ការកាត់ផ្ដាច់លំហូរទឹកធម្មជាតិពីតំបន់ខ្សែទឹកខាងលើទន្លេមេគង្គនៅក្នុងប្រទេសចិនជាមូលហេតុបណ្ដាលឲ្យប្រទេសតាមដងទន្លេមេគង្គក្រោម រួមមានកម្ពុជា ថៃ ឡាវ និងវៀតណាមរងគ្រោះរាំងស្ងួតនៅក្នុងរដូវដាំដុះ ដែលជះឥទ្ធិពលអវិជ្ជមានដល់សន្តិសុខស្បៀង សេដ្ឋកិច្ច ជីវភាពរស់នៅ ការអភិវឌ្ឍ និងបរិស្ថានរបស់ប្រជាពលរដ្ឋដែលរស់នៅក្នុងបណ្ដាប្រទេសតាមដងទន្លេមេគង្គផ្នែកខាងក្រោម។
ទោះបីជាប្រទេសចិន កាលពីខែតុលា ឆ្នាំ២០២០បានយល់ព្រមជាផ្លូវការក្នុងការចែករំលែកព័ត៌មានអំពីការគ្រប់គ្រងទឹកពេញមួយឆ្នាំនៅទីតាំងទំនប់ទឹកចំនួនពីរ នៅក្នុងអាងទន្លេមេគង្គលើដែលជាចំណុចចាប់ផ្ដើមនៃទន្លេនេះ ជាមួយគណៈកម្មការទន្លេមេគង្គ ដែលជាអង្គការអន្តររដ្ឋាភិបាលនៃបណ្ដាប្រទេសតាមដងទន្លេមេគង្គក្រោមក៏ដោយ ក៏មន្ត្រីការទូតប្រចាំប្រទេសតាមដងទន្លេមេគង្គផ្នែកខាងក្រោមជឿថា ការពង្រឹងអភិបាលកិច្ចក្នុងការគ្រប់គ្រងទន្លេមេគង្គរវាងភាគីពាក់ព័ន្ធគឺជាការណ៍ចាំបាច់។
កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី២៥ ខែកុម្ភ: ប្រមុខការទូតនៃប្រទេសកម្ពុជា វៀតណាម និងថៃប្រចាំសហរដ្ឋអាមេរិក បានថ្លែងគាំទ្រដោយផ្ទាល់ និងដោយប្រយោលលើគោលនយោបាយពង្រឹងអភិបាលកិច្ចក្នុងការគ្រប់គ្រងទន្លេមេគង្គរវាងប្រទេសចិន និងប្រទេសតាមដងទន្លេមេគង្គផ្នែកខាងក្រោម ដែលចេញផ្សាយក្នុងរបាយការណ៍ថ្មីមួយកម្រាស់៤០ទំព័ររបស់វិទ្យាស្ថាន East West Center មានចំណងជើងថា៖ «សន្និសីទឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកស្ដីពីការពង្រឹងអភិបាលកិច្ចនៃទន្លេដែលឆ្លងពីប្រទេសមួយទៅប្រទេសមួយ»។
គោលនយោបាយណែនាំអំពីការពង្រឹងអភិបាលកិច្ចទន្លេមេគង្គដែលទើបតែត្រូវបានចេញផ្សាយនេះមានបួនចំណុចធំៗ រួមមាន៖ (១) ពង្រឹងតួនាទី និងសមត្ថភាពរបស់គណៈកម្មការទន្លេមេគង្គ ហៅកាត់ថា MRC(២) ពង្រឹងតួនាទីរបស់សមាគមអាស៊ាន និងដៃគូអន្តរជាតិដើម្បីគំាទ្រការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាព និងចែករំលែកការអនុវត្តល្អៗជាសកលតាមរយៈកម្មវិធីរួមគ្នា និងការសហការបច្ចេកទេសជាអន្តរជាតិ (៣) គាំទ្រដល់ស្វ័យភាពរបស់ប្រទេសក្នុងតំបន់មេគង្គ និងសមត្ថភាពអនុវត្តច្បាប់ក្នុងមូលដ្ឋាន និងកំណត់ឲ្យប្រទេសដែលជាភាគីពាក់ព័ន្ធនីមួយៗទទួលខុសត្រូវក្នុងការចែករំលែកទន្នន័យ និង (៤) បង្កើនការចូលរួមរបស់អ្នកពាក់ព័ន្ធក្នុងស្រុក ដើម្បីបង្កើតគោលនយោបាយ និងបង្កើតការសម្រេចចិត្ត ដែលឆ្លុះបញ្ចាំងពីតម្លាភាពផ្នែកច្បាប់ កាត់បន្ថយហានិភ័យ ធ្វើឲ្យដំណើរការផែនការប្រសើរឡើង ជួយដល់រដ្ឋាភិបាល និងសេដ្ឋកិច្ចឲ្យឆាប់សម្រេចបានគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ និងលើកកម្ពស់ភាពជាម្ចាស់ជាសាធារណ: នៃដំណើរការនិងលទ្ធផលដែលអ្នកពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ចង់បាន។
ថ្លែងក្នុងសន្និសីទអនឡាញក្នុងថ្ងៃចេញផ្សាយរបាយការណ៍នេះ លោក Ha Kim Ngoc អគ្គរដ្ឋទូតវៀតណាមប្រចាំសហរដ្ឋអាមរិកបានលើកឡើងថា៖ «ប្រទេសវៀតណាមទទួលស្វាគមន៍ការចេញផ្សាយរបាយការណ៍អំពីការពង្រឹងអភិបាលកិច្ចក្នុងការគ្រប់គ្រងទន្លេមេគង្គ របស់មជ្ឈមណ្ឌល East West Center ហើយយើងខ្ញុំកោតសរសើរនូវការផ្ដល់នូវគោលនយោបាយណែនាំជាច្រើន ដែលបង្ហាញពីការផ្សារភ្ជាប់គ្នាយ៉ាងជិតស្និទ្ធរវាងកត្តាសំខាន់បី គឺសន្តិសុខ ការអភិវឌ្ឍ និងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុនៅក្នុងតំបន់ [ទន្លេមេគង្គក្រោម]»។
លោក Ha Kim Ngoc បន្ថែមថា ជីវិតរស់នៅរបស់ប្រជាជនប្រមាណជិត៧០លាននាក់ ដែលរួមបញ្ចូលទាំងប្រជាជនវៀតណាមជាង២០លាននាក់គឺពឹងផ្អែកលើការប្រើប្រាស់ និងគ្រប់គ្រងធនធានរបស់ទន្លេមេគង្គ ហើយកសិករវៀតណាមបានខាតបង់ទឹកប្រាក់ទំហំជាង១ពាន់លានដុល្លារ បណ្ដាលមកពីគ្រោះរាំងស្ងួតបំផុតមិនធ្លាប់មានចំនួនពីរលើកក្នុងចន្លោះឆ្នាំ២០១៥ និង២០១៦ និងចន្លោះឆ្នាំ២០១៩ និង ២០២០។
ឯកអគ្គរាជទូតថៃប្រចាំសហរដ្ឋអាមេរិក លោក Srisodapol Manasvi បានលើកឡើងក្នុង សន្និសីទនេះថា ការពង្រឹងអភិបាលកិច្ចក្នុងការគ្រប់គ្រងទន្លេមេគង្គមានសារៈសំខាន់ណាស់សម្រាប់ធ្វើឲ្យប្រសើរឡើងនូវវិសមភាពសេដ្ឋកិច្ច និងនិរន្តរភាពក្នុងតំបន់។
លោក Srisodapol Manasvi បាននិយាយថា៖ «គ្មានទឹក គ្មានទន្លេ គ្មានទឹក គ្មានជីវិត។ ដូច្នេះការពង្រឹងអភិបាលកិច្ចក្នុងការគ្រប់គ្រងទន្លេមេគង្គ និងតម្លាភាពគឺមានសារ:សំខាន់ណាស់សម្រាប់កិច្ចប្រឹងប្រែងនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងស្រុក និងអន្តរជាតិ ដើម្បីសម្របសម្រួលវិសមភាពសេដ្ឋកិច្ច និងនិរន្តរភាពក្នុងតំបន់»។
លោកបន្ថែមថា៖ «ប្រទេសថៃគាំទ្រការចែករំលែកទិន្នន័យដែលមានគុណភាពខ្ពស់ និងទាន់ពេល វេលាអំពីកម្រិតទឹកទន្លេមេគង្គ។ យើងជឿជាក់ថា បើកសិករ និងអ្នកនេសាទក្នុងស្រុកមានឧបករណ៍ ទិន្នន័យ និងសមត្ថភាពគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការព្យាករណ៍ចំនួនទឹកនៅក្នុងតំបន់របស់ពួកគេនោះ នោះពួកគេអាចបន់បែនតាមស្ថានការណ៍ចាំបាច់ និងរៀបចំផែនការបានល្អប្រសើរ»។
