះ ហើយក៏លែងសូវហ៊ានប្រព្រឹត្តបទល្មើសព្រៃឈើក្នុងតំបន់នេះដែរ បន្ទាប់ពីក្រុមរបស់លោកបានចុះអប់រំនិងចាប់ខ្លួនជនល្មើសកាប់ឈើនិងផលិតប្រេងម្រេះព្រៅជាបន្តបន្ទាប់កន្លងមកនេះ។
លោក រ៉ុង ភ័ក្រ្តបានបញ្ជាក់ថា៖
«បទល្មើសព្រៃឈើវាថយចុះហើយនិងការបរបាញ់សត្វខុសច្បាប់នៅតំបន់ហ្នឹងថយចុះមួយចំនួនច្រើន»។
កាលពីពីរសប្តាហ៍មុន ក្រុមល្បាតព្រៃរបស់ក្រសួងបរិស្ថាននេះបានចាប់ខ្លួនជនល្មើសចំនួនបីនាក់បញ្ជូនទៅតុលាការដើម្បីកាត់ទោសពីបទលួចចូលកាប់ឈើខុសច្បាប់នៅក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំសំកុសក្នុងទឹកដីខេត្តពោធិ៍សាត់។
ដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំសំកុសនេះដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងឆ្នាំ១៩៩៣ គ្របដណ្តប់លើផ្ទៃដីសរុបទំហំជាង៣.០០០គីឡូម៉ែត្រក្រឡាដោយលាតសន្ធឹងតាមព្រំប្រទល់ខេត្តពោធិ៍សាត់និងបាត់ដំបងនេះ។
តំបន់នេះមានប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅចំនួនជាង១០.០០០នាក់ ហើយក៏ជាជម្រកសត្វព្រៃជាច្រើនប្រភេទ រួមមានបក្សីចំនួនជាង២០០ប្រភេទ ថនិកសត្វជាង៦០ប្រភេទ សត្វល្មូនជាង៥០ប្រភេទ ត្រីចំនួន៦០ប្រភេទ និងសត្វល្អិតរាប់ពាន់ប្រភេទផងដែរ។ នេះបើយោងតាមការសិក្សាស្រាវជ្រាវរបស់ក្រសួងបរិស្ថាននិងអង្គការអភិរក្សសត្វព្រៃ FFI នៅកម្ពុជា។
លោក ឆាដ វីលៀម (Chad Williams) ទីប្រឹក្សាបច្ចេកទេសរបស់អង្គការអភិរក្សសត្វព្រៃ FFI ដែលជាអ្នកជួយបណ្តុះបណ្តាលក្រុមល្បាតព្រៃនៅក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំសំកុសនេះ មានប្រសាសន៍ថាក្រុមល្បាតរបស់លោកនៅទីនេះបានបំផ្លាញជំរំកាប់ឈើនិងផលិតប្រេងម្រេះព្រៅខុសច្បាប់បានចំនួន១៥កន្លែង និងចាប់ខ្លួនជនល្មើសជាច្រើននាក់បញ្ជូនទៅតុលាការដើម្បីផ្តន្ទាទោសនៅក្នុងរយៈពេល៥ឆ្នាំកន្លងមកនេះ។
«ជាក់ស្តែងនៅក្នុងរយៈពេល២ខែចុងក្រោយនេះ យើងបានបំផ្លាញចោលអន្ទាក់និងអង្គប់ចំនួន៦០០ដែលគេដាក់ចាប់សត្វព្រៃ។ យើងនៅតែបន្តប្រឈមជាមួយអ្នកកាប់ឈើខុសច្បាប់និងបំផ្លាញម៉ាស៊ីនអារឈើរបស់ពួកគេចោលហើយនឹងរឹបអូសឈើមានតម្លៃដែលពួកគេព្យាយាមយកចេញពីដែនជម្រកសត្វព្រៃនេះ»។
ព្រៃឈើនិងសត្វព្រៃជាច្រើនប្រភេទដោយរួមទាំងប្រភេទដ៏កម្រនិងជិតផុតពូជនៅលើពិភពលោកផងនោះ បានរងនូវការកាប់បំផ្លាញនិងការគំរាមកំហែងយ៉ាងខ្លាំងនៅក្នុងរយៈពេលបីទសវត្សរ៍ចុងក្រោយ។ ជាពិសេសនៅក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំកន្លងទៅថ្មីៗនេះ សន្ទុះនៃការកាប់ឈើខុសច្បាប់ហាក់ស្ថិតក្នុងល្បឿនមួយគួរឲ្យព្រួយបារម្ភដែលញ៉ាំងឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាត្រូវបង្ខំចិត្តរឹតបន្តឹងការបង្រ្កាបបទល្មើសព្រៃឈើនេះដើម្បីរក្សាព្រៃឈើនិងសត្វព្រៃកុំឲ្យបាត់បង់តទៅទៀត។
