ក្រុមអ្នកវិភាគសាលាក្តីខ្មែរក្រហមជាតិនិងអន្តរជាតិ ជំរុញឲ្យអ.ស.បនិងកម្ពុជាដោះស្រាយអំពីបញ្ហាកិច្ចការតុលាការកាត់ទោសខ្មែរក្រហមជាបន្ទាន់ដើម្បីកុំឲ្យកេរ្តិ៍ដំណែលបរាជ័យនិងប៉ះពាល់បន្ថែមទៅលើដំណើរការកាត់ទោសខ្មែរក្រហម។ ការព្រមានជាមុនដូច្នេះកើតឡើងបន្ទាប់ពីការប្រកាសលាឈប់ពីមុខតំណែងរបស់សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតស៊ិកហ្វ្រិត ប៊្លុង (Siegfried Blunk) ដែលគេចាត់ទុកថាបរាជ័យក្នុងការស៊ើប អង្កេតសំណុំរឿងបន្ថែមទាក់ទងនឹងបទឧក្រិដ្ឋកម្មនានាក្នុងរបបវាលពិឃាតសម័យខ្មែរក្រហម។
លោក Siegfried Blunk ចៅក្រមស៊ើបអង្កេតអ.ស.បបានប្រកាសលាឈប់ពីតំណែងរបស់លោក កាលពីថ្ងៃច័ន្ទដោយសារលោកចោទប្រកាន់លើកដំបូងជាសាធារណៈថាមានការជ្រៀតជ្រែកនយោបាយពីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាទាក់ទងនឹងដំណើរការកាត់ទោសខ្មែរក្រហមដែលចូលរួមដោយអ.ស.ប។
លោក អ៊ូ វីរៈ ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាបានថ្លែងថា ការជជែកគ្នាជាក់លាក់ រវាងកម្ពុជានិងអ.ស.បអំពីដំណើរការសាលាក្តីបច្ចុប្បន្ននឹងដំណើរការទៅមុខ។ តែលោកបន្ថែមថាការជជែកគ្នាគួរឈប់លែងនយោបាយ ត្រូវតែបង្ហាញពីគោលជំហរមួយរឹងមាំ។ គោលជំហរយុត្តិធម៌ គោលការណ៍តុលាការឯករាជ្យ យកគោលបំណងរកយុត្តិធម៌ជូនដល់ប្រជាពលរដ្ឋជាធំ។
«ខ្ញុំថាបើអត់[ជជែកគ្នាអំពីរឿងនេះ]ទេ តុលាការនេះគេនឹងចងចាំថាជាតុលាការមួយដែលបានបរាជ័យចំពោះជនរងគ្រោះនៃរបបនេះបាទ»។
លោក អ៊ូ វីរៈ អះអាងថាការប្រែប្រួលចុងក្រោយទាក់ទងនឹងរឿង០០៣ និង០០៤និងការលាឈប់ពីមុខតំណែងនេះនឹងធ្វើឲ្យអ្នកឃ្លាំមើលជាតិ អន្តរជាតិ និងប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរមិនទុកចិត្តតុលាការខ្មែរក្រហមនេះទាំងស្រុងទេ។
ការលាលែងរបស់លោកប្លុងកើតឡើងក្រោយពេលបន្តិចដែលមានការគាបសង្កត់ឲ្យសហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតលាលែងពីតំណែងពីអង្គការអន្តរជាតិដែលមានដូចជា Human Rights Watch និងការរិះគន់របស់អង្គការ OSJI ពីការបរាជ័យចំពោះការ ស៊ើបអង្កេតសំណុំរឿងបន្ថែមគឺសំណុំ០០៣និង ០០៤ទាក់ទងនឹងបទឧក្រិដ្ឋកម្មនានាក្នុងទសវត្សរ៍១៩៧០ លើជនសង្ស័យ៥នាក់។
លោកស្រី ក្លែ ដាហ្វហ្វី (Clair Duffy) អ្នកឃ្លាំមើលសាលាក្តីខ្មែរក្រហមនៃអង្គការច្បាប់របស់ស.រ.អ.មួយមានឈ្មោះថា OSJI បានថ្លែង ថាអ.ស.បគួរបញ្ជៀសបញ្ហាបានប្រសិនមានការដោះស្រាយបញ្ហាស្មុគស្មាញនេះឲ្យបានឆាប់ មុនពេលមានបញ្ហាកើតឡើង។ លោកស្រីថ្លែងដូច្នេះដោយយោងទៅលើការទាមទាររបស់អង្គការ OSJI ប៉ុន្មានខែមកហើយ ដើម្បីបង្កើតក្រុមជំនាញ ស៊ើបអង្កេតពីមូលហេតុ ស៊ើបអង្កេតសហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតទាំងពីរដែលប្រព្រឹត្តខុសច្បាប់ ស៊ើបអង្កេតថាហេតុអ្វីបានជាសំណុំរឿងបន្ថែមជាពិសេសសំណុំរឿង០០៣ មិនបន្តទៅមុខ និងស៊ើបអង្កេតថាការិយាល័យរបស់សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតមានឆន្ទៈឯករាជ្យឥតលម្អៀងដើម្បីស៊ើបអង្កេតសំណុំរឿង០០៣ និង០០៤ឬទេ។ អ្នកស្រីថ្លែងទៀតថាការលា ឈប់ពីមុខតំណែងនិងការជំនួសអ្នកថ្មីមិនមែនជាដំណោះស្រាយទេដែលរឿងនេះអ.ស.បនិងប្រទេសកម្ពុជាត្រូវដោះស្រាយឲ្យបានជាប្រញ៉ាប់។
«ខ្ញុំជឿជាក់ខ្លាំងណាស់ថារឿងនេះមិនមែនជាអ្វីដែលនឹងអាចដោះស្រាយបញ្ហាទេ។ ជាការណ៍ពិតយើងនឹងឃើញបញ្ហាដូចគ្នានេះបង្ហាញពួកគេនៅពេលលើកទី៣ ជាមួយនឹងចៅក្រមបរទេសលើកទី៣ក្នុង មុខតំណែងនេះ។ ជារឿងចាំបាច់ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានិងអ.ស.បត្រូវតែអង្គុយប្រជុំនៅតុជាមួយគ្នាដើម្បី ពិភាក្សាដោយស្មោះត្រង់អំពីគោលបំណងណាមួយដែលពួកគេចង់ឃើញ ហើយថាតើកេរ្តិ៍ឈ្មោះ យ៉ាងម៉េចដែលគេចង់ឃើញនៅទីបញ្ចប់នៃតុលាការ»។
ក្រុមអ្នកវិភាគខ្លះនៅកម្ពុជាបានថ្លែងថា ការលាលែងរបស់លោកប៊្លុងអាចនឹងធ្វើឲ្យមេធាវីជនជាប់ចោទជាច្រើនក្នុងសំណុំរឿង០០២ដែលធ្លាប់តវ៉ាពីភាពមិនឯករាជ្យរបស់ចៅក្រម មន្ត្រីតុលាការនោះអាចយកសំអាងការលាឈប់របស់លោក ប៊្លុងដើម្បីទាត់ចោលការសម្រេចរបស់តុលាការហើយមានលេសសុំឲ្យតុលាការ ដោះលែងកូនក្តីរបស់ពួកគេជាបន្តបន្ទាប់ឬក៏អះអាងថាតុលាការនេះមិនឯករាជ្យ អព្យាក្រឹត្យគ្រប់គ្រាន់ល្មមអាចកាត់ក្តីជនជាប់ចោទបាន។
នៅក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់លោកប៊្លុងបានចោទប្រកាន់មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលជាន់ខ្ពស់រួមទាំងលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែនថាបានជ្រៀតជ្រែកចូលក្នុងកិច្ចការតុលាការជាមួយនឹងការប្រើពាក្យជម្រាបលោកអគ្គលេខាធិការអ.ស.ប បាន គីមូនថាមិនអនុញ្ញាតឲ្យមានសំណុំរឿង០០៣ឬ០០៤។ អត្ថាធិប្បាយ នេះត្រូវបណ្តាញផ្សាយព័ត៌មានយកចុះផ្សាយនៅពេលលោក បានបំពេញទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជាកាលពីចុងឆ្នាំ២០១០។
«បើទោះបីជាសហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតអន្តរជាតិមិនដាក់ខ្លួនគាត់ឲ្យស្ថិតនៅក្រោមឥទ្ធិពលនៃការលើកឡើងខាងលើនេះក៏ដោយក៏នៅតែមានមន្ទិលសង្ស័យទៅលើលទ្ធភាពរបស់លោកក្នុងការគាំទ្រនឹងសម្ពាធពីមន្ត្រីរាជរដ្ឋាភិបាលនិងលទ្ធភាពនៅក្នុងការបំពេញការងាររបស់លោកដោយឯករាជ្យ ហើយក៏ បង្ករឲ្យមានមន្ទិលសង្ស័យចំពោះសុចរិតភាពនៃដំណើរការទាំងមូលរបស់តុលាការក្នុងសំណុំរឿង០០៣ និង ០០៤ដែរ»។
ភ្លាមៗបន្ទាប់ពីការចោទប្រកាន់របស់លោកប៊្លុងលោក ខៀវ កាញារីទ្ធ អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល និងជារដ្ឋមន្ដ្រីក្រសួងព័ត៌មានច្រានចោលការចោទប្រកាន់ពីការជ្រៀតជ្រែករបស់រដ្ឋាភិបាល ហើយបានស្ដីបន្ទោសថា លោក ប៊្លុងបរាជ័យក្នុងការសហការល្អជាមួយនឹងសហសេវិករបស់ខ្លួនក្នុងសាលាក្ដីខ្មែរក្រហម។
សាលាក្តីកាត់ទោសខ្មែរក្រហមបានញាំញីដោយការជ្រៀតជ្រែកផ្នែកនយោបាយ និង អំពើពុករលួយនៅពេលតុលាការនេះមិនអាចហៅសាក្សីជាមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្នុងរដ្ឋាភិបាលយ៉ាងតិច ៦នាក់ដើម្បីបំភ្លឺ និងមានការកាត់ប្រាក់ខែបុគ្គលិក សូកប៉ាន់មន្ត្រីតុលាការ ការប្រកាសជាញឹកញាប់មិនឲ្យមានការកាត់ទោសជនសង្ស័យបន្ថែម។ មន្ត្រីតុលាការជាច្រើននាក់ត្រូវគេដឹងថាបានចាកចេញពីតុលាការដោយ បញ្ហាអស់នោះ តែមន្ត្រីមួយចំនួនលាក់បាំងមិននិយាយស្តីការណ៍ពិតដែលបានកើតឡើង។
លោក ឡុង បញ្ញាវុធ មន្ត្រីសម្របសម្រួលកម្មវិធីយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជាបានថ្លែងថាកម្ពុជានិងអ.ស.បត្រូវតែ ស្វែងរកដំណោះស្រាយនយោបាយមួយតាមរយៈការជជែកគ្នាដើម្បីជៀសវាងបញ្ហាកាន់តែធំទៅ។
«ហើយបើយើងមិនអាចធ្វើសំណុំរឿង០០៣/០០៤ទេ យើងគួរតែប្រកាសទៅថាដោយសារបញ្ហា ថវិកា ដោយសារតែបញ្ហាពេលវេលារបស់សាលាក្តីត្រូវការពេលយូរយ៉ាងណានោះ ដូច្នេះសំណុំរឿង០០៣/០០៤ មិនអាចដើរទៅមុខបានទេ ដូច្នេះត្រូវបើកចំហរជានិច្ចទៅ»។
យោងតាមសេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់អ្នកនាំពាក្យអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ លោក Martin Nesirky ដែល វីអូអេ សំឡេងសហរដ្ឋអាមេរិកទទួលបាននៅថ្ងៃនេះ បានឲ្យដឹងថា លោក បាន គីមូន បានទទួលលិខិតសុំលាលែងពីការងាររបស់លោកចៅក្រមស៊ីកហ្វ្រ៊ិត ប៊្លុង រួចហើយអង្គការសហប្រជាជាតិនឹងស្នើតែងតាំងសហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតបម្រុងជនជាតិស្វ៊ីស លោក ឡូរ៉ង់ កាសពែ អានស៊ែម៉េ (Laurent Kasper-Ansermet) ដើម្បីជំនួសលោក ប៊្លុង ឲ្យបានឆាប់បំផុត។
