ដើម្បីស្តាប់ព័ត៌មាននេះ
ប្រែសម្រួលដោយ សឹង សុផាត VOAខ្មែរ វ៉ាស៊ីនតោន
នៅភាគខាងជើងនៃប្រទេសថៃ ទន្លេមេគង្គដ៏ធំទូលាយ
ត្រូវបានគេហៅថា ជា
មាតាទន្លេ។
ទន្លេនេះហូរពីប្រភពទឹកនៅជួរភ្នំទីបេ
ទៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង
ក្នុង
ចម្ងាយជាង
៤.០០០
គីឡូម៉ែត្រ។
ប៉ុន្តែនៅក្នុងឆ្នាំនេះ
កម្ពស់ទឹកទន្លេបានធ្លាក់ដល់កម្រិតទាបបំផុតក្នុងរយៈពេល
ជាច្រើនទសវត្សរ៍កន្លងមក។
លោកJulian
Wright ជាអ្នកគ្រប់គ្រងផ្ទះសំណាក់មួយនៅតាមច្រាំងទន្លេមេគង្គ
ក្នុងខេត្ត
Khon Kaenនៅភាគខាងជើងនៃប្រទេសថៃ។លោក Wrightនិយាយ
ថា
គេអាចមើលឃើញឆ្នេរខ្សាច់នៅក្នុងទន្លេច្រើនជាងក្នុងឆ្នាំមុនៗ។
«ខ្ញុំមិនអាចនិយាយថា
វាជាកម្ពស់ទឹកទាបបំផុតដែលធ្លាប់មាននោះទេ
ប៉ុន្តែវា
ពិតជាកម្ពស់ទឹកទាបបំផុតដែលខ្ញុំធ្លាប់ឃើញ។
ឡានបូមទឹកដែលប្រមូលទឹកពី
ទីក្រុងនេះប្រហែលអាចជាប់ផុងក្នុងខ្សាច់
ហើយយើងប្រហែលអាចមានបញ្ហា
ទឹកម៉ាស៊ីនមិនចេញ»។
ទន្លេមេគង្គហូរឆ្លងកាត់ខេត្តYunnan នៅភាគខាងត្បូងនៃប្រទេសចិនតំបន់ខ្លះ
នៃប្រទេសភូមា
ថៃ និងលាវ
រួចហូរកាត់ប្រទេសកម្ពុជា និងវៀតណាមមុននឹង
ហូរដល់សមុទ្រ។
នៅឆ្នាំនេះរដូវប្រាំងនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍មានលក្ខណៈស្ងួតខ្លាំងខុសពីធម្មតា
ហើយ
ខេត្តនានានៅភាគខាងត្បូងនៃប្រទេសចិន
ដែលរួមមានខេត្តYunnan
Guizhou
និងSichuanកំពុងរងគ្រោះពីភាពរាំងស្ងួតដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ។មានមនុស្សជាង២០លាន
នាក់ប្រឈមមុខកង្វះខាតទឹកដោយមានដំណាំប្រមាណ៦.៥០០.០០០ហិកតា
ត្រូវរងផលប៉ះពាល់។
លោក Ian
Makin ជាវិស្វករម្នាក់និងជាអ្នកឯកទេសជាន់ខ្ពស់ខាងការគ្រប់គ្រង
ធនធានទឹករបស់ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី។
«រឿងនេះជាព្រឹត្តិការណ៍ដែលកើតរាល់៥០ឆ្នាំម្តង
ហើយវានឹងត្រូវត្រឡប់មក
វិញនៅ៥០ឆ្នាំទៀត។
ដូច្នេះនេះជារឿងធ្ងន់ធ្ងរដែរ។
ឥឡូវបញ្ហាដែលនឹងត្រូវមក
ដល់នោះគឺថា
នៅរដូវប្រាំង
កសិករភាគច្រើននៅក្នុងតំបន់អាងទន្លេមេគង្គប្រើ
ប្រាស់ម៉ាស៊ីនបូមទឹក
ហើយបើកម្ពស់ទឹកធ្លាក់ទាបជាងកម្រិតធម្មតា
នោះពួក
គាត់នឹងមិនអាចបូមទឹកបញ្ចូលស្រែរបស់ពួកគាត់បានទេ
ហើយគាត់ពិបាក
ស្រោចស្រប់ដំណាំឲ្យនៅរស់ណាស់»។
នៅតាមទីក្រុងនានា
មន្ត្រីធនធានទឹកបានស្នើឲ្យអ្នកស្រុកសន្សំសំចៃទឹក។នាវា
ដឹកទំនិញនិងសាឡាងមួយចំនួនដែលធ្លាប់តែបើកតាមទន្លេនេះ
ត្រូវបង្ខំចិត្ត
ផ្អាកដំណើរការ
ដោយហេតុថា នៅកន្លែងខ្លះ
ទន្លេមេគង្គស្ទើរតែរីងស្ងួតទាំង
ស្រុង។ ហើយនៅតាមតំបន់ទំនាបក្នុងដីសណ្តរទន្លេមេគង្គដ៏មានជីរជាតិរបស់
ប្រទេសវៀតណាម
ការរីងស្ងួតនេះបណ្តាលឲ្យទឹកប្រៃពីសមុទ្រអាចហូរចូល
និងធ្វើឲ្យខូចដីកសិកម្មបាន។
ក្រុមអង្គការបរិស្ថាននិងសិទ្ធិមនុស្សនៅប្រទេសថៃនិយាយថា ទំនប់វារីអគ្គិសនី
តាមទន្លេនៅភាគខាងត្បួងនៃប្រទេសចិនបានរួមចំណែកធ្វើឲ្យកម្ពស់ទឹកទន្លេ
នេះទាប។
អង្គការសម្ព័ន្ធសង្គ្រោះទន្លេមេគង្គ (Save the Mekong Coalition) ដែលជា
សម្ព័ន្ធភាពរវាងអង្គការបរិស្ថាននានាបានរិះគន់ការគ្រប់គ្រងទន្លេនិងសាងសង់
ទំនប់វារីអគ្គិសនីនៅប្រទេសចិន។នាងPianporn
Deetesជាអ្នកនាំពាក្យរបស់
ក្រុមសម្ព័ន្ធភាពនេះ។
«នេះមិនគ្រាន់តែជាភាពរីងស្ងួតតាមធម្មជាតិទេ ប៉ុន្តែវាក៏ជាផលប៉ះពាល់ពីហេ-
ដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធធំៗ
ដែលជាទំនប់វារីអគ្គិសនីនៅដើមខ្សែទឹក ហើយអ្នកនេសាទ
និងកសិករបានរងគ្រោះដោយការផ្លាស់ប្តូរយ៉ាងខ្លាំងនៃប្រព័ន្ធធម្មជាតិរបស់ទន្លេ
មេគង្គ។ហើយពួកគាត់មានការសង្ស័យថា
បញ្ហាកម្ពស់ទឹកទាបនេះបណ្តាលមក
ពីវិធីនៃការកម្រិតចរន្តទឹកហូររបស់ទំនប់នៅដើមខ្សែទឹក»។
ប្រទេសចិនបានសាងសង់រួចនូវទំបន់វារីអគ្គិសនី
Xiaowan
ដែលជាស្ថានីយ៍វារី
អគ្គិសនីធំបំផុតទី២
នៅក្នុងប្រទេសនេះ
នៅតំបន់ប្រភពដើមទន្លេមេគង្គ។
មាន
ទំនប់៨ទៀតកំពុងត្រូវសាងសង់នៅក្នុងខេត្ត
Yunnan។
លោកJeremy
Bird គឺជាប្រធានគណៈកម្មការទន្លេមេគង្គ
ដែលរួមមានប្រទេស
កម្ពុជា
លាវ ថៃ និងវៀតណាម ។
លោកមិនយល់ស្របនឹងការបារម្ភទាំងនេះទេ
ហើយបានបន្ទោសភាពរាំងស្ងួតថា
ជាកត្តាដែលនាំឲ្យកម្ពស់ទឹកទាបបែបនេះ។
«បើយើងមើលទៅលើឯកសារនៃចរន្តទឹកហូរដែលយើងមាន
យើងមិនឃើញ
មានមូលហេតុអ្វី
ដែលបង្ហាញថា សំណង់នៅដើមខ្សែទឹក
បានធ្វើឲ្យស្ថានភាព
នេះកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរនោះទេ។តាមពិតទៅ មានភស្តុតាងខ្លះបង្ហាញថា បើមិនមាន
ទំនប់វារីអគ្គិសនីទាំងនោះទេ
កម្ពស់ទឹកដែលធ្លាក់មកកម្រិតទាបនេះអាចកើត
មានឡើងនៅមុននេះទៀតក្នុងខែមករា»។
ចំណុចរសើបទាក់ទងនឹងចរន្តទឹកក្នុងទន្លេមេគង្គ
បាននាំឲ្យមានការពិភាក្សាគ្នា
រវាងប្រទេសចិននិងប្រទេសថៃ
អំពីផលប៉ះពាល់ដែលទំនប់វារីអគ្គិសនីនេះអាច
មានទៅលើកម្ពស់ទឹកក្នុងទន្លេ។
មន្ត្រីចិនបានបដិសេធការអះអាងនានាដែលថា
ទំនប់វារីអគ្គិសនីទាំងនេះបានរួមចំណែកធ្វើឲ្យកម្ពស់ទឹកទាប។
នៅដើមខែក្រោយ
ប្រទេសចិននឹងចូលរួមកិច្ចប្រជុំមួយនៅទីក្រុងបាងកករវាង
ក្រុមមេដឹកនាំប្រទេសក្នុងតំបន់ទន្លេមេគង្គ
។ មេដឹកនាំទាំងនេះសង្ឃឹមថា
នឹង
អាចរកឃើញវិធីផ្សេងៗដើម្បីគ្រប់គ្រងទន្លេនេះឲ្យបានប្រសើរជាងមុន។
គេមានការបារម្ភថា
កំណើនចំនួនប្រជាជននឹងនាំឲ្យមានការប្រើប្រាស់ទន្លេមេ-
គង្គច្រើនជាងមុន
សម្រាប់ការផ្គត់ផ្គង់ទឹកផឹក
កសិកម្ម ការនេសាទ និង
មធ្យោ
បាយធ្វើដំណើរ។លោក
Smith Dhanrmasaroja
ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលព្រមាន
អំពីគ្រោះមហន្តរាយជាតិរបស់ប្រទេសថៃគិតថា
នៅទីបំផុតអាស៊ីអាគ្នេយ៍អាច
នឹងមានជម្លោះដណ្តើមទឹកប្រើប្រាស់។
«វាពិតណាស់ថា
ពួកគេនឹងច្បាំងដណ្តើមគ្នា
។ ប្រទេសនិមួយៗនឹងច្បាំងគ្នា
ដណ្តើមទឹក។
យើងនឹងមានសង្គ្រាមគឺសង្គ្រាមដណ្តើមទឹកនៅក្នុងតំបន់
ហើយ
ជាធម្មតាពេលមនុស្សត្រូវការទឹកសម្រាប់ផឹក
ពួកគេប្រាកដជាច្បាំងដណ្តើមអ្វីៗ
ទាំងអស់។
ដូច្នេះនឹងមានកើតជម្លោះរវាងប្រទេសលាវ
ថៃ មីយ៉ាន់ម៉ារកម្ពុជា។
យើងនឹងរង់ចាំមើល»។
នៅក្នុងរបាយការណ៍ដែលបានចេញផ្សាយក្នុងសប្តាហ៍នេះ
គណៈកម្មការសេដ្ឋ
កិច្ចនិងសង្គមរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកកិច្ចការទ្វីបអាស៊ីនិងមហា
សមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិកបានសម្តែងនូវក្តីបារម្ភស្រដៀងគ្នានេះដែរអំពីសន្តិសុខទឹកក្នុង
តំបន់។
របាយការណ៍នេះបានព្រមានថា
ការប្រែប្រួសអាកាសធាតុទំនងជានឹងធ្វើឲ្យ
កង្វះខាតទឹកនៅក្នុងតំបន់កាន់តែធ្ងន់ធ្ងរឡើង៕