តែទោះជាយ៉ាងនេះក្តី ដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំសំកុសនេះ នៅតែរងការគំរាមកំហែងពីការកាប់ឈើខុសច្បាប់ ការចម្រាញ់ប្រេងម្រេះព្រៅដើម្បីផលិតជាសារធាតុញៀន ការបរបាញ់និងដាក់អន្ទាក់សត្វព្រៃខុសច្បាប់ ហើយនឹងការុករានព្រៃយកដីធ្វើជាកម្មសិទ្ធិផ្ទាល់ខ្លួនជាដើម។
លោក នៅ អ៊ួក ប្រធានក្រុមល្បាតព្រៃម្នាក់ក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃនេះមានប្រសាសន៍នៅពេលសម្រាកពីការដើរល្បាតក្នុងព្រៃនេះថា ថ្វីត្បិតតែការបង្រ្កាបបទល្មើសទទួលបានលទ្ធផលមួយចំនួនកន្លងមកក៏ដោយ ក៏ក្រុមល្បាតរបស់លោកនៅជួបការលំបាកមួយចំនួននៅឡើយដូចជាកង្វះកម្លាំងដើរល្បាតនិងសម្ភារៈចាំបាច់ក្នុងការដើរល្បាតជាដើម។
បច្ចុប្បន្ន ក្រុមល្បាតឬហៅថាមន្ត្រីឧទ្យានុរក្សនៅក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំសំកុសក្នុងខេត្តបាត់ដំបងនេះ មានសមាជិកចំនួន១៣នាក់ ដោយបំបែកគ្នាល្បាតជាពីរក្រុម។ ប៉ុន្តែ ចំនួននេះមិនអាចធ្វើឲ្យពួកគេដើរល្បាតសព្វគ្រប់ជ្រុងជ្រោយលើផ្ទៃដីព្រៃជិត៦០.០០០ហិកតាក្នុងខេត្តបាត់ដំបងនេះទេ។
លោក នៅ អ៊ួក មានប្រសាសន៍បន្ថែមថា ក្រៅពីចំនួនកម្លាំងល្បាតតិចតួចនេះ ការប្រឈមមុខនឹងកងទាហានខ្មែរដែលត្រូវបានដាក់ពង្រាយដើម្បីការពារព្រំដែននៅក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃនេះ ក៏ជាឧបសគ្គចម្បងមួយដែរសម្រាប់ក្រុមរបស់លោកក្នុងការចុះបង្រ្កាបបទល្មើសព្រៃឈើឲ្យបានទាន់ពេលវេលានោះ។
«គេផ្តល់ព័ត៌មានឲ្យយើងថាចំណុចហ្នឹងមានប្រព្រឹត្តបទល្មើស មានការអារឈើខុសច្បាប់អញ្ចឹង។ អញ្ចឹងមន្ត្រីយើងចុះទៅអន្តរាគមចំណុចហ្នឹង អញ្ចឹងដល់ចំណុចហ្នឹងទាល់តែទៅសុំខាងមេគេបានយើងអាចចូលទៅបាន អញ្ចឹងធ្វើឲ្យបទល្មើសហ្នឹងដឹងខ្លួនទាន់ យើងមិនអាចទប់ស្កាត់បង្ក្រាបទាន់ពេលវេលា»។
លោក នៅ អ៊ួក មានប្រសាសន៍បន្ថែមទៀតថា កន្លងមកក៏មានជនល្មើសព្រៃឈើមួយចំនួនដែលក្រុមល្បាតរបស់លោកព្យាយាមតាមចាប់បានហើយបញ្ជូនទៅតុលាការនោះ ត្រូវបានដោះលែងឲ្យរួចខ្លួនវិញដោយពុំបានទទួលទោសឲ្យបានត្រឹមត្រូវទៅតាមការកំណត់របស់ច្បាប់នោះទេ។
លោក នៅ អ៊ួក មានប្រសាសន៍ថា ការដោះលែងជនល្មើសព្រៃឈើដោយខុសច្បាប់នេះ បានធ្វើឲ្យលោកនិងក្រុមល្បាតរបស់លោកបាក់ទឹកចិត្តក្នុងការបន្តការងារការពារព្រៃឈើនិងសត្វព្រៃនៅទីនេះទៀត ហើយទង្វើបែបនោះក៏ជាគ្រោះថ្នាក់ដ៏ធំសម្រាប់និរន្តរភាពនៃដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំសំកុសនេះផងដែរ៕