នៅពេលដែលទ្វីបអាស៊ីអាគ្នេយ៍កំពុងដោះស្រាយបញ្ហាទឹកជំនន់ដ៏ធ្ងន់ធ្ងរខ្លះៗ ដែលមិនធ្លាប់មានច្រើនទសវត្សរ៍មកហើយនេះ ក៏មានកង្វល់ដែរអំពីការប៉ះពាល់ខាងបរិដ្ឋាននៃទំនប់វារីអគ្គិសនីថ្មីៗមួយចំនួនដែលកំពុងត្រូវគ្រោងកសាងក្នុងពេលឥទ្បូវនេះ។ ទំនប់ទឹកជាពិសេសមួយក្នុងប្រទេសឡាវ បានទាក់ទាញឱ្យមានការយកចិត្តទុកដាក់ដោយសារផលប៉ះពាល់របស់វាលើមនុស្សរាប់លាននាក់ដែលរស់នៅតាមជលសីមាទន្លេមេគង្គ។ គេរំពឹងថា នឹងមានការបោះឆ្នោតសំខាន់មួយនៅខែក្រោយអំពីទំនប់ទឹក Xayaburi និងអំពីថា តើទំនប់ទឹកនេះមានផលប៉ះពាល់ខាងនយោបាយបែបណាទៅលើតំបន់នោះ។
ទំនប់ទឹក Xayaburi ដែលបានត្រូវស្នើដោយរដ្ឋាភិបាលឡាវឋិតនៅក្នុងតំបន់ភ្នំនាផ្នែកខាងជើងនៃប្រទេសឡាវ ជាទំនប់ទឹកមួយក្នុងបណ្តាទំនប់ទឹក១១ដែលបានត្រូវគ្រោងកសាងសម្រាប់ផ្នែកខាងក្រោមនៃទន្លេមេគង្គ។
លោក ខាល មីដដលថុន (Carl Middleton) ដែលជាសាស្ត្រាចារ្យនៅឯសាកលវិទ្យាល័យជុឡាលុងកន (Chulalongkorn) និយាយថា របាយការណ៍ស្ទង់ប៉ាន់មើលខាងបរិដ្ឋានយុទ្ធសាស្ត្រដែលហៅកាត់ថា SEA ព្រមានថាទំនប់ទឹកនេះអាចមានផលប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរ។
«គម្រោងការនេះក៏តម្រូវឱ្យមានការកែប្រែធំៗដល់ប្រព័ន្ធអេកូទ្បូស៊ីនៃទន្លេមេគង្គដែរ។ វានឹងរារាំងការផ្លាស់ប្តូរកន្លែងរស់នៅរបស់ត្រីដោយមានរួមបញ្ចូលទាំងផ្លូវផ្លាស់ប្តូរកន្លែងរស់នៅសម្រាប់ប្រភេទត្រីសំខាន់បំផុតក្នុងពិភពលោកដោយមានរួមបញ្ចូលត្រីរាជនៃទន្លេមេគង្គជាដើម។ដូច្នេះអង្គការ SEA ស្ទង់ប្រមាណថា ប្រភេទត្រីរហូតដល់៤១ប្រភេទអាចជួបប្រទះគ្រោះថ្នាក់នៃការផុតពូជ»។
គម្រោងការដែលមានទឹកប្រាក់៣ពាន់៥រយលានដុល្លារនេះ ជាគម្រោងការទីមួយដែលនឹងត្រូវកសាងនៅលើទន្លេមេគង្គនៅខាងក្រៅប្រទេសចិន ហើយនឹងផលិតអគ្គិសនី១ពាន់២រយ៦០ មេហ្កាវ៉ាត់ ហើយគេរំពឹងថា៩៥ភាគរយនៃអគ្គិសនីនេះនឹងត្រូវទិញដោយប្រទេសថៃ។
ក៏ប៉ុន្តែ ពួកមន្ត្រីវៀតណាម និងខ្មែរបានចូលរួមជាមួយពួកអ្នកការពារបរិដ្ឋានក្នុងការរិះគន់ទំនប់ទឹក Xayaburi ដោយនិយាយថា ទំនប់ទឹកនេះ អាចធ្វើឱ្យអន្តរាយធ្ងន់ធ្ងរដល់ត្រីដែលជាប្រភពសំខាន់មួយនៃប្រូតេអ៊ីនដល់មនុស្ស៤០លាននាក់។
ពួកមន្ត្រីទាំងនេះព្រមានថា ទំនប់ទឹកនេះនឹងមានផលប៉ះពាល់ដោយផ្ទាល់ដល់មនុស្សជាង២សែននាក់ដែលពឹងពាក់លើអេកូទ្បូស៊ីនៃទន្លេនេះ និងដល់មនុស្សរាប់លាននាក់ ដែលរស់នៅតាមផ្នែកខាងក្រោមនៃទន្លេនេះដែលពឹងពាក់លើប្រព័ន្ធទន្លេនេះ។
ទោះណាជាមានកង្វល់ទាំងនេះក៏ដោយ ក៏ពួកមន្ត្រីឡាវនៅតែជំរុញឱ្យមានការស្ថាបនានេះ។