ចំណែកលោក ជុំ សុន្ទរី ឯកអគ្គរាជទូតកម្ពុជាប្រចាំសហរដ្ឋអាមេរិកមិនបានថ្លែងពីការគាំទ្រដោយផ្ទាល់ទៅលើគោលនយោបាយពង្រឹងអភិបាលកិច្ចក្នុងការគ្រប់គ្រងទន្លេមេគង្គនេះទេ ប៉ុន្តែលោកបានរៀបរាប់ផលប៉ះពាល់ដល់ដីស្រែកចំការ និងជីវិតរស់នៅរបស់ប្រជាជន ដោយសារគ្រោះទឹកជំនន់ និងគ្រោះរាំងស្ងួត ដែលកើតឡើងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាក្នុងពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។
ឯកអគ្គរាជទូតកម្ពុជាប្រចាំសហរដ្ឋអាមេរិករូបនេះក៏បានកោតសរសើរលើភាពជាដៃគូរវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងប្រទេសតាមដងទន្លេមេគង្គ និងជំនួយថវិកា ដែលសហរដ្ឋអាមេរិកបានផ្ដល់ជូនសម្រាប់គម្រោងនានាចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០៩មក ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមនៅក្នុងតំបន់ទន្លេមេគង្គផ្នែកខាងក្រោម។ ចំពោះរបាយការណ៍ស្តីពី «សន្និសីទឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកស្ដីពីការពង្រឹងអភិបាលកិច្ចនៃទន្លេដែលឆ្លងពីប្រទេសមួយទៅប្រទេសមួយ» លោក ជុំ សុន្ទរីបានឲ្យដឹងថា ភាគីពាក់ព័ន្ធក្នុងប្រទេសកម្ពុជានឹងសិក្សាពីរបាយការណ៍នេះឲ្យបានហ្មត់ចត់។
លោក Ha Kim Ngoc សង្ឃឹមថា រដ្ឋបាលថ្មីរបស់លោកប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក Joe Biden ក្នុងពេលដ៏ខ្លីនេះ នឹងគិតគូរអនុវត្តគម្រោងសាកល្បងមួយចំនួន ជាពិសេសគម្រោងថាមពល និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ដើម្បីផ្សារភ្ជាប់ឲ្យកាន់តែប្រសើរឡើងការធ្វើដំណើរ និងបណ្ដាញអគ្គិសនី ជុំវិញប្រទេសទំាងអស់នៅតាមដងទន្លេមេគង្គ។ លោកបន្តថា ប្រទេសវៀតណាមក៏គាំទ្រការវិនិយោគរបស់អាមេរិកដែលគាំទ្រដល់ការចូលរួមកាត់បន្ថយការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ និងការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាព។
កន្លងមកអ្នកវិភាគលើបញ្ហាទន្លេមេគង្គនេះបានលើកឡើងថា ប្រទេសដែលទទួលរងផលប៉ះពាល់ ដូចជាកម្ពុជា ថៃ ឡាវ និងវៀតណាមកម្រនឹងត្អូញត្អែរណាស់អំពីការរាំងខ្ទប់ទឹកទន្លេមេគង្គនៅខ្សែទឹកខាងលើនៅក្នុងប្រទេសចិន ដោយសារតែពួកគេជាប្រទេសតូចជាងប្រទេសចិន និងដោយសារតែទំនាក់ទំនងស្អិតល្មួតរវាងមេដឹកនាំរបស់ពួកគេមួយចំនួន និងរដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំង៕