អ្នកនាំពាក្យរបស់លោកបាន គីមូន ដដែលបានបញ្ជាក់ឡើងវិញថា សាលាក្ដីខ្មែរក្រហមត្រូវតែឯករាជ្យពីការជ្រៀតជ្រែកនានារាប់ទាំងការជ្រៀតជ្រែកពីរាជរដ្ឋាភិបាលខ្មែរ ពីប្រទេសម្ចាស់ជំនួយ និងពីអង្គការសង្គមស៊ីវិលផងដែរ។
លោកសហចៅក្រមកម្ពុជា យូ ប៊ុនឡេង បដិសេធធ្វើការបកស្រាយលើហេតុផលនៃការលាលែងពីការងារដែលលោក ប៊្លុង បានលើកឡើងនោះ។ ក៏ប៉ុន្ដែលោកបានសម្តែងការសោកស្ដាយចំពោះរឿងនេះ។
«(ខ្ញុំ) សោកស្ដាយគាត់នៅពេលដែលគាត់លាលែងទៅ គាត់ធ្លាប់ធ្វើការជាមួយយើងបានល្អ»។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយលោក Brad Adam នៃអង្គការសិទ្ធិមនុស្ស Human Rights Watch បានសម្តែងស្វាគមន៍ចំពោះការលាលែងរបស់លោកប៊្លុង ក្រោយមួយសប្តាហ៍ដែលអង្គការលោកបានស្នើសុំ តែលោកថាសហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតជាតិ លោក យូ ប៊ុនឡេងក៏គួរលាលែងផងដែរ ពីការណ៍ដែលខកខានស៊ើបអង្កេតដូចគ្នានិងលោកប្លុងដែរ ទាក់ទងនឹងសំណុំរឿង០០៣/០០៤។ លោកបានអះអាងថាសេចក្តីថ្លែងការណ៍ជាច្រើនទំព័ររបស់យើងសប្តាហ៍កន្លងទៅបានបញ្ជាក់ច្បាស់ថាមានភស្តុតាងដ៏សន្ធឹកសន្ធាប់ អង្គហេតុជាច្រើនក្នុងសំណុំរឿង០០៣/០០៤ ដែលសហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតទាំងពីរត្រូវស៊ើបអង្កេត។
«ពួកគេគួរតែចាត់វិធានការសំណុំរឿងផ្សេងៗទៀតពីព្រោះ មិនមែនមានតែ៥នាក់ទេ ដែលជាអ្នកទទួលខុសត្រូវ។ តែគេគួរធ្វើតាមភស្តុតាង នេះជាអ្វីដែលយើងបាននិយាយតាំងពីដំបូង។ យើងបានស្នើពួកគេថាគួរតែធ្វើតាមភស្តុតាង កន្លែងណាក៏ដោយដែលភស្តុតាងឲ្យតម្រុយ គេគួរតែចាត់វិធានការ។ ហើយបើភស្តុតាងនាំទៅកាន់មនុស្សមានឋានៈទាប ឬ មនុស្សមានឋានៈខ្ពស់ ចៅក្រមទាំងពីរគួរចាត់ វិធានការណ៍ គួរធ្វើតាមហើយអ្នកទាំងពីរមិនគួរខ្វល់អំពីនយោបាយទេ។ នយោបាយមិនមែនជារឿង របស់ពួកគេទេ។ រឿងរបស់ពួកគេគឺត្រូវមើលពីភស្តុតាង»។
សាលាក្តីកាត់ទោសខ្មែរក្រហមគ្រោងនឹងកាត់ទោសសំណុំរឿង០០២ឬអតីតមេដឹកនាំជាន់ខ្ពស់ខ្មែក្រហម មាននួន ជា បងធំទី២ ខៀវ សំផន អតីតប្រមុខរដ្ឋ អៀង សារីរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស និងអៀងធីរិទ្ធរដ្ឋមន្ត្រីសង្គមកិច្ចនៅពេលប៉ុន្មានខែខាងមុខ បន្ទាប់ពីកាត់ទោសសំណុំរឿង០០១គឺកាំង ហ្កេកអ៊ាវ ហៅឌុច អតីតប្រធានគុកទួលស្លែងដែលទទួលខុសត្រូវជីវិតមនុស្សជាង១២.០០០នាក់៕