គណៈកម្មការទន្លេមេគង្គដែលមានមូលដ្ឋានក្នុងក្រុងវៀងចន្ទមានការទទួលខុសត្រូវចំពោះការយល់ព្រមចុងក្រោយបង្អស់សម្រាប់ការកសាងដោយកំណត់អំពីផលប៉ះពាល់ខាងបរិដ្ឋាននិងខាង ecologie របស់ទំនប់នេះ។
គេរំពឹងថាគណៈកម្មការនេះជាមួយពួកអ្នកតំណាងមកពីប្រទេសកម្ពុជា ប្រទេសឡាវ ថៃ និងប្រទេសវៀតណាមនឹងចេញ សាលក្រមរបស់ផងខ្លួនអំពីគម្រោងការនេះក្នុងការប្រជុំមួយក្នុងខែវិច្ឆិកា។
លោក Srisuwan Kuankachorn ជាសហនាយករបស់ក្រុមការពារបរិដ្ឋានមួយគឺក្រុមឆ្ពោះទៅកាន់ការរើបទ្បើងវិញខាង ecologie និងសម្ព័ន្ធភាពក្នុងតំបន់ដែលហៅកាត់ថាTERRA។ លោកនិយាយថាការប្រជុំក្នុងខែវិច្ឆិកាអាចនាំទៅកាន់ផលប៉ះពាល់ខ្លាំងមួយទៅលើវិស័យនយោបាយក្នុងតំបន់។
«យើងត្រូវយកមកគិតផងដែរអំពីផលប៉ះពាល់នៃទំនប់ទឹកទាំងអស់ ពីព្រោះប្រសិនបើទំនប់ទឹកមួយបានត្រូវអនុញ្ញាតឱ្យកសាង វានឹងនាំទៅកាន់ការអភិវឌ្ឍន៍ទំនប់ទឹកឯទៀតៗទាំងអស់។ដូច្នេះយើងត្រូវយកការណ៍នេះមកពិចារណាផងដែរដើម្បីឱ្យយើងអាចដឹងថាការប្រជុំក្នុងខែវិច្ឆិកាមិនមែនជាការប្រជុំខាងបច្ចេកទេសទេ ពីព្រោះវាមិនមែនជាសេចក្តីសម្រេចចិត្តខាងបច្ចេកទេសទេ វាជាសេចក្តីសម្រេចចិត្តខាងនយោបាយមួយដែលនឹងរៀបចំជាថ្មីទ្រង់ទ្រាយនយោបាយនៅក្នុងតំបន់ពិសេសនេះនៃពិភពលោកដែលខ្ញុំនិយាយថាជាតំបន់តូចមួយក៏ប៉ុន្តែជាតំបន់មានបញ្ហាខ្លាំងណាស់»។
ពួកមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលយួននិយាយថាមានកង្វល់អំពីផលប៉ះពាល់ទៅលើតំបន់ដីសណ្តនៃទន្លេមេគង្គដែលជាតំបន់ដាំស្រូវ។ពួកមន្ត្រីយួនទាំងនេះបានអំពាវនាវឱ្យមានការបង្អាក់ការស្ថាបនាសិនរហូតដល់ពេលណាគេបានយល់អំពី ផលប៉ះពាល់ទាំងស្រុងនៃទំនប់ទឹកទាំងអស់នេះសិន។
លោក Nguyen Huu Tien ជាអ្នកក្សេត្រវិទ្យាម្នាក់និងជាអ្នកជំនាញការខាងដីសើមមកពី ខែត្រCan Tho ក្នុងតំបន់ដីសណ្តទន្លេមេគង្គ។លោកព្រួយបារម្ភថាទំនប់ទឹកទាំងនេះដាក់ឱ្យមានការគំរាមកំហែងធំមួយដល់ ecologie និងបរិដ្ឋាននៃតំបន់ដីសណ្តទន្លេមេគង្គ។
«ដោយផ្ទាល់ខ្លួន ខ្ញុំយល់ថាការគំរាមកំហែងពីទំនប់ទឹកទាំងនេះជាការគំរាមកំហែងធំបំផុតមួយដល់តំបន់ដីសណ្តនៃទន្លេមេគង្គនៅក្នុងប្រវត្តិទាំងស្រុងរបស់ផងខ្លួន។ការខាតបង់សំខាន់ៗមានរួមបញ្ចូលការខាតបង់ដីល្បប់និងការខាតបង់ត្រី»។
តំបន់ដីសណ្តនៃទន្លេមេគង្គផលិតពាក់កណ្តាលនៃផលិតផលម្ហូបអាហាររបស់ប្រទេសវៀតណាមនិង៩០ភាគរយនៃការដឹកជញ្ជូនអង្ករទៅលក់ឯប្រទេសក្រៅ។ឧស្សាហកម្មនេសាទត្រីនៅក្នុងតំបន់ដីសណ្តនេះក៏ជាការធ្វើវិភាគទានធំមួយដល់សេដ្ឋកិច្ចក្នុងតំបន់និងសេដ្ឋកិច្ចជាតិផងដែរ៕
ប្រែសម្រួលដោយ ឈឹម សុមេធ
